Βικιπαίδεια

Βουαντίσουαφ Ταταρκιέβιτς

Ο Βουαντίσουαφ Ταταρκιέβιτς (πολωνικά: Władysław Tatarkiewicz) (3 Απριλίου 1886, Βαρσοβία – 4 Απριλίου 1980, Βαρσοβία) ήταν Πολωνός φιλόσοφος, ιστορικός της φιλοσοφίας, ιστορικός της τέχνης, αισθητικός και ηθικολόγος.[11]

Βουαντίσουαφ Ταταρκιέβιτς
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Władysław Tatarkiewicz (Πολωνικά)
Γέννηση3  Απριλίου 1886[1][2][3]
Βαρσοβία[4][5]
Θάνατος4  Απριλίου 1980[1][2][3]
Βαρσοβία[6]
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Ποβόνσκι
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Πολωνίας (1815-1915)
Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία
Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΠολωνικά[7][8][9]
ΣπουδέςΤεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας
Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας
Ιπτάμενο Πανεπιστήμιο
Πανεπιστήμιο του Λβιβ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταιστορικός της τέχνης
φιλόσοφος
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο του Πόζναν «Άνταμ Μιτσκιέβιτς»
Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας
Πανεπιστήμιο του Βίλνιους[10]
Οικογένεια
ΓονείςKsawery Tatarkiewicz
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσειςβραβείο Ίτζι Ρατζισέφσκι (1974)
Διοικητής του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας
Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία Επεξεργασία

Ο Ταταρκιέβιτς ξεκίνησε την τριτοβάθμια εκπαίδευση στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας. Όταν έκλεισε από τις ρωσικές αυτοκρατορικές αρχές το 1905, αναγκάστηκε να συνεχίσει την εκπαίδευσή του στο εξωτερικό, στο Μάρμπουργκ της Γερμανίας, όπου σπούδασε από το 1907 έως το 1910.[12]

Όπως περιγράφει στα Απομνημονεύματα του, ήταν μια τυχαία συνάντηση με έναν άνδρα συγγενή, του οποίου το ύψος τον έκανε να ξεχωρίζει πάνω από το πλήθος σε έναν σιδηροδρομικό σταθμό της Κρακοβίας, μετά το ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου που οδήγησε τον Ταταρκιέβιτς να περάσει τα χρόνια του πολέμου στη Βαρσοβία.[13] Εκεί ξεκίνησε την καριέρα του ως λέκτορας φιλοσοφίας, διδάσκοντας σε ένα σχολείο θηλέων στην οδό Μοκοτόφσκα, απέναντι από το σημείο όπου επρόκειτο να κατοικήσει ο Γιούζεφ Πιουσούτσκι κατά τις πρώτες μέρες του μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

 
Ο Ταταρκιέβιτς (4ος από αριστερά) στο 3ο Συνέδριο Φιλοσόφων, Κρακοβία, Σεπτέμβριος 1936
 
Ο Ταταρκιέβιτς (δεξιά) και ο Άρμαντ Βετουλάνι, περίπου 1960

Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν το Πολωνικό Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας άνοιξε υπό τη χορηγία των κατοχικών Γερμανών – που ήθελαν να κερδίσουν την πολωνική υποστήριξη για την πολεμική τους προσπάθεια – ο Ταταρκιέβιτς διηύθυνε το τμήμα φιλοσοφίας του το 1915–1919.

Το 1919-21 ήταν καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Στέφανος Μπάτορυ στο Βίλνο, το 1921-23 στο Πανεπιστήμιο του Πόζναν και το 1923-61 ξανά στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας. Το 1930 έγινε μέλος της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών.[14]

Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, διακινδυνεύοντας τη ζωή του, διεξήγαγε υπόγειες διαλέξεις στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς Βαρσοβία[15] (ένα από τα μέλη του ακροατηρίου ήταν ο Τσέσλαφ Μίλος).[16] Μετά την καταστολή της Εξέγερσης της Βαρσοβίας (Αύγουστος-Οκτώβριος 1944) διακινδύνευσε και πάλι συνειδητά τη ζωή του όταν έβγαζε ένα χειρόγραφο από την υδρορροή, όπου το είχε ρίξει ένας Γερμανός στρατιώτης (αυτό και άλλα υλικά εκδόθηκαν αργότερα ως βιβλίο).[17]

Μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δίδαξε στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας. Το Μάρτιο του 1950, ο Ταταρκιέβιτς υποβιβάστηκε και του απαγορεύτηκε να διδάσκει, αφού επτά από τους μαθητές του (συμπεριλαμβανομένων των Χένρικ Χόλαντ και Λέσεκ Κοουακόφσκι), που ήταν ακτιβιστές στο Πολωνικό Κόμμα Ενωμένων Εργατών, παρουσίασαν μια «Επιστολή των 7» που τον κατήγγειλε για «προνομιακή υπέρ της μπουρζουαζίας επιστήμη αντί για μαρξιστική ενασχόληση» και αντίθεση στην «οικοδόμηση του σοσιαλισμού στην Πολωνία».[18]

