Βικιπαίδεια

Στήλη του Μάρκου Αυρηλίου

Αυτό το λήμμα δεν ανήκει σε καμία κατηγορία. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας μία ή περισσότερες κατηγορίες σε αυτό.
Αφαιρέστε αυτό το πρότυπο μόλις προσθέσετε κατηγορίες στη σελίδα.

Η Στήλη του Μάρκου Αυρηλίου (ιταλικά: Colonna di Marco Aurelio‎‎, λατινικά: Columna Centenaria Divorum Marci et Faustinae‎‎) είναι μία Ρωμαϊκή Στήλη νίκης στην Πιάτσα Κολόννα της Ρώμης. Είναι μία δωρική στήλη με σπειροειδές ανάγλυφο: κτίστηκε προς τιμήν του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου, κατά το πρότυπο της Στήλης του Τραϊανού. Η Πιάτσα Κολόννα έχει βόρεια το Παλάτσο Κίτζι, βορειο-δυτικά το Παλάτσο Μοντετσιτόριο, δυτικά το Παλάτσο Βέντεκιντ και ανατολικά τη Βία ντελ Κόρσο.

Στήλη του Μάρκου Αυρηλίου
Colonna di Marco Aurelio
Χάρτης
Είδοςθριαμβικός στύλος
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°54′3″N 12°28′48″E
Διοικητική υπαγωγήΡώμη
ΧώραΙταλία
Έναρξη κατασκευής193 και 2ος αιώνας
Υλικάμάρμαρο και μπρούντζος
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)
Λεπτομέρεια από τη Στήλη. Οι πέντε οριζόντιες σχισμές επιτρέπουν το φως να περάσει στην εσωτερική σκάλα.

Κατασκευή Επεξεργασία

Επειδή η αρχική αφιερωτική επιγραφή έχει καταστραφεί, δεν είναι γνωστό εάν κτίστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αυτοκράτορα -με την ευκαιρία του θριάμβου του επί των Μαρκομάνινων, των Κουάδων και των Σαρματών το έτος 176- ή μετά το τέλος του το 180. Πάντως μία επιγραφή που βρέθηκε στην περιοχή, βεβαιώνει ότι η στήλη ολοκληρώθηκε το 193.

Όσον αφορά την τοπογραφία της αρχαίας Ρώμης, η στήλη βρισκόταν στο βόρειο τμήμα του Campus Martius, στο κέντρο μίας πλατείας. Αυτό το τετράγωνο βρισκόταν είτε μεταξύ του ναού του Αδριανού (πιθανώς του Αδριάνειου) και του ναού του Μάρκου Αυρηλίου (αφιερωμένο από τον γιο του Κόμμοδο, του οποίου ναού τίποτε δεν διασώθηκε και ήταν πιθανότατα στην τοποθεσία του Παλάτσο Βέντεκιντ), είτε μέσα στον ιερό περίβολο του τελευταίου, από τον οποίο τίποτε δεν διασώθηκε. Σε κοντινή απόσταση βρίσκεται ο τόπος, όπου έγινε η αποτέφρωση του Αυτοκράτορα.

Το ύψος της κολώνας είναι 29,6 μ. και βρίσκεται επάνω σε μία βάση ύψους 10,1 μ., η οποία με τη σειρά της αρχικά στεκόταν σε ένα βάθρο ύψους 3 μ.· συνολικά η στήλη έχει ύψος 39,7 μ.[1] Περίπου τα 3 μέτρα της βάσης είναι κάτω από το επίπεδο του εδάφους από την αποκατάσταση του 1589.

Η στήλη αποτελείται από 27 ή 28 τεμάχια από μάρμαρο Καρράρα, το καθένα διαμέτρου 3,7 μ. και κούφιου από το λατομείο, ώστε όλα να σχηματίζουν μία σκάλα με 190-200 σκαλοπάτια εντός της στήλης, μέχρι τον εξώστη στην κορυφή. Όπως και στη Στήλη του Τραϊανού, η σκάλα φωτίζεται μέσα από στενές σχισμές στο ανάγλυφο.

Το ανάγλυφο Επεξεργασία

 
Γερμανικό συμβούλιο πολέμου, που απεικονίζεται στη στήλη. Θεωρείται πρώιμη απόδειξη αυτού, που θα γίνει γνωστό ως το Τινγκ (Συνέλευση).

