Αρχηγός Κράτους (Πολωνία)
Ο Αρχηγός Κράτους της Πολωνίας (πολωνικά: Naczelnik Państwa, προφέρεται: [Νατσέλνικ Πάνστφα]) ήταν το αξίωμα του αρχηγού κράτους στη Δημοκρατία της Πολωνίας κατά τα έτη 1918–1922. Κατά τη διάρκεια της ύπαρξης του τίτλου, ο Στρατάρχης Γιούζεφ Πιουσούτσκι ήταν ο αρχηγός κράτους.
| Αρχηγός Κράτους της Πολωνίας
Naczelnik Państwa | |
|---|---|
.svg) | |
| Κατοικία | Μπελβέντερ, Βασιλικό Κάστρο της Βαρσοβίας |
| Διορισμός από | Μικρό Σύνταγμα του 1919 |
| Αρχικός κάτοχος | Περιφερειακό Συμβούλιο (Πολωνία) |
| Δημιουργία | 22 Νοεμβρίου 1918 |
| Κατάργηση | 14 Δεκεμβρίου 1922 |
| Διαδοχή | Πρόεδρος της Πολωνίας |
.jpg)
Την περίοδο από 22-29 Νοεμβρίου 1918 έως 20 Φεβρουαρίου 1919 ο τίτλος ήταν ο Προσωρινός Αρχηγός Κράτους και από την έγκρισή του από το Νομοθετικό Συμβούλιο στις 20 Φεβρουαρίου 1919 έως τις 11 Δεκεμβρίου 1922 ο τίτλος ήταν ο Αρχηγός Κράτους. Ήταν μια συνειδητή αναφορά στο όνομα της δικτατορίας του Ταντέους Κοστσιούσκο κατά τη διάρκεια Εξέγερσης του Κοστσιούσκο.[1]
Το γραφείο του Προσωρινού Αρχηγού Κράτους ιδρύθηκε με το διάταγμα του Γιούζεφ Πιουσούτσκι της 22ας Νοεμβρίου 1918, σχετικά με την ανώτατη αντιπροσωπευτική δύναμη της Δημοκρατίας της Πολωνίας, η οποία καθιέρωσε το δημοκρατικό σύστημα της αναγεννημένης Πολωνίας, την οργάνωση και τις αρμοδιότητες των προσωρινών οργάνων του κράτους εξουσία έως ότου συσταθεί το δημοκρατικά εκλεγμένο Νομοθετικό Σέιμ, στο οποίο ταυτόχρονα ο Πιουσούτσκι προκήρυξε εκλογές με βάση το αναλογικό εκλογικό σύστημα. Το διάταγμα τέθηκε επίσημα σε ισχύ την ημέρα της ανακοίνωσής του στην Εφημερίδα των Νόμων, δηλ. 29 Νοεμβρίου 1918 (Dz.U. z 1918 έτος αρ 17, pos. 41). Ωστόσο, από τις 14 Νοεμβρίου 1918, ο Γιούζεφ Πιουσούτσκι, ως Ανώτατος Διοικητής του Πολωνικού Στρατού, άσκησε στην πραγματικότητα τα προνόμια του αρχηγού κράτους και της ανώτατης κρατικής αρχής, εκδίδοντας διάταγμα εκείνη την ημέρα (Dz.U. z 1918 έτος αρ 17, pos. 40) και με το διορισμό του Προέδρου των Υπουργών (όπως τότε κλήθηκε ο Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου). Αυτό κατέστη δυνατό χάρη στο γεγονός ότι στις 14 Νοεμβρίου, το Συμβούλιο της Αντιβασιλείας αυτοδιαλύθηκε και, ταυτόχρονα, μεταβίβασε όλη την ανώτατη κρατική εξουσία στον Πιουσούτσκι (αν και το μήνυμά του[2] με αυτό το περιεχόμενο - έχει χαρακτήρα διατάγματος με ισχύ ενός συνταγματικού νόμου - τέθηκε επίσημα σε ισχύ μόνο όταν δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Νόμων, η οποία επίσης έλαβε χώρα στις 29 Νοεμβρίου).
