Κοπανάκι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Geoandrios (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
{{coord|37|17|20|N|21|49|05|E|typescale:city50000|format=dms|display=title}}
{{πηγές|04|09|2012}}
{{Κωμόπολη χωριό
| όνομα = Κοπανάκι
| χάρτης =
|δήμος = [[Δήμος Τριφυλίας|Τριφυλίας]]
| εικόνα =
|περιφερειακή ενότητα= [[νομός Μεσσηνίας|Μεσσηνίας]]
| λεζάντα εικόνας =
|πληθυσμός = 1042 |έτος απογραφής = 2011
| μέγεθος εικόνας =
|υψόμετρο = 180
| γεωγραφικό διαμέρισμα = [[Πελοπόννησος]]
|περιοχή =
| περιφέρεια = [[Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου]]<br/>('''Έδρα:''' [[Πάτρα]])<br/>[[Περιφέρεια Πελοποννήσου]]<br/>('''Έδρα:''' [[Τρίπολη Αρκαδίας|Τρίπολη]])
|ιστοσελίδα =
| περιφερειακή ενότητα = [[Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας|Μεσσηνίας]]<br/>('''Έδρα:''' [[Καλαμάτα]])
|πρώην όνομα =
| νομός = [[Νομός Μεσσηνίας|Μεσσηνίας]]
| δήμος = [[Δήμος Τριφυλίας|Τριφυλίας]]<br/>('''Έδρα:''' [[Κυπαρισσία]])
| έδρα δήμου: [[Κυπαρισσία]]
| δημοτική ενότητα = Αετού
| δημοτική κοινότητα =
| τοπική κοινότητα = Κοπανακίου
| γεωγραφικός κωδικός Καλλικράτη = 4406020101
| πρώην δήμος =
| πληθυσμός = 931
| έκταση =
| πυκν_πληθ =
| έτος απογραφής = 2011
| υψόμετρο = 181<ref name="buk"/> μ.
| συντεταγμένες =
| ταχυδρομικός κωδικός = 24011<ref>[https://www.xo.gr/taxydromikos-kodikas-tk/Kopanaki-Messinias/ Ταχυδρομικός Κώδικας Κοπανάκι Μεσσηνίας].</ref>
| τηλεφωνικός κωδικός = 27650<ref>[[Τηλεφωνικοί κωδικοί της Ελλάδας]], Ζώνη 27: Κοπανάκι: 27650</ref>
| ιστοσελίδα = [http://www.dimostrifylias.gr/ Δήμος Τριφυλίας]
| πρώην όνομα =
| ονομασία κατοίκων =
}}
Το '''Κοπανάκι'''<ref name="dimostrifylias">[http://www.dimostrifylias.gr/dimos/dimotikes-enotites/dimotiki-enotita-aetou 1) Τ.Κ. Κοπανακίου: Το Κοπανάκι], από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του [[Δήμος Τριφυλίας|Δήμου Τριφυλίας]].</ref> αναφερόμενο παλαιότερα ως το '''Κοπανάκιον''', είναι οικισμός κοντά στον [[Αετός Μεσσηνίας|Αετό]] και υπάγεται διοικητικά στον [[Δήμος Τριφυλίας|Δήμο Τριφυλίας]], του [[Νομός Μεσσηνίας|Νομού Μεσσηνίας]].
Το '''Κοπανάκι''' είναι οικισμός στην [[νομός Μεσσηνίας|Περιφερειακή Ενότητα Μεσσηνίας]].
 
==Τοποθεσία==
==Γεωγραφία και οικονομία==
Το ''Κοπανάκι'' βρίσκεται περίπου 18 χιλιόμετρα προς τα βορειοανατολικά της Κυπαρισσίας, περίπου 10 χιλιόμετρα βόρεια από τον [[Αετός Μεσσηνίας|Αετό]] και περίπου 13,5 χιλιόμετρα ανατολικά από το [[Καλό Νερό Μεσσηνίας|Καλό Νερό]]. Έχει υψόμετρο 181<ref name="buk">[http://buk.gr/el/poli-perioxi/kopanaki Κοπανάκι], από την ιστοσελίδα: buk.gr</ref><ref>[http://moriasnow.gr/oikismos/kopanaki Κοπανάκι], από την ιστοσελίδα: moriasnow.gr.</ref> μέτρα και απέχει 14 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του [[Ιόνιο Πέλαγος|Ιονίου Πελάγους]].
 
