Για άλλες χρήσεις, δείτε: Αρίων (αποσαφήνιση).

Ο Αρίων ήταν διάσημος αρχαίος Έλληνας Κιθαρωδός και Διονυσιακός ποιητής που επινόησε τον Διθύραμβο. Οι κάτοικοι της Λέσβου τον διεκδικούν δικό τους αλλά ο ίδιος δήλωνε ότι προστάτης του ήταν ο τύραννος της Κορίνθου Περίανδρος. Στην Λαογραφία έμεινε γνωστός με τον φανταστικό μύθο που αφορούσε την απαγωγή του από τους πειρατές και την θαυματουργή του διάσωση από ένα Δελφίνι.[1]

Αρίων
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Ἀρίων (Ελληνικά)
Γέννηση7ος αιώνας π.Χ.
Μήθυμνα Λέσβου
Θάνατος6ος αιώνας π.Χ.
Αρχαία Κόρινθος
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΕλληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιητής
συγγραφέας
διθυραμβικός ποιητής
κιθαρωδός
Περίοδος ακμής7ος αιώνας π.Χ. - 6ος αιώνας π.Χ.
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ιδρυτής του διθυράμβου

Επεξεργασία

Ο Αρίων γεννήθηκε στην Μήθυμνα Λέσβου αλλά όλες οι παραδόσεις τον καταγράφουν σαν σύγχρονο και φίλο του τυράννου της Κορίνθου Περίανδρου. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του το έζησε στην αυλή του Περίανδρου, η πιο γνωστή ιστορία βασίζεται στην απόδραση του από τους ναυτικούς με τους οποίους ταξίδευε από την Σικελία στην Κόρινθο. Ο Αρίων όπως αναφέρεται πολύ συχνά δημιούργησε την διθυραμβική ποίηση και τον διθύραμβο. Ο Άρθουρ Γουάλας έγραψε "σαν λογοτεχνική σύνθεση για τους χορούς ο διθύραμβος ήταν δημιουργία του Αρίωνα της Κορίνθου".[2] Η φήμη του στην αρχαιότητα ήταν τεράστια, ο Ηρόδοτος έγραψε "ο Αρίων δεν υστερούσε σε τίποτα από τους λυράρηδες της εποχής του, ανακάλυψε τον διθύραμβο και τον δίδαξε στην αυλή της Κορίνθου".[3] Ο Τζων Σλήμαν ωστόσο παρατηρεί για τον διθύραμβο "ο πρώτος που τον αναφέρει είναι ο Αρχίλοχος (περί το 665 π.Χ.), ο Αρίων άκμασε 50 χρόνια αργότερα, του έδωσε μια μορφή πιο καλλιτεχνική, πρόσθεσε μια χορωδία 50 ανθρώπων να χορεύουν γύρω από το ιερό του Διονύσου, ήταν αναμφισβήτητα ο πρώτος που εισήγαγε τον διθύραμβο στην Κόρινθο". Ο Αρμάν ντ' Ανγκούρ σημειώνει την συνεισφορά του Αρίωνα στον διθύραμβο με την δημιουργία του κυκλικού χορού που αναγνωρίστηκε στις αρχαίες πηγές ως "Κυκλεύς".[4] Ο Αρίων σχετίζεται με την δημιουργία της τραγωδίας, ο Τζόν Δε Ντίκον σημειώνει "Ο Αρίων από τα Μήθυμνα ήταν ο πρώτος που εισήγαγε το δράμα της τραγωδίας, ο Σόλων ο Αθηναίος το υποδεικνύει στο ποίημα του με τον τίτλο Ελεγείες".[5] Στις Ιστορίες του Ηρόδοτου που σχετίζονται με την Λυδία υπό τους Μερμνάδες, ο Αρίων κέρδισε στην Σικελία έναν μουσικό διαγωνισμό.[6]

Απόπειρα δολοφονίας από ναύτες

Επεξεργασία

Στο ταξίδι της επιστροφής του από τον Τάραντα του οποίου ο μυθικός ιδρυτής Τάραντας είχε μια παρόμοια ιστορία οι ναύτες ήθελαν να τον σκοτώσουν για να κλέψουν τα πλούσια βραβεία του. Οι ναύτες του έδωσαν την επιλογή να αυτοκτονήσει και να τον θάψουν στην ξηρά με τιμές ή να τον πετάξουν στην θάλασσα. Ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ γράφει "καμιά επιλογή δεν ήταν δυνατό να ικανοποιήσει τον Αρίωνα", τους ζήτησε την άδεια πριν πέσει στην θάλασσα να τραγουδήσει για να κερδίσει χρόνο.[7] Ο Αρίων με το τραγούδι του έκανε παράκληση στον θεό της ποίησης Απόλλων, στην συνέχεια πλήθος από δελφίνια συγκεντρώθηκαν γύρω από το πλοίο για να τον σώσουν. Το ένα από τα δελφίνια αυτά τον μετέφερε με ασφάλεια στον ναό του Ποσειδώνα στο Ακρωτήριο Ταίναρο, το δελφίνι όμως αρνήθηκε να επιστρέψει στην θάλασσα και πέθανε. Ο Αρίων έφτασε στην Κόρινθο και διηγήθηκε την ιστορία στον Περίανδρο, ο τύραννος διέταξε να θάψουν το δελφίνι με τιμές και να του αναγείρουν ένα μνημείο. Οι ναύτες έφτασαν σύντομα, ο Περίανδρος τους ρώτησε για τον Αρίωνα και του απάντησαν ότι πέθανε και τον έθαψαν. Ο Περίανδρος τους ζήτησε να ορκιστούν στο μνημείο του δελφινιού ότι ο Αρίων είναι νεκρός. Την επόμενη μέρα που οι ναύτες έφτασαν να ορκιστούν ο Αρίων κρύφτηκε πίσω από το μνημείο με τα ίδια ρούχα πριν πέσει στην θάλασσα. Ο Αρίων εμφανίστηκε ξαφνικά μπροστά τους και έμειναν άφωνοι, ο Περίανδρος διέταξε να τους σταυρώσουν στο μνημείο. Ο Απόλλων τίμησε τον Αρίωνα και τον τοποθέτησε στον ουρανό μαζί με το δελφίνι που αποτελεί τον Αστερισμό του Δελφίνος.[8]

