Επαρχία Ξηρομέρου
Η επαρχία Ξηρομέρου ήταν μία από τις πέντε επαρχίες της Αιτωλοακαρνανίας. Καταλάμβανε το δυτικό τμήμα του νομού που αντιστοιχεί στο μεγαλύτερο τμήμα της Ακαρνανίας. Έδρα της ήταν η Βόνιτσα.
Συνόρευε δυτικά απο θαλάσσης με το Ιόνιο πέλαγος, την Λευκάδα, την Ιθάκη και τις Εχινάδες νήσους που βρίσκονται έναντι των ακτών της, στα βόρεια μέσω του Αμβρακικού Κόλπου με τις επαρχίες Πρεβέζης και Άρτας, στα ανατολικα με την επαρχία Βάλτου και ένα μέρος της επαρχίας Τριχωνίδας και στα νότια σύνορο αποτελούσε ο Ποταμός Αχελώος που την χώριζε απο την επαρχία Μεσολογγίου.
Στην έκταση της επαρχίας ορθώνονται τα Ακαρνανικά Όρη με μέγιστο υψομετρικά σημείο τους την Ψηλή Κορυφή στα 1.589 μέτρα, ενώ ακολουθούν ο Μπούμιστος (1.576 μ.) και Περγαντί (1.423 μ.) και άλλες κορυφές. Το δυτικό τμήμα χαρακτηρίζεται απο διαδοχικούς κολπίσκους και θαλάσσιους όρμους, το βόρειο απο βαλτώδη μέρη και λιμνοθάλασσες στις απολήξεις των μεγάλων ορεινών όγκων, το κεντρικό τμήμα απο το αρχαίο και μοναδικό Βελανιδόδασος Ξηρομέρου και το νότιο απο το ακαρνανικό τμήμα της απέραντης πεδιάδας των Οινιαδών, υγρότοπους, βάλτους, υδρόφιλα δάση, μεγάλες αμμουδιές, κόλπους και προστατευόμενες περιοχές που διαμορφώνει ο ποταμός Αχελώος πριν τις εκβολές του.
Διοικητικές μεταβολές Επεξεργασία
Η περιοχή υπήρξε έδρα μερικών απο των πιο γνωστών αρμοτολικίων στην χώρα, έδρα ισχυρών οικογενειών με σπουδαίο ρόλο στην ελληνική ιστορία και σημαντικό επαναστατικό κέντρο με μακραίωνη παράδοση και συνεισφορά καθώς συμμετείχε σε πολλές επαναστατικές απόπειρες με μεγάλο κόστος για τον ντόπιο πληθυσμό. Υπήρξε στο σύνορο μεταξυ των Ενετικών κτίσεων και των κτίσεων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αυτό είχε ως αποτέλεσμα να υποφέρει απο επιδρομές και πολεμικές συρράξεις των δύο ανταγωνιστικών δυνάμεων που λάμβαναν χώρα στο έδαφος της. Στην νεότερη ιστορία η επαρχία Ξηρομέρου ήταν από τις τελευταίες που ενσωματώθηκαν στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας του και την Επανάσταση του 1821. Εντάχθηκε σ' αυτό με την συνθήκη του Λονδίνου το 1832 οπότε και η Ελλάδα κέρδισε εδάφη και δυτικότερα του Αχελώου.
Η περιοχή αυτή αποτέλεσε στην συνέχεια μία από τις πέντε επαρχίες του νομού Αιτωλίας και Ακαρνανίας ως επαρχία Ακαρνανίας η οποία περιλάμβανε και την μετέπειτα επαρχία Βάλτου. Πρώτη έδρα της επαρχίας ήταν το χωριό Καραϊσκάκης το οποίο τότε και πριν το 1930 ονομαζόταν Δραγαμέστο[1][2]. Η επαρχία καταργήθηκε στη συνέχεια με την διοικητική διαίρεση του 1836 η οποία κατήργησε προσωρινά το νομαρχιακό σύστημα ενώ επανασυστάθηκε το 1848. Έδρα της επαρχίας έγινε η Βόνιτσα. Παρέμεινε στην συνέχεια αμετάβλητη μέχρι την κατάργησή της το 1997 με το διοικητικό σχέδιο «Καποδίστριας».
Από το 2011 και βάσει του διοικητικού σχεδίου «Καλλικράτης» υφίσταται Δήμος Ξηρομέρου με έδρα τον Αστακό, ωστόσο όμως δεν περιλαμβάνει όλη την έκταση της πρώην ομώνυμης επαρχίας, καθώς αυτή μοιράζεται πλέον και στους γειτονικούς Δήμους, Ακτίου - Βόνιτσας, Αγρινίου και Ι.Π. Μεσολογγίου παρουσιάζοντας έτσι σημαντική απόκλιση απο την ιστορική - γεωγραφική περιοχή της επαρχίας Ξηρομέρου.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Πεντάλοφος, ιστορία της επαρχίας». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2009. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2010.
- ↑ Επαρχία Ξηρόμερου, Δραγάμεστο[νεκρός σύνδεσμος]