Βικιπαίδεια

Εθνικό Κέντρο Χειρογράφων της Γεωργίας

αποθετήριο χειρογράφων, μουσείο τέχνης στην Τιφλίδα Γεωργίας

Συντεταγμένες: 41°41′20″N 44°46′59″E / 41.6888°N 44.783°E / 41.6888; 44.783

Το Εθνικό Κέντρο Χειρογράφων της Γεωργίας (γεωργιανά: საქართველოს ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი, παλαιότερα γνωστό ως Ινστιτούτο Χειρογράφων) που βρίσκεται στην Τιφλίδα Γεωργίας είναι ένα αποθετήριο αρχαίων χειρογράφων, ιστορικών εγγράφων και των ιδιωτικών αρχείων σημαντικών προσώπων. Το Κέντρο ιδρύθηκε την 30 Ιουνίου 1958 με βάση τη συλλογή του Τμήματος Χειρογράφων του Εθνικού Μουσείου της Γεωργίας. Ο ιδρυτής και πρώτος διευθυντής του Ινστιτούτου ήταν ο Καθηγητής Ιλία Αμπουλάτζε, ένα αντεπιστέλλον μέλος της Γεωργιανής Ακαδημίας Επιστημών. Η συλλογή του Εθνικού Κέντρου Χειρογράφων περιλαμβάνει χειρόγραφα, ιστορικά έγγραφα, παλαιότυπα, σπάνιες εκδόσεις και κειμήλια. Στο Κέντρο διεξάγονται επιστημονικές ερευνητικές εργασίες, εκθέσεις και εργασίες αποκατάστασης και συντήρησης. Οι ειδικοί του Κέντρου ασχολούνται με την περιγραφή, τη συστηματοποίηση, τη μελέτη και τη δημοσίευση του υλικού που στεγάζεται στο Κέντρο, καθώς και με την ανάπτυξη βάσεων δεδομένων με τις χρήσιμες πληροφορίες. Το Κέντρο διαθέτει επίσης μία μεγάλη ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη και αίθουσες αφιερωμένες στη μνήμη των Κορνέλι Κεκελίτζε, Ιβάνε Τζαβαχισβίλι, Ιλία Αμπουλάτζε, Νίκο Μπερτζενισβίλι, Ελένε Μετρεβέλη και Σάλβα Αμιρανασβίλι.

Εθνικό Κέντρο Χειρογράφων της Γεωργίας
საქართველოს ხელნაწერთა ეროვნული ცენტრი
Το Αναγνωστήριο του Εθνικού Κέντρου Χειρογράφων
Ίδρυση30  Ιουνίου 1958
ΈδραΤιφλίδα, Γεωργία
ΔιευθυντήςΖάζα Αμπασίτζε
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
δεδομένα (π • σ • ε )
Ψηφιοποίηση χειρογράφου

Ιστορία Επεξεργασία

Το Εθνικό Κέντρο Χειρογράφων ιδρύθηκε το 1958 με την επωνυμία «Ινστιτούτο Χειρογράφων της Γεωργιανής Ακαδημίας Επιστημών». Δημιουργήθηκε με βάση τη συλλογή στο Τμήμα Χειρογράφων του Κρατικού Μουσείου της Γεωργίας και με πρωτοβουλία του Ιλία Αμπουλάτζε, ο οποίος έγινε ο πρώτος διευθυντής του Ινστιτούτου. Το 1962, το όνομα του Ινστιτούτου συμπληρώθηκε με τον όρο «Κεκελίτζε», προς τιμήν του Γεωργιανού φιλόλογου και ιστορικού της λογοτεχνίας Κορνέλι Κεκελίτζε. Από το 1968 έως το 1989, ο διευθυντής του Ινστιτούτου ήταν ο Ελένε Μετρεβέλη, ένας Ακαδημαϊκός της Γεωργιανής Ακαδημίας Επιστημών. Κατά την περίοδο 1989 - 2006 διευθυντής του Ινστιτούτου ήταν ο Ζάζα Αλεκσίτζε, ένα αντεπιστέλλον μέλος της Γεωργιανής Ακαδημίας Επιστημών.

