Γιανίνα Οϊσανόφσκα-Ποπλέφσκα
Η Γιανίνα Οϊσανόφσκα-Ποπλέφσκα (πολωνικά: Janina Oyrzanowska-Poplewska) (2 Μαΐου 1918 – 16 Ιουλίου 2001) ήταν Πολωνή ακαδημαϊκός και κτηνίατρος. Ήταν καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Επιστημών Ζωής της Βαρσοβίας, όπου ειδικευόταν στην επιζωοτιολογία, αλλά ο κύριος τομέας της έρευνάς της αφορούσε τις ιογενείς ασθένειες των κυνών, οι οποίες οδήγησαν στην ανάπτυξη του πρώτου εμβολίου για την μόρβα στην Πολωνία.
| Γιανίνα Οϊσανόφσκα-Ποπλέφσκα | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Janina Oyrzanowska-Poplewska (Πολωνικά) |
| Γέννηση | 2 Μαΐου 1918[1] Βαρσοβία |
| Θάνατος | 16 Ιουλίου 2001 Βαρσοβία |
| Τόπος ταφής | Κοιμητήριο Ποβόνσκι |
| Χώρα πολιτογράφησης | Πολωνία |
| Θρησκεία | Λατινική Εκκλησία[1] |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Πολωνικά |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας Πανεπιστήμιο Μαρία Κιουρί-Σκουοντόφσκα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | κτηνίατρος ερευνητής |
| Εργοδότης | Πανεπιστήμιο Επιστημών Ζωής της Βαρσοβίας |
| Περίοδος ακμής | 1947 |
| Οικογένεια | |
| Οικογένεια | House of Ojrzanowski |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | Δίκαιοι των Εθνών (6 Ιουλίου 1981)[1] |
Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, συμμετείχε στην πολωνική αντίσταση και η οικογένειά της βοήθησε αρκετούς πρόσφυγες. Το 1981, τιμήθηκε ως Δίκαιος των Εθνών από το Γιαντ Βασσέμ για τις προσπάθειές της να σώσει τους Εβραίους κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.
Πρώιμη ζωή Επεξεργασία
Η Γιανίνα Ρούζα Οϊσανόφσκα γεννήθηκε στις 2 Μαΐου 1918 στη Βαρσοβία, κατά τη διάρκεια της γερμανικής Αντιβασιλείας του Βασιλείου της Πολωνίας. Οι γονείς της ήταν ο Καζίμιες Οϊσανόφσκι και η Μάρια Ελζμπιέτα (το γένος Τσαρνέτσκα).[2][3] Η οικογένεια Οϊσανόφσκι ήταν Πολωνοί ευγενείς, έφεραν το οικόσημο Γιουνόσα και κατείχαν το κτήμα Ηκολέμπιε κοντά στο Πούουτουσκ.[4] Ήταν η δισέγγονη του Ρόμπερτ Φρεντέρικ Στίχελ, του πρώτου ανθρώπου που κέρδισε μεταπτυχιακό στην Πολωνία στην κτηνιατρική επιστήμη.[3] Η Οϊσανόφσκα ολοκλήρωσε την εκπαίδευση της στο γυμνάσιο της το 1936 και άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα στη σχολή κτηνιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας.[2] Οι σπουδές της διακόπηκαν από τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία το Σεπτέμβριο του 1939.[5]
Η Οϊσανόφσκα παντρεύτηκε τον κτηνίατρο Μιετσίσουαφ Ποπλέφσκι (1916-1940), ο οποίος θα εντασσόταν στον Πολωνικό Στρατό Ξηράς στην αρχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Ποπλέφσκι ήταν ανθυπολοχαγός του 7ου Πολωνικού Συντάγματος Ιππικού και εκτελέστηκε από το Λαϊκό Κομισαριάτο Εσωτερικών Υποθέσεων το 1940 κοντά στο Χάρκοβο όταν οι σοβιετικές δυνάμεις εισέβαλαν στην Πολωνία και πραγματοποίησαν τη Σφαγή του Κάτιν.[6][5][7]
