Δήμος Παναχαιών
Ο Δήμος Παναχαιών ή Παναχαΐας[1] υπήρξε δήμος παλαιότερης διοικητικής διαίρεσης στην Ελλάδα, αυτής του 1836.
Ονομασία
ΕπεξεργασίαΌπως λέει και το όνομά του, ήταν δήμος της περιοχής της πρώην Επαρχίας Πατρών (τότε ονομαζόταν Επαρχία Παλαιών Πατρών)[2] της τότε Διοίκησης της Αχαΐας[3][4], ευρισκόμενος στον ορεινό όγκο του Παναχαΐκού, από το 1836 έως το 1840[5]. Η ονομασία «Παναχαιών» προήλθε από το όνομα που χρησιμοποιούσε ο Όμηρος για να περιγράψει το σύνολο των Αχαιών[6], ενώ η ονομασία «Παναχαΐας» προήλθε από το Παναχαϊκό όρος[7]. Ο δημότης ονομάστηκε, κατ' αντιστοιχία, Παναχαιεύς[6].
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΥπήρξε δήμος τάξης Β'[3] και συστάθηκε με το Β.Δ. 8/4/1835, σχετικό με τη Διοικητική Διαίρεση του 1836[8][9]. Λειτούργησε μέχρι το 1840, που, με το Β.Δ. 27/11/1840 Περί συγχωνεύσεων δήμων (Φ.Ε.Κ. 5/8-3-1841), καταργήθηκε ως δήμος και τα εδάφη του μοιράστηκαν εξίσου στους τότε δήμους Πατρέων και Φαρρών[10].
Είχε πληθυσμό 2.388 κάτοικους[6].
Έδρα του δήμου ήταν η Γουζουμίστα (ή Γουρζούμισσα) και δήμαρχός του υπήρξε ο Πολύδωρος Ντζεβελέκος[11][12].
Ήταν ο δήμος των Ζουμπατοχωρίων και περιλάμβανε τα εξής χωριά[3][11][13]: Βαλατούνα[14], Επάνω Μοίρα[15], Ζουμπάτα, Κασνέσι (ή Κάζνεσι), Κάτω Μοίρα[16][17][18][19], Λαλικώστα, παλιό Μαζαράκι, Σούλι και Τοπόλοβα.
Με τη διάλυση του δήμου το 1840 τα χωριά Βαλατούνα, Επάνω Μοίρα, Κάτω Μοίρα, Σούλι και Τοπόλοβα και υπήχθησαν στον τότε Δήμο Πατρέων, τα χωριά Γουρζούμισσα, Ζουμπάτα, Κασνέσι (ή Κάζνεσι) και Παλιό Μαζαράκι υπήχθησαν στον τότε Δήμο Φαρρών, ενώ του Λαλικώστα υπήχθη στον τότε Δήμο Ερινεού[6][9][20][21].
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές και υποσημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ Λουλούδης 2010, σελ. 23, 41, 42.
- ↑ Κλάδου 1837, σελ. (δ), 213.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Δρακάκης-Κούνδουρος 1939-1940, σελ. 67.
- ↑ Με σημερινά γεωγραφικά κριτήρια θα λέγαμε Νομός Αχαΐας.
- ↑ Δρακάκης-Κούνδουρος 1939-1940, σελ. 22.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Λουλούδης 2010, σελ. 41.
- ↑ Τριανταφύλλου 1995, λήμμα Παναχαΐας.
- ↑ Η Διοικητική Διαίρεση του 1836 αντικατέστησε αυτή του 1833 η οποία δημιούργησε τον τότε Νομό Αχαιοήλιδος ο οποίος είχε πέντε επαρχίες. Η Διοικητική Διαίρεση του 1836 αντικαταστάθηκε από αυτή του 1845.
- ↑ 9,0 9,1 Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Παναχαιών (1835-1841). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/10/2017.
- ↑ Παπαδημητρίου 2000, σελ. 36-37.
- ↑ 11,0 11,1 Κλάδου 1837, σελ. 213.
- ↑ Παπαδημητρίου 2000, σελ. 34-36.
- ↑ Παπαδημητρίου 2000, σελ. 36.
- ↑ Στο Δρακάκης-Κούνδουρος 1939-1940 (στη σελ. 67) αναφέρεται ως χωριό του δήμου με το όνομα Βαλατσίνα, όμως αναφέρεται ως χωριό στη διάλυση του δήμου το 1840 (στη σελ. 68) κανονικά με το όνομα Βαλατούνα.
- ↑ Καταγράφεται ως «Επάνω Μύρα».
- ↑ Στο Δρακάκης-Κούνδουρος 1939-1940 (στη σελ. 67) δεν αναφέρεται ως χωριό του δήμου, όμως αναφέρεται ως χωριό στη διάλυση του δήμου το 1840 (στη σελ. 68).
- ↑ Βλ. το λήμμα Μοίρα.
- ↑ Δεν εννούνται τα Μοιραίικα Αχαΐας, αφού αυτά δημιουργήθηκαν στις αρχές του 20ού αι. Βλ. χάρτη του Νομού Αχαΐας που δείχνει τους οικισμούς «Επάνω Μοίρα» και «Κάτω Μοίρα» στο Κορύλλος, Χωρογραφία της Ελλάδος, 1903. (εμβόλιμα των σελίδων 4 και 5).
- ↑ Καταγράφεται ως «Κάτω Μύρα».
- ↑ Δρακάκης-Κούνδουρος 1939-1940, σελ. 68.
- ↑ Παπαδημητρίου 2000, σελ. 37.
Πηγές
Επεξεργασία- Αλέξ. Θ. Δρακάκης - Στυλ. Ι. Κούνδουρος, Αρχεία περί της συστάσεως και εξελίξεως των δήμων και κοινοτήτων 1836-1939 και της διοικητικής διαιρέσεως του κράτους. (Τέως δήμοι, κοινότητες, σύνδεσμοι κοινοτήτων, ανοργάνωτοι κοινότητες, συνοικισμοί, μοναί, θέσεις – Αναγνωρίσεις, προσαρτήσεις, αποστάσεις, μετονομασίες, συγχωνεύσεις), τόμοι Α΄-Β΄, Τύποις «Γραφικαί Τέχναι», Αθήνα 1939-1940.
- Α.Ι. Κλάδου, Εφετηρίς (Almanach) του Βασιλείου της Ελλάδος δια το Έτος 1837, Εκ της Βασιλικής Τυπογραφίας και Λιθογραφίας, Εν Αθήναις 1837.
- Χρήστου Π. Κορύλλου, Χωρογραφία της Ελλάδος. Α'. Νομός Αχαΐας, Εκ του Τυπογραφείου των Καταστημάτων «Ανέστη Κωνσταντινίδου», Εν Αθήναις 1903.
- Ιωάννης Δ. Παπαδημητρίου, Το Μαζαράκι των Πειρών και της Παναχαΐας και το Μαζαράκι των Πατρών και της Ωλενίας. Από 1600 π.Χ. μέχρι σήμερον, Πάτρα 2000, Δεύτερη Έκδοση.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Λουλούδης, Θεόδωρος Η. (2010). Αχαΐα. Οικισμοί, οικιστές, αυτοδιοίκηση. Πάτρα: Νομαρχιακή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ν.Α. Αχαΐας.
- Κώστας Ν. Τριανταφύλλου, Ιστορικόν Λεξικόν των Πατρών, Τόμος Β΄, Τυπογραφείο Πέτρου Χρ. Κούλη, Πάτρα 1995, Τρίτη Έκδοση, λήμμα Παναχαΐας.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Παναχαιών (1835-1841). eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 28/10/2017.