Ηρώδης Αρχέλαος
Ο Ηρώδης Αρχέλαος (23 π.Χ.- π. 18 μ.Χ.) ήταν εθνάρχης της Ιουδαίας της Σαμάρειας και της Ιδουμαίας (4 π.Χ.-6 μ.Χ.).
| Ηρώδης Αρχέλαος | |
|---|---|
 Ηρώδης Αρχέλαος | |
Εθνάρχης της Ιουδαίας | |
| Περίοδος | 4 π.Χ. – 6 μ.Χ. |
| Προκάτοχος |  Ηρώδης ο Μέγας Βασιλιάς των Ιουδαίων |
| Διάδοχος |  Κωπώνιος Επίτροπος της Ιουδαίας |
| Γέννηση | 23 π.Χ. |
| Θάνατος | 18 |
| Σύζυγος | Μαριάμνη Γ΄ (;) Γλαφύρα |
| Οίκος | Ηρωδιανή Δυναστεία |
| Πατέρας | Ηρώδης ο Μέγας |
| Μητέρα | Μαλθάκη εκ Σαμαρείας |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Ήταν γιος του Ηρώδη Α΄ του Μεγάλου και της Μαλθάκης, αδελφός του Ηρώδη Αντίπα και ετεροθαλής αδελφός του Ηρώδη Β΄ Φίλιππου.
Τα γεγονότα ύστερα από τον θάνατο του Ηρώδη Α΄
ΕπεξεργασίαΎστερα από τον θάνατο του Ηρώδη Α΄ (4 π.Χ.), ο σύμβουλός του Πτολεμαίος συγκέντρωσε λαό και στρατό στο αμφιθέατρο της Ιεριχούς, άνοιξε τη διαθήκη του νεκρού βασιλιά και τη διάβασε στους συγκεντρωμένους. Σύμφωνα με αυτήν διάδοχός του και βασιλιάς γινόταν ο Ηρώδης Αρχέλαος, που έπαιρνε τα εδάφη της Ιουδαίας, της Σαμάρειας και της Ιδουμαίας, ενώ ο Ηρώδης Αντίπατρος και ο Ηρώδης Φίλιππος έγιναν τετράρχες της Γαλιλαίας & Περαίας ο πρώτος και της Πανειάδος, Γαυλανίτιδος, Βαταναίας & Τραχωνίτιδος ο δεύτερος[1].
Όταν τελείωσε η επίσημη περίοδος του πένθους, ο Αρχέλαος συγκέντρωσε τα πλήθη στην Ιερουσαλήμ και τους ανακοίνωσε, ότι θα μεταβεί στη Ρώμη για να διεκδικήσει το βασιλικό αξίωμα ενώπιον του Οκταβιανού Αυγούστου[2]. Ταυτόχρονα ζήτησε από τους πολίτες να τού ζητήσουν ό,τι θα τους ευχαριστούσε. Άλλοι ζήτησαν μείωση των φόρων, άλλοι ζήτησαν τη θανάτωση των συμβούλων του Ηρώδη Α΄ και άλλοι διάφορα πράγματα. Ο Ηρώδης Αρχέλαος βρέθηκε σε αδιέξοδο και υποσχέθηκε να ικανοποιήσει τα αιτήματά τους, όταν θα επέστρεφε από την Ρώμη[3].
Αρκετοί όμως πολίτες, κυρίως Φαρισαίοι, συγκεντρώθηκαν μέσα στο Ναό ζητώντας του να τιμωρηθούν, όσοι δολοφόνησαν πολίτες την εποχή της βασιλείας του Ηρώδη (αναφερόμενοι σε ένα περιστατικό βίας που είχε συμβεί, λίγο πριν πεθάνει ο Ηρώδης και είχε προκαλέσει αρκετά θύματα στην παράταξή τους) και την καθαίρεση του αρχιερέα τον οποίο θεωρούσαν ανάξιο. Ένας Ρωμαίος χιλίαρχος κινήθηκε εναντίον τους χωρίς σπουδαία αποτελέσματα. Οι πολίτες κατάφεραν να παραμείνουν στον Ναό και τις επόμενες ημέρες ενισχύθηκαν και από άλλους. Ο Αρχέλαος κάλεσε το στρατό να επέμβει. Αυτό προκάλεσε ταραχές και 3.000 πολίτες σκοτώθηκαν στα προπύλαια του Ναού[4].
