Αποτρίχωση

Η αφαίρεση τριχών περιγράφει την οποιαδήποτε μέθοδο για την απομάκρυνση της τρίχας, ειδικά από το ανθρώπινο σώμα.

• Η αποψίλωση έχει επιπτώσεις στο μέρος της τρίχας επάνω από την

Μερικώς αποτριχωμένο ανδρικό στήθος

επιφάνεια του δέρματος. Η πιο κοινή μορφή αποψίλωσης είναι το ξύρισμα. Μια άλλη δημοφιλής επιλογή είναι η χρήση των χημικών αποψιλωτικών, τα οποία λειτουργούν με το σπάσιμο των δεσμών δισουλφιδίου που συνδέουν τις πρωτεϊνικές αλυσίδες που δίνουν στην τρίχα τη δύναμή της, πράγμα που κάνει την τρίχα να αποσυντεθεί.

• Η αποτρίχωση αφορά την αφαίρεση ολόκληρης της τρίχας, συμπεριλαμβανομένου του μέρους κάτω από το δέρμα. Μερικά άτομα μπορούν να χρησιμοποιήσουν το κερί, το γλυκασμό, τις συσκευές για αποτρίχωση, τα λέιζερ, το περσικό κερί και άλλες μεθόδους. Η τρίχα επίσης μερικές φορές αφαιρείται με το μάδημα με τα τσιμπιδάκια.

Λόγοι για την αποτρίχωση

Οι λόγοι για την αφαίρεση της τρίχας έχουν διερευνηθεί για αιώνες σχεδόν σε όλους τους ανθρώπινους πολιτισμούς. Οι χρησιμοποιούμενες μέθοδοι ποικίλλουν μεταξύ των χρόνων και των περιοχών, αλλά το ξύρισμα είναι σήμερα η πιο κοινή μέθοδος.

Ιατρικοί λόγοι

Στην αρχαία Αίγυπτο, πολλοί άνθρωποι ξύριζαν τις τρίχες για να αποτρέψουν την προσβολή από τις ψείρες, τους ψύλλους, και άλλα παράσιτα. Λαμβάνοντας υπόψη την απουσία εντομοκτόνων, αυτή η πρακτική φαίνεται λιγότερο παράξενη. Οι τρίχες του σώματος των ασθενών υπήρχε η συνήθεια να αφαιρούνται με ξυράφι πριν από τη χειρουργική επέμβαση για λόγους υγιεινής. Εντούτοις, αυτό απέφερε τα εντελώς αντίθετα αποτελέσματα και, κατά συνέπεια, οι ασθενείς σε πολλά νοσοκομεία δεν ξυρίζονται πλέον. Το ξύρισμα της τρίχας έχει χρησιμοποιηθεί μερικές φορές στις προσπάθειες να εξαφανιστούν τελείως οι ψείρες ή να ελαχιστοποιηθεί η μυρωδιά του σώματος λόγω της συσσώρευσης μικροοργανισμών στην τρίχα που προκαλούν δυσοσμία. Μερικοί άνθρωποι με "τριχίαση" (trichiasis) το βρίσκουν ιατρικά απαραίτητο να αφαιρούν τις προεξέχουσες βλεφαρίδες. Το ξύρισμα παρότι αποτελεί μία προσωρινή μέθοδο αποτρίχωσης μικρής διαρκείας, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να πολλαπλασιάσει ή να "δυναμώσει" τις τρίχες, παρά μόνο να τις κάνει να φαίνονται πιο χονδρές λόγω της φυσιολογίας της τρίχας. Συγκεκριμένα, εάν ξυρίζουμε την τρίχα συστηματικά, σε όλα τα στάδια ανάπτυξής της, θα δούμε πως όσο πιο κοντά στη ρίζα της βρίσκεται, τόσο πιο φαρδιά είναι, (ενώ κοντά στο ελεύθερο άκρο, που αποτελεί την άκρη της τρίχας, τα μαλλιά είναι πάντα πιο λεπτά), και αυτό συμβαίνει διότι πάντα ξυρίζουμε την τρίχα κοντά στη βάση της, με το που βγαίνει, με αποτέλεσμα η άκρη της να φαίνεται πάντα τετραγωνισμένη, πλατιά, και άγρια στο άγγιγμα. Αυτό δε σημαίνει ότι η τρίχα δυναμώνει. Σε καμία περίπτωση το ξύρισμα δε δύναται να δημιουργήσει νέους τριχοσμηγματογόνους θύλακες στο δέρμα, δηλαδή περισσότερες ή δυνατότερες τρίχες από ό,τι ήδη έχει κανείς. Ο μόνος τρόπος να τραφεί και κατ'επέκταση να δυναμώσει η τρίχα είναι μέσω του βολβού που τρέφει τη ρίζα της τρίχας. Πολλές μορφές καρκίνου απαιτούν τη χημειοθεραπεία, η οποία συχνά προκαλεί έντονη και ανώμαλη απώλεια μαλλιών. Για το λόγο αυτό, είναι κοινό στους καρκινοπαθείς να ξυρίζουν τα κεφάλια τους ακόμα και πριν ξεκινήσουν τη χημειοθεραπεία. Μετά το τέλος της θεραπείας, τα μαλλιά στο κεφάλι και στα φρύδια ξαναφυτρώνουν.

