Βικιπαίδεια

Απόσυρση των πλαστικών σακουλών

(Ανακατεύθυνση από Απόσυρση των πλαστικών σακούλων)

Στις αρχές του 21ου αιώνα, σημειώθηκε παγκόσμια κίνηση προς τη σταδιακή απόσυρση των πλαστικών σακουλών.[1][2] Οι πλαστικές σακούλες αγορών μίας χρήσης, συνήθως κατασκευασμένες από πλαστικό πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας (LDPE),[3] παραδοσιακά δίνονταν δωρεάν στους πελάτες από τα καταστήματα αγοράς των αγαθών. Οι τσάντες αυτές θεωρούνταν από καιρό ένας βολικός, φθηνός και υγιεινός τρόπος μεταφοράς των αντικειμένων. Τα προβλήματα όμως που σχετίζονταν με τις πλαστικές σακούλες είναι ότι ήταν κατασκευασμένες από μη ανανεώσιμες πρώτες ύλες (όπως αργό πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα),[4] δημιουργούσαν δυσκολίες κατά τη διάθεση και περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Ταυτόχρονα με τη μείωση των ελαφρών πλαστικών σακουλών, τα καταστήματα παρουσίασαν τσάντες αγορών πολλαπλών χρήσεων.

Refer to caption
Πλαστική σακούλα.
Refer to caption
Βιοδιασπώμενη σακούλα.
Refer to caption
Επαναχρησιμοποιούμενη σακούλα.

Κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο έχουν αναλάβει δράση για την απαγόρευση της πώλησης των πλαστικών σακουλών, τη χρέωση των πελατών για τις σακούλες αυτές ή την επιβολή φόρων στα καταστήματα που τις πωλούν.[2][5] Η κυβέρνηση του Μπαγκλαντές ήταν η πρώτη που το έπραξε το 2002, επιβάλλοντας πλήρη απαγόρευση στις πλαστικές σακούλες.[6] Μεταξύ 2010 και 2019, ο αριθμός των κυβερνήσεων που σκόπευαν να καταργήσουν τις πλαστικές σακούλες τριπλασιάστηκαν.[7] Από το 2021, τέτοιες απαγορεύσεις έχουν εισαχθεί σε 80 χώρες, με διαφορετικούς βαθμούς επιβολής, ενώ 37 χώρες επιβάλλουν χρέωση ανά τσάντα. Απαγορεύσεις και χρεώσεις έχουν επίσης θεσπιστεί από ορισμένες τοπικές κυβερνήσεις, όπως πολιτείες, κομητείες, και πόλεις.

Περιβαλλοντικά προβλήματα

Επεξεργασία

Οι πλαστικές σακούλες προκαλούν πολλά σημαντικά οικολογικά και περιβαλλοντικά προβλήματα. Το βασικό πρόβλημα είναι η ποσότητα των παραγόμενων αποβλήτων. Πολλές σακούλες καταλήγουν στους δρόμους και στη συνέχεια μολύνουν μεγάλες πηγές νερού, ποτάμια και ρυάκια.

Ακόμα και όταν απορρίπτονται σωστά, χρειάζονται πολλά χρόνια για να αποσυντεθούν, δημιουργώντας μεγάλες ποσότητες σκουπιδιών για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Αντίθετα, όταν απορρίπτονται με ακατάλληλο τρόπο μολύνουν υδάτινες οδούς, φράζουν υπονόμους και βρίσκονται στους ωκεανούς, επηρεάζοντας τα οικοσυστήματα των θαλάσσιων οργανισμών. Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι, αν οι χώρες δεν καταλήξουν σε επείγοντα μέτρα για την προώθηση της αποτελεσματικής παραγωγής, χρήσης και διαχείρισης απορριμμάτων πλαστικών καθόλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους, θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά από τα ψάρια στους ωκεανούς έως το 2050.[8]

Οι πλαστικές σακούλες, εκτός από τη μόλυνση του περιβάλλοντος, συμβάλλουν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Μετά την απόρριψη, εάν εκτεθούν σε σταθερό ηλιακό φως, η επιφάνεια του πλαστικού παράγει σημαντικές ποσότητες δύο αερίων του θερμοκηπίου - του μεθανίου και του αιθυλενίου. Επιπλέον, λόγω της χαμηλής πυκνότητας, διασπάται ευκολότερα με την πάροδο του χρόνου σε σύγκριση με τα άλλα πλαστικά, κάτι το οποίο προκαλεί υψηλότερες εκτεθειμένες επιφάνειες και επιταχυνόμενη απελευθέρωση αερίων. Η παραγωγή αυτών των αερίων από τα πλαστικά αυξάνεται εκθετικά με την επιφάνεια / χρόνο, οπότε το LDPE εκπέμπει αέρια θερμοκηπίου με τον πιο μη βιώσιμο τρόπο σε σύγκριση με τα άλλα πλαστικά.[9]

