Βασίλειο της Παμπλόνα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 7:
Η μουσουλμανική κυριαρχία στην Παμπλόνα επανήλθε μέχρι το 806, έτος κατά το οποίο οι κάτοικοι της πόλης εξεγέρθησαν. Παρότι ο βάσκος επικεφαλής Βελάσκο ηττήθηκε στη μάχη του ποταμού Αρούμ, πιθανολογείται ότι ήδη ήταν αναγνωρισμένος ηγεμόνας της πόλης από το Φραγκικό Βασίλειο.<ref>Collins 2012: 207.</ref> Αυτό που είναι σίγουρο ωστόσο είναι ότι από το 824 κι έπειτα στην Παμπλόνα κυβερνά η τοπική βασκική δυναστεία των Αρίστα. Έχοντας ανεξαρτητοποιηθεί ολοκληρωτικά από την φραγκική επικυριαρχία, έψαξε στους εξισλαμισμένους ηγεμόνες της Ανωτέρας Μαρκίας της [[Αλ-Άνταλους]], [[Μπάνου-Κάσι]] τον κύριο σύμμαχό της εναντίον των επιθέσεων του [[Χαλιφάτο της Κόρδοβα|Χαλιφάτου της Κόρδοβας]] που πολλάκις στρέφονταν εναντίον των τελευταίων λόγω της συχνής ανυπακοής τους.<ref>Collins 2012: 210.</ref>
 
Μια νέα δυναστεία, που φέρει το όνομα ενός αγνώστου πιθανού γενάρχη, Χιμένο, ανέβηκε στην εξουσία με τον Σάντσο Γκαρθές Α΄ το 905. Στην εποχή του κατακτήθηκε η [[Νάχερα]] από τους Μπανου-Κάσι, το δεύτερο σημαντικότερο αστικό κέντρο του βασιλείου ενώ συνολικά στράφηκε προς το γειτονικό και ισχυρό [[Βασίλειο τηςτου Λεόν]]. Έναν αιώνα αργότερα, ο [[Σάντσο Γκαρθές Γ΄ της Παμπλόνα|Σάντσο Γ΄]] εκμεταλλεύτηκε τις εσωτερικές έριδες του Βασιλείου τηςτου Λεόν και την διάσπαση του [[Χαλιφάτο της Κόρδοβας|Χαλιφάτου της Κόρδοβας]] και ανέδειξε το Βασίλειο της Παμπλόνα στον ουσιαστικό επικυρίαρχο του συνόλου των χριστιανικών βασιλείων της [[Ιβηρική χερσόνησος|Ιβηρικής]] και της [[Γασκώνη|Γασκώνης]].<ref>Collins 2012: 213.</ref> Με τον θάνατό του το 1025 έληξε η σύντομη αυτή πολιτική ηγεμονία της Παμπλόνα με τα επιμέρους βασίλεια να μοιράζονται στους απογόνους του.
 
Κύριος διάδοχός του ήταν ο γιος του [[Γκαρθία Σάντσεθ Γ΄ της Παμπλόνα|Γκαρθία Γ΄]], που κληρονόμησε τον θρόνο της Παμπλόνα και την ονομαστική υποταγή της [[Κομητεία της Αραγωνίας|κομητείας της Αραγώνας]], που αποδόθηκε στον [[Ραμίρο Α΄ της Αραγωνίας|Ραμίρο]], πρώτο μονάρχη του νεότευκτου [[Βασίλειο της Αραγωνίας|Βασιλείου της Αραγώνας]]. Στα δυτικά, ο Φερδινάνδος, ετεροθαλής αδερφός του Γκαρθία, κληρονόμησε την [[Κομητεία της Καστίλης]]. Σύντομα όμως, μετά τη νίκη του στη μάχη του Ταμαρόν εναντίον του βασιλιά τηςτου Λεόν Βερμούδου Γ΄, έγινε βασιλιάς της. Το νέο κύρος του Φερδινάνδου Α΄ τηςτου Λεόν και η φεουδαρχική διαφορά των δύο γύρω από την επικυριαρχία στην Κομητεία της Καστίλης, κατέληξε στην ήττα και τον θάνατο του παμπλονέζου μονάρχη στη μάχη της Αταπουέρκα το 1054.<ref name=":0">Miranda García, Fermín (1993). «Del apogeo a la crisis». ''Historia Ilustrada de Navarra''. Pamplona: Diario de Navarra. σελ. 86.</ref>
 
