Η φαρμακοκινητική είναι ο κλάδος της Φαρμακολογίας που εξετάζει τις μετακινήσεις του φαρμάκου μέσα στο σώμα στην πορεία του χρόνου. Προσπαθεί να διευκρινίσει τι συμβαίνει σε ένα φάρμακο από τη στιγμή που χορηγείται μέχρι την πλήρη αποβολή του από τον οργανισμό.

Τα θέματα της φαρμακοκινητικής μπορούν να συνοψιστούν με το ακρωνύμιο LADME: αποδέσμευση, απορρόφηση, κατανομή, μεταβολισμός και απέκκριση ενός δεδομένου παράγοντα από το σώμα μας.

Για να γίνει αυτό, έχουν αναπτυχθεί διάφορα μοντέλα που απλοποιούν τις πολυάριθμες διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα μεταξύ του οργανισμού και του φαρμάκου. Ένα από αυτά, το πολυδιαμερισματικό μοντέλο, είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο ως προς την κατανομή του φαρμάκου στον οργανισμό. Ωστόσο, η πολυπλοκότητα που συνεπάγεται η προσθήκη παραμέτρων σε αυτήν την προσέγγιση μοντελοποίησης έχει κάνει το μονοδιαμερισματικό και το διδιαμερισματικό μοντέλο να είναι τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα. Στο πολυδιαμερισματικό μοντέλο, η λεπτομερής μελέτη των διαδοχικών οδών διακίνησης ενός φαρμάκου στον οργανισμό ομαδοποιείται με το ακρωνύμιο LADME:

  • Liberation: αποδέσμευση του ενεργού προϊόντος,[1]
  • Absorption: απορρόφησή του κατά την είσοδό του στην κυκλοφορία του αίματος,
  • Distribution: κατανομή του προϊόντος σε όλα τα υγρά και στους ιστούς του σώματος,
  • Metabolism: μεταβολισμός ή αδρανοποίηση, όταν αναγνωρίζεται από το σώμα ως ξένη ουσία προς αυτόν,
  • Excretion: απέκκριση του προϊόντος ή των υπολειμμάτων του.

Αυτές οι διαφορετικές φάσεις περιλαμβάνουν τη χρήση και τη διαχείριση βασικών εννοιών για την κατανόηση της δυναμικής που έχει δημιουργηθεί. Για την πλήρη κατανόηση της κινητικής ενός φαρμάκου είναι απαραίτητο να έχουμε λεπτομερή γνώση μιας σειράς παραγόντων, όπως οι ιδιότητες των ουσιών που δρουν ως έκδοχα, τα χαρακτηριστικά των κατάλληλων βιολογικών μεμβρανών και ο τρόπος με τον οποίο οι ουσίες μπορούν να περάσουν από αυτές, ή τα χαρακτηριστικά των ενζυμικών αντιδράσεων που αδρανοποιούν το φάρμακο.

Όλες αυτές οι έννοιες μπορούν να αναπαρασταθούν με μαθηματικούς τύπους που έχουν την αντίστοιχη γραφική τους αναπαράσταση. Με αυτόν τον τρόπο, είναι δυνατό να γνωρίζουμε τόσο τα χαρακτηριστικά ενός μορίου όσο και τον τρόπο με τον οποίο θα συμπεριφέρεται ένα συγκεκριμένο φάρμακο, γνωρίζοντας μερικά από τα βασικά του χαρακτηριστικά. Έτσι, η γνώση του pKa, της βιοδιαθεσιμότητας ή της υδατοδιαλυτότητάς του, καθοδηγεί την ικανότητα απορρόφησης ή διανομής του στο σώμα.

Τα γραφήματα που προκύπτουν από τη μελέτη ενός φαρμάκου μπορούν να χρησιμοποιηθούν στη βιομηχανία (για παράδειγμα, στον υπολογισμό της βιοϊσοδυναμίας κατά τον σχεδιασμό γενόσημων φαρμάκων) ή στην κλινική εφαρμογή φαρμακοκινητικών εννοιών. Η κλινική φαρμακοκινητική παρέχει πολλές οδηγίες δράσης για τον σωστό χειρισμό των φαρμάκων, επιδιώκοντας τη μέγιστη αποτελεσματικότητα και χρησιμότητα για τους επαγγελματίες υγείας και κτηνιατρικής.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Ruiz-Garcia, Ana; Bermejo, Marival; Moss, Aaron; Casabo, Vicente G. (2008-02). «Pharmacokinetics in drug discovery». Journal of Pharmaceutical Sciences 97 (2): 654–690. doi:10.1002/jps.21009. ISSN 0022-3549. PMID 17630642. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17630642/. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  1. Φαρμακολογία 3η έκδοση των Richard A. Harvey και Pamela C. Champe

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία