Γρανίτσα Ευρυτανίας

οικισμός της Ελλάδας

Συντεταγμένες: 39°6′N 21°31′E / 39.100°N 21.517°E / 39.100; 21.517

Η Γρανίτσα Ευρυτανίας είναι ορεινό χωριό της Ευρυτανίας, χτισμένο σε ύψος 850 μέτρων[1] σε δασωμένη τοποθεσία στην περιοχή του όρους Λιάκουρα, δίπλα στον μικρό ποταμό Γρανιτσιώτη.

Γρανίτσα
Γρανίτσα is located in Greece
Γρανίτσα
Γρανίτσα
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΣτερεάς Ελλάδας
Περιφερειακή ΕνότηταΕυρυτανίας
ΔήμοςΑγράφων
Δημοτική ΕνότηταΑπεραντίων
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΣτερεάς Ελλάδας
ΝομόςΕυρυτανίας
Υψόμετρο850 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος262
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας360 72
Τηλ. κωδικός2237

Γενικά στοιχεία

Επεξεργασία

Η Γρανίτσα υπάγεται στον καλλικρατικό δήμο Αγράφων ενώ μέχρι το 2010 αποτελούσε την έδρα του καποδιστριακού δήμου Απεραντίων. Παλαιότερα ανήκε, όπως και ολόκληρη η Ευρυτανία, εντός των ορίων του νομού Αιτωλοακαρνανίας.[2]

 
 

Η ετυμολογία του ονόματος είναι από τα σλαβικά, στα οποία σημαίνει «σύνορα», λόγω της συνοριακής θέσης του στα πρώτα σύνορα της Ελλάδας.

Απέχει 83 χλμ. ΒΔ του Καρπενησίου[1] και είναι πατρίδα του λογοτέχνη Ζαχαρία Παπαντωνίου[3], του δημοσιογράφου, λογογράφου και πολιτικού Στέφανου Γρανίτσα[4][2], του Δημοσθένη Γούλα, του στρατηγού Ιωάννη Κωνσταντίνου, του Μιχάλη Σταφυλά[5] και του νεομάρτυρα Μιχαήλ Μαυρουδή, που μαρτύρησε το 1544 στη Θεσσαλονίκη[6]. Επί Τουρκοκρατίας διατηρούσε 17 εκκλησίες, οι περισσότερες εκ των οποίων έχουν καταστραφεί.

Στο χωριό υπάρχει το Λαογραφικό Μουσείο Γρανίτσας. Στεγάζεται σε κτίριο που παραχώρησε η Αδελφότητα Γρανιτσιωτών Ευρυτανίας “Ο Νεομάρτυς Μιχαήλ”. Εκεί εκτίθενται διάφορα αντικείμενα λαϊκής τέχνης, υφαντά, ξυλόγλυπτα, αγροτικά και κτηνοτροφικά εργαλεία, αργαλειός, τοπικές ενδυμασίες, όπλα που χρησιμοποιήθηκαν στην επανάσταση του 1821[7], προσωπογραφίες και προσωπικά αντικείμενα των Ζαχαρία Παπαντωνίου και Στέφανου Γρανίτσα, πίνακες των ντόπιων λαϊκών ζωγράφων Χρήστου Καγκαρά και Λευτέρη Θεοδώρου (λειτουργεί και προσωπικό μουσείο για τον συγκεκριμένο) καθώς και η προσωπική βιβλιοθήκη του Παπαντωνίου[7].

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι δέκα εκκλησίες του χωριού, χτισμένες σε διάφορες χρονικές περιόδους.

Στη Γρανίτσα λειτουργεί Νηπιαγωγείο, Δημοτικό σχολείο και Γυμνάσιο με Λυκειακές τάξεις. Ακόμα διαθέτει δυο ξενοδοχεία, δυο παντοπωλεία, φαρμακείο, Κέντρο υγείας, ταχυδρομείο, ταβέρνα, καφενεία.

Πληθυσμιακά στοιχεία

Επεξεργασία

Κατά την Απογραφή του 2011 το χωριό απαριθμούσε 371 κατοίκους. Η διακύμανση του πληθυσμού του χωριού είναι η εξής:

Έτος 1889 1900 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθ. 908[8] 1027[8] 840[9] 876[9] 478[9] 275[9] 345[9] 406[9] 360[8] 474[8] 371[10]

Προσωπικότητες

Επεξεργασία
  • Ζαχαρίας Παπαντωνίου, Έλληνας συγγραφέας, ποιητής, και δημοσιογράφος.
  • Στέφανος Γρανίτσας, Έλληνας δημοσιογράφος, ποιητής και συγγραφέας
  • Μιχάλης Σταφυλάς, Έλληνας συγγραφέας και εκδότης
  • Καθηγητής ΩΡΛ Λεωνίδας Μανωλίδης
  • Νίκος Χαρδαλιάς, Έλληνας πολιτικός, Υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων και πρώην Δήμαρχος Βύρωνα.
  • Αλέξανδρος Καρδαμπίκης , Δήμαρχος Αγράφων

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Συλλογικό έργο, 2006, Νομός Ευρυτανίας, τόμος 13, σειρά ΕΛΛΑΔΑ, Αθήνα, Εκδόσεις Δομή
  • Τάκης Ντάσιος, 1999, Στ' Άγραφα, Αθήνα, Εκδόσεις Μίλητος, ISBN 960-8460-13-1
  • Γρανίτσα: Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Δυτικής Ευρυτανίας (Σάββατο, 1 Αυγούστου 2009). Πρακτικά ημερίδας 2010, Αθήνα, Εκδόση Πανευρυτανικής Ένωσης

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 Νομός Ευρυτανίας, σελ. 119
  2. 2,0 2,1 Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη, τόμος 7ος. σελ. 129.
  3. Νομός Ευρυτανίας, σελ. 249
  4. Νομός Ευρυτανίας, σελ. 236
  5. Νομός Ευρυτανίας, σελ. 253
  6. Σχετική μαρμάρινη επιγραφή έχει αναρτηθεί στο ακριβές σημείο που μαρτύρησε, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης
  7. 7,0 7,1 Νομός Ευρυτανίας, σελ. 233
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Ντάσιος, σελ. 258
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 9,5 Σταματελάτος Μιχαήλ - Βαμβά Σταματελάτου Φωτεινή, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ. 175.
  10. «Απογραφή Πληθυσμού-Κατοικιών 2011» (PDF). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Μαρτίου 2016.