Ευγένιος Ονέγκιν (Όπερα)
Ο Ευγένιος Ονέγκιν (ρωσικά: Евгений Онегин) είναι όπερα του Πιοτρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι σε 3 πράξεις. Το λιμπρέτο, του ίδιου του συνθέτη και του Κονσταντίν Στεπάνοβιτς Σιλόφσκι, είναι εμπνευσμένο από το έργο Ευγένιος Ονέγκιν του Αλεξάντρ Πούσκιν. Η πρεμιέρα του έργου δόθηκε στη Μόσχα στις 29 Μαρτίου 1879.[1]
| Ευγένιος Ονέγκιν | |
|---|---|
| |
| Πρωτότυπος τίτλος | Евгений Онегин |
| Γλώσσα πρωτοτύπου | Ρώσικα |
| Μουσική | Πιοτρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι |
| Λιμπρέτο | Πιοτρ Ιλίτς Τσαϊκόφσκι, Κονσταντίν Στεπάνοβιτς Σιλόφσκι |
| Πράξεις | 3 |
| Πρεμιέρα | 29 Μαρτίου 1879 |
| Θέατρο | Малый театр, Μόσχα |
Ιστορικό σύνθεσης Επεξεργασία
Το 1877 η μέτζο-σοπράνο Ελισάβετ Λαβρόφσκαγια πρότεινε στον Τσαϊκόφσκι να γράψει μια όπερα βασισμένη στον Ευγένιο Ονέγκιν του Πούσκιν.[σημ. 1] Παρά τους αρχικούς του δισταγμούς, ο Τσαϊκόφσκι εντυπωσιασμένος από την ηρωίδα του βιβλίου Τατιάνα (που θεωρείται από πολλούς, σημαντικότερος χαρακτήρας από τον Ονέγκιν στο έργο του συνθέτη) συνέθεσε την πιο αριστουργηματική του όπερα. Για την Τατιάνα έγραψε την πιο ευαίσθητη και δραματική του μουσική. Η πρώτη σύνθεση με την οποία καταπιάστηκε ήταν αυτή της σκηνής με την επιστολή της ερωτευμένης Τατιάνας προς τον Ονέγκιν.[2] Στο μέλλον ο Τσαϊκόφσκι θα ασχοληθεί ξανά με τον Πούσκιν και θα γράψει άλλες 2 όπερες: τον Μαζέπα και τη Ντάμα πίκα, με τον Ονέγκιν να παραμένει η πιο διάσημη όπερά του. Τα σύμβολα του Πούσκιν (ο Λένσκι αντιπροσωπεύει τη Ρώσικη Ψυχή που συνθλίβεται από την κοσμοπολίτικη αριστοκρατία) βιώνουν στην όπερα του Τσαϊκόφσκι τις συγκρούσεις τους με τον πιο τραγικό τρόπο. Ο συνθέτης παρέμεινε πάντως στο πλευρό της Τατιάνας και, σύμφωνα με τα λόγια του, «μισούσε τον Ονέγκιν όλο και περισσότερο».[3]
Ορχήστρα Επεξεργασία
- Έγχορδα: βιολιά I, βιολιά II, βιόλες, βιολοντσέλα, κοντραμπάσα, άρπα
- Ξύλινα πνευστά: Πίκολο, 2 φλάουτα, 2 Όμποε, 2 κλαρινέτα (σε Σι♭ και Λα), 2 φαγκότα
- Χάλκινα πνευστά: 4 κόρνα (σε Φα), 2 τρομπέτες (σε Φα), 2 τρομπόνια οξύτονα και 1 τρομπόνι μπάσο
- Κρουστά: Τυμπάνια
Χαρακτήρες Επεξεργασία
| Ρόλος | Είδος φωνής | Ερμηνευτές παγκόσμιας πρεμιέρας, 29 Μαρτίου 1879 (Διευθυντής ορχήστρας: Νικολάι Ρούμπινσταϊν) | |
|---|---|---|---|
| κα. Λαρίνα | μέτζο-σοπράνο | ||
| Τατιάνα Λαρίνα | σοπράνο | Mariya Klimentova | |
