Απόστολος Πέτρος

Ο Άγιος Πέτρος (γεννημένος το 1 π.Χ. ως Σίμων υιός του Ιωνά, Σίμων Βαριωνά, αποβιώσας μεταξύ του 64 και του 68 μ.Χ.), επίσης γνωστός ως Απόστολος Πέτρος, Σίμων Πέτρος, Συμεών, Σίμων, ή Κηφάς, ήταν ένας από τους Δώδεκα Αποστόλους του Ιησού Χριστού και ένας από τους θεμελιωτές της πρώιμης Χριστιανικής Εκκλησίας. Εμφανίζεται επανειλημμένα και στα τέσσερα Ευαγγέλια της Καινής Διαθήκης, καθώς και στις Πράξεις των Αποστόλων. Η Καθολική και η Ορθόδοξη παράδοση θεωρεί τον Πέτρο ως τον πρώτο Επίσκοπο της Ρώμης (ή Πάπα), καθώς και ως πρώτο Επίσκοπο της Αντιόχειας. Σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση, ο Πέτρος σταυρώθηκε στη Ρώμη επί Αυτοκράτορα Νέρωνα.

Σίμων Πέτρος
Έργο του Νικόλα Ονούφρι
Απόστολος, Άγιος
Γέννηση	1 π.Χ. Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας
Κοίμηση	64–68 μ.Χ. Λόφος Βατικανού της Ρώμης
Εορτασμός	29 Ιουνίου
Πολιούχος	Ρώμη
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Παραδοσιακά, το Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον θεωρείται ότι αντικατοπτρίζει την επίδραση του κηρύγματος και τις αυτόπτες μαρτυρίες του Πέτρου. Ο Πέτρος υπήρξε ένας από τους πρώτους μαθητές που ακολούθησαν τον Ιησού και σύντομα ξεχώρισε ως ηγετική μορφή ανάμεσα στους Δώδεκα. Σύμφωνα με τα Ευαγγέλια, ήταν μάρτυρας σημαντικών γεγονότων της δημόσιας δράσης του Ιησού, όπως της Μεταμορφώσεως, της Ανάστασης της κόρης του Ιαείρου και της Αγωνίας στον Κήπο της Γεθσημανής. Συχνά μιλούσε εκ μέρους των υπολοίπων μαθητών, ενώ του αποδόθηκε από τον Ιησού το όνομα «Κηφάς» (που στα ελληνικά αποδίδεται ως «Πέτρος»), υποδηλώνοντας τον ρόλο του ως πέτρα πάνω στην οποία θα οικοδομείτο η Εκκλησία. Οι χριστιανικές Εκκλησίες τιμούν τον Πέτρο ως σημαντικότατη αποστολική μορφή και ιδρυτή τόσο της Εκκλησίας της Αντιόχειας όσο και της Εκκλησίας της Ρώμης, όμως υπάρχουν διαφωνίες ως προς το εύρος και τη φύση της εξουσίας που κληρονόμησαν οι διάδοχοί του. Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη και την Καθολική Εκκλησία στις 29 Ιουνίου, από κοινού με τον Απόστολο Παύλο.

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Πέτρος γεννήθηκε στη Βηθσαϊδά, κοντά στη λίμνη Γεννησαρέτ, όπου με τον αδελφό του Ανδρέα ασκούσαν το επάγγελμα του ψαρά, μαζί με δυο άλλους Αποστόλους, τον Ιάκωβο και τον Ιωάννη, γιους του Ζεβεδαίου. (Ματθ. 4,18-21)

Κατοικούσε στην Καπερναούμ από όπου καταγόταν η γυναίκα του, για την οποία ωστόσο τίποτα δεν είναι γνωστό. Γνωρίζουμε ότι ο Πέτρος ήταν έγγαμος, γιατί ο Χριστός θεράπευσε την πεθερά του. Είναι πολύ πιθανό η σύζυγος να μη ζούσε όταν τον κάλεσε ο Χριστός στο αποστολικό αξίωμα. Μάλιστα, στις ιεραποστολικές του περιοδείες, είχε και ο Πέτρος μαζί του όχι τη γυναίκα του αλλά Χριστιανή αδελφή για να τον υπηρετεί.

Η κλήση του στο αποστολικό αξίωμα έγινε σταδιακά. Πρώτα παρουσίασε τον Πέτρο στο Χριστό ο αδελφός του Ανδρέας. Ήταν παρών, προφανώς, στο γάμο της Κανά και αμέσως μετά από το γάμο αυτόν εγκαταστάθηκε με τον Ιησού και άλλους μαθητές στην Καπερναούμ. (Ιωαν. 2,1-12)

Οι ειδήσεις για την ιστορία του Πέτρου μετά την Ανάσταση δεν είναι πολλές και δεν μπορούμε να έχουμε ένα διάγραμμα της πορείας του και κανένα σταθερό σημείο για μια σωστή χρονολόγηση. Στην ιστορία της πρώτης Εκκλησίας και πάλι πρωτοστατεί ο Πέτρος στην πρώτη διοικητικού χαρακτήρα πράξη των Αποστόλων, όταν υπέδειξε σε κοινή σύναξη των πιστών να εκλέξουν τον αντικαταστάτη του Ιούδα του Ισκαριώτη. Την ημέρα της Πεντηκοστής πάλι ο Πέτρος σηκώθηκε μαζί με τους άλλους έντεκα Αποστόλους και μίλησε προς το συγκεντρωμένο πλήθος ώστε να πιστέψουν και να βαπτιστούν και άλλοι. Στη συνέχεια ο Πέτρος θεράπευσε κάποιο χωλό στο Ναό, όντας με τον Ιωάννη, μίλησε για δεύτερη φορά προς το πλήθος. Αυτός ο λόγος είχε συνέπεια να οδηγηθεί με τον Ιωάννη στο συνέδριο. Οι Ιουδαίοι και μάλιστα οι Σαδδουκαίοι συνέλαβαν για δεύτερη φορά τον Πέτρο και τον Ιωάννη και τους φυλάκισαν, για να αποφυλακιστούν όμως με θαυμαστό τρόπο.

