Ερνάντο δε Σότο

κονκισταδόρ και εξερευνητής της Αμερικής

Ο Ερνάντο δε Σότο (ισπαν. Hernando de Soto, περ. 1500 – 21 Μαΐου 1542) ήταν Ισπανός εξερευνητής και κονκισταδόρ, που συμμετείχε σε αποστολές στη Νικαράγουα και τη χερσόνησο Γιουκατάν. Διεδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην κατάκτηση της αυτοκρατορίας των Ίνκα στο Περού από τον Φρανθίσκο Πιθάρρο, αλλά είναι περισσότερο γνωστός ως ο επικεφαλής της πρώτης ευρωπαϊκής αποστολής βαθιά στην επικράτεια των σύγχρονων Ηνωμένων Πολιτειών (μέσω του εδάφους των σημερινών πολιτειών Φλόριντα, Τζόρτζια, Αλαμπάμα, Μισισίπι, πιθανότατα και του Άρκανσο). Υπήρξε ο πρώτος Ευρωπαίος στην ιστορία που τεκμηριωμένα διέσχισε τον ποταμό Μισισιπή[6].

Ερνάντο δε Σότο
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση15ος αιώνας[1]
Barcarrota
Θάνατος21  Μαΐου 1542[2][3][4]
McArthur
Χώρα πολιτογράφησηςΣτέμμα της Καστίλης
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολική Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΙσπανικά[5]
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΚονκισταδόρ
στρατιωτικός
εξερευνητής
Οικογένεια
ΣύζυγοςΙνές ντε Μπομπαντίγια
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατηγός
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΚυβερνήτης της Κούβας
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η βορειοαμερικανική αποστολή του δε Σότο ήταν ένα τεράστιο εγχείρημα και αποσκοπούσε στην αναζήτηση τόσο χρυσού, που είχε αναφερθεί από διάφορες φυλές Ινδιάνων και παλαιότερους εξερευνητές των ακτών, όσο και ενός περάσματος προς την Κίνα ή την ακτή του Ειρηνικού Ωκεανού. Ο Ντε Σότο πέθανε το 1542 στην όχθη του Μισισιπή.[7], με διαφορετικές πηγές να διαφωνούν στην ακριβή τοποθεσία: αν ήταν στο σημερινό Λέικ Βίλατζ του Άρκανσω ή στο σημερινό Φέριντεϋ της Λουιζιάνας.

Τα πρώτα χρόνια Επεξεργασία

Ο δε Σότο γεννήθηκε γύρω στο έτος 1500 στην Εστρεμαδούρα της Ισπανίας από γονείς που ήσαν αμφότεροι ιδαλγοί, δηλαδή ευγενείς χωρίς μεγάλη ακίνητη περιουσία. Το μέρος ήταν φτωχό και πολλοί αγωνίζονταν για την επιβίωση, ενώ η νεολαία αναζητούσε την τύχη της σε άλλους τόπους. Τρεις πόλεις διεκδικούν τον τίτλο της γενέτειράς του δε Σότο: το Μπαδαχόθ, η Μπαρκαρότα και το Χερέθ δε λος Καβαλιέρος. Παντως γεννήθηκε εντός των ορίων της σημερινής Επαρχίας Μπαδαχόθ και πέρασε μέρος της παιδικής του ηλικίας και στις τρεις πόλεις. Στη διαθήκη του παράγγειλε να ταφεί στο Χερέθ δε λος Καβαλιέρος, όπου ήταν θαμμένα μέλη της οικογένειάς του.[8]

Στον Νέο Κόσμο Επεξεργασία

Ο δε Σότο έπλευσε νεότατος στον Νέο Κόσμο με τον Πέδρο Αρίας Ντάβιλα. Το 1520 συμμετείχε στην εκστρατεία του Γασπάρ δε Εσπινόζα στην Κεντρική Αμερική και το 1524 συμμετείχε στην κατάκτηση της Νικαράγουας υπό τον Φρανθίσκο Ερνάντες δε Κόρδοβα. Εκεί απέκτησε μια ενκομιέντα και δημόσιο αξίωμα στο Λεόν. Η γενναία ηγεσία, η αταλάντευτη αφοσίωση και τα αδίστακτα σχέδια εκβιασμού των ιθαγενών χωριών για τους αιχμαλωτισμένους αρχηγούς τους έγιναν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του δε Σότο κατά την κατάκτηση της Κεντρικής Αμερικής . Απέκτησε φήμη ως εξαιρετικός ιππέας, μαχητής και στρατηγικός νους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου επηρεάσθηκε από τα επιτεύγματα των εξερευνητών Χουάν Πόνθε ντε Λεόν (ο πρώτος Ευρωπαίος που έφτασε στη Φλόριντα), Βάσκο Νούνιες ντε Μπαλμπόα (ο πρώτος Ευρωπαίος που έφθασε στην ακτή του Ειρηνικού Ωκεανού) και Φερδινάνδου Μαγγελάνου. Το 1530 ο ντε Σότο, ως διοικητής του Λεόν της Νικαράγουας, οδήγησε μια αποστολή στην ακτή της χερσονήσου Γιουκατάν αναζητώντας ένα πέρασμα μεταξύ του Ατλαντικού Ωκεανού και του Ειρηνικού Ωκεανού για να επιτρέψει το εμπόριο με την Ανατολή, την πλουσιότερη αγορά στον κόσμο. Ελλείψει αυτού, και χωρίς μέσα να εξερευνήσει περαιτέρω, ο δε Σότο μετά τον θάνατο του Πέδρο Αρίας Ντάβιλα εγκατέλειψε τα κτήματά του στη Νικαράγουα. Φέρνοντας τους δικούς του άνδρες με πλοία που εκμίσθωσε, ο δε Σότο ενώθηκε με τον Φρανθίσκο Πιθάρρο στην πρώτη του βάση στο Τούμπες, λίγο πριν την αναχώρηση για το εσωτερικό του σημερινού Περού. Ο Πιθάρρο διόρισε γρήγορα τον δε Σότο ως έναν από τους αξιωματικούς του.

Η κατάκτηση του Περού Επεξεργασία

Μόλις ο Πιθάρρο και οι άνδρες του συνάντησαν για πρώτη φορά τον στρατό του Αυτοκράτορα Αταουάλπα στην Καχαμάρκα, ο Πιθάρρο έστειλε τον δε Σότο με δεκαπέντε άνδρες για να καλέσουν τον Αταουάλπα σε συνάντηση. Οι άνδρες του Πιθάρρο επιτέθηκαν στον Αταουάλπα και τη φρουρά του την επόμενη ημέρα (Μάχη της Καχαμάρκα), ο δε Σότο ηγήθηκε μιας από τις τρεις ομάδες έφιππων στρατιωτών. Οι Ισπανοί συνέλαβαν τον Αταουάλπα. Ο δε Σότο στάλθηκε στο στρατόπεδο του στρατού των Ίνκας, όπου ο ίδιος και οι άνδρες του λεηλάτησαν τις σκηνές του Αταουάλπα. Κατά τη διάρκεια του 1533 οι Ισπανοί κράτησαν αιχμάλωτο τον Αταουάλπα στην Καχαμάρκα για μήνες, ενώ οι υπήκοοί του πλήρωναν τα λύτρα του γεμίζοντας ένα δωμάτιο με χρυσά και ασημένια αντικείμενα. Κατά τη διάρκεια αυτής της αιχμαλωσίας, ο δε Σότο έκανε παρέα με τον Αταουάλπα και του δίδαξε να παίζει σκάκι. Μόλις ολοκληρώθηκε η πληρωμή των λύτρων, οι Ισπανοί ανησύχησαν από φήμες ότι ένας στρατός των Ίνκα προχωρούσε προς την Καχαμάρκα. Ο Πιζάρο έστειλε τον Ντε Σότο με 200 στρατιώτες να αναζητήσουν τον φημολογούμενο στρατό. Κατά την απουσία του δε Σότο οι Ισπανοί στην Καχαμάρκα απεφάσισαν να σκοτώσουν τον Αταουάλπα για να αποτρέψουν τη διάσωσή του. Ο δε Σότο επέστρεψε για να αναφέρει ότι δεν βρήκε ίχνη στρατού στην περιοχή. Μετά τη θανάτωση του Αταουάλπα, ο Πιθάρρο και οι άνδρες του κατευθύνθηκαν στο Κούσκο, την πρωτεύουσα της Αυτοκρατορίας των Ίνκας. Καθώς η ισπανική δύναμη πλησίαζε το Κούσκο, ο Πιθάρρο έστειλε τον αδελφό του Ερνάντο Πιθάρρο και τον δε Σότο μπροστά με 40 άνδρες. Η εμπροσθοφυλακή έδωσε μια μάχη με τα στρατεύματα των Ίνκας μπροστά από την πόλη. Η μάχη είχε τελειώσει προτού φθάσει ο Πιθάρρο με το υπόλοιπο ισπανικό στράτευμα. Ο στρατός των Ίνκας αποσύρθηκε κατά τη διάρκεια της νύκτας. Οι Ισπανοί λεηλάτησαν το Κούσκο, όπου βρήκαν πολύ χρυσό και ασήμι. Ως έφιππος στρατιώτης, ο ντε Σότο έλαβε ένα μερίδιο από τη λεηλασία, που ήταν αρκετό για να τον καταστήσει πολύ πλούσιο, μαζί με μέρος από τα λύτρα του Αταουάλπα.

Στον δρόμο για το Κούσκο, ο Μάνκο Ίνκα Γιουπάνκι, αδελφός του Αταουάλπα, συνάντησε τους Ισπανούς και ζήτησε να είναι μαζί τους. Ο Μάνκο κρυβόταν από τον Αταουάλπα φοβούμενος τη ζωή του και ήταν ευτυχής να κερδίσει την προστασία του Πιθάρρο. Ο Πιθάρρο κανόνισε να εγκατασταθεί ο Μάνκο ως αρχηγός των Ίνκας. Ο δε Σότο ενώθηκε με τον Μάνκο σε μια εκστρατεία για την εξάλειψη στρατεύματος των Ίνκας υπό τον Κίσκις, που ήταν πιστός στον Αταουάλπα.

Το 1534 βρίσκουμε ήδη τον δε Σότο υποδιοικητή του Κούσκο, ενώ ο Πιθάρρο έκτιζε τη νέα του πρωτεύουσα στην ακτή, τη μετέπειτα Λίμα. Το 1535 ο βασιλιάς Κάρολος απένειμε στον Ντιέγο ντε Αλμάγρο, σύντροφο του Φ. Πιθάρρο, τον τίτλο του κυβερνήτη του νότιου τμήματος της Αυτοκρατορίας των Ίνκας. Ο ντε Αλμάγρο έκανε σχέδια να εξερευνήσει και να κατακτήσει το νότιο τμήμα της Αυτοκρατορίας των Ίνκας (τη σημερινή Χιλή), οπότε ο δε Σότο έκανε αίτηση να γίνει ο υπαρχηγός του, αλλά ο ντε Αλμάγρο τον απέρριψε. Τότε ο δε Σότο μάζεψε τον θησαυρό του και επέστρεψε στην Ισπανία.  

Επιστροφή στην Ισπανία Επεξεργασία

Επιστρέφοντας το 1536 στην Ισπανία ο δε Σότο έγινε δεκτός στο υψηλού κύρους Τάγμα του Σαντιάγο και του «χορηγήθηκε το δικαίωμα να κατακτήσει τη Φλόριντα». Τότε νυμφεύθηκε την Ισαβέλα ή Ινές δε Μπομπαντίγια (1505-1554), κόρη του Πέδρο Αρίας Ντάβιλα (βλ. παραπάνω).