Μυθολογικοί παραλληλισμοί

Επεξεργασία
 
Ο Αρίων σώζεται από ένα δελφίνι: πίνακας του ζωγράφου Φρανσουά Μπουσέ

Η ιστορία του Ηροδότου δημιούργησε πολλές λογοτεχνικές εμπνεύσεις, ο Λουκιανός δημιούργησε έναν διάλογο ανάμεσα στον θεό Ποσειδώνα και το δελφίνι που γέννησε τον Αρίωνα.[9] Ο Αυγουστίνος Ιππώνος ισχυρίστηκε ότι "οι παγανιστές πιστεύουν σε αυτά που διαβάζουν στα βιβλία τους" και θεώρησε τον Αρίωνα ιστορική προσωπικότητα. Ο Γιούνες Στέμπινς αντίθετα ισχυρίζεται ότι "δεν υπάρχει ιστορικότητα για αυτόν τον μύθο".[10] Ο Ιράντ Μάλκιν θεωρεί τον Αρίωνα "μυθολογικό υπόδειγμα που σχετίζεται με τον θεό Απόλλωνα".[11] Ο Έρασμος θεωρεί ότι η ιστορία του Αρίωνα δείχνει περισσότερο σαν ιστορική πραγματικότητα παρά μύθος αν και είχε υπόψην του την γνώμη του Αυγουστίνου.[12] Το επεισόδιο με τους ναύτες έχει μεγάλες ομοιότητες με την ιστορία του Μελικέρτη που έπεσε στην θάλασσα με την μητέρα του Ινώ η οποία μεταμορφώθηκε στην "λευκή θεά" Λευκοθέα. Ο Μελικέρτης μεταφέρθηκε στην Κόρινθο, ο Σίσυφος ίδρυσε προς τιμή του τα Ίσθμια και λατρεύτηκε σαν Παλαίμονας, οι νικητές στεφανώνονταν με ένα γυμνό στεφάνι από έλατο.[13] Μια παρόμοια ιστορία παρουσιάζεται στην ίδρυση του Τάραντα στην Απουλία από τον ομώνυμο γιο του θεού Ποσειδώνα, όταν ναυάγησε του έστειλε ο πατέρας του ένα δελφίνι που τον μετέφερε στην ξηρά όπου ίδρυσε την ομώνυμη πόλη.[14] Ο Παυσανίας γράφει ότι τόσο η πόλη όσο και το ποτάμι ονομάστηκαν προς τιμή του Τάραντας.[15]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Stith Thompson, Motif Index of Folk Literature (Bloomington IN) 1955-58
  2. Pickard-Cambridge, Sir Arthur Wallace. 1927. Dithyramb Tragedy and Comedy. Second edition revised by T.B.L. Webster, 1962. Oxford: Oxford University Press, 1997
  3. Ηρόδοτος, Ηροδότου Ιστορίαι, 1.23
  4. 'How the Dithyramb got its shape'. Classical Quarterly 46.2 (1997) 331-351
  5. Solon, Fragment 30a W, noted in Eric Csapo and Margaret Christina Miller, The Origins of Theater in Ancient Greece and beyond: from ritual to drama, 2007 "Pre-Aristotelian fragments", σ. 10
  6. Ηρόδοτος, Ηροδότου Ιστορίαι, 1.23-24
  7. Fox, Travelling Heroes in the Epic Age of Homer, 2008:170
  8. Γάιος Ιούλιος Υγίνος, Fabulae, 194
  9. Lucian, Dialogi Marini 8
  10. Stebbins, The Dolphin in the Literature and Art of Greece and Rome, 1929:67.
  11. Malkin, Religion and Colonization in Ancient Greece, 1987:219
  12. Peter G. Bietenholz, Historia and Fabula: myths and legends in historical thought from antiquity to the Modern Age 1994:155
  13. Burkert 1983:198f. "To Plutarch this seemed more a mystery initiation (τελετή) than an athletic and folk festival" (σ. 197)
  14. http://www.newworldtreasures.com/dolphin.htm
  15. Παυσανίας, "Ελλάδος περιήγησις", 10. 10. 8
  • Burkert 1983:198f. "To Plutarch this seemed more a mystery initiation (τελετή) than an athletic and folk festival"
  • Malkin, Religion and Colonization in Ancient Greece, 1987:219
  • Pickard-Cambridge, Sir Arthur Wallace. 1927. Dithyramb Tragedy and Comedy. Second edition revised by T.B.L. Webster, 1962.