Ασυνέχεια Μοχορόβιτσιτς

Η λεγόμενη ασυνέχεια Μοχορόβιτσιτς, ή πιο απλά ασυνέχεια Μόχο, αποτελεί το οριακό στρώμα μεταξύ του γήινου φλοιού και του γήινου μανδύα. Το όνομα δόθηκε προς τιμή του Κροάτη σεισμολόγου ερευνητή Άντριγια Μοχορόβιτσιτς όταν το 1909 σε σεισμολογική έρευνα διαπίστωσε ότι κάτω από τον γεωφλοιό υφίσταται ιδιαίτερο στρώμα όπου τα πρωτεύοντα σεισμικά κύματα αυξάνουν απότομα την ταχύτητά τους. Η ανακάλυψη αυτή υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική στον προσδιορισμό του βάθους του γεωφλοιού, αλλά και στη διάκριση αυτού σε ηπειρωτικό και ωκεάνιο.

Παγκόσμιος βυθομετρικός χάρτης Μόχο.

Θέση - έκταση

Η θέση της Μόχο στη διατομή της γεώσφαιρας (με τον αριθμό 2).

Η ασυνέχεια αυτή ως υπόστρωμα εντοπίζεται σε όλη τη γεώσφαιρα σε μεταβλητό βάθος από 5 έως 15 χιλιόμετρα (3-6 μίλια) κάτω από τον πυθμένα των ωκεανών, και 20 έως 50 χιλιόμετρα (κάτω από τις οροσειρές μπορεί να φτάσει οριακά μέχρι και 70 χιλιόμετρα), με μέσο όρο 35 χιλιόμετρα (22 μίλια), κάτω από σταθερές ηπειρωτικές περιοχές, το δε πάχος της υπό τις ωκεάνιες λεκάνες προσδιορίζεται σε μικρότερο από ένα χιλιόμετρο, ενώ σε κάποιες περιοχές περιορίζεται στα 0,3 χιλιόμετρα, ενώ αντίθετα κάτω από ηπείρους το πάχος της μεγαλώνει εκπληκτικά.

Ανακάλυψη

Κατά τη σεισμογραφική έρευνα που επιχειρούσε ο Α. Μοχορόβιτσις αιφνίδια τα πρωτεύοντα κύματα φέρονταν σε κάποιο βάθος να αυξάνουν την ταχύτητά μετάδοσής τους από 6,5 έως 7 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο στα 8 έως 8.9 χλμ./δευτερόλεπτο. Η διαφορετικότητα αυτή προσδιόρισε ταυτόχρονα και την αλλαγή της κατακόρυφης συνέχειας του γεωφλοιού.

Φύση της Μόχο

Για τη φύση της Μόχο υπήρξαν δύο βασικές απόψεις η πρώτη βασισμένη στον εκλογίτη (πυριγενές πέτρωμα μεταμόρφωσης), η δε δεύτερη στον περιδοτίτη (υπερβασικό πέτρωμα).

1. Σύμφωνα με την πρώτη άποψη, η Μόχο οφείλεται σε ισοχημική φάση μετατροπής ενός γαββρικού στρώματος του κατώτερου γεωφλοιού σε εκλογιτικό ανώτερο γεωμανδύα. Λαμβάνοντας δε υπόψη το γεγονός ότι ο εκλογίτης παρουσιάζει πυκνότητα περίπου 15% μεγαλύτερη του γάββρου η αύξηση της ταχύτητας των σεισμικών κυμάτων δικαιολογείται. Η άποψη αυτή παρότι αρχικά κίνησε το ενδιαφέρον στα εργαστηριακά πειράματα που ακολούθησαν διαπιστώθηκε ότι μεταξύ των περιοχών σταθερότητας των παραπάνω πετρωμάτων παρεμβάλλεται ολόκληρη σειρά από μεταβατικά ορυκτά η παρουσία των οποίων δεν δικαιολογεί την απότομη αύξηση της διάδοσης των κυμάτων.
2. Κατά τη δεύτερη άποψη, η Μόχο οφείλεται από ένα υπερβασικό ανώτερο γεωμανδύα αποτελούμενο από περιδοτίτη. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο περιδοτίτης παρουσιάζει πυκνότητα της τάξεως 3,3 γραμμάρια ανά κυβικό εκατοστό δικαιολογεί την αύξηση της μετάδοσης.

Επικρατούσα γενική άποψη ως αιτία της απότομης αύξησης της μετάδοσης των κυμάτων και ουσιαστικά της ύπαρξης του στρώματος της ασυνέχειας αυτής θεωρείται η διαφορά της χημικής σύστασης ανάμεσα των κατωτέρων πετρωμάτων του γεωφλοιού και των ανωτέρων του γεωμανδύα. Η δε έρευνα επ΄ αυτού συνεχίζεται.

Πηγές

• «Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica» τ.17ος, σ.175-176.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Andrew McLeish (1992) Γεωλογικές επιστήμες (. 2η έκδοση). Thomas Nelson & Sons. σ. 122. ISBN 0-17-448221-3.
• James Stewart Monroe, Reed Wicander (2008). Η αλλαγή της Γης: διερεύνηση στη γεωλογία και την εξέλιξη (. 5th ed). Cengage Learning. σ. 216. ISBN 0-495-55480-4.
• «Σκάβοντας μια τρύπα στον ωκεανό: Σχέδιο Mohole, 1958-1966", από Ακαδημία Επιστημών των ΗΠΑ
• Χάρτης του βάθους Μόχο της ευρωπαϊκής τεκτονικής πλάκας