Εκλογές στη Χιλή
Στη Χιλή διεξάγονται εκλογές για Πρόεδρο, Βουλή και Γερουσία.
Το Εθνικό Κογκρέσο της Χιλής (Congreso Nacional) ως ανώτατο κοινοβουλευτικό όργανο της χώρας, αποτελείται από δύο ξεχωριστά σώματα: τη Βουλή των Αντιπροσώπων (Cámara de Diputados) και τη Γερουσία (Senado).
Οι κοινοβουλευτικές εκλογές στη Χιλή ρυθμίζονται από ένα μοναδικό διωνυμικό σύστημα κατανομής εδρών που ενισχύει τους συνασπισμούς κομμάτων και προσώπων. Κάθε συνασπισμός μπορεί να καθορίσει δύο υποψηφίους για δύο έδρες Γερουσίας και δύο έδρες της Βουλής των Αντιπροσώπων, ανάλογα με τις εκλογικές περιφέρειες εκλογής κάθε σώματος. Συνήθως, οι δύο μεγαλύτεροι συνασπισμοί μοιράζονται τις έδρες σε κάθε εκλογική περιφέρεια. Μόνο όταν ο συνασπισμός που προηγείται, υπερσκελίζει τις ψήφους τους δεύτερου κατά ένα κλάσμα 2 προς 1, κερδίζει και τις δύο έδρες.
Τα δύο σώματα του κοινοβουλίου έχουν την εξής σύσταση: η Γερουσία αποτελείται από συνολικά 38 μέλη, τα οποία εκλέγονται στο σύνολό τους από περιφέρειες και υπηρετούν οκταετή θητεία. Η Βουλή των Αντιπροσώπων έχει 120 μέλη, τα οποία εκλέγονται για τετραετή θητεία.
Πρόσφατες εκλογές (2021) Επεξεργασία
Γενικές εκλογές 2009 Επεξεργασία
Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2009, ο οποίος διεξήχθη στις 13 Δεκεμβρίου, ο δεξιός και πολυεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Σεμπαστιάν Πινιέρα προηγήθηκε με 44% των ψήφων έναντι 30% για τον χριστιανοδημοκράτη αντίπαλό του και πρώην πρόεδρο, Εδουάρδο Φρέι.[1] Ο δεύτερος γύρος διενεργήθηκε στις 16 Ιανουαρίου του 2010 και τελικός νικητής με ποσοστό 51,6% αναδείχθηκε ο Πινιέρα έναντι 48,3% για τον αντίπαλό του[2]. Έτσι η Δεξιά επέστρεψε στην εξουσία για πρώτη φορά έπειτα από 52 χρόνια, διά εκλογών[2].
Προεδρικές εκλογές 2009-10 Επεξεργασία
Α΄ γύρος, 13 Δεκεμβρίου 2009 Επεξεργασία
Επίσημα και τελικά αποτελέσματα πρώτου γύρου.[3]
| Αριθμός | Υποψήφιος | Κόμμα/ Συνασπισμός |
Ψήφοι | % | Αποτέλεσμα |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Χόρχε Αράτε | Κομμουνιστικό Κόμμα Χιλής (PCCh)/Juntos Podemos Más | 433.195 | 6,21 | |
| 2 | Μάρκο Ενρίκες-Ομινάμι | ανεξάρτητος | 1.405.124 | 20,14 | |
| 3 | Σεμπαστιάν Πινιέρα | Εθνική Ανανέωση (RN)/Συνασπισμός για την Αλλαγή (CFC) | 3.074.164 | 44,06 | Τελικός γύρος |
| 4 | Εδουάρδο Φρέι | Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα της Χιλής (PDC)/Συναυλία Κομμάτων για τη Δημοκρατία (CPD) | 2.065.061 | 29,60 | Τελικός γύρος |
| Σύνολο έγκυρων ψηφοδελτίων | 6.977.544 | 100,00 | |||
| Άκυρα ψηφοδέλτια | 200.420 | 2,76 | |||
| Λευκά | 86.172 | 1,19 | |||
| Σύνολο ψήφων | 7.264.136 | 100,00 | |||
| Εγγεγραμμένοι | 8.285.186 | 87,68% συμμετοχή | |||
| Πληθυσμός με ηλικία για ψήφο | 12.277.915 | 67,48% εγγεγραμμένοι | |||
Β΄γύρος, 16 Ιανουαρίου 2010 Επεξεργασία
Προσωρινά αποτελέσματα με καταμετρημένο το 99,77% των ψήφων.