Δύο πρωταρχικές άμεσες επιπτώσεις στην άγρια φύση είναι η εμπλοκή και η κατάποση. Τα ζώα μπλέκονται στα πλαστικά και πνίγονται. Οι πλαστικές σακούλες καταναλώνονται συχνά από τα ζώα που δεν μπορούν να τις διακρίνουν από τα τρόφιμα. Ως αποτέλεσμα, φράζουν τα έντερα τους και οδηγούνται σε θάνατο από πείνα.[10] Επιπλέον, οι πλαστικές σακούλες μπορούν να φράξουν τις αποχετεύσεις, να παγιδεύσουν πουλιά και έτσι να τα σκοτώσουν. Το WWF εκτιμά ότι πάνω από 100.000 φάλαινες, φώκιες και χελώνες πεθαίνουν κάθε χρόνο ως αποτέλεσμα της κατάποσης ή της παγίδευσης από πλαστικές σακούλες.[11] Στην Ινδία, εκτιμάται ότι 20 αγελάδες πεθαίνουν την ημέρα ως αποτέλεσμα της κατάποσης πλαστικών σακουλών και της απόφραξης των πεπτικών τους συστημάτων από αυτές. Είναι επίσης πολύ κοινό σε όλη την Αφρική να υπάρχουν αποχετευτικά συστήματα που φράσσονται από σακούλες που προκαλούν σοβαρές περιπτώσεις ελονοσίας λόγω του αυξημένου πληθυσμού κουνουπιών που ζουν στους πλημμυρισμένους υπονόμους. Ο όρος "λευκή ρύπανση" επινοήθηκε στην Κίνα για να περιγράψει τις τοπικές και τις παγκόσμιες επιπτώσεις των απορριπτόμενων πλαστικών σακουλών στο περιβάλλον.[12]

Επιπλέον, οι πλαστικές σακούλες διασπώνται από την αποικοδόμηση του πολυμερούς αλλά όχι από τη βιοαποικοδόμηση. Ως αποτέλεσμα, τυχόν τοξικά πρόσθετα που περιέχουν - όπως επιβραδυντικά φλόγας, αντιμικροβιακά και πλαστικοποιητές - θα απελευθερωθούν στο περιβάλλον. Πολλές από αυτές τις τοξίνες επηρεάζουν άμεσα τα ενδοκρινικά συστήματα των οργανισμών, τα οποία ελέγχουν σχεδόν κάθε κύτταρο του σώματος.[13] Η έρευνα δείχνει ότι η μέση διάρκεια ζωής μιας πλαστικής σακούλας είναι περίπου 20 χρόνια.[14]

Οι πλαστικές σακούλες που απορρίπτονται στον Ειρηνικό Ωκεανό μπορούν να καταλήξουν στη λεγόμενη Δίνη Σκουπιδιών του Ειρηνικού. Το 80% των πλαστικών απορριμμάτων προέρχεται από τα χερσαία οικοσυστήματα. Τα υπόλοιπα προέρχονται από τις πλατφόρμες πετρελαίου και τα πλοία. Εάν η παραγωγή του πλαστικού συνεχιστεί με τον ίδιο ρυθμό, αναμένονται 12 τόνοι πλαστικών αποβλήτων στις χωματερές και στο φυσικό περιβάλλον μέχρι το 2050.[15]

Αντιμετώπιση

Επεξεργασία

Οι δύο πιο δημοφιλείς μέθοδοι κατάργησης πλαστικών σακουλών είναι οι χρεώσεις και οι απαγορεύσεις.[7] Η στρατηγική χρέωσης λέγεται ότι έχει τα ίδια αποτελέσματα με την απαγόρευση της πλαστικής σακούλας, με το πρόσθετο πλεονέκτημα της δημιουργίας μιας νέας πηγής εσόδων. Η μέθοδος χρέωσης της πλαστικής σακούλας δίνει επίσης τη δυνατότητα επιλογής στους καταναλωτές, κάτι που δεν ισχύει με την απαγόρευση.[16]