Ο δε Σότο ζήτησε από τον βασιλιά Κάρολο να ηγηθεί της κυβερνήσεως της Γουατεμάλας, με «άδεια για τη διενέργεια ανακαλύψεων στη Νότια Θάλασσα» (δηλαδή τον Ειρηνικό Ωκεανό). Αντί για αυτό, του δόθηκε η διακυβέρνηση της Κούβας, με την ανάθεση ότι ο δε Σότο αναμενόταν να αποικίσει τη βορειοαμερικανική ήπειρο για λογαριασμό της Ισπανία μέσα σε 4 χρόνια, με αντάλλαγμα να παραχωρείτο στην οικογένειά του ένα μεγάλο κομμάτι γης.

Συναρπασμένος από τις ιστορίες του Άλβαρ Νούνιεθ Καβέθα δε Βάκα, ο οποίος είχε επιβιώσει χρόνια στη Βόρεια Αμερική αφότου ναυάγησε και είχε μόλις επιστρέψει στην Ισπανία, ο δε Σότο επέλεξε 620 Ισπανούς και Πορτογάλους εθελοντές, συμπεριλαμβανομένων μερικών αφρικανικής καταγωγής μιγάδων, προκειμένου με τη βοήθειά τους να κυβερνήσει την Κούβα και να αποικίσει τη Βόρεια Αμερική. Με μέσο όρο ηλικίας 24 ετών, οι άνδρες επιβιβάσθηκαν από την Αβάνα με επτά από τα πλοία του Βασιλιά και δύο καραβέλες του δε Σότο. Με τόνους βαριάς πανοπλίας και εξοπλισμού, μετέφεραν επίσης περισσότερα από 500 κεφάλια ζώων, συμπεριλαμβανομένων 237 αλόγων και 200 χοίρων, για την προγραμματισμένη τετραετή αποστολή τους στην ηπειρωτική χώρα.

Η εξερεύνηση της Βόρειας Αμερικής Επεξεργασία

Ιστοριογραφία Επεξεργασία

Αρκετοί ιστορικοί επεχείρησαν να προσδιορίσουν την εξερευνητική διαδρομή του Ερνάντο δε Σότο στη Βόρεια Αμερική, με πολλές διχογνωμίες μεταξύ τους. Τοπικιστές πολιτικοί διεκδίκησαν ανά τις δεκαετίες να συνδεθεί ο τόπος τους με την ιστορική αυτή αποστολή. Η πλέον χρησιμοποιούμενη εκδοχή της διαδρομής («De Soto's Trail») προήλθε από μια μελέτη που παραγγέλθηκε από το ίδιο το Κογκρέσο των ΗΠΑ: Μία επιτροπή με πρόεδρο τον ανθρωπολόγο Τζων Ρ. Σουάντον (John R. Swanton) εξέδωσε την «Τελική Αναφορά της Επιτροπής της Αποστολής Ντε Σότο στις ΗΠΑ» το 1939. Σήμερα πλέον το πρώτο μέρος της πορείας της αποστολής, μέχρι τη μάχη του δε Σότο στη Μαμπίλα (μικρό οικισμό-φρούριο στη σημερινή κεντρική Αλαμπάμα), αμφισβητείται μόνο σε μικρολεπτομέρειες. Η διαδρομή του μετά τη Μαμπίλα αμφισβητείται σημαντικά. Ο Σουάντον ανέφερε ότι η πορεία του από εκεί έφθασε μέσω των σημερινών πολιτειών Μισισιπή και Άρκανσω μέχρι και το Τέξας. Οι ιστορικοί έχουν εξετάσει πιο πρόσφατα τις αρχαιολογικές ανακατασκευές και την προφορική ιστορία των διάφορων ιθαγενών Ινδιάνων που περιέχει πληροφορίες για την αποστολή. Τα περισσότερα ιστορικά μέρη και πολλά στοιχεία έχουν χαθεί. Παρά το ότι έχουν περάσει περισσότερα από 450 χρόνια μεταξύ των γεγονότων και των σημερινών αφηγητών της ιστορίας, ορισμένες προφορικές ιστορίες έχει διαπιστωθεί ότι είναι ακριβείς για ιστορικά γεγονότα που έχουν καταγραφεί διαφορετικά. Για παράδειγμα, από το 2016 η αρχαιολογική θέση «Richardson/UF Village (8AL100) στην Κομητεία Alachua, δυτικά της Λίμνης Όραντζ, φαίνεται ότι έγινε αποδεκτή από τους αρχαιολόγους ως η τοποθεσία του οικισμού «Ποτάνο» που επισκέφτηκε η αποστολή του δε Σότο (η μεταγενέστερη ιεραποστολή του 17ου αιώνα ονόματι «San Buenaventura de Potano» πιστεύεται ότι ιδρύθηκε και αυτή στην ίδια αρχαιολογική θέση). Πολλοί αρχαιολόγοι πιστεύουν επίσης ότι η τοποθεσία Πάρκιν στο βορειοανατολικό Άρκανσω ήταν ο βασικός οικισμός στην επαρχία Casqui των Ινδιάνων, την οποία είχε καταγράψει ο δε Σότο. Αυτό το βασίζουν σε ομοιότητες μεταξύ περιγραφών από τα ημερολόγια της αποστολής δε Σότο και αντικειμένων ευρωπαϊκής κατασκευής που ανακαλύφθηκαν στην τοποθεσία τη δεκαετία του 1960.

