Σοφία Αλεξέγιεβνα της Ρωσίας
Η Σοφία Αλεξέγιεβνα της Ρωσίας (ρωσικά: Софья Алексеевна, 17 Σεπτεμβρίου 1657 - 3 Ιουλίου 1704) ήταν αντιβασίλισσα του Ρωσικού Βασιλείου από το 1682 έως το 1689.
| Σοφία Αλεξέγιεβνα της Ρωσίας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 27 Σεπτεμβρίου 1657[1][2][3] Μόσχα[4] |
| Θάνατος | 14 Ιουλίου 1704[1][5][2] Μόσχα[4] |
| Τόπος ταφής | Κοιμητήριο Νοβοντέβιτσι |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βασίλειο της Ρωσίας |
| Θρησκεία | Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ρωσικά παλαιά ανατολικοσλαβική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | ηγεμόνας πολιτικός |
| Περίοδος ακμής | 8 Ιουνίου 1682[6] - 22 Σεπτεμβρίου 1689[6] |
| Οικογένεια | |
| Γονείς | Αλέξιος της Ρωσίας[7] και Μαρία Μιλοσλάφσκαγια[7] |
| Αδέλφια | Πέτρος Α΄ της Ρωσίας Maria Alekseyevna of Russia Marfa Alekseyevna of Russia Feodosia Alekseyevna of Russia Tsarevna Yevdokia Alekseyevna of Russia Catherine Alekseyevna of Russia Natalya Alexeevna of Russia Ιβάν Ε΄ της Ρωσίας Φιοντόρ Γ΄ της Ρωσίας Tsarevich Alexei Alexeyevich of Russia Tsarevich Dmitry Alexeyevich of Russia Tsarevich Simeon Alexeyevich of Russia |
| Οικογένεια | Οίκος των Ρομάνοφ |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | Αντιβασιλέας (1682–1689) |
| Θυρεός | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ήταν κόρη του Τσάρου Αλέξιου της Ρωσίας και της Μαρίας Μιλοσλάφσκαγια, αδελφή του Φιοντόρ Γ΄ της Ρωσίας και του Ιβάν Ε΄ της Ρωσίας και ετεροθαλής αδελφή του Πέτρου, μελλοντικού Πέτρου του Μεγάλου. [8]
Πριν πάρει την εξουσία Επεξεργασία
Η Σοφία Αλεξέγιεβνα ήταν η τρίτη κόρη του Τσάρου Αλέξιου της Ρωσίας και της πρώτης συζύγου του Μαρίας Μιλοσλάφσκαγια. Όπως και ο αδελφός της Φιοντόρ Γ΄, είχε ως δάσκαλό της τον Συμεών Πολότσκι και ήταν μια πολύ καλλιεργημένη γυναίκα για τη Ρωσία εκείνης της εποχής. Έξυπνη και φιλόδοξη, είχε βλέψεις στην εξουσία. Ο Γάλλος πρόξενος Λα Νεβίλ την περιέγραψε ως «κοντή και χονδροειδή αλλά το μυαλό της είναι ευρύ και πολιτικό και, χωρίς να έχει διαβάσει ποτέ τον Μακιαβέλι, κατέχει εκ φύσεως όλες τις αρχές του».
Όταν ο Φιοντόρ Γ΄έγινε Τσάρος το 1676, η Σοφία απέκτησε εραστή τον κύριο σύμβουλό του τον ικανό πολιτικό Βασίλι Γκαλίτσιν, ο οποίος την μύησε στην πολιτική. Στη συνέχεια ετέθη επικεφαλής της φατρίας των Μιλοσλάβσκι, αντίπαλης αυτής των Ναρύσκιν, της οικογένειας της δεύτερης συζύγου του πατέρα της Ναταλίας Ναρύσκινα, μητέρας του Πέτρου Α΄.[9]
Το πραξικόπημα και η εξουσία Επεξεργασία
.jpg)
Στις 7 Μαΐου 1682, ο Φιοντόρ Γ΄ της Ρωσίας πέθανε χωρίς κληρονόμο και χωρίς να ορίσει διάδοχο. Ο φυσικός αδερφός του, ο 15χρονος Ιβάν, ήταν ο πλησιέστερος στο στέμμα, αλλά ήταν ανάπηρος και ψυχικά διαταραγμένος και δεν μπορούσε να κυβερνήσει. Η Συνέλευση εξέλεξε τον 10χρονο αδελφό του Πέτρο ως τσάρο με τη μητέρα του Ναταλία Ναρύσκινα ως αντιβασίλισσα.