Αφού ηρέμησαν τα πνεύματα ο Αρχέλαος και η συνοδεία του έφυγαν για την Ρώμη, αφήνοντας τη διακυβέρνηση του βασιλείου στον Ηρώδη Β΄ Φίλιππο. Όταν έφτασαν στην Καισάρεια, ο Ηρώδης Αρχέλαος και η συνοδεία του συνάντησαν τον Σαβίνο, έναν Ρωμαίο φοροεισπράκτορα που κατευθυνόταν στην Ιερουσαλήμ. Εκεί ο Ηρώδης Αρχέλαος, ο έπαρχος της Συρίας Ουάρρος που έφτασε επίσης στην πόλη και ο Σαβίνος συμφώνησαν, ότι ο τελευταίος θα παρέμενε στην Καισάρεια μέχρι να ξεκαθαριστεί η υπόθεση της διαδοχής, καθώς οι θησαυροφύλακες του βασιλείου, ύστερα από εντολή του Ηρώδη Αρχελάου, λογοδοτούσαν μόνο σε αυτόν. Αυτή η συμφωνία δεν τηρήθηκε: όταν ο Ηρώδης Αρχέλαος έφυγε για την Ρώμη και ο Ουάρρος γύρισε στη Συρία, ο Σαβίνος πήγε στην Ιερουσαλήμ[5].
Ταραχές και εξεγέρσεις
Επεξεργασία
Ενώ ο Ηρώδης Αρχέλαος και ο αδελφός του Ηρώδης Αντίπατρος φιλονικούσαν στη Ρώμη για τον βασιλικό τίτλο, καθώς υπήρχε και μια προγενέστερη διαθήκη του Ηρώδη, που όριζε ως βασιλιά τον Ηρώδη Αντίπατρο[6], στην Ιερουσαλήμ ξέσπασαν ταραχές εξ' αιτίας της αρπακτικότητας του Σαβίνου[7]. Ο Σαβίνος και η δύναμη που είχε μαζί του οχυρώθηκαν στο φρούριο Αντωνία. Το πλήθος τους πολιόρκησε. Ο βασιλικός στρατός πήρε το μέρος των επαναστατών εκτός από 3.000 άντρες από τη Σεβαστή (Σεβαστηνοί), που είχαν επικεφαλής τους τον Βαλέριο Γράτο και τον Άννιο Ρούφο. Ο Σαβίνος κατάφερε να στείλει μήνυμα στον Ουάρρο, ζητώντας του επειγόντως βοήθεια[8].
Ταυτόχρονα αρκετές εξεγέρσεις συγκλόνιζαν το βασίλειο. Στην Ιδουμαία στασίασε ο βασιλικός στρατός. Την κατάσταση έσπευσε να αντιμετωπίσει ένας από τους ανιψιούς του Ηρώδη, που ονομάζονταν Αχίαβος. Στη Σέπφωρη της Γαλιλαίας έγινε εξέγερση με επικεφαλής τον Ιούδα γιο και διάδοχο του στασιαστή Εζεκία, που σε νεαρή ηλικία είχε εξοντώσει ο Ηρώδης[9]. Στην Περαία ο Σίμων, που ήταν δούλος του Ηρώδη ανακηρύχθηκε βασιλιάς. Κατόπιν επιτέθηκε με τους οπαδούς του στα βασιλικά ανάκτορα της Ιεριχούς και τα έκαψε, ενώ κάποιοι άλλοι Περαΐτες έκαψαν τα ανάκτορα, που βρισκόταν στην πόλη Βηθαράμαθα κοντά στον Ιορδάνη[10]. Ο Γράτος καταδίωξε τον Σίμωνα[11], τον νίκησε σε μάχη και τον σκότωσε. Στην περιοχή της Αμμαούντας (Εμμαούς) ένας βοσκός ονόματι Αθρογγαίος με την υποστήριξη των τεσσάρων αδελφών του ανακηρύχθηκε βασιλιάς. Επιτέθηκε μάλιστα και σε ένα Ρωμαϊκό απόσπασμα μεταφοράς τροφίμων που βρίσκονταν στην περιοχή, σκοτώνοντας τον επικεφαλής του Άρειο και επιφέροντάς του βαριές απώλειες. Τελικά το απόσπασμα σώθηκε χάρη στην έγκαιρη επέμβαση του Γράτου[12], που κατόρθωσε να διαλύσει τη συμμορία του Αθρογγαίου[13].