Η ανακύκλωση των πλαστικών σακουλών μπορεί να είναι μια άλλη μέθοδος σταδιακής κατάργησης. Ωστόσο, ένα μεγάλο πρόβλημα με την ανακύκλωση είναι ότι μόνο το 5% των πλαστικών σακουλών φτάνει στις εγκαταστάσεις ανακύκλωσης, ενώ το μεγαλύτερο μέρος λόγω του ανέμου καταλήγει ως σκουπίδια στους δρόμους. Ένα άλλο ζήτημα με την ανακύκλωση είναι ότι διαφορετικές σακούλες κατασκευάζονται από διαφορετικούς αλλά αισθητικά παρόμοιους τύπους πλαστικών. Οι σακούλες γενικά κατασκευάζονται είτε από βιοπλαστικά είτε από βιοδιασπώμενα πλαστικά, και εάν συνδυαστούν κατά λάθος σε ένα κομπόστ, τα βιοπλαστικά μολύνουν τη βιοδιασπώμενη κομποστοποίηση.[16] Αυτές οι σακούλες μπορούν επίσης να μπλοκάρουν τον εξοπλισμό ανακύκλωσης όταν αναμειγνύονται με άλλους τύπους πλαστικών, κάτι που μπορεί να έχει μεγάλο οικονομικό κόστος. Για παράδειγμα, το κόστος των επισκευών των μηχανημάτων ανακύκλωσης από αυτού του είδους την ανάμειξη είναι περίπου 1 εκατομμύριο δολλάρια ετησίως στο Σαν Χοσέ της Καλιφόρνια.[17]

 
Απόσυρση των πλαστικών σακουλών σε όλο τον κόσμο (όπου έχουν εγκριθεί νόμοι αλλά δεν βρίσκονται ακόμη σε ισχύ δεν εμφανίζονται στον χάρτη)
  Απαγόρευση των πλαστικών σακουλών
  Χρέωση σε μερικές πλαστικές σακούλες
  Σύμβαση εθελοντικής χρέωσης
  Μερική χρέωση ή απαγόρευση (δημοτικό ή περιφεριακό επίπεδο)

Αποτελέσματα της απόσυρσης

Επεξεργασία

Έρευνα έχει δείξει ότι ένας φόρος των πέντε σεντ σε αναλώσιμες σακούλες στις ΗΠΑ μείωσε τη χρήση σακούλας μίας χρήσης το 2018 κατά 40%.[18] Επιπλέον, οι εισφορές και οι φόροι οδήγησαν σε μείωση της χρήσης των πλαστικών σακουλών το 2019 κατά 66% στη Δανία, περισσότερο από 90% στην Ιρλανδία, 74% έως 90% στη Νότια Αφρική, Βέλγιο, Χονγκ Κονγκ, Ουάσιγκτον, Σάντα Μπάρμπαρα, Ηνωμένο Βασίλειο και Πορτογαλία, και περίπου 50% στη Μποτσουάνα και Κίνα.[7] Tην ίδια χρονιά, λόγω της εφαρμογής απαγόρευσης πλαστικών σακουλών στην Καλιφόρνια, υπήρξε μείωση 18,1 εκ. κιλών πλαστικού, αλλά και αγορά 5,4 εκ. κιλών πλαστικού μέσω αγοράς απορριμμάτων. Πριν από την εισαγωγή της απαγόρευσης, 12% με 22% των πλαστικών σακουλών επαναχρησιμοποιούνταν.[19]

Νομοθεσία

Επεξεργασία

Ευρωπαϊκή Ένωση

Επεξεργασία

Τον Νοέμβριο του 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια πρόταση με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης πλαστικών σακουλών ελαφρού βάρους (πάχους κάτω των 50 μικρών).[20] Σύμφωνα με την πρόταση, τα κράτη-μέλη της ΕΕ θα μπορούσαν να επιλέξουν τα καταλληλότερα μέτρα για να αποθαρρύνουν τη χρήση πλαστικών σακουλών. Στις 29 Απριλίου 2015, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την οδηγία 2015/720 για τη μείωση της χρήσης πλαστικών σακουλών κατά 50% έως το 2017 και 80% έως το 2019.[21]

