Λέσχη των Κορδελιέρων

Η Κοινωνία των Φίλων των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη (γαλλικά: Société des Amis des droits de l’homme et du citoyen‎‎), κυρίως γνωστή ως Λέσχη των Κορδελιέρων (γαλλικά: Club des Cordeliers‎‎), ήταν μια λαϊκιστική πολιτική λέσχη κατά τη διάρκεια της Γαλλικής Επανάστασης.

Cordeliers Club Club des Cordeliers
Presidents	Georges Danton (1790–1791) Pierre-François-Joseph Robert (1791–1792) Jacques Hébert (1792–1794)
Founders	Georges Danton, Camille Desmoulins
Ίδρυση	1790 (1790)
Διάλυση	1794 (1794)
Έδρα	Cordeliers Convent, Paris, France
Εφημερίδα	Le Vieux Cordelier (Dantonists) Le Père Duchesne (Hébertists)
Ιδεολογία	Radical democracy Jacobinism Populism
Πολιτικό φάσμα	Left-wing to Far-left
Εθνική προσχώρηση	The Mountain (1792–1794)
Χρώματα	Green
Σύνθημα	Liberté, égalité, fraternité (Liberty, equality, fraternity)
Πολιτικό σύστημα France Πολιτικά κόμματα Εκλογές

Ιστορία

Η Μονή των Κορδελιέρων, το 1793.

Η λέσχη πήρε το όνομα της από την συνοικία των Κορδελιέρων, περίφημη περιοχή του Παρισιού για τον  ριζοσπαστισμό της, και σύμφωνα με τον Καμίγ Ντεμουλέν, "το μόνο καταφύγιο όπου η ελευθερία δεν έχει παραβιαστεί." Αυτή η συνοικία, υπό την ηγεσία του Ζόρζ Νταντόν, έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Κατάληψη της Βαστίλης, και ήταν σπίτι πολλών αξιόλογων προσωπικοτήτων της Επανάστασης, συμπεριλαμβανομένου του Δαντόν, του Ντεμουλέν, και του Ζαν Πολ Μαρά, εξαιτίας του οποίου η περιοχή βρέθηκε σε κατάσταση πολιτικής εξέγερσης, όταν, τον Ιανουάριο του 1790, αρνήθηκε να επιτρέψει την σύλληψή του από την Παρισινή Φρουρά.

Έχοντας εκδώσει, τον Νοέμβριο του 1789, μια διακήρυξη, και επιβεβαιώνοντας την πρόθεσή της να "αντιταχθεί, όσο μπορεί, στις τυχόν επιβλαβείς πράξεις των εκπροσώπων της Κομμούνας στα δικαιώματα των ψηφοφόρων της", η συνοικία των Κορδελιέρων ήταν σε διαρκή σύγκρουση με την Παριζιάνικη κυβέρνηση όλο τον χειμώνα και την άνοιξη του 1790. Τον Μάιο και τον Ιούνιο του 1790, οι προηγούμενες εξήντα συνοικίες του Παρισιού με διάταγμα της Εθνοσυνέλευσης, αντικαταστάθηκαν από σαράντα οκτώ τομείς. Αυτή η αναδιάρθρωση κατάργησε την συνοικία των Κορδελιέρων.

Προσδοκώντας την διάλυση της Εθνοσυνέλευσης, οι ηγέτες της περιοχής ίδρυσαν, τον Απρίλιο του 1790, την Κοινωνία των Φίλων των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη, μια λαϊκιστική λέσχη, η οποία θα χρησίμευε ως ένα εναλλακτικό μέσο για την επίτευξη των στόχων και των συμφερόντων της περιοχής. Η λέσχη  πραγματοποιούσε τις συνεδριάσεις της στο Μοναστήρι των Κορδελιέρων (Φραγκισκανών), και γρήγορα έγινε γνωστή ως Λέσχη των Κορδελιέρων. Το σύνθημά της ήταν :  Ελευθερία – Ισότητα – Αδελφοσύνη.