Ο Ουάρρος, αφού συγκέντρωσε δύο λεγεώνες και αρκετά συμμαχικά σώματα από Σύριους και Ναβαταίους Άραβες του Αρέτα, βάδισε εναντίον του αλληλοσπαρασσόμενου βασιλείου. Αφού έφτασε στη Γαλιλαία άφησε τον συνεργάτη του Γάιο με ένα μέρος του στρατού να καταστείλει την εξέγερση και ο ίδιος βάδισε προς τα νότια. Ο Γάιος κατέλαβε τη Σέπφωρη και την έκαψε. Ο Ουάρρος έφτασε στη Σεβάστεια που είχε παραμείνει πιστή στη νόμιμη αρχή. Κατόπιν προχώρησε και στρατοπέδευσε σε ένα χωριό που λέγονταν Αρούς. Από εκεί εξαπέλυσε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις εναντίον των επαναστατών, στις οποίες διακρίθηκαν οι Άραβες του Αρέτα για την αγριότητα τους. Επίσης με διαταγή του Ουάρρου πυρπολήθηκε η Αμμαούς ως αντίποινα για την επίθεση εναντίον του ρωμαϊκού αποσπάσματος. Οι κάτοικοί της είχαν προλάβει να την εγκαταλείψουν[14].
Τελικά ο Ουάρρος έφτασε μπροστά στην Ιερουσαλήμ. Εκεί έσπευσαν να τον συναντήσουν ο ανιψιός του Ηρώδη Ιώσηπος, ο Ρούφος, ο Γράτος, οι Σεβαστηνοί και όσοι από τον βασιλικό στρατό δεν είχαν αποστατήσει. Ο Σαβίνος είχε ήδη κατορθώσει να διαφύγει προς τη θάλασσα. Ο Ουάρρος κατέλαβε εύκολα την πόλη. Ωστόσο σταύρωσε 2.000 άνδρες, τους οποίους θεώρησε υπευθύνους για τις ταραχές[15]. Τότε έγινε γνωστό, ότι στην Ιδουμαία 10.000 άνδρες είχαν πάρει τα όπλα. Με τη μεσολάβηση του Αχίαβου όμως αυτοί παραδόθηκαν και τα πνεύματα ηρέμησαν[16].
Η τελική διευθέτηση της διαδοχής
ΕπεξεργασίαΟ Ουάρρος έστειλε μια εκτενή αναφορά στην Ρώμη για τα όσα είχαν συμβεί. Ταυτόχρονα μια αντιπροσωπεία από πενήντα Ιουδαίους πολίτες, που είχαν αγανακτήσει με τα όσα είχαν συμβεί, βρέθηκε στην Ρώμη για να καταγγείλει τον Ηρώδη Αρχέλαο[17]. Επίσης στην Ρώμη έφτασε και ο Ηρώδης Φίλιππος[18].
Τελικά, ύστερα από πολλές διαβουλεύσεις, ο Αύγουστος επικύρωσε τη διαθήκη του Ηρώδη Α΄. Στον Ηρώδη Αρχέλαο όμως έδωσε τον τίτλο του εθνάρχη. Του είπε επίσης, ότι στο μέλλον θα του έδινε τον βασιλικό τίτλο, αν αποδείκνυε, ότι ήταν ικανός γι΄ αυτόν (4 π.Χ.)[19].
Ο Ηρώδης Αρχέλαος εθνάρχης
ΕπεξεργασίαΗ διακυβέρνηση του Ηρώδη Αρχελάου ήταν πραγματική καταστροφή. Ήρθε σε διαμάχη με τους υπηκόους του για κάθε είδους ζήτημα, καθαίρεσε δυο αρχιερείς και εξόργισε τους Φαρισαίους επειδή χώρισε τη σύζυγο του Μαριάμ, προκειμένου να νυμφευθεί τη Γλαφύρα, σύζυγο του δολοφονημένου ετεροθαλούς αδελφού του Αλεξάνδρου[20], καθώς ένας τέτοιος γάμος καταδικάζονταν από τον Νόμο. Επειδή θέλησε να ανοικοδομήσει τα καμένα ανάκτορα της Ιεριχούς, καθώς και να χτίσει μια πόλη, που θα έφερε το όνομά του, ακολούθησε μια φορολογική πολιτική, η οποία ήταν ιδιαίτερα επαχθής[17]. Οι αντιδράσεις που δημιουργήθηκαν, αντιμετωπίστηκαν με φυλακίσεις και καταπίεση[21].
