Ετρουσκική γλώσσα
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ετρουσκικά | |
---|---|
Ομιλείτο στην: | Αρχαία Ετρουρία και την Ιταλική χερσόνησο - Εξαφανίστηκε περίπου το 100 Κ.Ε. |
Συνολικοί ομιλητές: | κανείς ως μητρική |
Κατάταξη: | χωρίς κατάταξη |
Γενετική ταξινόμηση: | Τυρρηνικές γλώσσες Λημνιακή γλώσσα |
Επίσημη κατάσταση | |
Επίσημη γλώσσα: | Ουδείς |
Ρυθμίζεται από: | Ουδείς |
Κώδικες γλώσσας | |
ISO 1 | |
ISO 2 | und |
ISO 3 | ett |
Η Ετρουσκική γλώσσα ήταν η προφορική και γραπτή γλώσσα που μιλιόταν από τους Ετρούσκους στην αρχαία Ετρουρία (σημερινή Τοσκάνη) και σε περιοχές όπως (οι σημερινές) Λομβαρδία, Βένετο και Εμίλια-Ρομάνα, ώσπου ο Ετρούσκοι διώχθηκαν από τους Γαλάτες στην Ιταλία. Ωστόσο, η Λατινική γλώσσα επιβλήθηκε πλήρως της ετρουσκικής, από την οποία επεβίωσαν λιγοστά κείμενα και δάνειες λέξεις στη λατινική (π.χ. persona από την ετρουσκική phersu) και λιγοστά τοπωνύμια, όπως της πόλης Πάρμα, της Ιταλίας.
Η ετρουσκική (ή τυρρηνική) γλώσσα έφθασε στις μέρες μας από επιγραφές, οι πλείστες των οποίων όμως είναι σύντομες, κυρίως ονόματα, και γι΄ αυτό δεν έχει κατορθωθεί να δοθεί ικανοποιητική ερμηνεία της, και παρότι έχουν βρεθεί και δίγλωσσες πινακίδες (τυρρηνικά - λατινικά) δεν έχει πλήρως εξακριβωθεί ή δεν έχει διαφωτιστεί η ιστορία της γλώσσας αυτής. Όσα δε έχουν μέχρι σήμερα ερμηνευθεί είναι πολύ λίγα προκειμένου να εξακριβωθεί η σχέση της ετρουσκικής με τις λοιπές γλώσσες.
Το ζήτημα της ταξινόμησης
ΕπεξεργασίαΕυρύτερη αποδοχή συγκεντρώνει η άποψη ότι η ετρουσκική γλώσσα σχετίζεται με άλλες γλώσσες της απομονωμένης οικογένειας των τυρρηνικών γλωσσών ασυσχέτιστης έως σήμερα με άλλες γλωσσικές ομάδες, μαζί με τα ραιτικά και τα λημνιακά. Στη Φυσική Ιστορία (1ος αιώνας Κ.Ε.), ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος έγραψε για τους λαούς των Άλπεων: «Οι Ραιτοί και οι Ουϊνδελικοί (Vindelicia) συνορεύουν με τους Νωρικούς (Noricum), σε πολυάριθμες πόλεις. Οι Γαλάτες ισχυρίζονται πως οι Ραιτοί κατάγονται από τους Ετρούσκους».
Αν στηριχθεί κανείς σε αυτή την πληροφορία τότε η ετρουσκική σχετίζεται με τη ραιτική. Ωστόσο, εμφανείς δομικές ομοιότητες με την ετεοκρητική και με την μινωική γραφή σε πινακίδες σπονδών (για παράδειγμα το συχνά επαναλαμβανόμενο μινωικό U-NA-RU-KA-NA-SI και το επίσης επαναλαμβανόμενο ετρουσκικό *unχva cenase που σημαίνει φέρων σπονδές) έχουν εγείρει μεταξύ των γλωσσολόγων πληθώρα συζητήσεων για τις σχέσεις της γλώσσας με την ετεοκρητική και την ετεοκυπριακή.
Ορισμένοι σύγχρονοι ερευνητές θεωρούν ότι η ετρουσκική γλώσσα αποτελεί κλάδο μιας ευρύτερης τυρρηνικής οικογένειας, συνδεόμενης με τις Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες, εξαιτίας των ομοιοτήτων που παρουσιάζονται σε γραμματικές καταλήξεις και το λεξιλόγιο. Επί του παρόντος όμως οι περισσότεροι γλωσσολόγοι θεωρούν την τυρρηνική οικογένεια απομονωμένη και η υπόθεση της διασύνδεσης με την οικογένεια των ινδοευρωπαϊκών γλωσσών δεν έχει επαρκώς αποδειχθεί.
Δικτυακοί τόποι
Επεξεργασία- The Etruscan Texts Project Βάση δεδομένων με όλα τα γνωστά έως σήμερα ετρουσκικά κείμενα.
- Etruscan grammar (pdf) Λεπτομερής περιγραφή και ερμηνεία της γραμματικής της Ετρουσκικής από τον Micheal Weiss του Cornell University.
- The Languages of Ancient Italy
- An Etruscan Glossary
- Etruscan Glossary
- Another Glossary
- Etruscans on the Web
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Bonfante, Giuliano-Bonfante, Larissa (2002). The Etruscan Language: an Introduction, Manchester, University of Manchester Press. ISBN 0-7190-5540-7.
- Mario Alinei (2003). Etrusco. Una forma arcaica di ungherese., Bologna: Le edizioni del Mulino.
- Cristofani, Mauro, et al (1984). Gli Etruschi: una nuova immagine, Firenze, Giunti Martello.
- Cristofani, Mauro (1979). The Etruscans: A New Investigation (Echoes of the ancient world), Orbis Pub. ISBN 0856132594.
- Rix, Helmut (1991). Etruskische Texte, G. Narr. ISBN 3823342401. 2 vols.