Οι τιμές της συνδρομής για την λέσχη ήταν σταθερά χαμηλές και έτσι ήταν προσιτή σε ένα πιο ευρύ φάσμα πολιτών σε αντίθεση με άλλες πολιτικές λέσχες, συμπεριλαμβανομένης και της Λέσχης των Ιακωβίνων. Δεν υπήρχαν περιορισμοί στην ένταξη. Οι Κορδελιέροι παρουσίαζαν τους εαυτούς τους ως φίλους του λαού και υπερηφανευόταν για την παρουσία εργαζόμενων ανδρών και γυναικών στην λέσχη τους. Μια σύγχρονη αναφορά περιγράφει μια συνάντηση:

Περίπου τριακόσια άτομα και των δύο φύλων γεμίζουν το χώρο, τα ρούχα τους ήταν τόσο απεριποίητα και τόσο βρώμικα που μοιάζουν με ρούχα επαιτών. Η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου είναι κολλημένη στον τοίχο, στεφανωμένη με σταυρωτά μαχαίρια. Προτομές του Βρούτου και του Γουλιέλμου Τέλλου έχουν τοποθετηθεί σε κάθε πλευρά, για να προστατεύουν την Διακήρυξη. Πίσω από το βήμα του ομιλητή, τοποθετημένες σε υποστηρικτικές βάσεις, ξεπροβάλλουν οι προτομές του Μιραμπό και του Ελβέτιου, με τον Ζαν-Ζακ Ρουσσώ στη μέση.

Ωστόσο, η πλειοψηφία των Κορδελιέρων ήταν μέλη της αστικής τάξης, και η ηγεσία των, σε μεγάλο βαθμό προέρχονταν από την μορφωμένη μεσαία τάξη.

Στις 21 Ιουνίου 1791, μετά την αποτυχημένη προσπάθεια της βασιλικής οικογένειας να εγκαταλείψει το Παρίσι, οι Κορδελιέροι προώθησαν ένα αίτημα στην Εθνοσυνέλευση με θέμα την εκθρόνιση του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ ή την διενέργεια εθνικού δημοψηφίσματος για το μέλλον της μοναρχίας. Οι Κορδελιέροι ενήργησαν κατά της πλειοψηφίας σε αυτή την περίπτωση. Μεγάλες διαδηλώσεις υπέρ του αιτήματος αλλά και  γενικότερα υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, οδήγησαν σε εμφύλιες ταραχές, οι οποίες κορυφώθηκαν με την Σφαγή στο Πεδίο του Άρεως στις 17 Ιουλίου. Η Εθνική Φρουρά, με επικεφαλής τον Μαρκήσιο Ντε Λαφαγιέτ, πυροβόλησαν τους διαδηλωτές, με αποτέλεσμα το θάνατο τουλάχιστον 12 ατόμων. Τα επακόλουθα αντίποινα κατά της λέσχης περιλάμβαναν το κλείσιμο της λέσχης και την έκδοση ενταλμάτων σύλληψης για τον Δαντόν και τον Ντεμουλέν. Παρά τα μέτρα αυτά, η επιρροή της λέσχη παρέμεινε σημαντική στην Παρισινή πολιτική.

Οι Κορδελιέροι συμμετείχαν ενεργά στο σχεδιασμό και στην εκτέλεση της εξέγερσης της 10ης Αυγούστου του 1792 . Ο Δαντόν, εκείνη την στιγμή, ήταν ίσως το πιο ισχυρό πρόσωπο στην Λέσχη των Κορδελιέρων και ενεργώντας, σύμφωνα με τα λόγια του ιστορικού Hilaire Belloc, ως "ο οργανωτής και αρχηγός της εξέγερσης," διορίστηκε Υπουργός Δικαιοσύνης στην κυβέρνηση που προέκυψε, με τον Ντεμουλέν και τον Φαμπρ ντε Εγκλατίν - δύο εξέχοντα μέλη της λέσχης - ως γραμματείς του.