Τελικά οι κάτοικοι της επικρατείας του Αρχελάου έστειλαν ξανά μία επιτροπή στον Αύγουστο και του ζήτησαν να καλέσει τον Ηρώδη Αρχέλαο στη Ρώμη και να εξετάσει τη συμπεριφορά του (6). Ο Αύγουστος δέχθηκε το αίτημά τους και ο Ηρώδης Αρχέλαος βρέθηκε ένοχος πολλών κατηγοριών. Έτσι καθαιρέθηκε και εξορίστηκε στη Βιέν της Γαλλίας (Gallia). Η επικράτειά του προσαρτήθηκε στην επαρχία της Συρίας[22].
Οικογένεια
ΕπεξεργασίαΝυμφεύτηκε πρώτα τη Μαριάμνη (ίσως είναι η Μαριάμνη Γ΄, κόρη του Αριστόβουλου Δ΄).
Αργότερα τη διαζεύχθηκε, για να νυμφευτεί για δεύτερη φορά, με τη Γλαφύρα, κόρη του Αρχέλαου της Καππαδοκίας. Για τη Γλαφύρα ήταν ο 3ος σύζυγος: ο 1ος ήταν ο Αλέξανδρος (αδελφός του Ηρώδη Αρχέλαου), που απεβίωσε και ο 2ος ήταν ο Ιόβας Β΄ της Μαυριτανίας, που ζούσε ακόμη. Αυτό ήταν ενάντια στον Μωσαϊκό νόμο.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Α.ΧΧΙΙΙ.8-9.[665]-[673].σελ.317-319
- ↑ Ρόπς Ν. Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού. Μέρος Πρώτο. Μια χώρα και ο λαός της. Κεφάλαιο Τρίτο. Το πολιτικό πλαίσιο. 5.Οι κληρονόμοι του Ηρώδη και οι επίτροποι.σελ.79
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.Ι.1.[1]-[3].σελ.13-15
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.Ι.2-3.[4]-[13].σελ.15-17
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.ΙΙ.1-2.[14]-[19].σελ.17-19
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.ΙΙ.3-7.[20]-[38].σελ.19-27
- ↑ Ρόπς Ν. Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού. Μέρος Πρώτο. Μια χώρα και ο λαός της. Κεφάλαιο Τρίτο. Το πολιτικό πλαίσιο. 5.Οι κληρονόμοι του Ηρώδη και οι επίτροποι. σελ.80
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.ΙΙΙ.1-4.[39]-[54].σελ.27-33
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.ΙV.1.[55]-[56].σελ.33
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.ΙV.2.[57]-[59].σελ.33-35
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β ΙV. 2. σελ 33
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.ΙV.3.[60]-[64]σελ.35
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Β ΙV. 3.[64]-[65]. σελ 35
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.V.1.[66]-[71].σελ.37-39
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.V.2.[72]-[75].σελ.39
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.V.3.[76]-[79].σελ.39-41
- ↑ 17,0 17,1 Ιστορία Εικονογραφημένη. Άρχοντες εν΄ ονόματι της Ρώμης.σελ.99
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.VI.1.[83].σελ.41-43
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.VI.2-3.[84]-[98].σελ.43-47
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους.Βιβλίο Β.VIΙ.4.[114]-[116]σελ.53
- ↑ Ρόπς Ν. Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού. Μέρος Πρώτο. Μια χώρα και ο λαός της. Κεφάλαιο Τρίτο.Το πολιτικό πλαίσιο. 5.Οι κληρονόμοι του Ηρώδη και οι επίτροποι.σελ.80
- ↑ Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Βιβλίο Β.VIΙ.3.[111].σελ.51-53
Πηγές
Επεξεργασία- Ιώσηπος Ιστορία του Ιουδαϊκού πολέμου προς Ρωμαίους. Αρχαία Ελληνική Γραμματεία «Οι Έλληνες» Εκδόσεις Κάκτος 1997
- Ρόπς Ν. Η καθημερινή ζωή στην Παλαιστίνη στους χρόνους του Ιησού Εκδόσεις Παπαδήμα 2005
- Ιστορία Εικονογραφημένη.Giulio Firpo. Άρχοντες εν΄ ονόματι της Ρώμης. Εκδόσεις ΠΑΠΥΡΟΣ ΠΡΕΣΣ Τεύχος 309 Μάρτιος 1994