Από ιστορικής πλευράς, οι θεωρίες περί της διαδρομής του δε Σότο βασίζονται στις αφηγήσεις τεσσάρων χρονικογράφων της αποστολής:

  • Η πρώτη αφήγηση της αποστολής που δημοσιεύτηκε ήταν από τον «Ευγενή του Elvas», έναν κατά τα άλλα άγνωστο Πορτογάλο ιππότη που ήταν μέλος της αποστολής. Το χρονικό του δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1557. Μια αγγλική μετάφραση από τον Ρίτσαρντ Χάκλουτ δημοσιεύθηκε το 1609.
  • Ο Luys Hernández de Biedma, ο υπεύθυνος για τη βασιλική περιουσία («βασιλικός πράκτορας») που έλαβε μέρος στην αποστολή, έγραψε μια έκθεση που υπάρχει ακόμα. Η έκθεση κατατέθηκε στα βασιλικά αρχεία στην Ισπανία το 1544.
  • Ο γραμματέας του δε Σότο, ονόματι Ροδρίγο Ρανχέλ (Rodrigo Ranjel), κρατούσε ένα ημερολόγιο, το οποίο έχει χαθεί. Χρησιμοποιήθηκε όμως προφανώς από τον Γκονθάλο Φερνάντεθ δε Οβιέδο υ Βαλδές για τη συγγραφή του La historia general y natural de las Indias. Ο Οβιέδο πέθανε το 1557. Το μέρος του έργου του που περιείχε το ημερολόγιο του Ρανχέλ δημοσιεύθηκε μόλις το 1851.
  • Το τέταρτο χρονικό είναι του Ίνκα Γκαρθιλάσο δε λα Βέγα, που δεν συμμετείχε στην αποστολή. Συνέγραψε το La Florida, δεκαετίες μετά την αποστολή, βασισμένος σε συνεντεύξεις με ορισμένους επιζώντες της. Το βιβλίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1605. Οι ιστορικοί έχουν εντοπίσει προβλήματα με τη χρήση της La Florida ως ιστορικής αναφοράς. Οι Milanich και Hudson προειδοποιούν τους βασιζόμενους στον Γκαρθιλάσο, σημειώνοντας σοβαρά προβλήματα με τη σειρά και τη θέση των πόλεων και των γεγονότων στην αφήγησή του.

Τα χρονικά περιγράφουν τη διαδρομή του δε Σότο σε σχέση με την Αβάνα, από την οποία απέπλευσε, τον Κόλπο του Μεξικού, τον οποίο εγκατέλειψαν καθώς ταξίδευσαν στην ενδοχώρα και μετά γύρισαν πίσω, τον Ατλαντικό Ωκεανό, τον οποίο πλησίασαν κατά τη διάρκεια του δεύτερου έτους τους, ψηλά βουνά, τα οποία διέσχισαν αμέσως μετά, και δεκάδες άλλα γεωγραφικά χαρακτηριστικά στην πορεία τους, όπως μεγάλα ποτάμια και έλη, σε καταγεγραμμένα διαστήματα. Δεδομένου ότι η φυσική γεωγραφία δεν έχει αλλάξει πολύ από την εποχή του δε Σότο, οι μελετητές ανέλυσαν αυτά τα κείμενα με σύγχρονα τοπογραφικά λογισμικά, προκειμένου να αναπτύξουν μια πιο ακριβή περιγραφή της διαδρομής του δε Σότο.

1539: Φλόριντα Επεξεργασία

Τον Μάιο του 1539 ο δε Σότο αποβίβασε εννέα πλοία με πάνω από 620 άνδρες και 220 άλογα σε μια περιοχή που γενικά προσδιορίζεται ως το νότιο μέρος του Κόλπου Τάμπα. Ο ιστορικός Ρόμπερτ Σ. Γουέντλ έχει προτείνει ότι αποβιβάσθηκε είτε στην εκβολή-όρμο Charlotte Harbor, είτε στον γειτονικό όρμο Σαν Κάρλος. Ονόμασε την τοποθεσία Espíritu Santo, δηλαδή Άγιο Πνεύμα. Τα πλοία μετέφεραν ιερείς, τεχνίτες, μηχανικούς, αγρότες και εμπόρους, κάποιους με τις οικογένειές τους, άλλους από την Κούβα, τους περισσότερους όμως από την Ευρώπη και την Αφρική. Λίγοι από τους άνδρες αυτούς είχαν ταξιδέψει στο παρελθόν εκτός Ισπανίας ή ακόμη και μακριά από τα χωριά τους.

Κοντά στο λιμάνι του δε Σότο, η αποστολή βρήκε τον Χουάν Ορτίθ (Ortiz), έναν Ισπανό που ζούσε με τους Ινδιάνους Μοκόσο. Ο Ορτίθ είχε αιχμαλωτιστεί από τη φυλή Ουζίτα ενώ έψαχνε για τη χαμένη Αποστολή Ναρβάεθ και αργότερα διέφυγε στους Μοκόσο. Ο Ορτίθ είχε μάθει τη γλώσσα τιμουκούα και χρησίμευσε ως διερμηνέας στον δε Σότο καθώς διέσχιζε τις περιοχές που μιλούσαν τη γλώσσα αυτη στον δρόμο του προς τα εδάφη της φυλής Απαλάτση.

Ο Ορτίθ ανέπτυξε μια μέθοδο για την καθοδήγηση της αποστολής και την επικοινωνία με τις διάφορες φυλές, που μιλούσαν πολλές διαλέκτους και γλώσσες. Επεστράτευσε οδηγούς από κάθε φυλή κατά μήκος της διαδρομής. Δημιουργήθηκε μια αλυσίδα επικοινωνίας μέσω της οποίας ένας οδηγός που ζούσε σε κοντινή απόσταση από μια άλλη φυλετική περιοχή μπορούσε να μεταβιβάσει τις πληροφορίες και τη γλώσσα του σε έναν οδηγό από μια γειτονική περιοχή. Επειδή ο Ορτίθ αρνήθηκε να ντυθεί ως Ισπανός, κάποιοι αξιωματικοί αμφισβήτησαν τα κίνητρά του. Ο δε Σότο όμως παρέμεινε πιστός στον Ορτίθ, επιτρέποντάς του την ελευθερία να ντύνεται και να ζει ανάμεσα στους γηγενείς του φίλους. Σημαντικός οδηγός, από το 1540, ήταν και το δεκαεπτάχρονο αγόρι «Περίκο» ή «Πέδρο», από τη σημερινή Τζόρτζια. Μιλούσε πολλές από τις γλώσσες των τοπικών φυλών και μπορούσε να επικοινωνήσει με τον Ορτίθ.