| Όλγα Λαρίνα | Κοντράλτο | Aleksandra Levitskaya | |
| Φιλίπεβνα, παραμάνα | μέτζο-σοπράνο | ||
| Βλαντιμίρ Λένσκι | τενόρος | Mikhail Medvedyev | |
| Ευγένιος Ονέγκιν | Βαρύτονος | Sergey Gilyov | |
| Πρίγκηπας Γκρεμίν | Μπάσος | Vasiliy Makhalov | |
| Διοικητής | Μπάσος | ||
| Ζαρέτσκυ | Μπάσος | ||
| Τρικέ, Γάλλος δάσκαλος | τενόρος | ||
| Γκιγιό, βαλές του Ονέγκιν | σιωπηλός ρόλος | ||
| Χορός, σιωπηλοί ρόλοι: Χωριάτες και χωριατοπούλες, καλεσμένοι στη δεξίωση, κτηματίες, αριστοκράτες, αξιωματικοί. | |||
Υπόθεση[3] Επεξεργασία
Α΄ Πράξη Επεξεργασία
Σκηνή Πρώτη: Ο κήπος του εξοχικού της κα. Λαρίνα. Η κυρία Λαρίνα, με τη βοήθεια της παραμάνας Φιλίπεβνας, ετοιμάζει ένα γλυκό στον κήπο του εξοχικού της και ακούει τις δυο της κόρες, την Τατιάνα και την Όλγα να τραγουδούν μέσα στο σπίτι. Φτάνει μια ομάδα από χωριάτες που γιορτάζουν τον θερισμό με τραγούδια και χορούς. Σε λίγο έρχονται ο Λένσκι, γείτονας και επίδοξος μνηστήρας της Όλγας, με τον φίλο του Ευγένιο Ονέγκιν, ένα βαριεστημένο δανδή, που μόλις έχει φτάσει από την Αγία Πετρούπολη. Για να ενθαρρύνει τη σχέση του Λένσκι με την Όλγα, η κυρία Λαρίνα καλεί τους 2 νέους για δείπνο, κατά τη διάρκεια του οποίου η ρομαντική Τατιάνα γοητεύεται από τον Ονέγκιν.
Σκηνή Δεύτερη: Υπνοδωμάτιο της Τατιάνας. Η Τατιάνα, ύστερα από μια άυπνη νύχτα, γράφει ένα παθιασμένο γράμμα στον Ονέγκιν, ζητώντας ένα ραντεβού και του το στέλνει με την παραμάνα.
Σκηνή Τρίτη: Κήπος των Λαρίνα. Μερικές υπηρέτριες μαζεύουν φράουλες και τραγουδούν ξέγνοιαστες. Η Τατιάνα περιμένει όλο αγωνία τον Ονέγκιν. Όταν τελικά αυτός εμφανίζεται, είναι πολύ ψυχρός και απόμακρος, της λέει ότι δεν ενδιαφέρεται ούτε για ρομαντικούς έρωτες ούτε για παντρειές. Η Τατιάνα, συντετριμμένη, αδυνατεί να ανταπαντήσει.
Β' Πράξη Επεξεργασία
Σκηνή Πρώτη: Σαλόνι των Λαρίνα. Μερικές εβδομάδες αργότερα, κατά τη διάρκεια των οποίων ο Λένσκι έχει αρραβωνιαστεί με την Όλγα, στο σπίτι της οικογένειας Λαρίνα δίνεται μια χοροεσπερίδα, για τα γενέθλια της Τατιάνας, ο Ονέγκιν χορεύει μαζί της αλλά μετά χορεύει και φλερτάρει με την αδελφή της. Ο Λένσκι ζηλεύει και αρχίζει μια λογομαχία ανάμεσα στους 2 φίλους. Ο Γάλλος δάσκαλος Τρικέ τραγουδά ένα παλιό τραγούδι προς τιμήν της Τατιάνας. Ύστερα από αυτό η διαμάχη μεταξύ των 2 φίλων γίνεται πιο έντονη και ο Λένσκι τελικά καλεί σε μονομαχία τον Ονέγκιν. Η Τατιάνα καταρρέει και η γιορτή τελειώνει μέσα σε σύγχυση.