| Αριθμός | Υποψήφιος | Κόμμα/ Συνασπισμός |
Ψήφοι | % | Αποτέλεσμα |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Σεμπαστιάν Πινιέρα | RN/CFC | 3.582.800 | 51,61 | Εκλεγμένος πρόεδρος |
| 2 | Εδουάρδο Φρέι | PDC/CPD | 3.359.801 | 48,39 | |
| Σύνολο έγκυρων ψηφοδελτίων | 6.942.601 | 100,00 | |||
| Άκυρα | 189.176 | 2,63 | |||
| Λευκά | 54.567 | 0,76 | |||
| Σύνολο ψήφων | 7.186.344 | 100,00 | |||
| Εγγεγραμμένοι | 8.285.186 | ~87% συμμετοχή | |||
| Πληθυσμός με ηλικία για ψήφο | 12,277,915 | 67,48% εγγεγραμμένοι | |||
Γενικές εκλογές 2013 Επεξεργασία
Στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, στις 17 Νοεμβρίου 2013, προηγήθηκε η πρώην πρόεδρος Μιτσέλ Μπατσελέτ (του κεντροαριστερού συνασπισμού Νέα Πλειοψηφία) με ποσοστό γύρω στο 47% έναντι γύρω στο 25% για την κυριότερη αντίπαλό της, Εβελίν Ματέι. Ο δεύτερος γύρος διεξήχθη στις 15 Δεκεμβρίου και είχε ως αποτέλεσμα τη νίκη της Μπατσελέτ, με ποσοστό 62,16% έναντι 37,8% για τη Ματέι.[4]
Στις βουλευτικές εκλογές, που διεξήχθησαν ταυτόχρονα με τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ο συνασπισμός Νέα Πλειοψηφία κέρδισε 12 επί συνόλου 20 εδρών στη Γερουσία και 67 επί συνόλου 120 εδρών στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Γενικές εκλογές 2017 Επεξεργασία
Οι γενικές εκλογές του 2017 έγιναν σε δύο γύρους, στις 19 Νοεμβρίου και στις 17 Δεκεμβρίου 2017.
Εκλογές Συντακτικής Συνέλευσης Επεξεργασία
2021 Επεξεργασία
Συνταγματικό Συμβούλιο (2023) Επεξεργασία
Στις 7 Μαΐου 2023 διεξήχθησαν εκλογές για την ανάδειξη των 50 μελών του Συνταγματικού Συμβουλίου. Η ψηφοφορία ήταν υποχρεωτική και το αποτέλεσμα που ευνόησε τα δεξιά κόμματα (το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα κέρδισε 23 από τις 50 έδρες) ερμηνεύτηκε ως ήττα για την κυβέρνηση του προέδρου Γκάμπριελ Μπόριτς.[5]
Δημοψηφίσματα Επεξεργασία
Στη Χιλή έχουν διεξαχθεί και δημοψηφίσματα, με πρώτο εκείνο του 1812.
1812 Επεξεργασία
Στις 27 Οκτωβρίου 1812 διενεργήθηκε ένα δημοψήφισμα για ένα προσωρινό σύνταγμα, το οποίο εγκρίθηκε και υιοθετήθηκε με επιτυχία. Με το σύνταγμα, η Χιλή αναγνωριζόταν ως κυρίαρχο κράτος, με αναγνωρισμένο βασιλιά τον Φερδινάνδο Ζ΄. Με το νέο σύνταγμα συστάθηκε η Γερουσία, με 7 μέλη, και ο Ρωμαιοκαθολικισμός έγινε η μοναδική δημόσια και ιδιωτική θρησκεία. Ταυτόχρονα, αναγνωρίστηκαν και ορισμένα προσωπικά δικαιώματα και ελευθερίες.[6]
1817 Επεξεργασία
Το επόμενο δημοψήφισμα στις 15 Νοεμβρίου 1817 έγινε από τον διορισμένο ανώτατο διευθυντή, Μπερνάρδο Ο'Χίγκινς και ήταν η πρόταση για ανεξαρτησία της χώρας. Μετά το θετικό αποτέλεσμα, η χώρα κήρυξε την ανεξαρτησία της στις 16 Φεβρουαρίου 1818.[7]
1818 Επεξεργασία
Στο συνταγματικό δημοψήφισμα στις 23 Οκτωβρίου 1818 εγκρίθηκε ένα προσωρινό σύνταγμα, το οποίο είχε καταρτιστεί από το νομοθετικό συμβούλιο, έπειτα αίτημα του Μπερνάρδο Ο'Χίγκινς. Το σύνταγμα συμπεριελάμβανε 141 άρθρα και θεσμοθέτησε τις απόλυτες εξουσίες του Ανώτατου Διευθυντή (Director Supremo). Με το ίδιο σύνταγμα δημιουργήθηκαν τρεις επαρχίες με ισάριθμους κυβερνήτες και ο Καθολικισμός εδραιώθηκε ως η μοναδική νόμιμη θρησκεία. Το εν λόγω σύνταγμα αντικαταστάθηκε το 1822.[8]
1925 Επεξεργασία
Στις 30 Αυγούστου 1925 οι Χιλιανοί ενέκριναν (με ποσοστό 94,8%) σε δημοψήφισμα ένα σχέδιο συντάγματος, το οποίο είχε προταθεί από τον πρόεδρο της χώρας, Αρτούρο Αλεσάντρι.[9] Μεταξύ άλλων, το σύνταγμα προέβλεπε ως πολίτευμα την Προεδρική Δημοκρατία, με τον Πρόεδρο να εκλέγεται από τον λαό και να μπορεί να καθαιρεθεί με την ψήφο της Βουλής των Αντιπροσώπων και της Γερουσίας. Μόνο το 4,05% τάχθηκε υπέρ του άλλου σχεδίου συντάγματος, που είχε προτείνει το Κογκρέσο. Έπειτα από το δημοψήφισμα, στις 24 Οκτωβρίου διεξήχθησαν προεδρικές και στις 22 Νοεμβρίου βουλευτικές εκλογές.