Κοινωνικοί, πολιτιστικοί και σεξουαλικοί λόγοι

Οι τρίχες αφαιρούνται συνήθως για κοινωνικούς και σεξουαλικούς λόγους σχετικούς με τον κοινωνικό ρόλο της τρίχας στην ανθρώπινη κοινωνία. Πολλοί πολιτισμοί ανέχονται ένα αισθητικά "ιδανικό" ποσό τρίχας για τα αρσενικά και τα θηλυκά. Οι άνθρωποι των οποίων η τρίχα παραβιάζει τέτοια πρότυπα μπορούν να δοκιμάσουν τα πραγματικά ή αντιληπτά προβλήματα με την κοινωνική αποδοχή. Πολλά άτομα στους δυτικούς πολιτισμούς ξυρίζουν τις τρίχες στο πρόσωπό τους, ενώ μια μειονότητα των ατόμων έχει μια γενειάδα, ακόμα και αν τα ταχέως αναπτυσσόμενα γένια θα πρέπει να ξυρίζονται σε καθημερινή βάση, ώστε να επιτύχουν εμφάνιση φρεσκοξυρισμένου. Μερικά άτομα ξυρίζονται επειδή δεν μπορούν να αφήσουν μια "πλήρη" γενειάδα (που ορίζεται γενικά ως μια ομαλή πυκνότητα από τα μάγουλα στο λαιμό), επειδή το χρώμα της γενειάδας είναι διαφορετικό από το χρώμα των μαλλιών του κρανίου, ή επειδή μεγαλώνει σε πολλές κατευθύνσεις, καθιστώντας τον καλλωπισμό δύσκολο. Μερικά άτομα ξυρίζονται επειδή οι γενειάδες τους είναι πολύ χονδροειδείς, προκαλώντας τους φαγούρα και ενόχληση. Μερικά άτομα τρέφουν γενειάδα για να αλλάξουν κατά διαστήματα την εμφάνισή τους. Σε πολλούς πολιτισμούς, ιδιαίτερα σε βορειοαμερικανικούς, ανατολικο-ευρωπαϊκούς και μεσανατολικούς πολιτισμούς, συχνά τόσο οι γυναίκες όσο και οι άντρες αφαιρούν όλες ή ένα μέρος από τις τρίχες στο σώμα, εξαιτίας της ευρείας κοινωνικής αντίληψης ότι μια αξύριστη γυναίκα στερείται θηλυκότητας και δεν ειναι ελκυστική ή και για λόγους υγιεινής. Οι γυναίκες επίσης αφαιρούν μερικές ή και όλες από τις τρίχες του εφηβαίου (αποτρίχωση μπικίνι), για λόγους αισθητικούς ή σεξουαλικούς, μια αρχαιότατη συνήθεια: Στη Λυσιστράτη του Αριστοφάνη, αναφέρεται η συνήθεια της αποτρίχωσης του εφηβαίου με κάψιμο των τριχών με λυχνάρι. Σήμερα οι πορνοστάρ είναι διάσημες για την πρακτική τους αυτή, ενώ οι άνδρες επίσης χρησιμοποιούν την πρακτική αυτή, σε μικρότερη όμως κλίμακα. Από σεξουαλική άποψη με το ξύρισμα των τριχών, τα γεννητικά όργανα είναι περισσότερο εκτεθειμένα και φαίνονται πιο πολύ αλλά και για λόγους καθαριότητας. Μερικοί άνδρες ξυρίζουν τα κεφάλια τους, είτε για μόδα ή για να δροσίζεται πιο εύκολα το κρανίο, όπως σε άτομα με υπερίδρωση. Ένας πολύ μικρότερος αριθμός γυναικών κάνει ξύρισμα του κεφαλιού ως μόδα ή για διαμαρτυρία.