Σκηνή Δεύτερη: Στις όχθες ενός ρυακιού στο δάσος, νωρίς το πρωί. Ο Λένσκι φτάνει πρώτος στο σημείο της μονομαχίας, συνοδευόμενος από τον μάρτυρά του, τον Ζαρέτσκυ. Ατενίζοντας τη φύση, απευθύνει ένα σπαραξικάρδιο αντίο στην Όλγα, που ίσως δεν δει ξανά. Καταφθάνει και ο Ονέγκιν, που έχει φέρει για μάρτυρά του στη μονομαχία τον υπηρέτη του τον Γκιγιό. Οι 2 άντρες διστάζουν να μονομαχήσουν λόγω της φιλίας τους, αλλά δεν μπορούν και να αθετήσουν τον λόγο τους. Οι δυο μάρτυρες γεμίζουν τα πιστόλια και ο Λένσκι πέφτει νεκρός με τον πρώτο πυροβολισμό.
Γ' Πράξη Επεξεργασία
Σκηνή Πρώτη: Σαλόνι χοροεσπερίδας ενός μεγάρου στην Αγία Πετρούπολη. Πέντε χρόνια έχουν περάσει, κατά τη διάρκεια των οποίων ο Ονέγκιν ταξίδεψε σε διάφορα μέρη της Ευρώπης. Κάθεται μόνος του σε μια γωνιά του σαλονιού, όπου δίνεται μια χοροεσπερίδα, και αναλογίζεται την άδεια του ζωή και παλεύει ακόμη με τις τύψεις του για το θάνατο του Λένσκι. Κάνει την είσοδό του ο ιδιοκτήτης του μεγάρου, ο πρίγκηπας Γκρεμίν με τη σύζυγό του, που άλλη δεν είναι από την Τατιάνα, και την συστήνει στον έκπληκτο Ονέγκιν. Η Τατιάνα τον αντιμετωπίζει με ψυχρότητα και αποχωρεί. Ο Γκρεμίν περιγράφει στον Ονέγκιν την ευτυχία που έχει γνωρίσει στο πλευρό της γυναίκας του και το πως αυτή τον έσωσε από μια θλιβερή και μοναχική ζωή. Ο Ονέγκιν συνειδητοποιεί ότι αυτή μπορεί να είναι και η μόνη σωτηρία για τον ίδιο και της γράφει ένα γράμμα. Της ζητά μια συνάντηση, της εκφράζει τον έρωτά του και της ζητά να φύγουν μαζί.
Σκηνή Δεύτερη: Σαλόνι του πρίγκηπα Γκρεμίν. Η Τατιάνα διαβάζει την επιστολή του Ονέγκιν και κλαίει, ξαφνικά μπαίνει ο Ονέγκιν και πέφτει στα πόδια της αλλά αυτή τον αποδιώχνει λέγοντάς του ότι ενδιαφέρεται γι' αυτήν μόνο τώρα που έγινε πλούσια και σπουδαία. Ο Ονέγκιν τη διαβεβαιώνει για την αγνότητα των αισθημάτων του αλλά η Τατιάνα, αν και τον αγαπά ακόμη, αποφασίζει να μείνει πιστή στον σύζυγό της και τον διώχνει οριστικά, αφήνοντάς τον συντετριμμένο.