Ελλάδα

Επεξεργασία

Η χρέωση της πλαστικής σακούλας παρουσιάστηκε την 1η Ιανουαρίου 2018.[22] Αρχικά, οι σακούλες κόστιζαν 4 σεντ η καθεμία, η οποία στη συνέχεια αυξήθηκε στα 7 σεντ την 1η Ιανουαρίου 2019.[23] Από 1 Ιανουαρίου 2021 οι πολίτες πληρώνουν περιβαλλοντικό τέλος 7 λεπτών τη σακούλα,[24] ενώ από τις 3 Ιουλίου 2021 απαγορεύεται η διάθεση οξοδιασπώμενων σακουλών.[25]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Schnurr, Riley E.J.; Alboiu, Vanessa; Chaudhary, Meenakshi; Corbett, Roan A.; Quanz, Meaghan E.; Sankar, Karthikeshwar; Srain, Harveer S.; Thavarajah, Venukasan; Xanthos, Dirk; Walker, Tony R. (2018-12-01). «Reducing marine pollution from single-use plastics (SUPs): A review» (στα αγγλικά). Marine Pollution Bulletin 137: 157–171. doi:10.1016/j.marpolbul.2018.10.001. ISSN 0025-326X. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0025326X18307033. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Xanthos, Dirk; Walker, Tony R (2017-05-15). «International policies to reduce plastic marine pollution from single-use plastics (plastic bags and microbeads): A review» (στα αγγλικά). Marine Pollution Bulletin 118 (1-2): 17–26. doi:10.1016/j.marpolbul.2017.02.048. ISSN 0025-326X. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0025326X17301650. 
  3. ↑ «Department of Agriculture, Water and the Environment». Department of Agriculture, Water and the Environment (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  4. ↑ «Wayback Machine» (PDF). web.archive.org. 3 Σεπτεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  5. ↑ «Reducing single-use plastic shopping bags in the USA» (στα αγγλικά). Waste Management 70: 3–12. 2017-12-01. doi:10.1016/j.wasman.2017.09.003. ISSN 0956-053X. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0956053X17306335. 
  6. ↑ «Plastic bag backlash gains momentum» (στα αγγλικά). BBC News. 2013-09-14. https://www.bbc.com/news/uk-24090603. Ανακτήθηκε στις 2021-06-11. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 «Need a bag? A review of public policies on plastic carrier bags – Where, how and to what effect?» (στα αγγλικά). Waste Management 87: 428–440. 2019-03-15. doi:10.1016/j.wasman.2019.02.025. ISSN 0956-053X. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0956053X19300960. 
  8. ↑ «Our planet is drowning in plastic pollution—it's time for change!». unep.org. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  9. ↑ Royer, Sarah-Jeanne; Ferrón, Sara; Wilson, Samuel T.; Karl, David M. (1 Αυγ 2018). «Production of methane and ethylene from plastic in the environment» (στα αγγλικά). PLOS ONE 13 (8): e0200574. doi:10.1371/journal.pone.0200574. ISSN 1932-6203. PMID 30067755. PMC PMC6070199. https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0200574. 
  10. ↑ «Plastic Litter». Plastic Waste Solutions (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  11. ↑ «Plastic in our oceans is killing marine mammals». www.wwf.org.au. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  12. ↑ «China's biggest plastic bag maker closes after ban». the Guardian (στα Αγγλικά). 27 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  13. ↑ Kiener, Robert (1 July 2010). "Plastic Pollution". CQ Global Researcher, 157–184.
  14. ↑ «The lifecycle of plastics». www.wwf.org.au. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  15. ↑ «Seven charts that explain the plastic pollution problem» (στα αγγλικά). BBC News. 2017-12-10. https://www.bbc.com/news/science-environment-42264788. Ανακτήθηκε στις 2021-06-11. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Skumatz, Lisa· D'Souza, Dana (8 Δεκεμβρίου 2016). «Bag ban basics». Plastics Recycling Update (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  17. ↑ "Momentum for Plastic Bag Bans Spreading; Recycling Programs Earn Mixed Reviews". Solid Waste Report. 45 (8): 5–6. 25 April 2014.
  18. ↑ Homonoff, Tatiana A. (2018/11). «Can Small Incentives Have Large Effects? The Impact of Taxes versus Bonuses on Disposable Bag Use» (στα αγγλικά). American Economic Journal: Economic Policy 10 (4): 177–210. doi:10.1257/pol.20150261. ISSN 1945-7731. https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/pol.20150261. 
  19. ↑ «Bag leakage: The effect of disposable carryout bag regulations on unregulated bags» (στα αγγλικά). Journal of Environmental Economics and Management 93: 254–271. 2019-01-01. doi:10.1016/j.jeem.2019.01.001. ISSN 0095-0696. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0095069618305291. 
  20. ↑ «Press corner». European Commission - European Commission (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  21. ↑ Barbière, Cécile (29 Απριλίου 2015). «EU to halve plastic bag use by 2019». www.euractiv.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  22. ↑ Newsroom. «Free plastic shopping bags banned from start of new year | eKathimerini.com». www.ekathimerini.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  23. ↑ Newsroom, CretePost gr (1 Οκτωβρίου 2017). «Plastic bags to cost 3 cents each in Greece after January 1». CRETEPOST.GR (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  24. ↑ «Υποχρέωση καταβολής περιβαλλοντικού τέλους - Εξαιρούνται οι πλαστικές συσκευασίες οι οποίες προορίζονται να πληρούνται από το προσωπικό των επιχειρήσεων». www.taxheaven.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
  25. ↑ Λιάλιος, Γιώργος. «Χωρίς πλαστικά μιας χρήσης από το 2021 | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2021. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Απόσυρση_των_πλαστικών_σακουλών&oldid=10623922"