== Ιστορία==
Με το [[πρόγραμμα Καποδίστριας]], το Κοπανάκι αποτέλεσε την έδρα του [[δήμος Αετού Μεσσηνίας|Δήμου Αετού]]. Είναι χτισμένο σε υψόμετρο 180 μέτρων, 12 χιλιόμετρα από τις ακτές του [[Ιόνιο Πέλαγος|Ιονίου]] και 18 χιλιόμετρα από την [[Κυπαρισσία]], έδρα του [[Δήμος Τριφυλίας|Δήμου Τριφυλίας]], στον οποίο υπήχθη με το [[πρόγραμμα Καλλικράτης]]. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, η Τοπική Κοινότητα Κοπανακίου είχε 1.042 κατοίκους. Κύρια πηγή εισοδήματος για τον πληθυσμό αποτελεί η παραγωγή ελαιόλαδου.
Τα στοιχεία κατοίκησης της ευρύτερης περιοχής του χωριού ανάγονται στην Πρωτοελλαδική/Υστεροελλαδική εποχή, καθώς το 1980 εντοπίστηκαν κοντά στο Κοπανάκι ερείπια αγροτικού οικισμού.<ref name="terrabook">[https://greece.terrabook.com/messinia/el/page/kopanaki Μεσσηνία > Κοπανάκι], από την ιστοσελίδα: greece.terrabook.com</ref> Διάφορα άλλα αρχαιολογικά τεκμήρια, επιβεβαιώνουν συνεχή ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή κατά τους ιστορικούς χρόνους. Η ιστορία του ίδιου χωριού, πάντως, ξεκινά από τα μέσα του 19ου αιώνα, αφού αρχικά το ''Κάτω Κοπανάκι'' αποτελούσε μικρό συνοικισμό, μη αναγνωρισμένο όμως επίσημα, ο οποίος υπαγόταν πρώτα στον παλαιό Δήμο Ηλεκτρίδος, κατόπιν στον παλαιό Δήμο Δωρίου και στη συνέχεια στον παλαιό Δήμο Αετού. Το ''Κάτω Κοπανάκι'' δημιουργήθηκε κυρίως από κατοίκους γειτονικών χωριών, οι οποίοι επέλεξαν την τοποθεσία του σημερινού χωριού ως τόπο εγκατάστασης. Από τις πρώτες οικογένειες που εγκαταστάθηκαν και ίδρυσαν ουσιαστικά το χωριό ήταν η οικογένεια Παπατσώρη, η οποία μετακινήθηκε από το ''Σουλιμά'' ([[Άνω Δώριο Μεσσηνίας|Άνω Δώριο]]) και επίσης από το ''Βαρυμπόπι'' ([[Μοναστήρι Μεσσηνίας|Μοναστήρι]]) μετακινήθηκαν και εγκαταστάθηκαν οι οικογένειες των Ρήγα, Παπαναγιώτου, Μπρούστη, Καπέλιου, Χριστοφιλόπουλου, Χαμπεσή, Κυριακόπουλου, Κοσμά, Σοφού, Ματζώρου, Πετρούλια κ.α. Κατά το 1912, όταν έγινε η σύσταση των κοινοτήτων, το Κοπανάκι αποτελούταν από δυο ξεχωριστούς, τότε, οικισμούς (το Άνω Κοπανάκι και το Κάτω Κοπανάκι). Καθώς το Κάτω Κοπανάκι τα πρώτα χρόνια ήταν περισσότερο ανεπτυγμένο και διέθετε επίσης δημοτικό σχολείο ιδρύθηκε πρώτα, το 1912, η ''Κοινότητα Κάτω Κοπανακίου''. Το 1924 ιδρύθηκε και η ''Κοινότητα Άνω Κοπανακίου'' και σταδιακά το Άνω Κοπανάκι, ως την ενοποίηση των δυο οικισμών το 1961, είχε υπερκεράσει, σε πληθυσμό, το Κάτω Κοπανάκι. Κατά την διάρκεια του [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου]] το Κοπανάκι ήταν αρχικά υπό Ιταλική και κατόπιν υπό Γερμανική [[Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944|κατοχή]]. Η περιοχή του χωριού ήταν από της πρώτες στις οποίες οργανώθηκαν αντιστασιακές οργανώσεις. Στο σταφιδόσπιτο (ΑΣΟ Κοπανακίου), το οποίο βρίσκεται στο Κοπανάκι ιδρύθηκε τις αρχές Ιουλίου του 1941 η [[Νέα Φιλική Εταιρία|Νέα Φιλική Εταιρία (ΝΦΕ)]]. Την Κυριακή 25 Ιανουαρίου 1942, το τμήμα ΝΦΕ της Άνω Τριφυλίας προσχώρησε στο [[ΕΑΜ]]. Η αντιστασιακή δράση των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής «απαντήθηκε» με τη [[Ναζισμός|ναζιστική θηριωδία]] του ολοκαυτώματος του γειτονικού χωριού, του [[Αετός Μεσσηνίας|Αετού]], στις 11 Σεπτεμβρίου 1943.<ref name="dimostrifylias"/><ref name="terrabook"/>
 