Η αποστολή ταξίδεψε βόρεια, εξερευνώντας τη δυτική ακτή της Φλόριντα και συναντώντας ενέδρες και συγκρούσεις με ιθαγενείς στην πορεία. Ο στρατός του Ερνάντο δε Σότο άρπαζε τα τρόφιμα που ήταν αποθηκευμένα στα χωριά, ανάγκαζε ιθαγενείς γυναίκες να γίνονται παλλακίδες και άνδρες και αγόρια να υπηρετούν ως οδηγοί και βαστάζοι. Η αποστολή έδωσε δύο μάχες με ομάδες των Τιμουκούα, με αποτέλεσμα μεγάλες απώλειες Τιμουκούα. Αφού νίκησε τους αντιστασιακούς πολεμιστές, ο Ερνάντο ντε Σότο εκτέλεσε 200 από αυτούς, στη λεγόμενη μεταγενέστερα «Σφαγή στη Ναπιτούκα», την πρώτη μεγάλης κλίμακας ανθρωποσφαγή από Ευρωπαίους σε μετέπειτα έδαφος των ΗΠΑ (Φλόριντα). Το πρώτο ξεχειμώνιασμα του δε Σότο ήταν στην «Ανχάικα», την πρωτεύουσα του λαού των Απαλάτση. Είναι ένα από τα λίγα σημεία στη διαδρομή όπου οι αρχαιολόγοι έχουν βρει φυσικά ίχνη της αποστολής. Οι χρονικογράφοι περιέγραψαν αυτόν τον οικισμό ως κοντά στον «Κόλπο των αλόγων» . Ο κόλπος επονομάσθηκε έτσι από γεγονότα της αποστολής Ναρβάεθ του 1527, τα μέλη της οποίας, πεθαίνοντας από την πείνα, σκότωσαν και έφαγαν τα άλογά τους ενώ ναυπηγούσαν βάρκες για διαφυγή στον Κόλπο του Μεξικού.

1540: Στα Νοτιοανατολικά Επεξεργασία

Από τη χειμερινή τους τοποθεσία στη δυτική Φλόριντα, έχοντας ακούσει για εξόρυξη χρυσού «προς την ανατολή του ήλιου», η αποστολή στράφηκε βορειοανατολικά μέσω αυτού που είναι τώρα η σύγχρονη πολιτεία της Τζόρτζια. Με βάση αρχαιολογικά ευρήματα του 2009 σε μια απομακρυσμένη, ιδιόκτητη τοποθεσία κοντά στον ποταμό Οκμούλτζη (Ocmulgee), οι ερευνητές πιστεύουν ότι η αποστολή του δε Σότο σταμάτησε στην Κομητεία Τέλφαιρ. Τα τεχνουργήματα που βρέθηκαν περιλαμβάνουν εννέα γυάλινες εμπορικές χάντρες, μερικές από τις οποίες φέρουν μοτίβο σεβρόν κατασκευαζόμενο στη Βενετία για περιορισμένο χρονικό διάστημα και πιστεύεται ότι είναι ενδεικτικές της αποστολής του δε Σότο. Βρέθηκαν επίσης 6 μεταλλικά αντικείμενα (ένα ασημένιο μενταγιόν και σιδερένια εργαλεία). Τα πιο σπάνια αντικείμενα βρέθηκαν σε αυτό που οι ερευνητές πιστεύουν ότι ήταν ένα μεγάλο δημοτικό σπίτι των ιθαγενών που επισκεπτόταν ο δε Σότο.

Η αποστολή συνεχίσθηκε στη σημερινή Νότια Καρολίνα. Εκεί η αποστολή κατέγραψε ότι την υποδέχθηκε μια γυναίκα αρχηγός (η Cofitachequi), η οποία έδωσε μαργαριτάρια της φυλής της, τρόφιμα και άλλα αγαθά στους Ισπανούς στρατιώτες. Ωστόσο, η αποστολή δεν βρήκε χρυσό, εκτός από συντρίμμια από μια παλαιότερη παράκτια αποστολή (μάλλον εκείνη του Λούκας Βάσκεθ δε Αϋγιόν)

Ο δε Σότο κατευθύνθηκε βόρεια, στα Απαλάχια Όρη της σημερινής δυτικής Βόρειας Καρολίνας, όπου πέρασε έναν μήνα ξεκουράζοντας τα άλογα, ενώ οι άνδρες του έψαχναν για χρυσό. Στη συνέχεια ο δε Σότο εισήλθε στο ανατολικό Τενεσί. Από αυτό το σημείο είτε συνέχισε κατά μήκος του ποταμού Τενεσί για να εισέλθει στην Αλαμπάμα από τα βόρεια (σύμφωνα με τον Σουάντον), είτε έστριψε νότια και μπήκε στη βόρεια Τζόρτζια (σύμφωνα με τον Charles M. Hudson). Η διαδρομή που πρότεινε ο Σουάντον το 1939 εξακολουθεί να είναι γενικά αποδεκτή από τους περισσότερους αρχαιολόγους και από την κυβέρνηση των ΗΠΑ.