1978 Επεξεργασία
Το δημοψήφισμα του 1978 έγινε από το καθεστώς του Αουγούστο Πινοσέτ στις 4 Ιανουαρίου 1978. Η στρατιωτική κυβέρνηση αναγκάστηκε να διενεργήσει το δημοψήφισμα λόγω καταγγελιών από τον ΟΗΕ για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με ποσοστό 78,6% υπερψηφίστηκε το καθεστώς έναντι 21,4% που τάχθηκε κατά.[10]
1980 Επεξεργασία
Στο δημοψήφισμα που διενεργήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1980 εγκρίθηκε με ποσοστό 67% ένα νέο σύνταγμα και καταργήθηκε το προηγούμενο του 1925.[11] Το 30,1% των ψηφισάντων καταψήφισαν το νέο σύνταγμα. Με βάση το τελευταίο, ο δικτάτορας Πινοσέτ θα παρέμενε πρόεδρος ως το 1988.
1988 Επεξεργασία
Με το δημοψήφισμα που έγινε στις 5 Οκτωβρίου 1988, τερματίστηκε το στρατιωτικό καθεστώς, καθώς ο λαός καταψήφισε (σε ποσοστό 55,9% έναντι 44% που ήταν υπέρ) την πρόταση να παραταθεί η θητεία του ντε φάκτο ηγέτη, Πινοσέτ, για άλλα 8 χρόνια, ως το 1996[12]
1989 Επεξεργασία
Με τη μετάβαση στη δημοκρατία, διεξήχθη δημοψήφισμα στις 30 Ιουλίου 1989 και εγκρίθηκαν με ποσοστό 87,7% οι αλλαγές στο σύνταγμα.[11] Ως αποτέλεσμα, διενεργήθηκαν προεδρικές εκλογές την ίδια χρονιά και στις 11 Μαρτίου 1990 ο δικτάτορας Πινοσέτ αποχώρησε, αφήνοντας στην εξουσία τον εκλεγμένο Πρόεδρο Πατρίσιο Έλουιν.
2020 Επεξεργασία
Ένα εθνικό δημοψήφισμα διεξήχθη στις 25 Οκτωβρίου 2020, για την έγκριση ενός σχεδίου συντάγματος. Το σχέδιο εγκρίθηκε με 78%.
2022 Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Εξπρές[νεκρός σύνδεσμος], Χιλή: Αναποφάσιστος για τον ποιόν θα υποστηρίξει στον δεύτερο γύρο είναι ο τρίτος, ανεξάρτητος, υποψήφιος στις προεδρικές εκλογές στη Χιλή, 14 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ 2,0 2,1 in.gr Αρχειοθετήθηκε 2010-01-21 στο Wayback Machine., Ο πολυεκατομμυριούχος Πινιέρα εξελέγη νέος πρόεδρος της Χιλής
- ↑ Diario Oficial, 29 Δεκεμβρίου 2009 (σελ. 7-8).
- ↑ Η Μπατσελέτ κερδίζει με διαφορά τις εκλογές στη Χιλή και πάει σε δεύτερο γύρο, Τα Νέα, 18-11-2013.
- ↑ Phillips, Tom (2023-05-08). «Chile: major blow to president as far right triumphs in key constitution vote» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. https://www.theguardian.com/world/2023/may/08/chile-constitution-committee-vote-jose-antonio-kast-gabriel-boric. Ανακτήθηκε στις 2023-05-23.
- ↑ http://www.sudd.ch/event.php?lang=en&id=cl011812
- ↑ http://www.sudd.ch/event.php?lang=en&id=cl011817
- ↑ http://www.sudd.ch/event.php?lang=en&id=cl011818
- ↑ Chile, 30. August 1925 : Verfassung Direct Democracy (Γερμανικά)
- ↑ Chile, 4. Januar 1978 : Präsident Pinochets Politik Direct Democracy
- ↑ 11,0 11,1 Νόλεν, Ντ. (2005) Elections in the Americas: A data handbook, Volume II, p262 (ISBN 978-0-19-928358-3)
- ↑ Tribunal Calificador, δικτυακός τόπος Κυβέρνησης της Χιλής (Ισπανικά)