===Διοικητική ιστορία===
Όντας γεωγραφικός και οικονομικός κόμβος της ορεινής (άνω) Τριφυλίας, το Κοπανάκι είναι ιδιαίτερα γνωστό για το «παζάρι» (λαϊκή αγορά) που γίνεται στην κεντρική πλατεία κάθε Κυριακή από το 1900 και το οποίο συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών, τονώνοντας την εμπορική του δραστηριότητα όσον αφορά τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Μέσα σε όλα τ’ άλλα, την τιμητική της έχει η γνωστή «γουρνοπούλα» που πωλείται με το κιλό ψημένη και διατηρημένη ζεστή. Kατά μία εκδοχή, η παράδοση του ψήσιματος γουρνοπούλας και διάθεσής της σε ειδικές προθήκες παραπλεύρως του δρόμου, πρακτικής ευρύτατα διαδεδομένης στη Μεσσηνία, ξεκίνησε από το Κοπανάκι τις Κυριακές για τους μακρυνούς επισκέπτες, ώστε να έχουν δυνάμεις για την επιστροφή.
Οι συνοικισμοί που συναποτελούν, το σημερινό Κοπανάκι, ήταν αρχικά ξεχωριστοί και γνωστοί ως ο οικισμός του '' Άνω Κοπανακίου'' <ref>[https://www.eetaa.gr/index.php?tag=oikmet_details&id=13687 Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Άνω Κοπανάκι (Μεσσηνίας)], από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr</ref> και ο οικισμός του '' Κάτω Κοπανακίου''.<ref>[https://www.eetaa.gr/index.php?tag=oikmet_details&id=14411 Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κάτω Κοπανάκι (Μεσσηνίας)], από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr</ref> Το ''Κάτω Κοπανάκι'' ήταν ο παλαιότερος οικισμός εκ των δύο. Επίσημα οι δυο οικισμοί αναφέρονται από το 1912: Το ''Κάτω Κοπανάκι'' ορίζεται το 1912<ref>[https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1912/fek_262a_1912.pdf ΦΕΚ 262Α - 31/08/1912].</ref> ως έδρα της ''Κοινότητας Κάτω Κοπανακίου''<ref>[https://www.eetaa.gr/index.php?tag=dkmet_details&id=2493 Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κ. Κάτω Κοπανακίου (Μεσσηνίας)], από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr</ref> στην οποία προσαρτάται και το ''Άνω Κοπανάκι'' (παρέμεινε στην κοινότητα αυτή ως το 1923). Το 1923 το ''Άνω Κοπανάκι'' αποσπάται από την ''Κοινότητα Κάτω Κοπανακίου'' και προσαρτάται στην ''Κοινότητα Κάτω Λάπης'',<ref>[https://www.eetaa.gr/index.php?tag=dkmet_details&id=6 Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κ. Κάτω Λάπης (Μεσσηνίας)], από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr</ref> που είχε ως έδρα την ''Κάτω Λάπη'' (ή Λάπι, [[Ριζοχώρι Μεσσηνίας|Ριζοχώρι]]) και συμπεριλάμβανε τους οικισμούς ''Άνω Λάπη'' (σήμερα επίσης [[Ριζοχώρι Μεσσηνίας|Ριζοχώρι]]), ''Άγιος Ιωάννης'' (σήμερα ο [[Αγιάννης Μεσσηνίας|Αγιάννης]]) και ''Στηλάρι'' ή ''Στυλιάρη'' (καταργήθηκε το 1971) και από το 1920 του οικισμούς Σπαρτέζα (καταργήθηκε το 1928) και ''Μπρέχθη'' (σήμερα επίσης [[Ριζοχώρι Μεσσηνίας|Ριζοχώρι]]). Μόλις ένα χρόνο αργότερα, το 1924, το ''Άνω Κοπανάκι'' μεταφέρεται από την ''Κοινότητα Κάτω Λάπης'' και γίνεται έδρα στην νεοϊδρυθείσα ''Κοινότητα Άνω Κοπανακίου'',<ref>[https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1924/fek_39b_1924.pdf ΦΕΚ 39Β - 23/04/1924].