Κατά τη διάρκεια του πολέμου, η Οϊσανόφσκα ζούσε με τη μητέρα της, τη μικρότερη αδερφή της, Μάρια και τον μεγαλύτερο αδερφό της, Καζίμιες, σε ένα διαμέρισμα στη Βαρσοβία. Είχαν επίσης άλλα διαμερίσματα στην πόλη και ένα μικρό καλοκαιρινό σπίτι σε ένα κομμάτι γης που νοίκιασαν για την καλλιέργεια λαχανικών στη γειτονιά Τσερνιάκουφ.[4][8] Η οικογένειά της ενεπλάκη με την πολωνική αντίσταση από τον Οκτώβριο του 1939 και ένα από τα οικογενειακά τους διαμερίσματα φιλοξενούσε ένα υπόγειο τυπογραφείο και στούντιο πλαστογραφίας εγγράφων.[5] Βοήθησαν Εβραίους κατά τη διάρκεια του πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των γειτόνων τους, των οικογενειών Λίνφελντ και Στέρλινγκ, του κηπουρού τους, Γέζι Γκλινίτσκι και άλλων, συμπεριλαμβανομένων των Βικτόρια Στσαβίνσκα και Φραντσίσκα Τουσκ Σάινβεχσλερ (κατά τη διάρκεια του πολέμου γνωστή ως Νατάλια Ομπρέμπκα).[4][6][8] Η Μάρια, η οποία μόλις είχε ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή της, και η Οϊσανόφσκα, που σπούδαζε στο πανεπιστήμιο,[4] καλλιέργησαν λουλούδια και λαχανικά για να συντηρήσουν την οικογένεια.[9] Μετακίνησαν τους Εβραίους που βοηθούσαν, κρύβοντάς τους στα διάφορα σπίτια τους, διασφαλίζοντας ότι ο καθένας τους θα επιζούσε από τον πόλεμο.[6][8] Η οικογένειά της πρόσφερε επίσης κρυψώνες σε άλλους πρόσφυγες, συμπεριλαμβανομένων των δραπετών Σοβιετικών αιχμαλώτων πολέμου.[5][7] Για τις προσπάθειές τους, η αδερφή της, Μάρια, συνελήφθη από τους Γερμανούς το 1942 και από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους φυλακίστηκε στη φυλακή Πάβιακ. Τελικά, η οικογένεια δραπέτευσε από τη Βαρσοβία στα τελευταία στάδια της Εξέγερσης της Βαρσοβίας.[7]
Καριέρα Επεξεργασία
Μετά το τέλος του πολέμου, η Οϊσανόφσκα σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Μαρία Κιουρί-Σκουοντόφσκα στο Λούμπλιν, πριν επιστρέψει στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας που άνοιξε ξανά, όπου έλαβε το πτυχίο της ως διδάκτορας κτηνιατρικών σπουδών το 1950. Εργαζόταν με αυτήν την επαγγελματική ιδιότητα από το 1947. Το 1960 πήρε το διδακτορικό της και το 1967 έκανε την υφηγεσία. Το 1978 έλαβε τον τίτλο της αναπληρώτριας καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο Επιστημών Ζωής της Βαρσοβίας.[5]
Στην αρχή της καριέρας της, η Οϊσανόφσκα επικεντρώθηκε σε ιογενείς ασθένειες σκύλων και αλεπούδων, όπως η μόρβα και νόσος του Ρούμπαρθ,[2] οι οποίες είχαν συζητηθεί στη διδακτορική της διατριβή Rozpoznanie serologiczne nosówki i epizootycznego zapalenia wątroby u psów i lisów (Ορολογική διάγνωση λοιμώξεων και επιζωοτικής ηπατίτιδας σε σκύλους και αλεπούδες, 1960).[10] Η δουλειά της είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη και την παραγωγή του πρώτου πολωνικού εμβολίου για την μόρβα.[5] Διεξήγαγε επίσης έρευνα για να καθορίσει την απαραίτητη δόση για προληπτικό εμβολιασμό κατά της λύσσας.[11] Άλλες αξιοσημείωτες έρευνές της αφορούσαν τα θέματα της ψευδολύσσας, καθώς και του βόειου ερπητοϊού τύπου 1.[5]