Μαρτύριο

Στην ορθόδοξη παράδοση δεν υπάρχουν αναφορές για το τέλος του Αποστόλου Πέτρου. Θεωρείται πιθανότερο να πέθανε σε βαθιά γεράματα στην Αντιόχεια, την εκκλησία της οποίας ίδρυσε.

Κατά τη λατινική παράδοση, μετά από μια μακρά περιοδεία που είχε ξεκινήσει από την Ιουδαία κατά την οποία ο Πέτρος ίδρυσε την Εκκλησία της Αντιόχειας και έκανε κηρύγματα, βαπτίζοντας και χειροτονώντας Επισκόπους σε διάφορα μέρη, αφού πρώτα πέρασε από τη Σικελία (όπου χειροτόνησε τους πρώτους Επισκόπους των Συρακουσών και της Κατάνης) κατέληξε στη Ρώμη όπου χειροτόνησε τον άγιο Λίνο πρώτο Επίσκοπο της Ρωμαϊκής Πρωτεύουσας. Εκεί, έμαθε ότι σχεδιαζόταν η σύλληψή του, εξαιτίας των Διώξεων κατά των Χριστιανών, και γι' αυτό ετοιμαζόταν να φύγει από την πόλη.

Η Σταύρωση του Αγίου Πέτρου, έργο του Καραβάτζιο

Βγαίνοντας από τη Ρώμη, είδε τον Χριστό να κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση κρατώντας έναν σταυρό. Ο Πέτρος τον ρώτησε «Πού πηγαίνεις Κύριε;/Quo vadis, Domine?» κι Εκείνος του απάντησε «Πηγαίνω στη Ρώμη για να σταυρωθώ ξανά / Romam vado iterum crucifigi». Τότε ο Πέτρος κατάλαβε ότι έπρεπε να υπομείνει το μαρτύριο και επιστρέφοντας στη Ρώμη παραδόθηκε.

Μάλιστα, ζήτησε να τον σταυρώσουν ανάποδα, γιατί θεωρούσε τον εαυτό του ανάξιο να υπομείνει μαρτύριο παρόμοιο με αυτό του Χριστού. Μαρτύρησε στις 29 Ιουνίου του έτους 64 ή 67, στο Ιπποδρόμιο του Νέρωνα.

Ενταφιάστηκε στον Βατικάνειο Λόφο, έξω από τον Ιππόδρομο, όπου και μαρτύρησε (οι αρχαιολογικές έρευνες υποστηρίζουν ότι η μεταξύ τους απόσταση ήταν περίπου 150 μέτρα), και σε εκείνο το σημείο τοποθετήθηκε αρχικά μια κόκκινη πέτρα. Σε εκείνο το σημείο κτίστηκε ένας μικρός ευκτήριος οίκος, όπου οι πρώτοι Χριστιανοί λειτουργούσαν, ενώ με την επίσημη αναγνώριση του Χριστιανισμού από τον Μεγάλο Κωνσταντίνο, εκεί κτίστηκε μεγαλόπρεπη Βασιλική, η οποία αντικαταστάθηκε αργότερα από εκείνη του Μιχαήλ Αγγέλου. Ο Τάφος του εντοπίζεται κάτω από την κεντρική Αγία Τράπεζα του Καθεδρικού του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό.

Εικονογραφία

Ο Απόστολος Πέτρος

Ο Πέτρος απεικονίζεται ως μεσήλικας με άσπρα πυκνά μαλλιά και κοντή γενειάδα. Φέρει πάντοτε σκούρο μπλέ χιτώνα και κίτρινο ιμάτιο, χρώματα καθιερωμένα τόσο στην Ορθόδοξη όσο και στη Δυτική Εικονογραφία. Συχνά κρατάει κάποια περγαμηνή στο αριστερό του χέρι όπου αναγράφεται κάποιο χωρίο από την Επιστολή του, ενώ κρατά κλειδιά στο άλλο χέρι, ως έμμεση αναφορά στο Ευαγγελικό χωρίο «σύ εἶ ὁ Πέτρος, καί ἐπί ταύτῃ τῇ πέτρᾳ οἰκοδομήσω μου τήν ἐκκλησίαν, καί πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ. 16, 18-19). Η παρερμηνεία αυτού του χωρίου οδήγησε αρκετές φορές την Εκκλησία σε διαμάχη, αφού χρησιμοποιείται από την Εκκλησία της Ρώμης ως δικαιολογία για το «Παπικό Πρωτείο» της επί των άλλων Πατριαρχείων. Η μνήμη του τιμάται στις 29 Ιουνίου από την Ορθόδοξη και τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Δείτε επίσης

• Πράξεις του Πέτρου

Βιβλιογραφία

• π. Thodore Stylianopoulos: «Η Βιβλική βάση του Πρωτείου», Δελτίο Βιβλικών Μελετών, τόμ. 23 (Ιανουάριος-Ιούνιος 2005), σσ. 7-32

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Συλλογικό: The Primacy of Peter: Essays in Ecclesiology and the Early Church, St. Vladimir's Seminary Press, 1992
• Ο Απόστολος Πέτρος | apostoliki-diakonia.gr