 
Συντήρηση βιβλίων

Το 2006, το «Ινστιτούτο Χειρογράφων Κορνέλι Κεκελίτζε της Γεωργιανής Ακαδημίας Επιστημών» καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε με τη νομική οντότητα δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ινστιτούτο Χειρογράφων Κορνέλι Κεκελίτζε».[1] Την 23η Μαΐου 2007 με πρωτοβουλία του εργαζόμενου προσωπικού του Ινστιτούτου, το όνομά του άλλαξε σε «Εθνικό Κέντρο Χειρογράφων». Η εν λόγω πρωτοβουλία υποστηρίχθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και Επιστημών και εγκρίθηκε από την κυβέρνηση.[2]

Οργάνωση Επεξεργασία

Ο διευθυντής είναι υπεύθυνος για την οργάνωση και τη διοίκηση του Κέντρου, ενώ οι επιστημονικές και αναπτυξιακές δραστηριότητες συντονίζονται και υλοποιούνται από το Επιστημονικό Συμβούλιο. Το Κέντρο διαθέτει τμήματα και εργαστήρια. Επί του παρόντος, υπάρχουν οκτώ τμήματα (Κωδικολογία, Μελέτη Πηγών και Διπλωματία, Αρχειονομία, Διαχείριση περιουσιακών στοιχείων, Εκθέσεις, Εκπαίδευση, Βιβλιοθήκη, Ιστορία της Τέχνης) και δύο εργαστήρια (Αποκατάστασης και Συντήρησης, Ψηφιοποίησης).

Συλλογή Επεξεργασία

 
Ευαγγέλια[νεκρός σύνδεσμος] Μόκβι από τη συλλογή του Εθνικού Κέντρου Χειρογράφων
 
Το[νεκρός σύνδεσμος] χειρόγραφο του "Vepkhistkaosani" (ο Άρχοντας με Το Δέρμα Πάνθηρα) από το Εθνικό Κέντρο Χειρογράφων


Χειρόγραφα Επεξεργασία

Τα χειρόγραφα είναι κατηγοριοποιημένα ανάλογα με τη γλώσσα σε Γεωργιανά, Ανατολίτικα, Ελληνικά, Ρωσικά και άλλων γλωσσών. Η συλλογή γεωργιανών χειρογράφων είναι η μεγαλύτερη, και περιλαμβάνει χιλιάδες έργα που χρονολογούνται του 5ου - 19ου αιώνα. Ορισμένα από αυτά είναι παλίμψηστα.

Η συλλογή των Γεωργιανών χειρογράφων χωρίζεται στις τέσσερις υποομάδες – Α,[3] H,[4] Q[5] και S[6]. Περιέχει εξίσου εκκλησιαστικά και κοσμικά λογοτεχνικά έργα. Τα σωζόμενα συγγράμματα – «το Μαρτύριο της Αγίας Σουζάνας», «το Μαρτύριο του Ευστάθιου του Μτσκέτα», «το Μαρτύριο του Άμπο της Τιφλίδας» αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο της εκκλησιαστικής λογοτεχνίας της μεσαιωνικής Γεωργίας. Στη συλλογή περιλαμβάνονται τα αξιόλογα έργα της Βυζαντινής εκκλησιαστικής λογοτεχνίας που μεταφράστηκαν στα Γεωργιανά από τους Εκβτιμε Μτατσμιντέλι, Τζιόρτζι Μτατσμιντέλι, Έπρεμ Μτσίρε, Άρσεν Ικαλτοέλι και άλλους αξιόλογους Γεωργιανούς. Από τα έργα της κοσμικής λογοτεχνίας αξιοσημείωτα είναι τα χειρόγραφα αντίγραφα του «Άρχοντα με το Δέρμα Πάνθηρα», και άλλα χειρόγραφα αστρολογικού, γεωγραφικού, ιατρικού, μαθηματικού ή στρατιωτικού περιεχομένου.[7]

