Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου
| Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, αρχικά Ευτυχία Χατζηγεωργίου-Οικονόμου, αργότερα Νικολαΐδου και τελικά Παπαγιαννοπούλου[3] (1893 - 7 Ιανουαρίου 1972) ήταν η πρώτη και σημαντικότερη στιχουργός του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού.[4][5][6][7]
| Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου | |
|---|---|
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 1893[1][2] Αϊδίνιο |
| Θάνατος | 7 Ιανουαρίου 1972 Αθήνα |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Ιδιότητα | στιχουργός |
| Συγγενείς | Ρέα Μανέλη (εγγονή) |
| Είδος τέχνης | ρεμπέτικο |
Πρώιμα χρόνια Επεξεργασία
Γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας, και έχασε σε μικρή ηλικία τον πατέρα της. Το 1911 την πάντρεψαν μετά από προξενιό με τον έμπορο Κωστή Νικολαΐδη, 20 χρόνια μεγαλύτερό της. Απέκτησαν δύο παιδιά, την Καίτη και την Μαίρη. Ο τουρκικός στρατός εισέβαλε στο Αϊδίνι και μαζί με τους Τσέτες υποχρέωσαν την οικογένειά της να εγκαταλείψει τη Σμύρνη. Τα επόμενα χρόνια η Ευτυχία μαζί με τη μητέρα της και τις δυο κόρες της έζησαν για μικρά διαστήματα ως πρόσφυγες στην ασιατική Σπάρτη αλλά και στην Αττάλεια. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αναγκάστηκε να καταφύγει στην Ελλάδα.
Καριέρα Επεξεργασία
Ζώντας μια έντονη και περιπετειώδη ζωή[8], σταδιοδρόμησε αρχικά στην Ελλάδα ως ηθοποιός, δασκάλα και ποιήτρια[9], ενώ αργότερα αναδείχθηκε σε μια σημαντική λαϊκή στιχουργό. Η μεγάλη αξία της στιχουργικής της αναγνωρίστηκε πολύ αργότερα, ιδίως μετά το θάνατό της.[10]
Ξεκίνησε να γράφει στίχους για τραγούδια το 1948 και να τα πουλά για ποσά από 200 έως 300 δραχμές.[11] Έχοντας όμως μεγάλο εθισμό στη χαρτοπαιξία, έχασε πάρα πολλά χρήματα με αυτόν τον τρόπο. Όταν έγραφε τους στίχους, έπειτα αποποιείτο τα πνευματικά της δικαιώματα.[12][13]
Πολλές δικές της στιχουργικές δημιουργίες έγιναν πολύ μεγάλες επιτυχίες[14], με τη βοήθεια σπουδαίων συνθετών της εποχής, όπως του Βασίλη Τσιτσάνη, του Μανώλη Χιώτη, του Μάνου Χατζιδάκι, του Αποστόλου Καλδάρα κ.α. Στίχοι της υπάρχουν σε πολλές λαϊκές επιτυχίες, π.χ.
- Ηλιοβασιλέματα, Περασμένες μου αγάπες σε μουσική Μανώλη Χιώτη,
- Δυο πόρτες έχει η ζωή, Φεύγω με πίκρα στα ξένα που τραγούδησε ο Στέλιος Καζαντζίδης,
- Πετραδάκι, πετραδάκι, Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά, Όνειρο απατηλό σε μουσική Απόστολου Καλδάρα,
- Η διπρόσωπη (Σβήσε με κυρά μου), σε μουσική και εκτέλεση Αντώνη Ρεπάνη
- Συρματοπλέγματα βαριά σε μουσική Μπάμπη Μπακάλη,
- Είμαι αϊτός χωρίς φτερά σε μουσική Μάνου Χατζιδάκι,
- Του ντερβίση το πιοτό και Τι να σου κάνει μια καρδιά σε μουσική που έγραψε ο Αντώνης Κατινάρης και άλλα πολλά.
Με τον Βασίλη Τσιτσάνη έκανε συνολικά τρία τραγούδια: "Το Ντιβάνι" που ηχογραφήθηκε για δίσκο γραμμοφώνου το 1954 με την Αννα Χρυσάφη και τον ίδιο τον Βασίλη Τσιτσάνη, "Τα αντράκια" που ηχογραφήθηκε το 1957 με τον Στέλιο Καζαντζίδη και "Ο φλώρος", πάλι το 1957, με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση και την Γιώτα Λύδια.