Η αποστολή του Ντε Σότο πέρασε άλλον ένα μήνα στο έδαφος των Κοόζα (Coosa), υποτελών του Τουσκαλούζα, ο οποίος ήταν ο κορυφαίος αρχηγός. Ο δε Σότο στράφηκε κατόπιν νότια, προς τον Κόλπο του Μεξικού, ώστε να συναντήσει δύο πλοία που τους έφερναν φρέσκα εφόδια από την Αβάνα. Ο δε Σότο ζήτησε γυναίκες και υπηρέτες, και όταν ο Τουσκαλούζα αρνήθηκε, οι Ευρωπαίοι εξερευνητές τον πήραν όμηρο. Η αποστολή άρχισε να κάνει σχέδια για να φύγει την επόμενη μέρα και ο Τουσκαλούσα ενέδωσε στις απαιτήσεις του δε Σότο, παρέχοντας φορείς για τους Ισπανούς. Ενημέρωσε τον δε Σότο ότι θα έπρεπε να πάνε στην πόλη Μαμπίλα, μια οχυρή πόλη στη νότια Αλαμπάμα, για να δεχθούν τις γυναίκες. Ο δε Σότο έδωσε στον αρχηγό ένα ζευγάρι μπότες και έναν κόκκινο μανδύα για να τον ανταμείψει για τη συνεργασία του. Αλλά η φυλή των Μομπιλιανών, υπό τον αρχηγό Τουσκαλούσα, έστησε ενέδρα στον στρατό του δε Σότο. Σύμφωνα με άλλες πηγές, οι άνδρες του δε Σότο δέχθηκαν επίθεση αφού προσπάθησαν να εισέλθουν με το ζόρι σε μια καλύβη που κατείχε ο Τουσκαλούζα. Οι Ισπανοί πολέμησαν για να βγουν έξω, και ανταπάντησαν καίγοντας την πόλη ολοσχερώς. Κατά τη διάρκεια της εννιάωρης εμπλοκής, περίπου 200 Ισπανοί σκοτώθηκαν και άλλοι 150 τραυματίστηκαν σοβαρά, σύμφωνα με τον χρονικογράφο Έλβας. Ακόμα είκοσι πέθαναν τις επόμενες εβδομάδες. Σκότωσαν περίπου 2.000 έως 6.000 πολεμιστές, καθιστώντας τη μάχη μία από τις πιο αιματηρές στην καταγεγραμμένη ιστορία της Βόρειας Αμερικής. Οι Ισπανοί είχαν κερδίσει μια Πύρρειο νίκη, καθώς είχαν χάσει τα περισσότερα από τα υπάρχοντά τους και σχεδόν το ένα τέταρτο των αλόγων τους. Τραυματίες και άρρωστοι, ήταν περικυκλωμένοι από εχθρούς και χωρίς εξοπλισμό σε μια άγνωστη περιοχή. Φοβούμενος ότι αυτά θα τα μάθαιναν στην Ισπανία εάν οι άνδρες του έφταναν στα πλοία στον Κόλπο του Μομπίλ, ο δε Σότο τους οδήγησε μακριά από την ακτή του Κόλπου του Μεξικού, στην ενδοχώρα του Μισισιπή, πιθανότατα κοντά στο σημερινό Τούπελοου, όπου πέρασαν τον χειμώνα.

Προς τα δυτικά Επεξεργασία

Την άνοιξη του 1541 ο δε Σότο ζήτησε 200 άνδρες ως αχθοφόρους από τους Ινδιάνους Τσίκασω. Αυτοί αρνήθηκαν το αίτημά του και επιτέθηκαν στο ισπανικό στρατόπεδο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Οι Ισπανοί έχασαν περίπου 40 άνδρες και τον υπόλοιπο περιορισμένο εξοπλισμό τους. Σύμφωνα με τους συμμετέχοντες χρονικογράφους, η αποστολή θα μπορούσε να είχε καταστραφεί σε αυτό το σημείο, αλλά οι Τσίκασω τους άφησαν να φύγουν.

Στις 8 Μαΐου 1541 η αποστολή έφθασε στον ποταμό Μισισιπή. Για τον δε Σότο ο ποταμός ήταν απλώς ένα εμπόδιο στην πορεία του. Υπήρξε σημαντική έρευνα για την ακριβή τοποθεσία όπου διέσχισε τον ποταμό. Μια επιτροπή που διορίσθηκε από τον Φραγκλίνο Ρούζβελτ το 1935 καθόρισε ότι το Σάνφλαουερ Λάντινγκ στη σημερινή πολιτεία Μισισίπι, ήταν το «πιο πιθανό» σημείο περάσματος. Ο Ντε Σότο και οι άντρες του πέρασαν έναν μήνα κατασκευάζοντας επίπεδες βάρκες και διέσχισαν τον ποταμό τη νύχτα για να αποφύγουν τους ιθαγενείς που περιπολούσαν στον ποταμό (ο δε Σότο είχε εχθρικές σχέσεις με τους ιθαγενείς της περιοχής).

Στα τέλη του 20ού αιώνα η έρευνα υποδηλώνει ότι άλλες τοποθεσίες μπορεί να ήταν ο τόπος περάσματος του ποταμού, συμπεριλαμβανομένων τριών τοποθεσιών στο Μισισίπι: Το Κόμερς, το Φράιαρς Πόιντ και το Γουόλς, καθώς και το Μέμφις (Τενεσσί). Μόλις πέρασε τον ποταμό, η αποστολή συνέχισε να ταξιδεύει προς τα δυτικά μέσω του σημερινού Άρκανσω, της Οκλαχόμα και του Τέξας. Ξεχειμώνιασαν στο Autiamique, στον ποταμό Άρκανσω. Μετά από έναν σκληρό χειμώνα, η ισπανική αποστολή προχώρησε πιο ακανόνιστα. Ο διερμηνέας τους, ο Χουάν Ορτίθ, είχε πεθάνει, και δυσκολεύονταν να λάβουν οδηγίες, πηγές τροφής και γενικά να επικοινωνήσουν με τους Ινδιάνους. Η αποστολή έφθασε μέχρι τον ποταμό Κάντο (Caddo), όπου συγκρούσθηκε με μια ινδιάνικη φυλή που αποκαλούνταν Τούλα τον Οκτώβριο του 1541. Οι Ισπανοί τους χαρακτήρισαν ως τους πλέον ικανούς και επικίνδυνους πολεμιστές που είχαν συναντήσει. Αυτό μπορεί να συνέβη στην περιοχή του σημερινού «Caddo Gap», στο Άρκανσω (ένα μνημείο για την αποστολή του de Soto είχε ανεγερθεί σε αυτή την κοινότητα). Τελικώς οι Ισπανοί επέστρεψαν στον Μισισιπή.