Η Οϊσανόφσκα ήταν συν-συγγραφέας του εγχειριδίου Choroby mięsożernych zwierząt futerkowych (Ασθένειες σαρκοφάγων γουνοφόρων ζώων). Ήταν μέλος της Πολωνικής Μικροβιολογικής Εταιρείας και της Πολωνικής Εταιρείας Κτηνιατρικών Επιστημών, όπου στην τελευταία ήταν διευθύντρια των τμημάτων της Βαρσοβίας και της επιζωοτολογίας.[5]
Το 1980, η Οϊσανόφσκα, μαζί με άλλους ακαδημαϊκούς, εντάχθηκαν στην ίδρυση του Ανεξάρτητου Αυτοδιοικούμενου Συνδικάτου Εργαζομένων στην Επιστήμη, την Τεχνολογία και την Εκπαίδευση (πολωνικά: Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Nauki, Techniki i Oświaty). Στην πρώτη τους συνάντηση, συμφώνησαν να ενώσουν το συνδικάτο τους με την Αλληλεγγύη σε μια προσπάθεια να προωθήσουν τη διαδικασία εκδημοκρατισμού.[12]
Κατά τη διάρκεια της καριέρας της, η Οϊσανόφσκα έλαβε πολλά βραβεία, όπως ο Χρυσός Σταυρός της Αξίας, ο Σταυρός του Ιππότη του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας και το Τάγμα της Επιτροπής Εθνικής Παιδείας.[5] Με βάση την αφήγηση της Φραντσίσκα Τουσκ Σάινβεχσλερ, στις 6 Ιουνίου 1981, η Οϊσανόφσκα και η αδελφή της, Μάρια, αναγνωρίστηκαν από το Γιαντ Βασσέμ ως Δίκαιοι των Εθνών.[7][9]
Θάνατος Επεξεργασία
Η Οϊσανόφσκα πέθανε στις 16 Ιουλίου 2001 στη Βαρσοβία και ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Ποβόνσκι.[2][5]
Επιλεγμένα έργα Επεξεργασία
- Oyrzanowska, Janina (June 1960). «Choroby zakażne i inwazyjne [Infectious and Invasive Diseases]» (στα πολωνικά). Medycyna Weterynaryjna (Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne) XVI (6): 321–325. ISSN 0025-8628. http://www.medycynawet.edu.pl/images/stories/pdf/digital/1960/196006321325.pdf.
- Oyrzanowska, Janina (January 1961). «Ogniskowa martwica wątroby norek [Focal Necrosis of the Liver in Minks]» (στα πολωνικά). Medycyna Weterynaryjna (Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne) XVII (1): 33–37. ISSN 0025-8628. http://www.medycynawet.edu.pl/images/stories/pdf/digital/1961/196101033037.pdf.
- Oyrzanowska, Janina; Κίτα, Jerzy (October 1966). «Przyczynek do badań nad drogą zakażenia wirusem choroby Aujeszky'ego u zwierząt futerkowych [The Source of the Aujeszky's Disease Virus for Fur Animals]» (στα πολωνικά). Medycyna Weterynaryjna (Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne) 22 (10): 579–581. ISSN 0025-8628. http://www.medycynawet.edu.pl/images/stories/pdf/digital/1966/196610579581.pdf.
- Κίτα, Jerzy· Dziąba, Konrad (1975). Ćwiczenia z epizootiologii: metody zwalczania chorób zaraźliwych zwierząt gospodarskich (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
- Oyrzanowska, Janina (December 1976). «Wystȩpowanie przeciwciał neutralizuja̧cych dla wirusa choroby Aujeszky'ego w surowicach świnń z zarodowych ośrodków hodowlanych [Occurrence of Neutralizing Antibodies to Aujeszky's Disease Virus in Pig Sera from Breeding Centers]» (στα πολωνικά). Medycyna Weterynaryjna (Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne) 32 (12): 717–718. ISSN 0025-8628. http://www.medycynawet.edu.pl/images/stories/pdf/digital/1976/197612717719.pdf.
