Σελτζουκικές εκστρατείες στο Αιγαίο

Οι εκστρατείες των Σελτζούκων στο Αιγαίο αναφέρονται στις χερσαίες και ναυτικές ενέργειες των Σελτζούκων Τούρκων, κυρίως υπό την ηγεσία του Τζαχά της Σμύρνης εναντίον της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Σφοδρός αντίπαλος, ο Τζαχάς κατασκεύασε το πρώτο τουρκικό ναυτικό και κατέλαβε μερικά νησιά του Αιγαίου, και συνέχισε με την κατάκτηση της Σμύρνης και της Αβύδου. Μετά την Α΄ Σταυροφορία ο Αλέξιος Α΄ εξαπέλυσε αντεπίθεση, και ανέκτησε τα χαμένα εδάφη. Ο Αλέξιος Α΄ μπόρεσε επίσης να καταστείλει γρήγορα την απειλή του Αμπούλ Κασίμ, Σελτζούκου κυβερνήτη της Νίκαιας, ο οποίος προσπάθησε να δημιουργήσει έναν δικό του στόλο στην Άβυδο περίπου το 1090.

Ο Τζαχάς συνήλθε από την πρώτη του ήττα και ξαναπήρε πολλά νησιά, αλλά ηττήθηκε οριστικά στη Λέσβο από τον Κωνσταντίνο Δαλασσηνό και τον Ιωάννη Δούκα το 1092. Η πρωτεύουσά του, η Σμύρνη, και το μεγαλύτερο μέρος της ακτογραμμής του Αιγαίου ανακτήθηκαν από τον Ιωάννη Δούκα το 1097, τερματίζοντας την άμεση πρόσβαση των Τούρκων στο Αιγαίο.

Ο γιος του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού, Ιωάννης Β΄ Κομνηνός κληρονόμησε αρκετή επικράτεια στη δυτική Μικρά Ασία, αν και η πόλη-λιμάνι της Αττάλειας ήταν υπό Σελτζουκική πολιορκία. Παρ' όλα αυτά, οι ακούραστες εκστρατείες του Ιωάννη Β΄ απώθησαν τους Σελτζούκους στη Μ. Ασία και μέχρι το 1143 οι Σελτζούκοι είχαν χάσει κάθε έλεγχο στις παράκτιες περιοχές της Μ. Ασίας. Οι Βυζαντινοί υπό τον Μανουήλ Α΄ Κομνηνό μπόρεσαν να συγκεντρώσουν περίπου 200 πλοία. Μέχρι το τέλος της δυναστείας των Κομνηνών οι Τούρκοι δεν κατέλαβαν κάποιο λιμάνι και ήταν το Ουμούρ του Αϊδινίου τον αι. 14ο αι. που αποτέλεσε την πρώτη τουρκική απειλή για τη χριστιανική ναυτιλία στο Αιγαίο από τον 11ο αιώνα.

Δείτε επίσης

• Βυζαντινό Ναυτικό
• Μάχη στα νησιά Οινούσσες