Ο Ταταρκιέβιτς πέθανε την επομένη των 94ων γενεθλίων του. Στα Απομνημονεύματα του, που δημοσιεύθηκαν λίγο πριν, θυμάται ότι είχε εκδιωχθεί από την έδρα του στο Πανεπιστήμιο (από τον Χένρικ Χόλαντ, έναν πολιτικά συνδεδεμένο πρώην φοιτητή[19]). Χαρακτηριστικά, έβλεπε ακόμη και αυτή την αναξιοπρέπεια ως συγκαλυμμένη ευλογία, καθώς του έδινε ελευθερία από ακαδημαϊκά καθήκοντα και ελεύθερο χρόνο να ασχοληθεί με την έρευνα και τη συγγραφή.[20]

Ο Ταταρκιέβιτς σκέφτηκε ότι σε όλες τις κρίσιμες στιγμές της ζωής του, είχε αποτύχει να προβλέψει γεγονότα, πολλά από αυτά τραγικά, αλλά ότι αυτό μάλλον ήταν προς το καλύτερο, αφού δεν μπορούσε να τα είχε αλλάξει.[21]

Άποψη για την ευτυχία Επεξεργασία

Ο Ταταρκιέβιτς πίστευε ότι «η ικανοποίηση με συγκεκριμένα πράγματα... είναι μόνο μερική ικανοποίηση. Η ευτυχία απαιτεί πλήρη ικανοποίηση, δηλαδή ικανοποίηση από τη ζωή στο σύνολό της».[22]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 5  Μαΐου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 (Αγγλικά) SNAC. w6sz0mkp. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 (Πολωνικά) Internetowy Polski Słownik Biograficzny. wladyslaw-tatarkiewicz-wiesz.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 19  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ psb.24078.7.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 1  Ιανουαρίου 2015.
  7. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12109534g. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  8. ↑ CONOR.SI. 252433251.
  9. ↑ CONOR.SI. 50886243.
  10. ↑ Ανακτήθηκε στις 3  Ιουλίου 2019.
  11. ↑ "Βουαντίσουαφ Ταταρκιέβιτς," Encyklopedia Polski, σελ. 686.
  12. ↑ Μάρεκ Γιαρόφσκι, Władysław Tatarkiewicz, σελ. 26–36.
  13. ↑ Władysław Tatarkiewicz, Wspomnienia (Απομνημονεύματα), σελ. 144.
  14. ↑ "Βουαντίσουαφ Ταταρκιέβιτς," Encyklopedia powszechna PWN, τομ. 4, σελ. 412.
  15. ↑ Władysław Tatarkiewicz, Wspomnienia (Memoirs), p. 165–68.
  16. ↑ Władysław Tatarkiewicz, Wspomnienia (Απομνημονεύματα), σελ. 171.
  17. ↑ Władysław Tatarkiewicz, Analysis of Happiness, σελ. xi.
  18. ↑ Wagner, Izabela (2020). Bauman: A Biography. John Wiley & Sons. ISBN 1509526897. 
  19. ↑ See (in Polish): "List grupy uczestników seminarium filozoficznego profesora Władysława Tatarkiewicza" (Letter by Participants in Professor Władysław Tatarkiewicz's Philosophy Seminar"), Przegląd Filozoficzny (Philosophical Review), no. 2, 1995 (14), σελ. 88.
  20. ↑ Władysław Tatarkiewicz, Wspomnienia (Memoirs), p. 119.
  21. ↑ Władysław Tatarkiewicz, Wspomnienia (Απομνημονεύματα), σελ. 181.
  22. ↑ Alex Michalos Review of W. Tatarkiewicz, "Analysis of Happiness".

Πηγές Επεξεργασία

  • Teresa i Władysław Tatarkiewiczowie, Wspomnienia (Απομνημονεύματα), Βαρσοβία, Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979, (ISBN 978-83-06-00102-0) .
  • Władysław Tatarkiewicz, Analysis of Happiness, Βαρσοβία, PWN, Χάγη, Martinus Nijhoff, 1976, (ISBN 90-247-1807-4) .
  • Marek Jaworski, Władysław Tatarkiewicz, Βαρσοβία, Interpress, 1975.
  • Władysław Tatarkiewicz, Zarys dziejów filozofii w Polsce (Μια Σύντομη Ιστορία της Φιλοσοφίας στην Πολωνία), [στη σειρά:] Historia nauki polskiej w monografiach (Ιστορία της Πολωνικής Μάθησης σε Μονογραφίες), [τόμος] XXXII, Κρακοβία, Upolskanademia Academy of Learning), 1948. Αυτή η μονογραφία αντλεί από σχετικές ενότητες σε προηγούμενες εκδόσεις του Historia filozofii (Ιστορία της Φιλοσοφίας).
  • "Βουαντίσουαφ Ταταρκιέβιτς," Encyklopedia Polski (Εγκυκλοπαίδεια της Πολωνίας), Κρακοβία, Kluszczyński, 1996, (ISBN 83-86328-60-6), σελ. 686.
  • "Βουαντίσουαφ Ταταρκιέβιτς," Encyklopedia powszechna PWN (PWN Universal Encyclopedia), τομ. 4, Βαρσοβία, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βουαντίσουαφ_Ταταρκιέβιτς&oldid=9611619"