</ref><ref>[https://www.eetaa.gr/index.php?tag=dkmet_details&id=6 Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κ. Κάτω Λάπης (Μεσσηνίας)], από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr</ref> στην οποία προσαρτώνται επίσης οι προαναφερόμενοι οικισμοί της καταργούμενης ''Κοινότητα Κάτω Λάπης'', η οποία μετονομάζεται σε ''Κοινότητα Άνω Κοπανακίου''. Το ''Άνω Κοπανάκι'' παρέμεινε έδρα στην ''Κοινότητα Άνω Κοπανακίου'' από το 1912 ως το 1951 που έγινε έδρα της ''Κοινότητας Κοπανακίου'',<ref>[https://www.eetaa.gr/index.php?tag=dkmet_details&id=6225 Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Κ. Κοπανακίου (Μεσσηνίας)], από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr</ref> ενώ επίσης και το ''Κάτω Κοπανάκι'' παρέμεινε έδρα στην ''Κοινότητα Κάτω Κοπανακίου'' από το 1912 ως το 1951,<ref>[https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1951/fek_39a_1951.pdf ΦΕΚ 39Α - 01/02/1951].</ref> που αυτή καταργήθηκε και το ''Κάτω Κοπανάκι'' εντάχθηκε στην ''Κοινότητα Κοπανακίου''. Το 1951 επίσης αναγνωρίζεται και προσαρτάται στην ''Κοινότητα Κοπανακίου'' και ο οικισμός ''Αραντούρον'', ο οποίος από το 1956 μετονομάζεται σε [[Άγιος Δημήτριος Αετού Μεσσηνίας|Άγιος Δημήτριος]]. Το 1961<ref>[https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1962/fek_16b_1962.pdf 19/03/1961].</ref> το ''Κάτω Κοπανάκι'' καταργείται ως οικισμός και ενώνεται ως συνοικία στο ''Άνω Κοπανάκι'', ενώ από το 1981<ref>[https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1981/fek_166a_1981.pdf ΦΕΚ 166Α - 29/06/1981].</ref> το ''Άνω Κοπανάκι'' μετονομάζεται σε ''Κοπανάκι''. Το χωριό παρέμεινε ουσιαστικά έδρα της ομώνυμης κοινότητας (με τις αλλαγές στην ονομασία των ξεχωριστών οικισμών και κοινοτήτων μέχρι την ενοποίηση), από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του [[Σχέδιο Καποδίστριας|σχεδίου «Καποδίστριας»]], το Κοπανάκι, το Ριζοχώρι και ο Άγιος Δημήτριος, υπήχθησαν στον κατηργημένο [[Δήμος Αετού Μεσσηνίας|Δήμο Αετού Μεσσηνίας]],<ref>[https://www.eetaa.gr/index.php?tag=dkmet_details&id=6888 Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών > Δ. Αετού (Μεσσηνίας)], από την ιστοσελίδα: www.eetaa.gr</ref> <ref>[https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/1997/fek_244a_1997.pdf ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997].</ref> ως το 2010, με έδρα αυτήν την φορά το Κοπανάκι (σε προηγούμενες συστάσεις του παλαιότερου Δήμου Αετού έδρα ήταν ο [[Αετός Μεσσηνίας|Αετός]]). Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του [[Σχέδιο Καλλικράτης|σχεδίου «Καλλικράτης»]] το Κοπανάκι ανήκει πλέον στον νέο [[Δήμος Τριφυλίας|Δήμο Τριφυλίας]].<ref>[https://www.eetaa.gr/metaboles/fek/2010/fek_87a_2010.pdf ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010].</ref><ref name="dimostrifylias"/> Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το [[Πρόγραμμα Καλλικράτης]] με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων [[Δήμος Αετού Μεσσηνίας|Αετού]], [[Δήμος Αυλώνα Μεσσηνίας|Αυλώνος]], [[Δήμος Γαργαλιάνων|Γαργαλιάνων]], [[Δήμος Κυπαρισσίας|Κυπαρισσίας]], [[Δήμος Φιλιατρών|Φιλιατρών]] και την [[κοινότητα Τριπύλας]]. Το Κοπανάκι σήμερα είναι η έδρα της ''Τοπικής Κοινότητας του Κοπανακίου'' του ''Δήμου Τριφυλίας'',<ref name="dimostrifylias"/> στην οποία υπάγονται επίσης οι οικισμοί [[Αγιάννης Μεσσηνίας|Αγιάννης]], [[Άγιος Δημήτριος Αετού Μεσσηνίας|Άγιος Δημήτριος]], [[Ριζοχώρι Μεσσηνίας|Ριζοχώρι]] και [[Τρουπακέικα Μεσσηνίας|Τρουπακέικα]].
 
