Γιάκομπ φαν Ούτρεχτ
Ο Γιάκομπ φαν Ούτρεχτ (φλαμανδικά: Jacob Claesz van Utrecht ή, όπως υπέγραφε τα έργα του Jacobus Traiectensis, περ. 1479 - μετά το 1525) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος της πρώιμης Αναγέννησης, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε στην Αμβέρσα και στο Λίμπεκ (Γερμανία).
| Γιάκομπ φαν Ούτρεχτ | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | Δεκαετία του 1480 ή 1479 (περίπου)[1] Ουτρέχτη |
| Θάνατος | Δεκαετία του 1530[1] και 1540[2] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο των Κάτω Χωρών |
| Ιδιότητα | ζωγράφος |
| Σημαντικά έργα | Portrait of a Member of the Alardes Family, Portrait of a young woman, Portrait of a Johanniter Ridder, d:Q29909011 και Christ's entombment |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βίος και έργο
ΕπεξεργασίαΕλάχιστα στοιχεία είναι γνωστά για τον βίο του φαν Ούτρεχτ. Οι έρευνες για τον συγκεκριμένο καλλιτέχνη ξεκίνησαν μόλις τον 19ο αιώνα. Πιθανότατα γεννήθηκε στην Ουτρέχτη[3] αν και αυτό δεν είναι απόλυτα εξακριβωμένο. Αναφέρεται ως μέλος της Συντεχνίας ζωγράφων της Αμβέρσας το 1506 και φαίνεται ότι διέμενε στην πόλη αυτή ως το 1512.[4] Ίσως εκπαιδεύτηκε ως καλλιτέχνης στην Ουτρέχτη, ενώ στην Αμβέρσα είχε ως μαθητές τον Γιάσπερ ντε Φος (Jasper de Vos), όπως καταγράφεται το 1511 και τον Χάινκεν Φρανκς (Heynken Francx) (1512)[5]. Το πρώτο του έργο, το οποίο δημιούργησε στην Αμβέρσα το 1513 (αν και κατ' άλλες πηγές διέμεινε στην πόλη μόνον ως το 1512[4]) ήταν ένα πολυπρόσωπο τρίπτυχο της "Αποκαθήλωσης", το οποίο σήμερα βρίσκεται στην Πινακοθήκη του Βερολίνου.[3] Όλως περιέργως, κατά την περίοδο διαμονής του στην Αμβέρσα, το ύφος του είναι ιδιαίτερα προσωπικό, χωρίς να δείχνει καμία επίδραση από συγχρόνους του ή παλαιότερους Φλαμανδούς ζωγράφους και μόνον αργότερα, όταν πλέον εγκαταστάθηκε στο Λίμπεκ, καθίσταται εμφανής μια παρόμοια επιρροή. Ωστόσο, πριν εγκατασταθεί στο Λίμπεκ, βρέθηκε στην Κολωνία, όπου ζωγράφισε τις δύο πτέρυγες ενός τριπτύχου για λογαριασμό του Αββαείου "Gross-Saint Martin" (το έργο σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Wallraf-Richartz της Κολωνίας και στο Schlossmuseum του Μπερχτεσγκάντεν), με εμφανή την επιρροή έργων του Γιαν βαν Άικ.[3]
Από το 1517 (κατ' άλλες πηγές το 1519[5]) εγκαθίσταται στο Λίμπεκ[4] και διαμένει με την οικογένεια πατρικίων Μπρούσκοβ (Bruskow), ενώ καταγράφεται ως μέλος της εμπορικής αδελφότητας Λέοναρντ (Leonardsbruderschaft), γεγονός που υποδηλώνει ότι πιθανόν δραστηριοποιήθηκε ως έμπορος πινάκων.[3]
Ως ο πλέον σημαντικός καλλιτέχνης στο Λίμπεκ, λαμβάνει παραγγελίες για πορτρέτα από ευκατάστατους εμπόρους και πατρικίους αλλά και για θρησκευτικού περιεχομένου έργα, όπως το τρίπτυχο της "Παναγίας Βρεφοκρατούσας με Δωρητές", έργο του 1520, που σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Saint Annen του Λίμπεκ και το "τρίπτυχο του Ευαγγελισμού": Στο Κεντρικό τμήμα: Ο Ευαγγελισμός. Πτέρυγες: Πορτρέτο του Herman Plönnies, Ratsherr του Λίμπεκ με τον Άγιο Ματθαίο και πορτρέτο της συζύγου του, Ida Greverade, με την Αγία Αικατερίνη. Εξωτερικές όψεις: Ο Άγιος Χριστόφορος κρατά τον Ιησού βρέφος και ο Άγιος Αντώνιος. Έργο του 1525.[6]
Υπάρχει ένα ακόμη τρίπτυχο με κεντρικό θέμα την "Παναγία Βρεφοκρατούσα" και στις πτέρυγες τους δωρητές H. Herckring και τη σύζυγό του. (Το έργο βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο της Ρίγας). Στο έργο αυτό είναι εμφανής η επιρροή της τεχνοτροπίας της Αμβέρσας του Γιόος φαν Κλέβε</ref name=lar/>
Ακόμη και στα τελευταία του έργα, ο ζωγράφος συνέχισε να κάνει αναφορές στη γενέτειρά του Ουτρέχτη, τοποθετώντας τον μεγαλοπρεπή γοτθικού ρυθμού Καθεδρικό της στο περιθώριο των πινάκων του.[3]
Υπογραφή
ΕπεξεργασίαΕκτός από την υπογραφή Jacobus Traiectensis, την οποία τοποθετούσε στα έργα του, χρησιμοποίησε επίσης και το πραγματικό του όνομα, Claesz / Claez.