Στις 16 Νοεμβρίου 1918, ο γενικός διοικητής, Γιούζεφ Πιουσούτσκι, έστειλε τηλεγράφημα στους αρχηγούς των δυνάμεων γνωστοποιώντας την ίδρυση του πολωνικού κράτους, δηλ. στους αρχηγούς των κυβερνήσεων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Ιρλανδίας, της Τρίτης Γαλλικής Δημοκρατίας, του Βασιλείου της Ιταλίας, της Αυτοκρατορίας της Ιαπωνίας και της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και όλων των εμπόλεμων και ουδέτερων κρατών.[3]
Ο Αρχηγός Κράτους είχε την ανώτατη πολιτική και στρατιωτική εξουσία στο κράτος. Ήταν ο Ανώτατος Διοικητής του Πολωνικού Στρατού[4] και το αξίωμά του είχε μεγάλη σημασία στον τομέα των διεθνών σχέσεων. Διόρισε πρωθυπουργό και υπουργούς υπεύθυνους απέναντί του. Τα νομοθετικά έργα που παρουσίασε η κυβέρνηση απαιτούσαν υπογραφές από τον αρμόδιο υπουργό, τον Πρόεδρο των Υπουργών και τον Αρχηγό. Έπρεπε να παραμείνουν σε ισχύ, υπό την προϋπόθεση ότι θα υποβληθούν για έγκριση στην πρώτη συνεδρίαση της Νομοθετικής Συνέλευσης.
Ο Γιούζεφ Πιουσούτσκι, σύμφωνα με το περιεχόμενο του διατάγματος, παρέδωσε την εξουσία στο Νομοθετικό Σέιμ στις 20 Φεβρουαρίου 1919, το οποίο του ανέθεσε ακόμη τη λειτουργία του Αρχηγού Κράτους, ορίζοντας και περιορίζοντας τις αρμοδιότητές του στο Μικρό Σύνταγμα. Ο Αρχηγός Κράτους ήταν ο Ανώτατος Διοικητής, διόριζε την κυβέρνηση με τη συγκατάθεση του Σέιμ και ασκούσε την ανώτατη εκτελεστική εξουσία. Υπήρξε αυτεπάγγελτα μέλος του Κρατικού Συμβουλίου Άμυνας, που ιδρύθηκε από το Σέιμ τον Ιούλιο του 1920 κατά την περίοδο της απειλής για το κράτος που προκλήθηκε από τον Πολωνο-Σοβιετικό Πόλεμο, και ήταν ο πρόεδρός του.
Μεταβατική Πράξη της 18ης Μαΐου 1921 στο Σύνταγμα της 17ης Μαρτίου 1921 σχετικά με την προσωρινή οργάνωση της ανώτατης αρχής της Δημοκρατίας της Πολωνίας στο άρθ. 2 ανέθεσε στον Αρχηγό να συνεχίσει να εκτελεί τα δικαιώματα και τα καθήκοντα που καθορίζονται στο Μικρό Σύνταγμα έως ότου αναλάβει καθήκοντα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Πολωνίας, που εκλέχθηκε βάσει του νέου Συντάγματος.[5]
Στις 11 Δεκεμβρίου 1922, ο Γκάμπριελ Ναρουτόβιτς ορκίστηκε Πρόεδρος της Δημοκρατίας της Πολωνίας. Ο Γιούζεφ Πιουσούτσκι δήλωσε παραίτηση από το αξίωμα του Αρχηγού Κράτους στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Πολωνίας, Γκάμπριελ Ναρουτόβιτς, στις 14 Δεκεμβρίου 1922.[6]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Głowa państwa w Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1918 - 1922». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2024.
- ↑ Dz.U. 1918 nr 17 poz. 39
- ↑ Depesza do szefów mocarstw notyfikująca powstanie Państwa Polskiego z 16 listopada 1918, Monitor Polski Nr 206 z 18 listopada 1918 r.
- ↑ Orędzie Rady Regencyjnej w przedmiocie przekazania naczelnego dowództwa wojsk polskich brygadjerowi Józefowi Piłsudskiemu z 11 listopada 1918 (Dz.U. 1918 nr 17 poz. 38)
- ↑ Dz.U. 1921 nr 44 poz. 268
- ↑ Prezydenci i premierzy Drugiej Rzeczypospolitej. Βρότσουαφ: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. 1992. σελ. 45. ISBN 83-04-03854-4.