Εθνικός Δρυμός Αίνου

προστατευόμενη φυσική περιοχή

Ο Εθνικός Δρυμός Αίνου της Κεφαλονιάς είναι ο μικρότερος Εθνικός Δρυμός της χώρας μας με συνολική έκταση του πυρήνα 28.620 στρέμματα. Ιδρύθηκε το 1962 ως Εθνικός Δρυμός με το Β.Δ. 776/1962, με κύριο σκοπό την προστασία του δάσους της Abies cephalonica Loudon (κεφαλληνιακή Ελάτη), η οποία είναι ενδημικό είδος της Ελλάδος. Στις Ιονίους Νήσους απαντά αποκλειστικώς στο όρος Αίνος. Εξάλλου, ο Αίνος αποτελεί τον locus classicus της κεφαλληνιακής Ελάτης, η οποία περιγράφηκε ως νέον είδος από τον Άγγλο Βοτανικό J.W. Loudon το 1838. Συγχρόνως όμως, ένας δεύτερος σκοπός της ιδρύσεως του εν λόγω Εθνικού Δρυμού είναι και η προστασία της πλούσιας και ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσας βιοποικιλότητας της χλωρίδας και πανίδας του. Ο πυρήνας του Εθνικού Δρυμού συνίσταται από δύο περιοχές, ανεξάρτητες μεταξύ τους, αλλά γειτονικές: Η κύρια περιοχή είναι εκείνη πέριξ της κορυφής του Μεγάλου Σωρού (υψόμ. 1.627 m), καταλαμβάνουσα έκταση 23.160 στρεμμάτων και η δεύτερη πέριξ της κορυφής με το όνομα Ρούδι ή Γιούπαρη (υψόμ. 1.125 m) και με έκταση 5.460 στρεμμάτων. Ας σημειωθεί ότι η κορυφή Μέγας Σωρός, καθώς και η κορυφή Ρούδι ή Γιούπαρη, συνιστούν το ορεινό συγκρότημα του Αίνου. Από το 1968 το Ελληνικό Δημόσιο αγόρασε την έκταση του Εθνικού Δρυμού από τα Φιλανθρωπικά Καταστήματα έναντι του ποσού των 3.500.000 δραχμών. Υπεύθυνοι φορείς για την διαχείριση του Εθνικού Δρυμού είναι η Διεύθυνση Δασών Κεφαλληνίας και ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου. Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Αίνου ιδρύθηκε με το νόμο 3044/2002 (ΦΕΚ 197A/27.8.2002), μαζί με άλλους 36 Φορείς Διαχείρισης Προστατευομένων Περιοχών και έχει επιφορτισθεί με την προστασία, διαχείριση, ανάδειξη και την εν γένει αειφόρο διαχείριση της αντίστοιχης προστατευόμενης περιοχής. Σε αναγνώριση της σπουδαιότητάς του, o Εθνικός Δρυμός Αίνου έχει χαρακτηρισθεί, ως Ευρωπαϊκό Βιογενετικό Απόθεμα, έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Ειδικών Ζωνών «Natura 2000» (GR2220002) και στο δίκτυο των Ειδικής Προστασίας Περιοχών της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για την προστασία της ορνιθοπανίδας (GR2220006). Με την κήρυξή του ως Εθνικού Δρυμού ορίσθηκε συγχρόνως και ως Καταφύγιο Άγριας Ζωής.

Το δάσος της κεφαλληνιακής Ελάτης του Εθνικού Δρυμού Αίνου της Κεφαλονιάς
Η παιώνια στον Εθνικό Δρυμό Αίνου

Ο αριθμός των ειδών χλωρίδας του Εθνικού Δρυμού Αίνου υπολογίζεται περίπου σε 450. Σε αυτά περιλαμβάνονται μόνον τα Πτεριδόφυτα και Σπερματόφυτα. Δηλαδή, δεν περιλαμβάνονται άλλες μεγάλες ομάδες φυτών, όπως π.χ. οι Μύκητες, οι Λειχήνες, τα Βρυόφυτα κλπ. Για αυτές τις μεγάλες ομάδες του φυτικού βασιλείου δεν υπάρχουν παρά μόνον αποσπασματικές αναφορές διαφόρων ειδών που απαντώνται στον Αίνο.

Περισσότερα από 100 είδη πτηνών έχουν καταγραφεί, εκ των οποίων το 1/3 αποτελούν μόνιμους κατοίκους του Δρυμού. Τα σημαντικότερα αυτών, ως είδη προτεραιότητας, είναι τα αρπακτικά Circaetus gallicus (Φιδαετός), Falco biarmicus (Χρυσογέρακο) και Pernis apivorus (Σφηκιάρης), καθώς και τα είδη Alectoris graeca (Πετροπέρδικα) και Emberiza caesia (Φρυγανοτσίχλονο). Άλλα πτηνά που θα απαντήσει κανείς στο Δρυμό είναι τα εξής: Buteo buteo (Γερακίνα), Falco tinnunculus (Βραχοκιρκίνεζο), Athene noctua (Κουκουβάγια), Garullus glandarius (Κίσσα), Caprimulgus europaeus (Γιδοβύζι), Upupa epops (Τσαλαπετεινός), Turdus sp. (είδη Τσιχλών), Periparus ater (Ελατοπαπαδίτσα) κ.ά. Αμφίβολη είναι σήμερα η παρουσία στον Δρυμό ειδών, όπως τα Gyps fulvus (Όρνιο) και Dryocopus martius (Μαύρος Δρυοκολάπτης).

Αμφίβια δεν παρατηρούνται στον Εθνικό Δρυμό, λόγω των οικολογικών τους απαιτήσεων με εξαίρεση το Bufo bufo (Φρύνος). Αντιθέτως, συχνή είναι η παρουσία ερπετών, όπως τα: Algyroides nigropunctatus subsp. kephallithacius, ενδημικό Κεφαλονιάς - Ιθάκης, Algyroides moreoticus (Μωραϊτόσαυρα), ενδημικό του Ιονίου και της Πελοποννήσου, Podarcis taurica subsp. ionica (Βαλκανόσαυρα), Βαλκανικό ενδημικό, Vipera ammodytes (Οχιά) κ.ά.

Τα είδη θηλαστικών που διαβιούν στον Εθνικό Δρυμό είναι χαρακτηριστικά των δασικών οικοσυστημάτων: Erinaceus roumanicus (Σκαντζόχοιρος), Apodemus sp. (αγροδίαιτοι ποντικοί), Myoxus glis (Μυωξός), Rhinolophus sp. (Νυχτερίδες), Martes foina(Πετροκούναβο) κ.ά. Eπίσης, είναι πιθανό να συναντήσει κανείς άτομα Lepus europaeus (Λαγός). Ένα από τα πιο ιδιαίτερα θηλαστικά του όρους Αίνος είναι το εντομοφάγο Talpa stankovici (Ασπάλακας), το οποίο ζει κάτω από τη γη, σχηματίζοντας πολύπλοκες στοές. Η παρουσία του αναγνωρίζεται από τους επιφανειακούς χωματοσωρούς που σχηματίζει. Ο Εθνικός Δρυμός στερείται μεγαλόσωμων θηλαστικών. Σημαντική εξαίρεση αποτελεί μια ολιγομελής ομάδα σχετικά μικρόσωμων αλόγων, Equus caballus, που διαβιώνει ελεύθερα σε ημιάγρια κατάσταση στην ευρύτερη περιοχή του μοναστηριού της Ζωοδόχου Πηγής, στις ΝΑ πλευρές του όρους Αίνος.