Έργα
Επεξεργασία- Τρίπτυχο Βερολίνου (1513), Gemäldegalerie Βερολίνου
- Τρίπτυχο της Κολωνίας (1515), για την εκκλησία Gross-Saint Martin της Κολωνίας, σήμερα στο Μουσείο Wallraf-Richartz
- Ρετάμπλ (1520) για τον έμπορο του Λίμπεκ Heinrich Kerckring, Μουσείο St. Annen Λίμπεκ
- Πορτρέτο νεαρής γυναίκας από το Λίμπεκ (περ. 1520), Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι
- Πορτρέτο άνδρα με σκυλάκι (περ. 1520), Εθνικό Σουηδικό Μουσείο Τέχνης, Στοκχόλμη
- Πορτρέτο τουJohann Wigerick (1522), Ανάκτορο Herdringen κοντά στο Άρνσμπεργκ, (Σάουερλαντ)
- Πορτρέτο άνδρα που γράφει επιστολή (1524), Gemäldegalerie, Βερολίνο
- Πορτρέτο άνδρα με δακτυλίδια (1524), Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία
- Η Σταύρωση (περ. 1525), στην εκκλησία Nødebo στη Δανία
- Η Αγία Τριάδα (1525) για την Marienkirche, στο Λίμπεκ, απωλέσθη κατά τον βομβαρδισμό του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
- Τρίπτυχο του Ευαγγελισμού (δείτε πιο πάνω). Παλαιότερα βρισκόταν στη Συλλογή Reedtz-Thott στο κάστρο Gavnø στο ομώνυμο νησί (Gavnø) κοντά στο Νέστβεντ (Næstved) στη νότια Ζηλανδία της Δανίας, από το 2012 in στο Μουσείο St. Annen του Λίμπεκ.
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Ανακτήθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ (πολλαπλές γλώσσες) Virtual International Authority File. OCLC. Dublin. 95857863. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2018.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Christie's, the Art People
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Εγκυκλοπαίδεια Larousse, λήμμα Jacob Claesz van Utrecht
- ↑ 5,0 5,1 RKD Artists, Netherlands Institute for Art History
- ↑ Οίκος Christie's
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- J. v. Utrecht bei Lostart (Γερμανικά)
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Uwe Albrecht: Kostbarer Flügelaltar des 16. Jahrhunderts kehrt zurück – Lübeck erwirbt das Gavnø-Retabel in London. In: Lübeckische Blätter 2012, S. 44-45.
- Joanna Barck: Das Kerkring-Triptychon von Jacob van Utrecht oder Die bürgerliche Säkularisierung mittelalterlicher Bildräume, Frankfurt u.a.: Lang 2001 (Europäische Hochschulschriften: Reihe 28, Kunstgeschichte; Bd. 364) ISBN 3-631-36829-1.
- Anna Lena Frank: sog. Kerckring-Retabel in: Jan Friedrich Richter (Hrsg.): Lübeck 1500 - Kunstmetropole im Ostseeraum, Katalog, Imhoff, Petersberg 2015, S. 328–331 (Nr. 57)
- Friedricke Schütt: sog. Gavnø-Retabel in: Jan Friedrich Richter (Hrsg.): Lübeck 1500 - Kunstmetropole im Ostseeraum, Katalog, Imhoff, Petersberg 2015, S. 332–333 (Nr. 58)
- Hildegard Vogler: Madonnen in Lübeck, Lübeck 1993.
- Hildegard Vogler: Das Triptychon des Hinrich und der Katharina Kerckring von Jacob van Utrecht, Lübeck 1999.
- R. Struck, Materialen zur lübeckischen Kunstgeschichte, III: Jacob van Utrecht, Mitteilungen des Vereins für Lübeckische Geschichte und Altertumskunde, XV, 1932, p. 127.
- G.J. Hoogewerff, De Nord-Nederlandsche Schilderkunst, III, pp. 66ff., figs. 29-31.
- M.J. Friedländer, Neues über Jacob van Utrecht, Oud Holland, LVIII, 1941, pp. 9 and 14, no. 35.
- R. Grosshans and J. Müller-Hauck, Bilder im Blickpunkt. Jacob van Utrecht: Der Altar von 1513, *Berlin-Dahlem, 1982, pp. 16, 20-21, 73-74 and 93, fig. 5.