Το διπολικό τρανζίστορ (BJT – Bipolar Junction Transistor)

Δομή ενός τρανζίστορ npn
Σύμβολο τρανζίστορ τύπου-npn
Σταθεροποιητής τάσης
Χαρακτηριστικές IC = f (uCE)

Το τρανζίστορ είναι ένα ημιαγωγό στοιχείο των ηλεκτρονικών ισχύος, το οποίο αποτελείται από τρεις ζώνες ημιαγωγού στοιχείου διαδοχικά τοποθετημένες. Επομένως, έχουμε δύο τύπους τρανζίστορ: το τρανζίστορ npn και το τρανζίστορ pnp. Στα ηλεκτρονικά ισχύος χρησιμοποιούμε αποκλειστικά το τρανζίστορ npn


α) Δομή ενός τρανζίστορ npn

β) Σύμβολο τρανζίστορ τύπου-npn με ορθή πόλωση

γ) Τρανζίστορ του εμπορίου]]

Λειτουργία npn-τρανζίστορ

Το τρανζίστορ λειτουργεί σαν ελεγχόμενος διακόπτης. Για να λειτουργήσει, όμως, απαιτείται ορθή πόλωση. Δηλαδή:

– θετική τάση (+) στον συλλέκτη (C)

– αρνητική τάση (–) στον εκπομπό (Ε ή γειωμένο εκπομπό)

– θετική τάση (+) στη βάση (Β)

Σημείωση:

Όταν το βέλος του εκπομπού δείχνει προς την περιφέρεια του κύκλου, τότε είναι τρανζίστορ-npn. Εάν το βέλος του εκπομπού δείχνει προς τη βάση τότε είναι τρανζίστορ-pnp.

Όταν το τρανζίστορ είναι ορθά πολωμένο, τότε ρέει ένα μικρό ρεύμα ΙΒ από τη βάση στον εκπομπό, το οποίο ρυθμίζει τη ροή ενός μεγάλου ρεύματος (IC IE) από τον συλλέκτη στον εκπομπό. Όσο μεγαλώνουμε το ρεύμα βάσης (ΙΒ), τόσο περισσότερο μεγαλώνει το ρεύμα συλλέκτη IC. Ο λόγος IC/ΙΒ  ονομάζεται ενίσχυση (Β). Συνήθεις τιμές του Β = 50-200.

π.χ.:

Εάν Β=200 και ΙΒ = 5mA, τότε IC = Β∙ΙΒ=200∙5=1000 mA = 1Α