Ηρακλής (όπερα)
Ο Ηρακλής (Hercules) είναι όπερα («μουσικό δράμα») σε τρεις πράξεις του Γκέοργκ Φρίντριχ Χαίντελ (HWV 60), που συντέθηκε τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1744. Το λιμπρέτο στην αγγλική γλώσσα γράφηκε από τον αιδεσιμότατο Τόμας Μπρώτον (Thomas Broughton, 1704-1774), βασιζόμενο στην τραγωδία του Σοφοκλέους Τραχίνιαι και το ένατο βιβλίο των Μεταμορφώσεων του Οβιδίου.[1]
 | |
| Τίτλος | Hercules |
|---|---|
| Γλώσσα | Αγγλικά |
| Ημερομηνία δημοσίευσης | 1744 |
| Μορφή | ορατόριο |
| Βασίζεται σε | Τραχίνιαι Μεταμορφώσεις |
| δεδομένα () | |
Ιστορία Επεξεργασία
Η παγκόσμια πρεμιέρα της όπερας έγινε στο King's Theatre στο Λονδίνο στις 5 Ιανουαρίου 1745 σε στιλ κοντσέρτου. Μόνο δύο παραστάσεις εκείνου του «ανεβάσματος» έλαβαν χώρα.[2] Ο ρόλος του Λίχα γράφηκε αρχικώς ως ένας μικρός ρόλος για τενόρο, αλλά ο Χαίντελ τον επεξέτεινε κατά πολύ πριν από την πρεμιέρα και τον άλλαξε σε ρόλο για γυναίκα κοντράλτο, ώστε να δώσει την ευκαιρία στη Σουζάνα Σίμπερ (Susannah Maria Cibber, 1714-1766) να τραγουδήσει 6 άριες. Ωστόσο η Σίμπερ ήταν άρρωστη την πρώτη βραδιά, οπότε μέρος της μουσικής παραλείφθηκε και άλλο μέρος κατανεμήθηκε σε άλλες καλλιτέχνιδες για την περίσταση. Η Σίμπερ τραγούδησε πάντως στη δεύτερη παράσταση, στις 12 Ιανουαρίου. Η μουσική που είχε γράψει ο Χαίντελ για το χορωδιακό «Wanton God» και την άρια «Cease, ruler of the day» δεν παίχθηκε ποτέ με αυτή την όπερα και ο συνθέτης προσάρμοσε τη δεύτερη για το τέλος της όπεράς του Θεοδώρα. Η όπερα Ηρακλής ήταν πλήρης αποτυχία και ο Χαίντελ διέκοψε τις παραστάσεις. Τα επόμενα έτη έγιναν τρεις ακόμα παρουσιάσεις του έργου, δύο το 1749 και μία το 1752, για τις οποίες ο ρόλος του Λίχα αφαιρέθηκε και αρκετή άλλη μουσική επίσης.[3]
Υποστηρίζεται ότι η πρώτη παρουσίαση του έργου ως ορατορίου συνεισέφερε στη μετέπειτα παραμέλησή του, καθώς δεν πέτυχε στη μετάβαση στις αίθουσες συναυλιών ή και στους ναούς. Τον 20ό αιώνα, οπότε «ανέβηκε» στην πλήρη μορφή, επαναξιολογήθηκε και επαινέθηκε ως ένα από τα ανώτερα αριστουργήματα της εποχής του από προσωπικότητες όπως ο Ρομαίν Ρολάν και οι μουσικολόγοι Ανρύ Πρυνιέρ και Πωλ Χένρυ Λανγκ.[3] Η πρώτη από αυτές τις παρουσιάσεις έγινε στο Μύνστερ της Γερμανίας το 1925.
Ρόλοι Επεξεργασία
| Ρόλος | Φωνή | Διανομή στην πρεμιέρα (5 Ιανουαρίου 1745) |
|---|---|---|
| Ηρακλής | βαθύφωνος | Χένρυ Ρέινολντ |
| Δηιάνειρα, σύζυγος του Ηρακλή | μεσόφωνος | Αναστασία Ρόμπινσον |
| Ιόλη, κόρη του βασιλιά της Οιχαλίας | υψίφωνος | Ελιζαμπέτ Ντυπάρκ («Λα Φραντσεζίνα») |
| Ύλλος, γιος του Ηρακλή | τενόρος | Τζων Μπίερντ |
| Λίχας, αγγελιοφόρος | κοντράλτο | Σουζάνα Σίμπερ |
Σύνοψη Επεξεργασία
Ο μέγας ήρωας Ηρακλής επιστρέφει στη σύζυγό του Δηιάνειρα μετά από καιρό, φέρνοντας μαζί του ως αιχμάλωτη την όμορφη πριγκίπισσα Ιόλη. Τότε η Δηιάνειρα κατατρώγεται από ζήλεια και σε μια απόπειρα να κρατήσει τον Ηρακλή πιστό σε εκείνη προκαλεί χωρίς να το θέλει τον θάνατό του, οπότε τρελαίνεται.
Μουσικά χαρακτηριστικά Επεξεργασία
Η τελική σκηνή της τρέλας της Δηιάνειρας «Where shall I fly?» είναι ένα από τα γνωστότερα μέρη της μουσικής της όπερας. Περιέχει πολλές μεταβολές στο τέμπο και τη διάθεση, ακολουθώντας τον πανικό και την απελπισία της ηρωίδας. Το σχόλιο του χορού επί της δράσεως, κατά το πρότυπο των χορών της αρχαιοελληνικής τραγωδίας, με ποικίλη και εφευρετική μουσική.[4] Μερικά από τα χορωδιακά περιέχουν μακρές φούγκες, ενώ άλλα αποτελούν «χαρούμενες» μελωδίες.[5] Υπάρχει εκτεταμένη χρήση του μουσικού χρωματικισμού (chromaticism).[5] Κατά τη γνώμη του μουσικολόγου Πωλ Χένρυ Λανγκ, η υπεροχή του λιμπρέτου, η αριστοτεχνική ανάδειξη των χαρακτήρων μέσω της μουσικής και η τεράστια μουσική επινοητικότητα του Χαίντελ καθιστούν τον Ηρακλή «το στεφάνωμα της δόξας του μουσικού δράματος του μπαρόκ».[5]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Lang, Paul Henry (1996). George Frederic Handel. Courier Dover Publications. σελίδες 421–429. ISBN 9780486292274. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2011.
- ↑ Winton Dean: «Hercules, one of the greatest secular musical dramas in the English language», βιβλιαράκι συνοδευτικό του δίσκου της όπερας από την RCA Victor records (1968)
- ↑ 3,0 3,1 Dean 1968
- ↑ Blakeman, Edward (2009). The Faber Pocket Guide to Handel. Faber & Faber. ISBN 978-0571238316.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Lang, Paul Henry (2011). George Frederic Handel, revised edition 2011. Dover. ISBN 978-0486292274.
Πηγές Επεξεργασία
- Το λήμμα «Hercules» στο New Grove Dictionary of Opera, επιμ. Stanley Sadie, Λονδίνο 1992, ISBN 0-333-73432-7
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Η παρτιτούρα του έργου στην έκδοση του Φρ. Κρύσαντερ, Λειψία 1859 (στην αγγλική και γερμανική γλώσσα)
- Το λιμπρέτο της όπερας από το Πανεπιστήμιο Στάνφορντ