Το σπειροειδές εικονογραφικό ανάγλυφο αφηγείται την ιστορία των Δανουβιανών ή Μαρκομαννικών πολέμων του Μάρκου Αυρηλίου, που διεξήγαγε από το 166 έως το τέλος του. Η ιστορία ξεκινά με τον στρατό να διασχίζει τον ποταμό Δούναβη, πιθανώς στο Carnuntum. Μία Νίκη διαχωρίζει τους δύο στρατούς. Η ακριβής χρονολογία των γεγονότων αμφισβητείται· ωστόσο η τελευταία θεωρία αναφέρει ότι οι αποστολές εναντίον των Μαρκομάννων και των Κουάδων στα έτη 172 και 173 βρίσκονται στο κάτω ήμισυ και οι επιτυχίες του Αυτοκράτορα έναντι των Σαρματών κατά τα έτη 174 και 175 στο άνω ήμισυ.

Ένα συγκεκριμένο επεισόδιο που απεικονίζεται, μαρτυρείται ιστορικά στη Ρωμαϊκή προπαγάνδα: το λεγόμενο "θαύμα της βροχής στο έδαφος των Quadi", στο οποίο ένας θεός, απαντώντας σε μία προσευχή του Αυτοκράτορα, σώζει τα Ρωμαϊκά στρατεύματα από μία φοβερή καταιγίδα· ένα θαύμα που αργότερα οι Χριστιανοί ισχυρίστηκαν ότι οφείλεται στον Θεό τους.[2]

Παρά τις πολλές ομοιότητες με τη στήλη του Τραϊανού (113 μ.Χ.), η τεχνοτροπία είναι εντελώς διαφορετική: είναι ένας πρόδρομος του δραματικού ρυθμού του 3ου αι. και σχετίζεται στενά με τη θριαμβευτική αψίδα του Σεπτίμιου Σεβήρου, που ανεγέρθηκε αμέσως μετά. Τα κεφάλια των μορφών είναι δυσανάλογα μεγάλα, έτσι ώστε ο θεατής να μπορεί να ερμηνεύσει καλύτερα τις εκφράσεις του προσώπου τους. Οι εικόνες είναι σκαλισμένες λιγότερο λεπτά από ό,τι στη Στήλη του Τραϊανού, με εσοχές από τρυπάνι βαθύτερα στην πέτρα, έτσι ώστε να ξεχωρίζουν καλύτερα, σε μία αντίθεση φωτός και σκότους. Καθώς τα χωριά καίγονται, οι γυναίκες και τα παιδιά συλλαμβάνονται και εκτοπίζονται, οι άνδρες σκοτώνονται· το συναίσθημα, η απόγνωση και τα δεινά των «βαρβάρων» στον πόλεμο, εκπροσωπούνται έντονα σε μεμονωμένες σκηνές και στις εκφράσεις του προσώπου και τις χειρονομίες. Ο Αυτοκράτορας εκπροσωπείται ως ο πρωταγωνιστής, που ελέγχει το περιβάλλον του.

Η συμβολική γλώσσα είναι εντελώς καθαρότερη και πιο εκφραστική, αν και είναι πιο αδιάφορη με την πρώτη ματιά, και αφήνει μία εντελώς διαφορετική εντύπωση στον θεατή του 173 από ό,τι ο καλλιτεχνικός ρυθμός του 113 της στήλης του Tραϊανού. Εκεί νηφάλια, ψυχρή ισορροπία, εδώ δράμα και πάθος. Η εικονογραφική γλώσσα είναι ξεκάθαρη: τονίζονται η Αυτοκρατορική κυριαρχία και η εξουσία, και η ηγεσία δικαιολογείται. Συνολικά είναι μία πρόβλεψη της ανάπτυξης του καλλιτεχνικού ρυθμού στα τέλη της αρχαιότητας και μία πρώτη καλλιτεχνική έκφραση της κρίσης της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, που θα επιδεινωθεί τον 3ο αι.

Μετέπειτα ιστορία Επεξεργασία

Κατά τον Μεσαίωνα η άνοδος στη στήλη ήταν τόσο δημοφιλής, που δημοπρατείτο κάθε χρόνο το δικαίωμα χρέωσης της εισόδου. Αυτό δεν είναι πλέον δυνατό να το κάνουμε σήμερα· η στήλη τώρα αποτελεί ένα μνημείο στο κέντρο της πλατείας, μπροστά από το Παλάτσο Κίτζι.

 
Η στήλη δεξιά, στο βάθος του πίνακα του Πανίνι για το Παλάτσο Μοντετσιτόριο, με τη βάση της (χαμένης πια) Στήλης του Αντωνίνου Πίου δεξιά, μπροστά (1747).
 