Θάνατος Επεξεργασία

Ο Ερνάντο δε Σότο ασθένησε και πέθανε από κάποιον πυρετό στις 21 Μαΐου 1542, στο ινδιάνικο χωριό Γκουατσόγια (οι ιστορικές πηγές διαφωνούν ως προς το αν ο δε Σότο πέθανε κοντά στο σημερινό Μακάρθουρ του Άρκανσω ή στη Λουιζιάνα, στη δυτική όχθη του Μισισιπή. Η Λουιζιάνα έστησε έναν ιστορικό δείκτη στην εκτιμώμενη τοποθεσία.

Πριν από τον θάνατό του, ο δε Σότο επέλεξε τον Λουίς δε Μοσκόσο Αλβαράδο, τον πρώην «διοικητή πεδίου» του, για να αναλάβει τη διοίκηση της αποστολής. Τη στιγμή του θανάτου του ο δε Σότο είχε 4 Ινδούς σκλάβους, τρία άλογα και 700 γουρούνια στην ιδιοκτησία του.

Ο δε Σότο είχε ενθαρρύνει τους ντόπιους να πιστεύουν ότι ήταν θεότητα, συγκεκριμένα ένας «αθάνατος Γιος του Ήλιου», ως ένα τέχνασμα για να κερδίσουν την υποταγή τους χωρίς σύγκρουση. Μερικοί από τους ιθαγενείς είχαν ήδη γίνει δύσπιστοι για τους ισχυρισμούς της θεότητας του δε Σότο, κι έτσι οι άνδρες του προσπάθησαν να κρύψουν τον θάνατό του. Ως αποτέλεσμα, ο πραγματικός τόπος της ταφής του δεν είναι γνωστός. Σύμφωνα με μια πηγή, οι άνδρες του δε Σότο έκρυψαν το πτώμα του σε κουβέρτες με άμμο για έρμα και το βύθισαν στη μέση του ποταμού κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Επιστροφή της αποστολής στην Πόλη του Μεξικού Επεξεργασία

Η αποστολή του δε Σότο είχε εξερευνήσει τη La Florida επί τρία χρόνια χωρίς να βρει τους αναμενόμενους θησαυρούς ή μια φιλόξενη τοποθεσία για αποικισμό. Είχαν χάσει σχεδόν τους μισούς άνδρες τους και τα περισσότερα άλογα. Οι στρατιώτες φορούσαν πλέον δέρματα ζώων αντί για ρούχα. Πολλοί τραυματίστηκαν και βρίσκονταν σε κακή κατάσταση. Οι ηγέτες κατέληξαν σε συναίνεση (αν και όχι ολική) για να τερματίσουν την αποστολή και να προσπαθήσουν να βρουν έναν δρόμο επιστροφής, είτε κατεβαίνοντας τον ποταμό Μισισιπή, είτε διασχίζοντας το Τέξας μέχρι την ισπανική αποικία της Πόλεως του Μεξικού.

Απεφάσισαν ότι η κατασκευή σκαφών θα ήταν πολύ δύσκολη και χρονοβόρα, και ότι η πλοήγηση στον Κόλπο του Μεξικού ήταν πολύ επικίνδυνη, κι έτσι κατευθύνθηκαν δια ξηράς προς τα νοτιοδυτικά. Τελικώς έφθασαν σε μια περιοχή στο σημερινό Τέξας που ήταν ξηρή. Οι γηγενείς πληθυσμοί αποτελούνταν κυρίως από κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες. Οι στρατιώτες δεν βρήκαν χωριά για να κάνουν επιδρομές για φαγητό, και ο στρατός ήταν ακόμα υπερβολικά μεγάλος για να ζήσει από τη γη. Αναγκάστηκαν να οπισθοχωρήσουν στις πιο ανεπτυγμένες αγροτικές περιοχές κατά μήκος του Μισισιπή, όπου άρχισαν να κατασκευάζουν επτά «μπεργκαντίνες» (βαρκούλες). Επέζησαν κατά τη διάρκεια του χειμώνα και οι ανοιξιάτικες πλημμύρες τούς καθυστέρησαν άλλους δύο μήνες. Τον Ιούλιο ξεκίνησαν με τις αυτοσχέδιες βάρκες τους να κατεβαίνουν τον Μισισιπή προς την ακτή.

Χρειάστηκαν περίπου δύο εβδομάδες για το ταξίδι αυτό και η αποστολή συνάντησε εχθρικούς στολίσκους πολεμικών κανό σε όλη τη διαδρομή. Ο πρώτος οδηγείτο από τον ισχυρό αρχηγό Quigualtam, του οποίου ο στόλος ακολουθούσε τις βάρκες, εκτοξεύοντας βέλη στους στρατιώτες για μέρες ατελείωτες καθώς διέσχιζαν την επικράτειά τους. Οι Ισπανοί δεν είχαν αποτελεσματικά επιθετικά όπλα στο νερό, καθώς οι βαλλίστρες τους είχαν πάψει να λειτουργούν εδώ και καιρό. Βασίζονταν σε πανοπλίες και χαλάκια ύπνου για να μπλοκάρουν τα βέλη. Περίπου 11 Ισπανοί σκοτώθηκαν σε αυτό το τμήμα και πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν.

Φτάνοντας στις εκβολές του Μισισιπή, παρέμειναν κοντά στην ακτή του Κόλπου κινούμενοι σε κατεύθυνση νότια και δυτικά. Μετά από περίπου 50 ημέρες, έφτασαν στον ποταμό Πάνουκο και στην ισπανική συνοριακή πόλη Πάνουκο. Εκεί ξεκουράστηκαν για έναν μήνα περίπου. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, πολλοί από τους Ισπανούς, έχοντας επιστρέψει με ασφάλεια και αναλογιζόμενοι τα επιτεύγματά τους, αποφάσισαν ότι είχαν εγκαταλείψει τη Φλόριντα υπερβολικά σύντομα. Υπήρξαν κάποιες μάχες μεταξύ τους, που οδήγησαν σε κάποιους θανάτους. Αλλά, αφού έφθασαν στην Πόλη του Μεξικού και ο αντιβασιλέας Δον Αντόνιο δε Μεντόσα προσφέρθηκε να ηγηθεί μιας άλλης αποστολής στη «La Florida», λίγοι από τους επιζώντες προσφέρθηκαν εθελοντικά. Από τους καταγεγραμμένους 700 περίπου συμμετέχοντες στην αρχή, επέζησαν μεταξύ 300 και 350 (311 είναι ένας κοινά αποδεκτός αριθμός). Οι περισσότεροι από τους άνδρες παρέμειναν στον Νέο Κόσμο, εγκαθιστάμενοι στο Μεξικό, το Περού, την Κούβα και άλλες ισπανικές αποικίες.

