Βοριράνιο

Το βοριράνιο (αγγλικά borirane) είναι οργανική ετεροκυκλική χημική ένωση, που περιέχει άνθρακα, υδρογόνο και βόριο, με μοριακό τύπο C₂H₅B. Είναι το απλούστερο οργανικό ετεροκυκλικό βοράνιο, δηλαδή μια ένωση που αποτελείται από ένα αλκενυλένιο (-C_vH_2v-), το οποίο συνδέεται με ένα βορανυλιδένιο (-BH-), σε μια κυκλική δομή. Το χημικά καθαρό βοριράνιο, στις κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος, δηλαδή θερμοκρασία 25 °C και υπό πίεση 1 atm, είναι άχρωμο, εύφλεκτο αέριο.

Βοριράνιο
Γενικά
Όνομα IUPAC	Βοριράνιο
Άλλες ονομασίες	Επιβοραιθάνιο Αιθυλενοβοράνιο Βοριοκυκλοπροπάνιο
Χημικά αναγνωριστικά
Χημικός τύπος	C2H5Β
Μοριακή μάζα	39,8721 amu
Σύντομος συντακτικός τύπος
Αριθμός CAS	39517-80-1
SMILES	B1CC1
InChI	1/C2H5B/c1-2-3-1/h3H,1-2H2
Ισομέρεια
Ισομερή θέσης	2 βινυλοβοράνιο (CH2=CHBH2) αιθυλιδενοβοράνιο (CH3CH=BH)
Φυσικές ιδιότητες
Σημείο τήξης	-129,01 °C
Σημείο βρασμού	-24,32 °C
Διαλυτότητα στο νερό	15,425 kg/m3
Χημικές ιδιότητες
Εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά, τα δεδομένα αφορούν υλικά υπό κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος (25°C, 100 kPa).

Μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί δομικά ανάλογη ένωση με την αζιριδίνη, από την οποία διαφέρει μόνο στο ότι περιέχει άτομο βορίου αντί για άτομο αζώτου.

Ισομέρεια

Με βάση το μοριακό τύπο του (C₂H₅B) έχει τα ακόλουθα τρία (3) ισομερή θέσης:

1. Αιθυλιδενοβοράνιο, με ημισυντακτικό τύπο CH₃CH=BH.
2. Βινυλοβοράνιο, με ημισυντακτικό τύπο CH₂=CHBH₂.
3. Μεθυλενομεθυλοβοράνιο, με ημισυντακτικό τύπο CH₃B=CH₂.

Σύμφωνα με ab initio κβαντομηχανικούς υπολογισμούς, η ένωση έχει συνολικά πέντε (5) ισομερή που έχουν μελετηθεί (με τους υπολογισμούς αυτούς).

«Μητρικό» και «θυγατρικά» βοριράνια

Το βοριράνιο είναι η «μητρική ένωση» για μια σειρά «θυγατρικών» του παραγώγων, που μαζί με τη «μητρική ένωση», ονομάζονται συλλήβδην «βοριράνια». Πρόκειται, δηλαδή, για όλες οι παράγωγες ετεροκυκλικές οργανικές ενώσεις που περιέχουν έναν (τουλάχιστον) βοριρανικό δακτύλιο, δηλαδή τριμελή ετεροκυκλικό δακτύλιο που μεριέχει μια βορυλενική ομάδα (-BH-) και δυο (2) μεθυλενικές ομάδες (-CH₂-).