==Κάτοικοι==
==Ιστορία==
Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 931 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες. Κύρια πηγή εισοδήματος για τον πληθυσμό αποτελεί η παραγωγή [[ελαιόλαδο]]υ.
 
{|class=wikitable style="text-align:center;"
Στα πλαίσια ανασκαφών το 1980, εντοπίστηκαν στο Κοπανάκι ερείπια αρχαίου αγροτικού οικισμού της Πρωτοελλαδικής/Υστεροελλαδικής εποχής.
|+ Εξέλιξη Πληθυσμού της Κεφαλόβρυσης Μεσσηνίας
![[Απογραφή]] !! Πληθυσμός !! Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
|-
| [[Ελληνική απογραφή 1920|1920]]
| 586<ref>Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Διεύθυνσις Στατιστικής, "[http://dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00016.pdf Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920]", εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1921. Επίσης: "[https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1920.pdf Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19 Δεκεμβρίου 1920]", σελ. 238 και 239.</ref>
| rowspan=10 |{{Graph:Population history|1=}}
|-
| [[Ελληνική απογραφή 1928|1928]]
| 908<ref>Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "[http://dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00023.pdf Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928]". (Πραγματικός πληθυσμός κυρωθείς δια του από 23 Νοεμβρίου 1928 διατάγματος), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1935. Επίσης: "[https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1928_2.pdf Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 15-16 Μαΐου 1928]", σελ. 278 και 279.</ref>
|-
| [[Ελληνική απογραφή 1940|1940]]
| 1.359<ref>Υπουργείον Εθνικής Οικονομίας, Γενική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "[http://dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00026.pdf Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940]". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1950. Επίσης: "[https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1940_1.pdf Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940]", σελ. 306 και 307.</ref>
|-
| [[Ελληνική απογραφή 1951|1951]]
| 1.333<ref>Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "[http://dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00031.pdf Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951]". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας, πόλεις και χωρία), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1955. Επίσης: "[https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1951_1.pdf Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 7ης Απριλίου 1951]", σελ. 149.</ref>
|-
| [[Ελληνική απογραφή 1961|1961]]
| 1.605<ref>Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "[http://dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00051.pdf Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961]". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους, κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ. 46929/6877/1961 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), εκ του Εθνικού Τυπογραφείου, Εν Αθήναις 1962. Επίσης: "[https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1961_1.pdf Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 19ης Μαρτίου 1961]", σελ. 145.</ref>
|-
| [[Ελληνική απογραφή 1971|1971]]
| 1.417<ref>Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "[http://dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00059.pdf Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971]". (Πραγματικός πληθυσμός κατά νομούς, επαρχίας, δήμους , κοινότητας και οικισμούς. Κυρωθείς δια της υπ' αριθ, 3893/Ε637/1972 κοινής αποφάσεως των Υπουργών Βοηθού Πρωθυπουργού και Εσωτερικών), Αθήναι 1972. Επίσης: "[https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1971_1.pdf Πληθυσμός της Ελλάδος, κατά την Απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971]", σελ. 140.</ref>
|-
| [[Ελληνική απογραφή 1981|1981]]
| 1.301<ref>Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος,
"[http://dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00078.pdf Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981]". (Κυρώθηκε με την 7908/Δ'554/12-4-1982 κοινή απόφαση των Υπουργών Συντονισμού και Εσωτερικών), Αθήναι 1982. Επίσης: "[https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1981_1.pdf Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 5 Απριλίου 1981]", σελ. 151.</ref>
|-
| [[Ελληνική απογραφή 1991|1991]]
| 1.282<ref>Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "[http://dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00086.pdf Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991]". (Κυρώθηκε με την 24197/Γ' 3812/24-11-1993 κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας και Εσωτερικών), Αθήνα 1994. Επίσης: "[https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_1.pdf Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την Απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991]", σελ. 184.</ref>
|-
| [[Ελληνική απογραφή 2001|2001]]
| 1.439<ref>Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος, "[http://dlib.statistics.gr/Book/GRESYE_02_0101_00095.pdf Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001]". (Κυρώθηκε με την 6821/Γ5-908/4-6-2002 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης), Αθήνα 2003. Επίσης: "[https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_1.pdf Πραγματικός Πληθυσμός της Ελλάδος. Απογραφή 2001]", σελ. 179.</ref>
|-
| [[Ελληνική απογραφή 2011|2011]]
| 931<ref>"[http://www.statistics.gr/documents/20181/1210503/resident_population_census2011rev.xls Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. Μόνιμος Πληθυσμός]", [[Ελληνική Στατιστική Αρχή]] (ΕΛΣΤΑΤ).</ref>
|}
 
''Επισήμανση'': Ο πληθυσμός όπως αναφέρεται στο παραπάνω διάγραμμα για το χωριό του Κοπανακίου, περιλαμβάνει το συνολικό άθροισμα των κατοίκων του χωριού κατά την περίοδο από το 1912 ως το 1951, δηλαδή το χρονικό διάστημα κατά το οποίο το Κοπανάκι αναφερόταν ως δυο ξεχωριστοί οικισμοί (''Κάτω Κοπανάκι'' & ''Άνω Κοπανάκι''). Στην συνέχεια αναφέρεται ως ''Άνω Κοπανάκι'' μέχρι και το 1971. Στις απογραφές 1981 και 1991 αναφέρεται διττά, ως ''Κοπανάκι (Άνω Κοπανάκιον)'' και από το 2001 και μετά αναφέρεται μόνο ως ''Κοπανάκι''. Στις σχετικές απογραφές η πιο αναλυτική καταγραφή του πληθυσμού του χωριού είχε ως εξής:
Κατά τη διάρκεια του [[δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος| Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου]] ήταν αρχικά υπό Ιταλική και εν συνεχεία υπό Γερμανική κατοχή. Η περιοχή ήταν μια από τις πρώτες στις οποίες οργανώθηκαν αντιστασιακές οργανώσεις. Στο σταφιδόσπιτο του Αετού κοντά στο Κοπανάκι, ιδρύθηκε στις αρχές Ιουλίου του 1941 η Νέα Φιλική Εταιρεία Άνω Τριφυλίας, η οποία μισό χρόνο αργότερα συντάχθηκε με το [[ΕΑΜ]].
*[[Ελληνική απογραφή 1920|1920]]: Κάτω Κοπανάκι 536 κάτοικοι, Άνω Κοπανάκι 50 κάτοικοι. Σύνολο: 586 κάτοικοι.
*[[Ελληνική απογραφή 1928|1928]]: Κάτω Κοπανάκι 378 κάτοικοι, Άνω Κοπανάκι 530 κάτοικοι. Σύνολο: 908 κάτοικοι.
*[[Ελληνική απογραφή 1940|1940]]: Κάτω Κοπανάκι 406 κάτοικοι, Άνω Κοπανάκι 953 κάτοικοι. Σύνολο: 1.359 κάτοικοι.
*[[Ελληνική απογραφή 1951|1951]]: Κάτω Κοπανάκι 309 κάτοικοι, Άνω Κοπανάκι 1.024 κάτοικοι. Σύνολο: 1.333 κάτοικοι.
*[[Ελληνική απογραφή 1961|1961]]: Ο πληθυσμός του κατηργημένου οικισμού Κάτω Κοπανάκι, ενσωματώνεται στο Άνω Κοπανάκι 1.605 κάτοικοι. Σύνολο: 1.605 κάτοικοι.
 