Η Ανατολίτικη συλλογή περιλαμβάνει κυρίως τα αραβικά, περσικά και τουρκικά χειρόγραφα. Στη συλλογή διατηρούνται επίσης περίπου 300 Αρμενικά, Συριακά, Εβραϊκά και ένα Κοπτικό χειρόγραφο.[8]

Η συλλογή των ελληνικών χειρογράφων περιλαμβάνει 51 αντίγραφα, γραμμένα στα Παλαιά ή Σύγχρονα ελληνικά, που χρονολογούνται της περιόδου 9ου - 18ου αιώνα. Πρόκειται για έργα γραμμένα σε χαρτί ή περγαμηνή. Ως επί το πλείστον πρόκειται για εκκλησιαστικά ή θεολογικά συγγράμματα, Ψαλμοί, Ύμνοι, και επίσης μερικά ιατρικά συγγράμματα.[9]

Η συλλογή των Ρωσικών χειρογράφων περιλαμβάνει περισσότερα από 500 έργα. Τα περισσότερα είναι της νεότερης περιόδου, του 16ου - 19ου αιώνα. Διαφυλάσσονται οι ρωσικές μεταφράσεις της αλληλογραφίας των γεωργιανών βασιλέων, των ευγενών και των μελών της οικογένειάς τους, αυτόγραφα των Λέων Τολστόι και Πιοτρ Τσαϊκόφσκι, εκκλησιαστικά συγγράμματα, κ.α.[10]

Υπάρχει επίσης μια μικτή συλλογή από ξένα χειρόγραφα που περιλαμβάνει αντίγραφα έργων του 15ου - 20ου αιώνα, γραμμένα σε διάφορες Ευρωπαϊκές γλώσσες – γερμανικά, ιταλικά, πολωνικά, γαλλικά.[11]

  •  
    Ένα γεωργιανό παλίμψηστο του 5ου-6ου αιώνα
  •  
    Ευαγγέλιο Γκελάτι, από τη γεωργιανή συλλογή
  •  
    Περσικό Χειρόγραφο από την ανατολίτικη συλλογή
  •  
    Τουρκικό χειρόγραφο, από την ανατολίτικη συλλογή

Ιστορικά έγγραφα Επεξεργασία

Η συλλογή ιστορικών εγγράφων του Εθνικού Κέντρου Χειρογράφων περιλαμβάνει γεωργιανά, αρμενικά, αραβικά, οθωμανικά και περσικά έργα. Συνολικά, ο αριθμός τους υπερβαίνει τα 30.000 και χρονολογούνται του 10ου - 19ου αιώνα. Η συλλογή γεωργιανών εγγράφων περιέχει εξίσου κοσμικά και εκκλησιαστικά έργα.[12]

Τα αραβικά έγγραφα προέρχονται από το Νταγκεστάν και απεικονίζουν τη ζωή των ντόπιων Καυκάσιων εθνών κατά τον 18ο-19ο αιώνα. Ένα από τα έγγραφα αναφέρεται στο κίνημα του Ιμάμη Σαμίλ. Τα άλλα έγγραφα της συλλογής αφορούν τις σχέσεις μεταξύ της Γεωργίας και του Νταγκεστάν.[13]

Η συλλογή περιλαμβάνει, επίσης, ~200 Αρμενικά έγγραφα που χρονολογούνται του 18ου-19ου αιώνα. Πρόκειται για διάφορες καταγραφές, βιβλία αγορών και οφειλών, η επίσημη αλληλογραφία σημαντικών προσώπων της αρμενικής εκκλησίας, κ.α.[14]

Τα σημαντικότερα από τα Ανατολίτικα χειρόγραφα που φυλάσσονται στο Εθνικό Κέντρο Χειρογράφων είναι περσικά και τουρκικά (Οθωμανικά) έγγραφα, με συμπεριλαμβανόμενα πιρμάνια (διατάγματα) του Σάχη, καταγραφές, επιστολές, συμβόλαια αγοράς, κ.α. Τα έγγραφα αυτά απεικονίζουν την πολιτική, κοινωνική και οικονομική ζωή της Γεωργίας και άλλων Καυκάσιων χωρών, όπως και την αντιπαράθεση μεταξύ της Ρωσίας και της Περσίας στην περιοχή του Καυκάσου. Πολλά από τα έργα έχουν πρόσθετη αξία καλλιτεχνικής επιμέλειας – τα περσικά χειρόγραφα είναι διακοσμημένα παραδοσιακά και εικονογραφημένα.[12]