Θρησκευτικοί λόγοι

Το ξύρισμα του κεφαλιού είναι μέρος των παραδόσεων των Βουδιστών, Χριστιανών, Μουσουλμάνων και Ινδουιστών. Οι βουδιστές και οι Χριστιανοί μοναχοί στη διάρκεια της χειροτονίας τους δέχονται την κουρά. Στην Ταϊλάνδη οι μοναχοί δεν ξυρίζουν μόνο το κεφάλι αλλά και τα φρύδια τους. Τα παιδιά των Βραχμάνων ξυρίζουν τα κεφάλια τους με τελετουργικό τρόπο, προτού πάνε σχολείο. Κοινή πρακτική στους Βουδιστές είναι τα παιδιά να έχουν ξυρισμένα κεφάλια. Τα αδύναμα ή άρρωστα παιδιά δεν ξυρίζονται εντελώς, αλλά τους αφήνουν μια μικρή τούφα μαλλιών, για να μετράει στην υγεία τους και να έχουν ειδική μεταχείριση. Όταν η υγεία τους βελτιώνεται, τους κόβουν και αυτή τη μικρή τούφα. Οι Βαχαβίτες στην Περσία απαγορεύουν ρητά το ξύρισμα. Στον Ιουδαϊσμό, απαγορεύεται το ξύρισμα συγκεκριμένων μερών του κεφαλιού. Οι Σιχ αντιτίθενται σε κάθε είδος αφαίρεσης τριχών. Γι' αυτούς, οι μακριές τρίχες υποδηλώνουν ευσεβή άνθρωπο. Η Σαρία (Ισλαμικός Νόμος) τοποθετεί τις τρίχες σε τρεις κατηγορίες. Έτσι, υπάρχουν οι τρίχες που πρέπει να αφαιρούνται οπωσδήποτε (μασχάλη, εφηβαίο), αυτές που συνιστάται να μην αφαιρούνται (μούσι, γενειάδα) και αυτές που περιορισμένη είναι η προτροπή για να τις αφαιρέσουν (τρίχες σε πόδια, χέρια, μέση, στήθος). Απαγορεύεται το ξύρισμα των φρυδιών, ενώ επιτρέπεται η αφαίρεση μόνο των έξω τριχών, που είναι "αδέσποτες" ανάμεσα στα φρύδια. Ένας άνδρας μπορεί να κόβει τις τρίχες στο στήθος και στην πλάτη του, όμως δεν τις αφαιρεί τελείως, καθώς θεωρείται γυναικεία μίμηση. Αντίθετα, επιτρέπεται στις γυναίκες να αφαιρούν τις τρίχες από αυτά τα μέρη.

Σε στρατιωτικά ιδρύματα

Κοινός τόπος σε στρατιωτικά ιδρύματα πολλών χωρών είναι το ξυρισμένο κεφάλι ή τα κοντοκουρεμένα μαλλιά. Στο πεδίο της μάχης, οι στρατιώτες είναι εκτεθειμένοι σε μολύνσεις από ψείρες, ψύλλους και τσιμπούρια και επίσης για να είναι πιο εύκολη η τήρηση της καθαριότητας, επειδή ο στρατιώτης δεν έχει πολύ χρόνο να ασχολείται με καλλωπισμούς. Το κούρεμα με την ψιλή που γίνεται συχνά στους στρατιώτες πολλών χωρών υποστηρίζεται από πολλούς ότι συντελεί στην απομάκρυνση των εξώτερων δειγμάτων της προσωπικής ταυτότητας (ως ατόμου) και βοηθάει στην καλλιέργεια ομαδικού πνεύματος. Οι στρατοί πολλών χωρών επίσης απαιτούν το πλήρες ξύρισμα του προσώπου για λόγους υγιεινής και πειθαρχίας.

Ως τιμωρία

Σε μερικές περιπτώσεις, η αφαίρεση τριχών από τα άτομα λαμβάνει το χαρακτήρα τιμωρίας. Στις αττικές κωμωδίες του 5ου και 4ου αιώνα περιέχονται έμμεσες αναφορές στο ξύρισμα της κεφαλής του μοιχού, τη βίαιη αφαίρεση των τριχών του εφηβαίου (παράτιλμος) και σε ένα ακόμη ποινικό τελετουργικό κατά το οποίο τοποθετούνταν στον πρωκτό του μοιχού ένα ραπανάκι (ραφανίδωσις). [1] Αρχειοθετήθηκε 2008-12-29 στο Wayback Machine. Πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Ναζί έκοβαν εντελώς τις γενειάδες των Εβραίων, ως προθάλαμο αυτών των βασανιστηρίων που τους περίμεναν. Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν κοινό μέσο ποινής να ξυρίζουν τα κεφάλια των γυναικών που ήταν δωσίλογες, καταδότριες και γενικότερα είχαν συνεργαστεί με τους Γερμανούς. Τις συγκέντρωναν σε ομάδες σε κεντρικό χώρο, όπου τις κούρευαν με τη χειροκίνητη ψιλή μηχανή, για παραδειγματισμό. Οι συντηρητικοί φοιτητές την εποχή του Πολέμου στο Βιετνάμ συχνά επιτίθενταν σε χίπηδες συναδέλφους τους και τους έκοβαν τα μακριά μαλλιά τους ή τους ξύριζαν τα μούσια. Στις αραβικές χώρες, αλλά και σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, το ξύρισμα του κεφαλιού χρησιμοποιείται πολλές φορές για την ταπείνωση και τον εξευτελισμό των φυλακισμένων. Με απόφασή του, το 2003 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι το ξύρισμα του κεφαλιού ως μέρος πειθαρχικής τιμωρίας αποτελεί παραβίαση του άρθρου 3. [2].

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Hair removal στο Wikimedia Commons
• Λεξιλογικός ορισμός του αποτρίχωση στο Βικιλεξικό