Η Σοφία αντιτάχθηκε. Τις επόμενες μέρες, κινητοποίησε το σώμα των Στρέλτσι κατά των Ναρύσκιν, που ήδη μισούσε, και τους κατηγόρησε ότι είχαν δηλητηριάσει τον Φιοντόρ. Σύντομα διέδωσε φήμες ότι δολοφονήθηκε ο Τσάρεβιτς Ιβάν. Στις 25 Μαΐου 1682, οι Στρέλτσι εξεγέρθηκαν, μπήκαν στο Κρεμλίνο βίαια και δολοφόνησαν αρκετούς βογιάρους, μεταξύ των οποίων τους δύο αδελφούς της Ναταλίας.
Η Σοφία καθιέρωσε μια διαρχία με τους Ιβάν Ε' (πέθανε το 1696) και Πέτρο Α' ως συμβασιλείς και επιβλήθηκε ως αντιβασίλισσα μέχρι την ενηλικίωσή τους. Ως ανταμοιβή, έδωσε δώρο δέκα ρούβλια στους Στρέλτσι και αύξησε το μισθό τους. Ο Βασίλι Γκαλίτσιν διορίστηκε καγκελάριος και υπεύθυνος για τις εξωτερικές υποθέσεις.[10]
Παλαιοί πιστοί Επεξεργασία
.jpg)
Το πρώτο πρόβλημα που αντιμετώπισε η Σοφία ήταν η αντίδραση των Παλαιών Πιστών που βρίσκονταν σε αναταραχή, αμφισβητώντας τη μεταρρύθμιση της Ορθόδοξης Εκκλησίας που έγινε το 1653 υπό τον Αλέξιο. Ο αρχηγός των Στρέλτσι Ιβάν Χοβάνσκι ήταν ένας ρασκόλνικ (υποστηρικτής του σχίσματος) που ενθάρρυνε τους άντρες του να αγκαλιάσουν την παλιά πίστη.
Τον Σεπτέμβριο του 1682, η Σοφία και ο Γκαλίτσιν συγκάλεσαν συμβούλιο για να επιχειρήσουν συμφιλίωση. Όχι μόνο αυτό δεν συνέβη, αλλά οι Παλαιοί Πιστοί αντιτάχθηκαν ανοιχτά κατά της εξουσίας της και απείλησαν να ανατρέψουν τους Ρομανώφ αν δεν εγκατέλειπαν την μεταρρύθμιση.
Η Σοφία εγκατέλειψε τη συνδιαλλαγή. Συνέλαβε εκατοντάδες σχισματικούς που κάηκαν στην Κόκκινη Πλατεία. Ύποπτος για συνωμοσία, ο Χοβάνσκι συνελήφθη και εκτελέστηκε μαζί με 37 άνδρες του.[11]
Κριμαϊκές εκστρατείες Επεξεργασία
Κατά τη διάρκεια της αντιβασιλείας της, ο ρωσικός στρατός οργάνωσε τις Κριμαϊκές εκστρατείες του 1687 και 1689 κατά του Χανάτου της Κριμαίας, που στόχευαν στην πρόσβαση στη Θάλασσα του Αζόφ.
- Το 1687, η Σοφία Αλεξέγιεβνα έκανε το λάθος να αναθέσει στον Βασίλι Γκαλίτσιν τη διοίκηση των στρατευμάτων που κατευθύνονταν για την κατάληψη της Κριμαίας. Ωστόσο, ο Γκαλίτσιν, παρά τις μεγάλες πολιτικές ικανότητές του, δεν διέθετε στρατιωτικό πνεύμα. Ο στρατός επέστρεψε πριν πολεμήσει, ενώ οι Τάταροι έβαλαν φωτιά στη στέπα για να μπλοκάρουν το δρόμο του. Ανίκανος να αναπτύξει ένα σχέδιο μάχης ή μια κατάλληλη στρατηγική, ο Γκαλίτσιν επέστρεψε. Παρά την αποτυχία του, έγινε δεκτός ως ήρωας κατά την επιστροφή του στη Μόσχα.