Συνέπειες της αποστολής στη Β. Αμερική Επεξεργασία

Οι Ισπανοί πίστευαν ότι η εκδρομή του δε Σότο στη Φλόριντα ήταν αποτυχημένη. Δεν απέκτησαν ούτε χρυσό, ούτε ευημερία, και δεν ίδρυσαν αποικίες. Αλλά η αποστολή είχε πολλές σημαντικές συνέπειες:

  • Συνέβαλε στη διαδικασία της λεγόμενης «Κολομβιανής ανταλλαγής». Για παράδειγμα, μερικοί από τους χοίρους που έφερε ο δε Σότο δραπέτευσαν και έγιναν οι πρόγονοι των άγριων χοίρων στις νοτιοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες.
  • Ο δε Σότο συνέβαλε καθοριστικά στην ανάπτυξη μιας εχθρικής σχέσεως μεταξύ πολλών ιθαγενών φυλών και των Ευρωπαίων. Στις περιπτώσεις που η αποστολή του συνάντησε εχθρικούς ιθαγενείς στις νέες χώρες, τις περισσότερες φορές ήταν οι άντρες του που υπεκίνησαν τις συγκρούσεις.
  • Πιο καταστροφικές από τις μάχες ήταν οι ασθένειες που μπορεί να μεταφέρονταν από τα μέλη της αποστολής. Επειδή οι αυτόχθονες πληθυσμοί δεν είχαν την ανοσία που είχαν αποκτήσει οι Ευρωπαίοι μέσα από γενεές εκθέσεως σε αυτές τις ευρασιατικές ασθένειες, οι ιθαγενείς Αμερικανοί μπορεί να υπέφεραν από επιδημίες μετά από έκθεση σε νόσους όπως η ιλαρά, η ευλογιά και η ανεμοβλογιά. Αρκετές περιοχές που διέσχισε η αποστολή ερημώθηκαν, πιθανώς από ασθένειες που προκλήθηκαν από την επαφή με τους Ευρωπαίους. Βλέποντας τους πολλούς θανάτους και τις καταστροφές που προκλήθηκαν, πολλοί Ινδιάνοι θα είχαν εγκαταλείψει τις κατοικημένες περιοχές για τους γύρω λόφους και βάλτους. Σε ορισμένες περιοχές, η κοινωνική δομή θα είχε αλλάξει λόγω των μεγάλων απωλειών πληθυσμού εξαιτίας των επιδημιών. Ωστόσο, πρόσφατοι μελετητές έχουν αρχίσει να αμφισβητούν εάν η αποστολή έφερε κάποια νέα ασθένεια. Η άφιξη πολλών ασθενειών, εκτός από την ελονοσία, αμφισβητείται και μπορεί να μην εισήλθαν στην περιοχή παρά μόνο πολύ αργότερα. Η πρώτη τεκμηριωμένη επιδημία ευλογιάς στα νοτιοανατολικά έφτασε το 1696.
  • Τα αρχεία της αποστολής συνέβαλαν πολύ στην ευρωπαϊκή γνώση για τη γεωγραφία, τη βιολογία και την εθνολογία του Νέου Κόσμου. Οι περιγραφές της αποστολής του δε Σότο για τους ιθαγενείς της Βόρειας Αμερικής είναι η παλαιότερη γνωστή πηγή πληροφοριών για τις κοινωνίες στα νοτιοανατολικά. Είναι η μόνη ευρωπαϊκή περιγραφή του πολιτισμού και των συνηθειών των ιθαγενών φυλών της Βόρειας Αμερικής πριν αυτοί οι λαοί συναντήσουν άλλους Ευρωπαίους. Οι άνδρες του δε Σότο ήταν και οι πρώτοι και σχεδόν οι τελευταίοι Ευρωπαίοι που έγιναν μάρτυρες των χωριών και του πολιτισμού του Μισισίπειου πολιτισμού.
  • Η αποστολή οδήγησε το ισπανικό Στέμμα να επανεξετάσει τη στάση της Ισπανίας απέναντι στις αποικίες βόρεια του Μεξικού. Διεκδίκησε μεγάλα τμήματα της Βόρειας Αμερικής για την Ισπανία. Οι Ισπανοί συγκέντρωσαν τις αποστολές τους στην πολιτεία της Φλόριντα και κατά μήκος της ακτής του Ειρηνικού.

Πήραν το όνομά του Επεξεργασία

Πολλά πάρκα, οικισμοί, κομητείες και άλλα, μη γεωγραφικά, πράγματα στις ΗΠΑ έχουν πάρει το όνομά τους από τον Ερνάντο δε Σότο, όπως τα ακόλουθα (πάντοτε με την αγγλική προφορά, ως Χερνάντο ντε Σότο):

Τόποι Επεξεργασία

Διάφορα Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά, Αγγλικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  2. «de Soto, Hernando (1500?–21 May 1542), Spanish conquistador and explorer» 29  Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Hernando-de-Soto. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. «Gran Enciclopèdia Catalana» (Καταλανικά) Grup Enciclopèdia. 0063791.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb12272881r. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. Morison, Samuel (1974). The European Discovery of America: The Southern Voyages, 1492-1616 . Νέα Υόρκη: Oxford University Press. 
  7. «De Soto dies in the American wilderness». Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2017. 
  8. Charles Hudson 1997, σελ. 39

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία