Απόστολος Τρύφωνος
Ο Απόστολος (Τρύφωνος) ήταν επίσκοπος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, Μητροπολίτης Ρόδου από το 1913 έως το 1947.
| Απόστολος Τρύφωνος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Απόστολος Τρύφωνος (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 26 Νοεμβρίου 1878 Κριθιά |
| Θάνατος | 29 Νοεμβρίου 1957 Ρόδος |
| Τόπος ταφής | Ρόδος |
| Θρησκεία | Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Σπουδές | Μεγάλη του Γένους Σχολή Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | κληρικός |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | μητροπολίτης (1913–1946) επίσκοπος (από 1951) |
Γεννήθηκε στην κωμόπολη της Κριθιάς της περιοχής Καλλίπολης της Χερσονήσου της Θράκης, σήμερα Alçıtepe της Τουρκίας, την 26η Νοεμβρίου 1878. Φοίτησε στην Μεγάλη του Γένους Σχολή και κατόπιν στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης από την οποία αποφοίτησε αριστούχος το 1901. Με την προτροπή του Πατριάρχη Ιωακείμ του Γ΄ εισήλθε στον κλήρο και στο Πατριαρχείο. Χειροτονήθηκε διάκονος την 6η Αυγούστου 1901 από τον Μητροπολίτη Ηρακλείας Γρηγόριο. Μητροπολίτης Ρόδου εξελέγη την 11η Ιουνίου 1913 και εγκαταστάθηκε στην έδρα του, λόγω δυσκολιών εκ μέρους των Ιταλικών Αρχών κατοχής (τα Δωδεκάνησα ευρίσκονταν υπό Ιταλική διοίκηση από το 1912), την 1η Απριλίου 1914 (Μεγάλη Τρίτη).
Εργάστηκε για την προώθηση των εκκλησιαστικών, κοινοτικών και εκπαιδευτικών θεμάτων της Ρόδου και ήταν ένθερμος υποστηρικτής της ένωσης της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα. Το 1915 εξέδωσε το θρησκευτικό δεκαπενθήμερο περιοδικό «Ορθόδοξος Διδαχή», που κυκλοφόρησε για 6 χρόνια. Ήταν ο εμπνευστής και διοργανωτής των συλλαλητηρίων του αιματηρού Πάσχα του 1919 όπου διακήρυξε την επιθυμία του Δωδεκανησιακού λαού για ένωση με την Ελλάδα[1][2]. Στις 26 Σεπτεμβρίου 1921 οι Ιταλοί τον συνέλαβαν και τον εξόρισαν στην Πάτμο και από κει, στις 18 Νοεμβρίου 1921 έφυγε για την Κωνσταντινούπολη. Αιτία ήταν ότι ο ίδιος δεν παρευρέθη στην υποδοχή του διαδόχου του Ιταλικού θρόνου που επισκέφθηκε εκείνες τις μέρες τη Ρόδο, ενώ και η ελληνική ορθόδοξη κοινότητα ήταν η μόνη που δεν υποδέχτηκε με ενθουσιασμό τον Ιταλό επίσημο[3]. Επανήλθε στη Ρόδο στις 9 Οκτωβρίου 1924. Στα χρόνια που ακολούθησαν τα Δωδεκάνησα ταλαιπωρήθηκαν από το λεγόμενο ζήτημα του Αυτοκεφάλου. Ο Απόστολος βρέθηκε στο επίκεντρο της σχετικής διαμάχης και κατηγορήθηκε για συνεργασία με τις ιταλικές αρχές από μερίδα κληρικών και λαϊκών. Έγινε δολοφονική απόπειρα εναντίον του στις 2 Σεπτεμβρίου 1927 κατά τη διάρκεια περιοδείας του στη νότια Ρόδο.
Στη περίοδο της ιταλοκρατίας και ειδικά κατά τη φασιστική περίοδο η Ιταλία έλαβε αυστηρά μέτρα κατά της ελληνικής παιδείας. Τον Ιούλιο του 1937 και στη συνέχεια το 1939 (διάταγμα 163/30.6.1939) ο De Vecchi, Υπουργός Παιδείας και Τετράρχης του Φασισμού (Quadrumviro), επέβαλε αυστηρές διατάξεις. Καταργήθηκαν όλα τα ελληνικά έντυπα και η ελληνική γλώσσα έγινε μάθημα προαιρετικό και διδασκόταν χωρίς βιβλία ως την τρίτη τάξη του πενταετούς δημοτικού σχολείου. Διδάσκοντες και διδασκόμενοι υποχρεώνονταν να μιλούν μόνο ιταλικά, με την απειλή αυστηρών κυρώσεων. Πολλοί δάσκαλοι της μέσης και της δημοτικής εκπαίδευσης απολύθηκαν και έφυγαν από τη Ρόδο ενώ ήλθαν Ιταλοί δάσκαλοι από την Ιταλία. Πολλά παιδιά προτίμησαν να μην πηγαίνουν καθόλου στο σχολείο παρά να μάθουν ιταλικά. Τότε ο Μητροπολίτης Απόστολος, εκμεταλλευόμενος ένα «παράθυρο» του διατάγματος που επέτρεπε τη θρησκευτική κατήχηση, οργάνωσε κρυφά σχολεία που λειτουργούσαν υπό τον μανδύα των κατηχητικών[4]. Στις εκκλησίες, όπως και σε σπίτια όπου γίνονταν κρυφά μαθήματα, δίδασκαν ιερείς και θεολόγοι. Όταν έγιναν καταγγελίες στις ιταλικές αρχές ότι οι μαθητές στα κατηχητικά διδάσκονταν ουσιαστικά την ελληνική γλώσσα, ο Απόστολος απάντησε στον κυβερνήτη ότι: «αυτό είναι φυσικό, αφού η ελληνική είναι η επίσημη γλώσσα της ορθόδοξης λατρείας, και οι ιερείς δεν γνωρίζουν άλλη γλώσσα[5]». Στα σχολεία αυτά χρησιμοποιούνταν σαν αναγνωστικά διάφορα εκκλησιαστικά και θρησκευτικά βιβλία που μοιράζονταν στους μαθητές.
Επίσης οργάνωσε μαθητικά συσσίτια και φροντιστήρια για την επιμόρφωση του κλήρου. Κατά τη διάρκεια του πολέμου και ιδιαίτερα κατά τη γερμανική κατοχή, συμπαραστάθηκε με διάφορους τρόπους τους διωκόμενους, απέτρεψε πολλές θανατικές εκτελέσεις και συνετέλεσε ώστε οι Γερμανοί αποχωρώντας να μην πραγματοποιήσουν την προγραμματισμένη ανατίναξη των κτιρίων της Νέας Αγοράς της πόλεως Ρόδου. Μετά τον πόλεμο εναντιώθηκε στη Βρετανική παρουσία, πιστεύοντας ότι οι Βρετανοί επιδίωκαν να επιβάλουν στα Δωδεκάνησα ένα καθεστώς ανάλογο με αυτό της Κύπρου[6].
Στις 15 Μαῒου 1945 υποδέχτηκε τον Αντιβασιλέα-Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Δαμασκηνό που αποβιβάστηκε από το θωρηκτό Αβέρωφ κηρύσσοντας τον «αρραβώνα» των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα. Αργότερα με την υποκίνηση ελαχίστων τοπικών παραγόντων και Ροδιτών του εξωτερικού, άρχισε η εναντίον του εκστρατεία. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, παρόλο που δεν αποδεχόταν τις κατηγορίες, του συνέστησε για λόγους σκοπιμότητας να παραιτηθεί. Υπέβαλε παραίτηση στις 8 Ιουνίου 1946 και αποσύρθηκε στην κατοικία του στα Τριάντα (Ιαλυσό). Στο Πατριαρχείο αλλά και στην Ελληνική κυβέρνηση υπήρχε διάχυτη η εντύπωση ότι είχε αδικηθεί και έτσι αργότερα, για λόγους αποκατάστασης, εξελέγη Μητροπολίτης Αμασείας το 1951 ενώ του προτάθηκε επίσης θέση μέλους της Ιεράς Συνόδου, την οποία δεν δέχθηκε λόγω της ηλικίας του[7].
Απεβίωσε στις 29 Νοεμβρίου 1957 και ετάφη στον τάφο των Αρχιερέων της Ρόδου, στο Κοιμητήριο του Αγίου Δημητρίου.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Οικουμενικό Πατριαρχείο, Ιερά Μητρόπολις Ρόδου (26-04-2009) “Αιματηρό Πάσχα 1919”
- ↑ Τομαή Φωτεινή (2011) Αίμα για την Ανάσταση της Ρόδου, Εφημερίδα «Βήμα της Κυριακής», 23-4-2011
- ↑ Τσαλαχούρης Κώστας, Οι συγκλονιστικές επιστολές του Αποστόλου Τρύφωνος. Εφημερίδα «Ροδιακή»[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Απόστολος Τρύφωνος: «Απομνημονεύματα Μητροπολίτη Ρόδου», τόμος Β, σελίδα 228, Ρόδος, 1954. Αναφέρεται στο: Παπαδόπουλος Στ., Η προσπάθεια εξιταλισμού της παιδείας στα Δωδεκάνησα την περίοδο 1936-1943 και η αντίδραση της ελληνικής πλευράς -Τα κατηχητικά σχολεία και ο ρόλος τους. Συνέδριο " Η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση και οι προκλήσεις της εποχής μας" Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, 2007, σελ. 1429-1430.[1]
- ↑ Μαυρίδης Ανδρέας (2009) Η Ρόδος από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μέχρι την εθνική ολοκλήρωση (1912-1947). Ο Μητροπολίτης Ρόδου Απόστολος (1913-1946), Εκκλησία και εκπαίδευση. Διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεολογική Σχολή, Σελ. 91-93
- ↑ «Τσαλαχούρης Κώστας, Ο Μητροπολίτης Απόστολος Τρύφωνος, Εφημερίδα «Ροδιακή»». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2012.
- ↑ Τσαλαχούρης Κώστας (2010)[νεκρός σύνδεσμος]