- Κίτα, Jerzy· Oyrzanowska-Poplewska, Janina (1987). Metody zwalczania chorób zaraźliwych zwierząt gospodarskich : ćwiczenia z epizootiologii (στα Πολωνικά) (Wyd. 3 uzup έκδοση). Βαρσοβία: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN 978-83-01-06913-1.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 «The Righteous Among the Nations Database» (Αγγλικά)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Κίτα 2011.
- ↑ 3,0 3,1 Τροπάουο 2014.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Μπαρτοσέφσκι & Λεβινούβνα 1970, σελ. 242.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 Κίτα 2001, σελ. 852.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Κομορόφσκι 2020, σελ. 200.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Γκιμπασιέβιτς 2013.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Τσιεσιέλσκα 2014.
- ↑ 9,0 9,1 Γκούτμαν, Λάζαρε & Μπέντερ 2004, σελ. 561.
- ↑ Oyrzanowska 1960.
- ↑ Κναπ 2017, σελ. 33.
- ↑ Solidarity 2020.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Bartoszewski, Władysław· Lewinówna, Zofia (1970). «Franciszka Tusk-Scheinwechsler». Στο: Jordan, Alexander T. The Samaritans: Heroes of the Holocaust
(English έκδοση). New York City: Twayne Publishers, Inc. σελίδες 237–244. OCLC 104602. - Ciesielska, Maria (2014). «Story of Rescue – The Ojrzanowski Family». sprawiedliwi.org.pl. Βαρσοβία: Μουσείο Ιστορίας των Πολωνοεβραίων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2020.
- Gutman, Israel· Lazare, Lucien· Bender, Sara (2004). The Encyclopedia of the Righteous Among the Nations: Rescuers of Jews During the Holocaust. 3, part 2: Poland. Jerusalem: Yad Vashem. OCLC 645145177.
- Gibasiewicz, Włodzimierz A. (2013). Odnalezione głosy: zadziwiające losy lekarzy zwierząt [Discovered Voices: The Surprising Fates of Veterinary Doctors] (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Warszawska Firma Wydawnicza. σελίδες 191–194. ISBN 978-83-7805-693-5. OCLC 906149724.
- Kita, Jerzy (November 2001). «Ex Funebri Charta: Prof dr. hab. Janina Oyrzanowska-Poplewska» (στα πολωνικά). Medycyna Weterenaryjna (Βαρσοβία: Polish Society of Veterinary Sciences) 57 (11): 852. OCLC 879685574.
- Kita, Jerzy (2 August 2011). «Janina Oyrzanowska-Poplewska» (στα πολωνικά). Gazeta Wyborcza (Βαρσοβία, Poland: Agora Spółka Akcyjna) (178): σελ. 6. http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,7451133,20110802OL-DLO,Janina_Oyrzanowska_Poplewska,zwykly.html. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2020.
- Komorowski, Andrzej (2020). Schollenberger, Antoni, επιμ. «Wystąpienie prezesa Krajowej Rady Lekarsko Weterynaryjnej I i II kaden» (στα πολωνικά). Życie Weterynaryjne (Βαρσοβία: Krajowa Izba Lekarsko-Weterynaryjna) 95 (4): 199–201. ISSN 1689-0299. http://vetpol.org.pl/dmdocuments/ZW-kwiecien-2020.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2020.
- Knap, Józef (2017). Nagel, Wojciech; Przygucka-Gawlik, Monika, επιμ. «Ochrona zdrowia i rehabilitacja» (στα πολωνικά). Ubezpieczeniaw rolnictwie: Materiały i Studia (Βαρσοβία: Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego) 64: 7–47. ISSN 1507-4757. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-08-09. https://web.archive.org/web/20220809122133/https://www.krus.gov.pl/fileadmin/moje_dokumenty/obrazki/kwartalnik/64_Kwartalnik.pdf. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2020.
- Tropało, Jan (2014). «Robert Fryderyk Stichel». Internetowego Polskiego Słownika Biograficznego (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 29 Απριλίου 2020.
- «Historia NSZZ Solidarność» [History of the NSZZ Solidarity]. snszzs.sggw.pl (στα Πολωνικά). Βαρσοβία: Solidarity, SGGW. 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2020.