Δομή της όπερας Επεξεργασία
- Εισαγωγή
Α΄ Πράξη Επεξεργασία
Σκηνή Πρώτη
- 1 Ντουέτο και κουαρτέτο
- 2 Χορωδία και χορός των αγροτών
- 3 Σκηνή και αριόζο της Όλγας
- 4 Σκηνή
- 5 Σκηνή και κουαρτέτο
- 6 Σκηνή και αριόζο του Λένσκι
- 7 Τελική σκηνή
Σκηνή δεύτερη
- 8 Εισαγωγή και σκηνή με την παραμάνα
- 9 Σκηνή της επιστολής
- 10 Σκηνή και ντουέτο
Σκηνή Τρίτη
- 11 Χορωδία των κοριτσιών
- 12 Σκηνή και άρια του Ονέγκιν
Β' Πράξη Επεξεργασία
Σκηνή Πρώτη
- 13 Ιντερμέτζο και βάλς με σκηνή και χορωδία
- 14 Σκηνή και απαγγελία του Τρικέ
- 15 Μαζούρκα και σκηνή
- 16 Φινάλε
Σκηνή δεύτερη
- 17 Εισαγωγή, σκηνή και άρια του Λένσκι
- 18 Σκηνή της μονομαχίας
Γ' Πράξη Επεξεργασία
Σκηνή Πρώτη
- 19 Πολωνέζα
- 20 Σκηνή, σκωτσέζικος χορός και άρια του πρίγκηπα Γκρεμίν
- 21 Σκηνή, αριόζο του Ονέγκιν και σκωτσέζικος χορός
Σκηνή δεύτερη
- 22 Φινάλε
Αξιοσημείωτα κομμάτια Επεξεργασία
- Α΄ Πράξη
- Το ντουέτο της Όλγας και της Τατιάνας «Έχετε ακούσει...»
- Η άρια του Λένσκι «Πόσο χαρούμενος, πόσο χαρούμενος είμαι!.. Σ 'αγαπώ!...»
- Η σκηνή της επιστολής της Τατιάνας «Άσε με να πεθάνω, αλλά πρώτα...»
- Η άρια του Ονέγκιν «Αν ήθελα να περιορίσω τη ζωή μου...»
- Β' Πράξη
- Βαλς
- Μαζούρκα
- Η άρια του Λένσκι «Πού, πού, πού πήγατε...»
- Γ' Πράξη
- Πολωνέζα
- Η άρια του πρίγκηπα Γκρεμίν «Όλες οι ηλικίες υποτάσσονται στην αγάπη...»
- Φινάλε με Τατιάνα και Ονέγκιν
Σημειώσεις Επεξεργασία
- ↑ Το εξιστόρησε λεπτομερώς ο ίδιος ο συνθέτης σε μια επιστολή του προς τον αδελφό του
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Γιάννης και Ανθούλα Παπαδοπούλου (2001). «Λιμπρέτα». Όπερα, Διαδρομή στα Λυρικά Μονοπάτια. Αθήνα: Μουσικός οίκος Φίλιππος Νάκας. σελίδες 315–316. ISBN 960-290-571-9.
- ↑ Γιάννης και Ανθούλα Παπαδοπούλου (2001). «ΧΙ. Η όπερα στη Ρωσία». Όπερα, Διαδρομή στα Λυρικά Μονοπάτια. Αθήνα: Μουσικός οίκος Φίλιππος Νάκας. σελίδες 155–6. ISBN 960-290-571-9.
- ↑ 3,0 3,1 Harold Rosenthal -John Warrack (ed. italiana Luciano Alberti) (1991). Dizionario enciclopedico dell'opera lirica. Φλωρεντία: Le lettere. σελ. 271. ISBN 88 7166 038 2.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Ο Ευγένιος Ονέγκιν το 1994 στο Glyndebourne Festival Opera
- Το λιμπρέτο στα Ρώσικα
- Το λιμπρέτο στα αγγλικά