==Κτίρια==
==Άνθρωποι και Πολιτισμός==
Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια και τις υπόλοιπες κατοικίες που έχουν οργανωθεί με βάση το ρυμοτομικό σχέδιο, το οποίο εγκρίθηκε το 1952,<ref>ΦΕΚ 331Α/25-11-1952</ref> στο χωριό λειτουργούν σήμερα εξαθέσιο δημοτικό σχολείο με ολοήμερο ωράριο, μονοθέσιο νηπιαγωγείο και παιδικός σταθμός.<ref name="dimostrifylias"/> Γύρω από την κεντρική πλατεία, στην οποία βρίσκεται και το μνημείο πεσόντων, καθώς και σε άλλα σημεία του χωριού υπάρχουν καφενεία, καφετέριες, ψητοπωλεία, καταστήματα, επιχειρήσεις, υποκατάστημα Τράπεζας, Αγροτικό Ιατρείο, χώρος για το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», Δημοτική βιβλιοθήκη και Αστυνομικό Τμήμα.<ref name="dimostrifylias"/> Στο χωριό λειτουργούσαν παλαιότερα και Ειρηνοδικείο, Γυμνάσιο, Λύκειο και Υποδιοίκηση Χωροφυλακής. Η εκκλησία του χωριού είναι ο ''Ιερός Ναός του [[Άγιος Ιωάννης|Αγίου Ιωάννη]]'', ο οποίος υπάγεται στην [[Ιερά Μητρόπολις Τριφυλίας και Ολυμπίας|Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας]]. Υπάρχουν επίσης το εκκλησάκι του [[Προφήτης Ηλίας|Προφήτη Ηλία]] και το ξωκκλήσι της [[Παναγία|Παναγίτσας]].
* [[Παναγιώτης Μελτέμης]] (ψευδώνυμο του Παναγιώτη Κ. Παπαδόπουλου) (1918-1978), λογοτέχνης και εκδότης.
* Διαγόρας Κοπανακίου, αθλητικός σύλλογος που ανήκει στην [[ Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Μεσσηνίας| Ε.Π.Σ. Μεσσηνίας]].
 
==Τοπική=Το Κοινότηταπαλαιό δημοτικό σχολείο του Κάτω Κοπανακίου== =
Το παλαιό κλειστό μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο του Κάτω Κοπανακίου είναι το πρώτο δημοτικό σχολείο, που ιδρύθηκε στην περιοχή του χωριού. Αρχικά στεγάσθηκε σε διώροφο κτίριο και φοίτησαν σε αυτό παιδιά από το Κοπανάκι και το Λάπι. Αργότερα μεταφέρθηκε σε νεότερο κτίριο και σήμερα χρησιμοποιείται ως χώρος κοινωνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων, αφού ανακαινίσθηκε με χορηγίες μελών του "Εκπολιτιστικού Συλλόγου Κοπανακίου", με τον συντονισμό του Σπύρου Κομιανού, της "Μη κερδοσκοπικής εταιρείας «Λιθερός»" και του "Συλλόγου Γυναικών του πρώην Δήμου Αετού «Καλλιπάτειρα»".<ref>[http://www.kopanaki-litheros.gr/2010/05/16/to-sxoleio-sto-kopanaki/ Το σχολείο], από την ιστοσελίδα: www.kopanaki-litheros.gr</ref>
* Αγιάννης [5]
* Άγιος Δημήτριος [31]
* Κοπανάκι [931]
* Ριζοχώρι [60]
* Τρουπακέικα [15]
 
===Σιδηροδρομικός Σταθμός Κοπανακίου===
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Κύριο|Σιδηροδρομικός Σταθμός Κοπανακίου}}
https://web.archive.org/web/20081202004615/http://www.cs.ucr.edu/~broustis/various/misc_kopanaki.htm
Ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Κοπανακίου είναι ανενεργός - κλειστός σιδηροδρομικός σταθμός, ο οποίος βρίσκεται δίπλα στη [[Σιδηροδρομική γραμμή Ζευγολατειού - Καλού Νερού]], η οποία έπαψε να λειτουργεί το 2011 και ήταν τμήμα της σιδηροδρομικής σύνδεσης μεταξύ Κυπαρισσίας - Καλαμάτας και αντίστροφα.
 