Μετά από αυτή την εξέγερση και τις Σφαγές του Σεπτέμβρη που ακολούθησαν, η λέσχη έγινε όλο και περισσότερο ριζοσπαστική, ιδιαίτερα με τους Εμπερτιστές, που υποστήριξαν ακραία μέτρα για να εντείνουν τον Τρόμο.

Τον Δεκέμβριο του 1793, ο Ντεμουλέν ξεκίνησε την έκδοση μιας εφημερίδας με τίτλο " Le Vieux Cordelier ή "Ο Παλιός Κορδελιέρος", με την οποία προσπάθησε να επαναδιεκδικήσει τον τίτλο της λέσχης από αυτούς που σχετίζονταν με τον εξτρεμισμό. Από την επτασέλιδη εφημερίδα του, ο Ντεμουλέν επιτέθηκε στους Εμπερτιστές και ζήτησε ένα μπει ένα τέλος στον Τρόμο, συγκρίνοντας το επαναστατικό Παρίσι με την Αρχαία Ρώμη, την εποχή των τυράννων. Οι Εμπερτιστές συνελήφθησαν και στις 24 Μαρτίου 1794 εκτελέστηκαν, ωστόσο, ο Ντεμουλέν, ο Δαντόν, και οι "Παλιοί Κορδελιέροι" (που ανήκαν στην ομάδα των "Επιεικών"), γρήγορα οδηγήθηκαν κι αυτοί στην γκιλοτίνα,  δίνοντας ουσιαστικά ένα τέλος στην Λέσχη των Κορδελιέρων.

Βιβλιογραφία

Jean Maurice Tourneux, Bibliographie de l'histoire de Paris pendant la Révolution (1894), i. (on the trial of the Hébertists) Nos. 4204–4210, ii. Nos. 9795–9834 and 11,813.  A. Bougeart Les Cordeliers, documents pour servir a l'histoire de la Révolution (Caen, 1891). G. Lenotre, Paris révolutionnaire (Paris, 1895). G. Tridon, Les Hébertistes, plainte contre une calomnie de l'histoire (Paris, 1864).  J. Guiffrey, Nouvelles archives de l’art français, viii., 2nd series, iii. (1880).

Παρατάξεις και μέλη

• Εμπερτιστές ή Εξτρεμιστές (Ριζοσπάστες)
  • Ζαν Ρενέ Εμπέρ 
  • Αντουάν-Φρανσουά Μομορό
  • Σαρλ-Φιλίπ Ρονσέν
  • Πιέρ Γκασπάρ Τσομέτ
  • Ζαν-Μπατίστ-Ζοζέφ Γκομπέλ
  • Μαρί-Ζοζέφ Σενιέ
  • Φρανσουά-Νικολά Βενσάν
  • Ζαν-Μπατίστ Noελ Μπαοσέτ
• Νταντονιστές ή Επιεικείς (Μετριοπαθείς)
  • Ζορζ Ζακ Νταντόν
  • Καμίγ Ντεμουλέν
  • Πιέρ Φιλιπό
  • Μπέρτραντ Μπαρέρ
    
  • Φαμπρ ντε Εγκλατίν
  • Πιέρ-Φρανσουά-Ζοζεφ Ρόμπερτ
  • Πιερ Σοντερλό ντε Λακλό
• Άλλοι εξτρεμιστές
  • Ζαν-Πολ Μαρά 
  • Ζαν-Μπατίστ Καρρέρ
  • Φρανσουά Σαμπό
  • Στανισλάς-Μαρί Μαγιάρ
  • Τερουάν ντε Μερικούρ

Δείτε επίσης

• Η Κοινωνία των Φίλων της Αλήθειας

Αναφορές

• Belloc, Hilaire. Danton: A Study. New York: Charles Scribner Sons, 1899.
• Castelot, Andre & Decaux, Alain. Le Grand Dictionnaire d'histoire de la France. Paris: Éditions Fayard, 1979.
  
• Hammersley, Rachel. French Revolutionaries and English Republicans: The Cordeliers Club 1790–1794. Rochester: Boydell & Brewer Inc., 2005.
  
• Rose, Robert Barrie. The Making of the Sans-Culottes. Manchester: Manchester University Press, 1983.