Ιδιωτικές αρχειακές συλλογές Επεξεργασία

Πρόκειται για συγκεντρωμένα μαζί αρχεία των Γεωργιανών και ξένων επιστημόνων, συγγραφέων, ποιητών, ζωγράφων, πολιτικών, δημόσιων προσώπων και στρατιωτικών αξιωματούχων, μεταναστών και εκκλησιαστικών προσωπικοτήτων και, επίσης, αρχεία της Γεωργιανής Ιστορικής-Εθνογραφικής Κοινότητας και της καγκελαρίας της Συνόδου. Συνολικά φυλάσσονται 179 ιδιωτικά αρχεία στα αποθετήρια του Εθνικού Κέντρου Χειρογράφων, εκ των οποίων τα 111 έχουν υποβληθεί σε επεξεργασία και τα υπόλοιπα 68 βρίσκονται υπό επεξεργασία.[15]

Από το υλικό που διατηρείται, ειδική μνεία πρέπει να γίνει για τη συλλογή παπύρων που ανήκε στον Γεωργιανό παπυρολόγο Γκρίγκολ Τσερετέλι, που περιλαμβάνει 150 πάπυρους του 2ου αιώνα π.Χ. – 15ου αιώνα μ.Χ.

Εξίσου ενδιαφέροντα είναι τα πρωτότυπα ξενόγλωσσα έγγραφα σχετικά με τη ζωή και τις δραστηριότητες των Γεωργιανών και ξένων σημαντικών προσώπων του 19ου-20ου αιώνα, στα γεωργιανά, λατινικά, γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, ρωσικά, αζερικά και αρμενικά. Το Κέντρο διαθέτει το μεγαλύτερο κληροδότημα επιστολών, πολλές καταγραφές παραδόσεων, μοναδικές φωτογραφίες, ανεκτίμητο υλικό που αντικατοπτρίζει τη νεότερη ιστορία του Νοτίου Καυκάσου στον τομέα της πολιτικής, της οικονομίας, της εκκλησιαστικής ζωής, της δημοσιογραφίας, του θεάτρου, της μουσικής και των άλλων τεχνών.[16]

Αναφορές Επεξεργασία

  1. ↑ «History, official web-page of the National Centre of Manuscripts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019. 
  2. ↑ «New name – The National Centre of Manuscripts, official web-page of the National Centre of Manuscripts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019. 
  3. ↑ «A Fund of the Georgian manuscripts, official web-page of the National Centre of Manuscripts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. 
  4. ↑ «official web-page of the National Centre of Manuscripts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. 
  5. ↑ «official web-page of the National Centre of Manuscripts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. 
  6. ↑ «official web-page of the National Centre of Manuscripts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019. 
  7. ↑ «The Fund of Georgian Manuscripts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. 
  8. ↑ «The Fund of Oriental MSS». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019. 
  9. ↑ «The Funds of Greek MSS (Gr)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. 
  10. ↑ «The Fund of Russian MSS (Ros)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019. 
  11. ↑ «Mixed Fund of Various Language MSS (Varia)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. 
  12. ↑ 12,0 12,1 «Historical Documents». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. 
  13. ↑ «Collection of Arabic Documents (Arld)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019. 
  14. ↑ «Collection of the Armenian Documents, official web-page of the National Centre of Manuscripts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. 
  15. ↑ «General list of the private archives preserved at the National Centre of Manuscripts, official web-page of the National Centre of Manuscripts». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2019. 
  16. ↑ «Private Archival Funds of Public Figures». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 2018. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Εθνικό_Κέντρο_Χειρογράφων_της_Γεωργίας&oldid=8796482"