Νέος βασιλιάς της Παμπλόνα ανακηρύχθηκε από τον Φερδινάνδο ο γιος του αποθανόντος, [[Σάντσο Δ΄ της Παμπλόνα|Σάντσο Δ]]΄. Ο διάδοχος του [[Ραμίρο Α´ της Αραγωνίας|Ραμίρο Α΄ της Αραγώνας]], [[Σάντσο Ραμίρεθ της Αραγωνίας|Σάντσο Α΄]], αδιαφόρησε για την υποταγή της Αραγώνας στην Παμπλόνα και προσέφερε το 1068 το βασίλειό του στον Πάπα. Ο δύσκολος χαρακτήρας του παμπλονέζου βασιλιά επέφερε τον Ιούνιο του 1076 τη δολοφονία του από τον αδερφό του. Τα δύο γειτονικά βασίλεια έδραξαν την ευκαιρία και διαμοίρασαν το τέως Βασίλειο της Παμπλόνα: η σημερινή αυτόνομη κοινότητα της [[Χώρα των Βάσκων (αυτόνομη κοινότητα)|Χώρας των Βάσκων]] πέρασαν υπό την κυριαρχία του Αλφόνσου ΣΤ΄ τηςτου Λεόν και των [[Δουκάτο του Άρο|δούκων του Άρο]] και η Παμπλόνα με τα υπόλοιπα εδάφη υποτάχθηκαν, με τη συνεργασία των ντόπιων ευγενών, στην Αραγώνα.<ref name=":0" />
 
Οι αραγωνέζοι μονάρχες, που έλεγχαν τον αυθεντικό πυρήνα του τέως Βασιλείου της Παμπλόνα προχώρησαν τα νότια σύνορά του εις βάρος κυρίως των μουσουλμανικών βασιλείων [[Τάιφα της Σαρακούστα]] και της [[Τουδέλα]]. Ο [[Αλφόνσος Α΄ της Παμπλόνα και της Αραγωνίας|Αλφόνσος Α΄ «ο Μαχητής» της Αραγώνας]], που χρησιμοποίησε πολλάκις τα παμπλονικά στρατεύματα στις κατακτήσεις του, κατέκτησε τη μελλοντικά ναβαρική πόλη της Τουδέλα τον Φεβρουάριο του 1119. Μεταξύ 1130-1131, αφού είχε σιγουρέψει την κατοχή των βασκικών περιοχών από την πλευρά του, έφτασε στο σημείο να πολιορκήσει ανεπιτυχώς την [[Μπαγιόν]] που βρισκόταν σε αγγλικά χέρια. Ο θάνατος του άτεκνου Αλφόνσου Α΄ έφερε, μετά από πενήντα χρόνια την διάσπαση του κοινού βασιλείου: στην Αραγώνα νέος βασιλιάς ορίστηκε ο τέως μοναχός [[Ραμίρο Β΄ της Αραγωνίας|Ραμίρο Β΄]] και στην Παμπλόνα ο [[Σάντσο ΣΤ΄ της Ναβάρρας|Σάντσο ΣΤ΄]]. Ο τελευταίος, αν και αρχικά είχε αναγκαστεί να δηλώσει υποτελής του [[Βασίλειο της Καστίλης|Βασιλείου της Καστίλης]], εκμεταλλευόμενος την ανηλικότητα του μελλοντικού [[Αλφόνσος Θ΄ της Καστίλης|Αλφόνσου Θ΄ της Καστίλης]], έσπασε τα δεσμά υποτέλειας και ανακηρύχθηκε επίσημα βασιλιάς της Ναβάρρας (Rex Navarre).