Επιγραφή που περιγράφει την αποκατάσταση.

Αποκατάσταση Επεξεργασία

Περίπου τρία μέτρα της βάσης είναι κάτω από το επίπεδο του εδάφους από το 1589 όταν, με εντολή του πάπα Σίξτου Ε΄, ολόκληρη η στήλη αποκαταστάθηκε από τον Ντομένικο Φοντάνα και προσαρμόστηκε στο επίπεδο του εδάφους εκείνης της εποχής. Επίσης ένα χάλκινο άγαλμα του Αποστόλου Παύλου τοποθετήθηκε στην κορυφή του εξώστη, για να ταιριάξει με αυτό του Αποστόλου Πέτρου στη στήλη του Τραϊανού (27 Οκτωβρίου 1588 [3]). (Αρχικά ο εξώστης στην κορυφή πιθανότατα είχε ένα άγαλμα του Μάρκου Αυρηλίου, αλλά είχε ήδη χαθεί από τον 16ο αιώνα.) Αυτή η προσαρμογή αφαίρεσε επίσης τα ήδη κατεστραμμένα -ή που τότε καταστράφηκαν- αρχικά ανάγλυφα στη βάση, με Νίκες που φέρουν γιρλάντες και (στην πλευρά που κοιτάζει στη Βία Φλαμίνια) παραστάσεις υποτελών βαρβάρων. Τα ανάγλυφα αυτά της βάσης αντικαταστάθηκαν με την ακόλουθη επιγραφή, που καλεί λανθασμένα τη Στήλη ως του Αντωνίνου Πίου, η οποία θεωρείται τώρα πια ως χαμένη:

SIXTVS V PONT[IFEX] MAX[IMUS] Ο Σίξτος Ε΄ αρχιερέας μέγιστος
COLUMNAM HANC αυτή τη στήλη
COCHLIDEM IMP την κοχλιοειδή, την στον Αυτοκράτορα
ANTONINO DICATAM Αντωνίνο αφιερωμένη
MISERE LACERΑΜ και δυστυχώς κομματιασμένη
RUINOSAMQ[UE] PRIMAE και κατεστραμμένη, στην πρώτη
FORMAE RESTITUIT της μορφή αποκατέστησε.
A[ΝΝΟ] MDLXXXIX PONT[IFICATUM] IV Έτος 1589, 4o της αρχιερατείας του.

Διαστάσεις Επεξεργασία

  • Ύψος βάθρου: 1,58 μ.[4]
  • + Ύψος κίονα: 26,49 μ.
    • Τυπικό ύψος των σπονδύλων: 1,56 μ.
    • Διάμετρος κίονα: 3,48 μ.
  • + Ύψος κιονόκρανου: 1,55 μ.
  • = Ύψος στήλης: 29,62 μ. (~ 100 ρωμαϊκά πόδια)
  • Ύψος βάσης: ~ 10,1 μ.
  • = Ύψος της στήλης πάνω από το έδαφος: ~ 39,72 μ.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

  • Κατάλογος αρχαίων σπειροειδών σκαλοπατιών
  • Αρχαία ρωμαϊκή αρχιτεκτονική

Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία

  1. ↑ Height of shaft, base and above ground: Jones 2000
  2. ↑ See the presumably spurious letter about the miracle found at the end of Justin Martyr's First Apology.
  3. ↑ Art in Renaissance Italy By John T. Paoletti, Gary M. Radke
  4. ↑ All data from: Jones 2000

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Beckmann, Martin (2011). The Column of Marcus Aurelius. University of North Carolina Press. ISBN 978-0-8078-3461-9. 
  • Beckmann, Martin (2002). «The 'Columnae Coc(h)lides' of Trajan and Marcus Aurelius». Phoenix (Classical Association of Canada) 56 (3/4): 348–357. doi:10.2307/1192605. 
  • Caprino, C.· A. M. Colini (1955). La Colonna di Marco Aurelio. 
  • Coarelli, F. (2008). La Colonna di Marco Aurelio – The Column of Marcus Aurelius. 
  • Ferris, Iain (2009). Hate and War: The Column of Marcus Aurelius. 
  • Jones, Mark Wilson (2000). Principles of Roman Architecture. Yale University Press. ISBN 0-300-08138-3. 
  • Rendina, Claudio (2000). Enciclopedia di Roma. Rome: Newton & Compton. 
  • Scheid, J.· V. Huet (2000). Autour de la colonne Aurélienne. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Στήλη_του_Μάρκου_Αυρηλίου&oldid=10356692"