- Το 1688, μετά από οθωμανική εισβολή σε ρωσική επικράτεια, μια νέα εκστρατεία οργανώθηκε και η Σοφία επέμενε να επαναφέρει τον Γκαλίτσιν στην ηγεσία του στρατού. Αυτή τη φορά, μπήκε στην Κριμαία, πολιόρκησε το Περεκόπ ανεπιτυχώς και έπειτα υποχώρησε αφήνοντας 20.000 νεκρούς και 15.000 κρατούμενους. Η Σοφία, με μεγάλη δυσκολία, μπόρεσε να πείσει τον νεαρό Τσάρο Πέτρο Α΄ να παρασημοφορήσει τον ηττημένο Γκαλίτσιν σαν να είχε επιστρέψει νικητής. [12]
Η αποτυχία αυτών των εκστρατειών, ήταν μια από τις αιτίες της απομάκρυνσης της Σοφίας από την εξουσία.
Η πτώση Επεξεργασία
Από το 1682, ο Πέτρος Α΄ και η μητέρα του απομακρύνθηκαν από το Κρεμλίνο και η Σοφία τους παρακολουθούσε από μακριά. Με την ενηλικίωση του Πέτρου το 1689, η Σοφία κατάλαβε ότι θα έχανε την εξουσία και αποφάσισε να οργανώσει ένα νέο πραξικόπημα στο οποίο στόχευε τον θάνατο του Πέτρου.
Ο νέος αρχηγός των Στρέλτσι συμφώνησε να συμμετάσχει στο σχέδιο, αλλά αρκετοί από τους άντρες του που μισούσαν τη Σοφία για την εκτέλεση του παλαιού ηγέτη τους, προειδοποίησαν τον Πέτρο. Αυτός έσπευσε στη Μόσχα για να αντιμετωπίσει την αδελφή του.
Η Σοφία, εγκαταλελειμμένη από τους Στρέλτσι και μισητή στους Μοσχοβίτες, βρέθηκε χωρίς υποστήριξη. Προσπάθησε να συναντήσει τον Πέτρο στο οχυρωμένο μοναστήρι της Αγίας Τριάδας όπου είχε εγκατασταθεί με πιστές του δυνάμεις αλλά αυτός αρνήθηκε να τη δει. Η Σοφία τότε αποσύρθηκε στο μοναστήρι του Νοβοντέβιτσι λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Μόσχα, χωρίς να χειροτονηθεί.[13]
Το 1698, και καθώς ο Πέτρος Α' απουσίαζε σε περιοδεία στην Ευρώπη, ξέσπασε μια νέα εξέγερση των Στρέλτσι, η οποία κατεπνίγη αιματηρά και τα πτώματα των ηγετών τοποθετήθηκαν μπροστά στα παράθυρα της Σοφίας καθώς ο Πέτρος υποψιάζονταν ότι η Σοφία ή ο εξορισμένος Γκαλίτσιν είχαν υποκινήσει αυτή τη νέα συνομωσία για να τον ανατρέψουν. Τη Σοφία, την ανάγκασε να χειροτονηθεί μοναχή, έλαβε το όνομα αδελφή Σουζάνα και έζησε τα τελευταία χρόνια της στο μοναστήρι του Νοβοντέβιτσι, κάτω υπό αυστηρό περιορισμό, με συγκεκριμένες οδηγίες, ώστε να μην έρχεται σε επικοινωνία με τις υπόλοιπες μοναχές παρά μόνο την ημέρα του Πάσχα. Πέθανε στις 14 Ιουλίου 1704.[14]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 (Αγγλικά) Find A Grave. 13444249. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (Γερμανικά, Αγγλικά) FemBio database. 25592. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. sophie-sophie.
- ↑ 4,0 4,1 «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2015.
- ↑ (Ολλανδικά) RKDartists. 460037. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 (Ολλανδικά) RKDartists. rkd
.nl /explore /artists /460037. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2022. - ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
- ↑ . «encyclopedia.com/women/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/sophia-alekseyevna-1657-1704».
- ↑ . «unofficialroyalty.com/sophia/alekseyevna-regent-of-russia/».
- ↑ . «prabook.com/web/sophia_alekseyevna.romanova».
- ↑ . «russia-ic.com/people/Sophie Alexeïevna».
- ↑ . «persee.fr/Le khanat de Crimée et les campagnes militaires de l'Empire ottoman».
- ↑ . «diakonima.gr/Το ιστορικό μοναστήρι του Νοβοντέβιτσι».
- ↑ . «greatrussiangifts.com/sophia-regent-of-russia/». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2021.