==Τοπικά έθιμα - παραδόσεις - πανηγύρια==
===Ετήσιο πανηγύρι στο Κοπανάκι===
Το 1894 καθορίστηκε ως τόπος για την ίδρυση του ετήσιου πανηγυριού το ''Κάτω Κοπανάκι'' και δόθηκε η έγκριση για: «Την σύσταση ετησίας εμπορικής πανηγύρεως εν θέσει “Κοπανάκι” της περιφερείας του Δήμου Δωρίου του νομού Μεσσηνίας, αρχομένης από 15 Αυγούστου εκάστου έτους και διαρκούσης μέχρι της 20 του ίδιου μηνός».<ref>ΦΕΚ, αριθμός φύλλου 14 Γ, Βασιλικό Διάταγμα της 8ης Φεβρουαρίου 1894, σελ. 89.</ref> Η ημερομηνία διεξαγωγής του πανηγυριού μεταφέρθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου κάθε έτους και γινόταν αρχικά στο Κάτω Κοπανάκι, νότια από το παλαιό ''Καφενείο του Σοφού'',<ref>Ανδρέας Τζαβέλλας, "[http://www.kopanaki-litheros.gr/2010/08/01/2010-08-01-09-52-02/ Το ιστορικό καφενείο του Σοφού]", 01/08/2010, από την ιστοσελίδα: www.kopanaki-litheros.gr</ref> ενώ στη συνέχεια, από το 1930, μεταφέρθηκε στο κέντρο του ''Άνω Κοπανακίου''.<ref>[http://www.kopanaki-litheros.gr/2010/05/16/2010-05-16-20-25-59/ Το χωριό μας], από την ιστοσελίδα: www.kopanaki-litheros.gr</ref> Παρά το γεγονός ότι το ετήσιο πανηγύρι του χωριού έχει απολέσει κάτι από την αίγλη των παλαιότερών ετών, ωστόσο, το κυριακάτικο παζάρι του το αναπληρώνει, καθώς συμβάλλει καθοριστικά στην τοπική οικονομία της περιοχής του χωριού.
 
===Το Κυριακάτικο παζάρι===
Το Κοπανάκι, είναι σήμερα ιδιαίτερα γνωστό για το παζάρι του, το οποίο αποτελεί θεσμό για την ευρύτερη περιοχή της Τριφυλίας. Γίνεται κάθε Κυριακή στην κεντρική πλατεία του χωριού και συγκεντρώνει πλήθος επισκεπτών από τις γειτονικές περιοχές.<ref>[http://www.kopanaki-litheros.gr/2010/08/22/2/ Το Κυριακάτικο παζάρι], από την ιστοσελίδα: www.kopanaki-litheros.gr</ref> Ουσιαστικά πρόκειται για την λαϊκή αγορά του χωριού, η οποία διεξάγεται από τις αρχές του 20ου αιώνα, με διαφορετικό όμως χαρακτήρα από τις λαϊκές αγορές που οργανώνονται αλλού. Η συγκεκριμένη έχει κυρίως το χαρακτήρα του παζαριού. Στην Κεντρική Πλατεία του χωριού στήνονται πολύχρωμοι πάγκοι με φρούτα, λαχανικά, χόρτα και σαλατικά, λουλούδια, ξηρούς καρπούς, τουρσιά, υφάσματα, ρούχα, εργαλεία κάθε χρήσης και επίσης σε ιδιαίτερο σημείο γίνεται η ζωοπανήγυρη με διάφορα ζώα (αρνάκια, κατσικάκια, πουλερικά, κουνέλια κ.α. είδη). Το παζάρι αποτελεί σημείο συνάντησης για τους εμπόρους και τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής της Τριφυλίας, οι οποίοι προσέρχονται, όχι μόνο για να πραγματοποιήσουν τις προμήθειές τους σε τρόφιμα, είδη μαναβικής, είδη ρουχισμού, ζωοτροφές ή μερικοί από αυτούς να συμμετάσχουν στη ζωοπανήγυρη, που διεξάγεται παράλληλα, αλλά και για να επικοινωνήσουν μεταξύ τους, απολαμβάνοντας την συντροφιά των φίλων τους στα γειτονικά καφενεία, τις καφετέριες και τα ψητοπωλεία, που λειτουργούν γύρω από την πλατεία του χωριού.
 
===Γουρνοπούλα===
Μέσα σε όλα τ’ άλλα, την τιμητική της έχει η γνωστή «γουρνοπούλα» που πωλείται με το κιλό ψημένη και διατηρημένη ζεστή. Kατά μία εκδοχή, η παράδοση του ψήσιματος γουρνοπούλας και διάθεσής της σε ειδικές προθήκες παραπλεύρως του δρόμου, πρακτικής ευρύτατα διαδεδομένης στη Μεσσηνία, ξεκίνησε από το Κοπανάκι τις Κυριακές για τους μακρυνούς επισκέπτες, ώστε να έχουν δυνάμεις για την επιστροφή.
 
