Γκισέλα Γιανουζέφσκα
Η Γκισέλα Γιανουζέφσκα (γερμανικά: Gisela Januszewska, 22 Ιανουαρίου 1867 - 2 Μαρτίου 1943), γνωστή και με τα επώνυμα Καν, Ρόσενφελντ και Ρόντα (Kuhn, Rosenfeld and Roda), ήταν Αυστριακή ιατρός. Γεννήθηκε σε χωριό της Μοραβίας, το Ντρνοβιτς, μέρος τότε της Αυστρουγγαρίας (σήμερα της Τσεχίας).[4][5] Ο πατέρας, ο Λέπολντ Ρόσενφελντ είχε πέντε παιδιά, ενώ η οικογένεια της ήταν εβραϊκής καταγωγής. Ο αδελφός της Αλεξάντερ Ρόντα Ρόντα ήταν γνωστός σατιρικός συγγραφέας. Η Γιανουζέφσκα πήγε σε ιδιωτικό σχολείο στο Μπρνο, ενώ λίγο αργότερα παντρεύτηκε τον αρκετά μεγαλύτερό της Χουακίμ Καν. Μη διάγοντας έναν όμορφο γάμο, νιώθοντας παράλληλα "παγιδευμένη" σε αυτόν, χώρισε λίγο καιρό αργότερα. Κατόπιν, μετακόμισε στην Ελβετία, όπου παρακολούθησε μαθήματα στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Εκεί έλαβε το πτυχίο ιατρικής, στις 12 Απριλίου 1898[4]
| Γκισέλα Γιανουζέφσκα | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 22 Ιανουαρίου 1867[1][2][3] Ντρνοβιτς |
| Θάνατος | 2 Μαρτίου 1943[1][2][3] Στρατόπεδο συγκέντρωσης Τερέζιενσταντ[1][3] |
| Αιτία θανάτου | γενοκτονία |
| Κατοικία | Βιέννη[3] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αυστροουγγαρία |
| Θρησκεία | Ιουδαϊσμός |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Εκπαίδευση | διδακτορικό δίπλωμα |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο Ζυρίχης |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μαία ιατρός |
| Οικογένεια | |
| Αδέλφια | Αλεξάντερ Ρόντα Ρόντα |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Εκεί εργάστηκε ως εθελοντής στο γυναικείο νοσοκομείο, γρήγορα όμως μετακόμισε στη Γερμανική Αυτοκρατορία, έχουσα βραχύβια παραμονή. Το 1899, πήγε στη βοσνιακή πόλη Μπάνια Λούκα κι έγινε η πρώτη γυναίκα ιατρός της πόλης.[6] Ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματά της εκεί ήταν που εξασφάλισε την ίση αντιμετώπιση του συστήματος υγείας για τις Βόσνιες Μουσουλμάνες.[4] Το 1900, παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, ξανά μεγαλύτερο άνδρα -και τα 20 έτη - τον προϊστάμενό της, Λαντίσαλους Γιανουζέφκσι. Μετά τον γάμο της, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το πόστο της, όμως συνέχισε να εργάζεται επικεφαλής κλινικής εξωτερικών ασθενών, που ήταν γυναίκες μουσουλμάνες. Εκεί πραγματοποιούσε και μικροεπεμβάσεις, ενώ έγινε γνωστή για τις επιτυχίες που σημείωνε στη θεραπεία ασθενειών όπως η ευλογιά, ο τυφοειδής πυρετός, ο τύφος και η σύφιλη, μα κυρίως οστεομαλακία, πάθηση ευρέως διαδεδομένη στις γυναίκες μουσουλμάνες.[4]
Το ζευγάρι μετακόμισε στο Γκρατς, μετά τη συνταξιοδότηση του Γιανουζέφκσι. Εκεί, η Γκισέλα γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Γκρατς, για να πάρει το διδακτορικό της, όμως χωρίς επιτυχία, καθότι λίγο μετά ξέσπασε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Το 1916 έμεινε χήρα και ευθύς αμέσως εντάχθηκε στον πόλεμο στο ιατρικό σώμα κι έγινε ο πρώτος ιατρός του Militärkommando. Μετά τον πόλεμο έλαβε διάφορα μετάλλια που της απέδιδαν τιμές, όπως τον Γερμανικό Κόκκινο Σταυρό, αλλά και από το Αυστριακό Τάγμα. Αργότερα άνοιξε δικό γραφείο για να ασκεί την επιστήμη της. Το 1935 το έκλεισε, όμως συνέχισε το κοινωνικό της έργο. Το 1937, έλαβε τη μεγαλύτερη τιμή για Αυστριακό πολίτη, τον Σταυρό των Ιπποτών. Όμως σύντομα ξεκίνησε ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, και με την προσάρτηση της Αυστρίας στη Ναζιστική Γερμανία, γίνεται θύμα ρατσισμού. Το 1940, το διαμέρισμά της κατάσχεται κι εκείνη μεταφέρεται - από τη Βιεννή - στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Theresienstadt.[4] Πέθανε στις 2 Μαρτίου του 1942, σε ηλικία 76 ετών, αφήνοντας την τελευταία της πνοή εκεί στο στρατόπεδο συγκέντρωσης.[5]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Martin Schmid: «Biografien bedeutender österreichischer Wissenschafterinnen. »Die Neugier treibt mich, Fragen zu stellen«». (Γερμανικά) Biographies of important Austrian women scientists. Böhlau Verlag. 25 Μαρτίου 2018. ISBN-13 978-3-205-20238-7.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Frauen in Bewegung 1848–1938» (Γερμανικά) Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας. 3204.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 The Database of Victims of the Nazi Persecution. Terezín Initiative Institute. Πράγα. 52565. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2020.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 «Januszewska, Gisela (geb. Rosenfeld, verh. Kuhn) 1867–1943». Frauen in Bewegung (στα German). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2015.
- ↑ 5,0 5,1 «Gisela Kuhn, geb. Rosenfeld-Roda». Ärztinnen im Kaiserreich (στα German).
- ↑ «Novi nazivi ulica osvanuli u Banjaluci» (στα Serbo-Croatian). 8 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2015.