Μερικά τραγούδια της είναι: «Ηλιοβασιλέματα», «Περασμένες μου αγάπες», «Δυο πόρτες έχει η ζωή», «Φεύγω με πίκρα στα ξένα», «Γυάλινος κόσμος», «Θα βρω μουρμούρη μπαγλαμά», «Όνειρο απατηλό», «Στο τραπέζι που τα πίνω», «Στου Αποστόλη το κουτούκι», «Ρίξτε στο γυαλί φαρμάκι», «Μου σπάσανε το μπαγλαμά», «Ανεμώνα», «Αργά, είναι πια αργά», «Λίγο-λίγο, θα με συνηθίσεις», «Πήρα απ' τη νιότη χρώματα», «Αν είναι η αγάπη έγκλημα», «Η διπρόσωπη», «Ένας αϊτός γκρεμίστηκε», «Συρματοπλέγματα βαριά», «Είμαι αετός χωρίς φτερά», «Τι έχει και κλαίει το παιδί», «Η Μαλάμω», «Πετραδάκι, πετραδάκι», «Του ντερβίση το πιοτό», «Τι να σου κάνει μια καρδιά».[15]
Θεωρείται ότι έχει πολλές άγνωστες δημιουργίες, καθώς μόνο ένα μικρό μέρος αυτών που έγραψε είναι καταχωρημένο στο όνομά της. Η ίδια δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για την αναγνώριση του έργου της και για την είσπραξη δικαιωμάτων, με αποτέλεσμα, παρά την επιτυχία των τραγουδιών της, να πεθάνει φτωχή.[16]
Προσωπική ζωή Επεξεργασία
Γνώρισε τον Γεώργιο Παπαγιαννόπουλο, τον μόνο άντρα που κέρδισε την καρδιά της, και παντρεύτηκαν το 1932. Μετά τον θάνατο της κόρης της Μαίρης το 1960, βρήκε καταφύγιο στη χαρτοπαιξία. Απεβίωσε στις 7 Ιανουαρίου 1972 σε ηλικία 79 ετών, έχοντας στο πλευρό της την εγγονή της Ρέα, η οποία τη φρόντισε ως τα γεράματά της.[17]
Κληρονομιά Επεξεργασία
Η ζωή της καταγράφηκε σε βιβλίο γραμμένο από την εγγονή της, Ρέα Μανέλλη, με τίτλο "Η Γιαγιά Μου η Ευτυχία".[18] Αυτή η βιογραφία ενέπνευσε τον θεατρικό μονόλογο που ερμήνευσε η Νένα Μεντή στην παράσταση με το ονοματεπώνυμό της ως τίτλο.[19][20]
Το 2019 η ζωή της έγινε ταινία με τίτλο το όνομά της και με πρωταγωνίστριες στον ομώνυμο ρόλο τις Κάτια Γκουλιώνη (νεαρή ηλικία) και Καρυοφυλλιά Καραμπέτη (μεγαλύτερη ηλικία).[21]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Άαρον Σβαρτς: (Αγγλικά, Ισπανικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Τσεχικά, Κροατικά, Τελούγκου) Open Library. OL7022576A. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ Faceted Application of Subject Terminology. 1634655. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ «ΤΑΞΙΜΙ - Το λαϊκό τραγούδι στο διαδίκτυο». web.archive.org. 8 Οκτωβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ https://www.iefimerida.gr/gynaika/eytyhia-papagiannopoyloy-i-zoi-tis-stihoyrgoy
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=WQnMcArMzyI
- ↑ https://neoskosmos.com/el/202267/i-eftychia-papagiannopoulou-einai-ethniki-stichourchos-kai-kathe-tragoudi-tis-einai-san-ethnikos-ymnos-gia-ton-ellina/
- ↑ https://www.lifo.gr/articles/music_articles/263047/eytyxia-papagiannopoyloy-i-stixoyrgos-poy-tragoydithike-apo-to-panellinio-alla-doksastike-katopin-eortis
- ↑ https://www.kathimerini.gr/culture/books/1057287/i-giagia-moy-i-eytychia-papagiannopoyloy/
- ↑ https://www.bovary.gr/oramatistes/17025/eytyhia-papagiannopoyloy-ohi-koym-kan-ayto-paizoyn-oi-aniares-kologries
- ↑ http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=236942
- ↑ https://www.ertflix.gr/synenteyxeis/prosopika/prosopika-afieroma-stin-eytychia-papagiannopoyloy-v-meros/
- ↑ Σήμερα .gr, Σαν. «Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου». Σαν Σήμερα .gr. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ https://www.real.gr/media/arthro/prosopika_me_tin_elena_katritsi_afieroma_stin_eutyxia_papagiannopoulou-647186/
- ↑ https://www.monopoli.gr/2020/01/07/istories/364725/eytyxia-papagiannopoulou-oi-agnostes-istories-piso-apo-ta-pio-diasima-tragoudia-tis/
- ↑ http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=236942
- ↑ «Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου: η στιχουργός που τραγουδήθηκε από το πανελλήνιο αλλά δοξάστηκε κατόπιν εορτής». LiFO. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ https://www.news247.gr/afieromata/eytychia-papagiannopoyloy-5-pragmata-poy-prepei-na-xereis.7559396.html
- ↑ «in.gr : Αθήνα : Θέατρα». web.archive.org. 28 Μαρτίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2008. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ IEFIMERIDA.GR, NEWSROOM (2 Νοεμβρίου 2015). ««Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου» στο θέατρο «Χώρα» | ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ». iefimerida.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «v4.e-go.gr - 'Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου' με τη Νένα Μεντή - time out , θεατρο». web.archive.org. 13 Φεβρουαρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.
- ↑ «Ευτυχία». αθηνόραμα. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2020.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)- «Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου». στη Μηχανή του Χρόνου
- Ευτυχία Παπαγιαννοπουλου στο Discogs