==Αθλητικός Όμιλος "Διαγόρας"==
{{Κύριο|Α.Ο. Διαγόρας Κοπανακίου}}
Στο Δημοτικό Γήπεδο του Κοπανακίου, στεγάζεται και το αθλητικό σωματείο με την ονομασία [[Α.Ο. Διαγόρας Κοπανακίου|Αθλητικός Όμιλος "Διαγόρας"]],<ref name="dimostrifylias"/> ο οποίος έχει τμήμα [[ποδόσφαιρο|ποδοσφαίρου]], το οποίο συμμετέχει στην [[Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Μεσσηνίας]] (Ε.Π.Σ. Μεσσηνίας).
 
==Προσωπικότητες από το Κοπανάκι==
* [[Παναγιώτης Μελτέμης|Παναγιώτης Κ. Παπαδόπουλος]] (1918–1978), ποιητής και πεζογράφος γνωστός με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο ''Παναγιώτης Μελτέμης''.
* [[Θανάσης Σπυρόπουλος]] (γεν. 1931), καραγκιοζοπαίκτης
* [[Πότης Στρατίκης|Παναγιώτης (Πότης) Στρατίκης]] (γεν. 1926), αντιστασιακός, εκδότης, συγγραφέας και σεναριογράφος.
 
==Δείτε επίσης==
* [[Κυπαρισσία]]
* [[Αετός Μεσσηνίας|Αετός]]
* [[Δήμος Τριφυλίας]]
* [[Διοικητική διαίρεση Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας]]
* [[Διοικητική διαίρεση νομού Μεσσηνίας]]
* [[Δήμος Αετού Μεσσηνίας|πρώην Δήμος Αετού Μεσσηνίας]]
 
==Παραπομπές==
<references />
 
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
* [http://www.dimostrifylias.gr/ Δήμος Τριφυλίας], από την ιστοσελίδα: www.dimostrifylias.gr του [[Δήμος Τριφυλίας|Δήμου Τριφυλίας]].
* [https://kopanakinews.wordpress.com/ kopanakinews], η ιστοσελίδα του τοπικού ΜΜΕ "Kopanaki news", του δημοσιογράφου Δημήτρη Α. Γιαννόπουλου.
* [http://www.kopanaki-litheros.gr/ Κοπανάκι - Λιθερός], από την ιστοσελίδα: www.kopanaki-litheros.gr
* "[https://aristomenismessinios.blogspot.gr/2013/11/blog-post_29.html Κοπανάκι Τριφυλίας: Οι αρχαιολογικοί χώροι], 29/11/2013, από την ιστοσελίδα του τοπικού ΜΜΕ "Αριστομένης ο Μεσσήνιος".
* "[http://archaiatrifylia.blogspot.gr/p/blog-page_5938.html Κοπανάκι Τριφυλία: Οι αρχαιολογικοί χώροι]", από την ιστοσελίδα της "Ομάδας Προστασίας και Ανάδειξης Αρχαιολογικών Χώρων Τριφυλίας".
* [http://goodras.tripod.com/ KOPANAKI Trifylia Messinia Greece].
* Θέμης Δ. Γκούντρας, «[https://kopanakinews.wordpress.com/2016/09/13/to-%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CE%B9-thn-%CE%B4%CE%B5%CE%BA%CE%B1%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%B1-1960-toy-%CE%B8%CE%B5%CE%BC%CE%B7-%CE%B3%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%B1/ Κοπανάκι. Δεκαετία 1960]», από την ιστοσελίδα: kopanakinews.wordpress.com
* [https://komianos.wordpress.com/ Komianos's Blog. Από το Κοπανάκι Μεσσηνίας Πολιτιστικά Δρώμενα], από την ιστοσελίδα: komianos.wordpress.com
* [https://mallousa.wordpress.com/ Mallusa Blog], από την ιστοσελίδα: mallousa.wordpress.com της Γεωργίας Ναούμ Αγγελοπούλου – Παπαβασιλείου (λογοτέχνης από το Κοπανάκι, λογοτεχνικό ψευδώνυμο: ''Μαλλούσα'').
* Δημήτρη Λιθοξόου, "[http://www.lithoksou.net/p/perioxi-kopanaki-messinias Τα οικογενειακά ονόματα τη δεκαετία του ’90 > Περιοχή Κοπανάκι Μεσσηνίας]", από την ιστοσελίδα: www.lithoksou.net
* [http://www.greece.com/photos/destinations/Peloponnese/Messinia/Town/Kopanaki/ Messinia > Kopanaki], φωτογραφίες από την ιστοσελίδα: www.greece.com
* [https://web.archive.org/web/20081202004615/http://www.cs.ucr.edu/~broustis/various/misc_kopanaki.htm Kopanaki Messinias].
 
{{Authority control}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Ευρώπη|Ελλάδα}}
{{Δήμος Τριφυλίας}}
{{χωριό-επέκταση}}
{{DEFAULTSORT:Κοπανακι Μεσσηνιας}}
[[κατηγορίαΚατηγορία:Χωριά του νομού Μεσσηνίας]]
[[Κατηγορία:Δήμος Τριφυλίας]]