Θεοδώρα Χατζηιωάννου
Η Θεοδώρα Χατζηιωάννου είναι Ελληνίδα ιολόγος. Είναι γνωστή για την έρευνά της πάνω στην ανακάλυψη περιοριστικών παραγόντων κατά του HIV-AIDS και άλλων φακοϊών πρωτευόντων, οι οποίοι περιορίζουν τη δράση των ιών σε συγκεκριμένα είδη, δυσχεραίνοντας τη μελέτη του ιού HIV-1 σε ζωικά μοντέλα. Τα επιστήμονικά της ευρήματα της επέτρεψαν να αναπτύξει τον πρώτο βασισμένο στον HIV-1 ιό ικανό να προκαλέσει συμπτώματα τύπου AIDS σε μη-ανθρωπίδες (και συγκεκριμένα σε μακάκους macaca nemestrina). [1] Είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Έρευνας στο Εργαστήριο Ρετροϊολογίας στο Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ (en:Rockefeller University) της Νέας Υόρκης. Είναι μια εκ των συγγραφέων του πανεπιστημιακού συγγράμματος ιολογίας Principles of Virology.[2]
| Θεοδώρα Χατζηιωάννου | |
|---|---|
| Γέννηση | Ρόδος |
| Εθνικότητα | Ελληνική |
| Υπηκοότητα | Ελληνική/ΗΠΑ |
| Σπουδές | Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, Ιμπίριαλ Κόλετζ του Λονδίνου, Πανεπιστήμιο Claude Bernard |
| Γνωστός για | τη δημιουργία μοντέλου πρωτεύοντος για το σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας HIV-AIDS |
| Σύζυγος | Paul Bieniasz |
| Επιστημονική σταδιοδρομία | |
| Ερευνητικός τομέας | ιολογία |
| Ιδιότητα | ιολόγος, διδάσκων πανεπιστημίου και επιστήμονας |
| Διδακτορικός καθηγητής | François-Loïc Cosset |
| δεδομένα () | |
Πρώτα Χρόνια και Εκπαίδευση Επεξεργασία
Η Θεοδώρα Χατζηιωάννου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Ρόδο.[3] Σπούδασε Βιοχημεία στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ της Μεγάλης Βρετανίας και στη συνέχεια ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στη Βιοτεχνολογία στο Ιμπίριαλ Κόλετζ του Λονδίνου. Εργάστηκε ως βοηθός έρευνας στο εργαστήριο του Robin Weiss στο Institute of Cancer Research, όπου, όπως λέει, ερωτεύτηκε την έρευνα και αποφάσισε να ακολουθήσει διδακτορικές σπουδές.[4] Μετακόμισε στη Λυόν της Γαλλίας, όπου κατέκτησε διδακτορικό τίτλο από το Πανεπιστήμιο Claude Bernard το 1999.[5] Η διδακτορική της έρευνα, υπό την επίβλεψη του François-Loïc Cosset, αφορούσε τη μελέτη προσαρμογής ρετροϊών για τη χρήση τους εργαλεία γονιδιακής θεραπείας, μέσω επέκτασης του τροπισμού τους για τη στόχευση συγκεκριμένων κυττάρων με τροποποίηση του μεμβρανώδους φακέλου.[4]
Σταδιοδρομία Επεξεργασία
Μετά την ολοκλήρωση των διδακτορικών της σπουδών, η Χατζηιωάννου μετακόμισε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου έγινε μέλος του εργαστηρίου του Stephen Goff στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια ως μεταδιδακτορική ερευνήτρια. Στη συνέχεια εκπόνησε περαιτέρω μεταδιδακτορική έρευνα με τον Paul Bieniasz στο Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ και το ερευνητικό κέντρο Aaron Diamond Research Center for AIDS.[5] Ανακηρύχθηκε Επίκουρη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ροκφέλερ το 2006 και προήχθη σε Αναπληρώτρια Καθηγήτρια το 2012.[3]
Έρευνα Επεξεργασία
HIV/AIDS Επεξεργασία
Οι ζωικοί οργανισμοί έχουν μηχανισμούς εγγενούς ανοσίας για την αντιμετώπιση των ιών, που ονομάζονται περιοριστικοί παράγοντες (restriction factors).[6] Οι ιοί μπορούν να εξελιχθούν ώστε να αποφεύγουν αυτούς τους παράγοντες, καθώς όμως η εξέλιξη αυτή λαμβάνει χώρα στον οργανισμό-ξενιστή, ο ιός είναι συχνά ευάλωτος σε περιοριστικούς παράγοντες άλλων ειδών, περιορίζοντας τον τροπισμό του ιού και καθιστώντας δύσκολη τη μελέτη του HIV-1 AIDS σε ζωικά μοντέλα.[7] Μεγάλο μέρος της ερευνητικής εργασίας της Χατζηιωάννου αφορά στην ταυτοποίηση και αντιμετώπιση περιοριστικών παραγόντων κατά του HIV-1 και άλλων φακοϊών.[1] Το 2006, η Χατζηιωάννου έδειξε ότι, αλλάζοντας δύο γονίδια του HIV-1, το καψίδιο (που στοχεύεται από τον παράγοντα TRIM5), και την πρωτεΐνη Vif (που στοχεύει τον παράγοντα APOBEC) με τα αντίστοιχα γονίδια του συγγενούς ιού ανοσοανεπάρκειας του πιθήκου (en:Simian Immunodeficiency Virus,SIV) προσαρμοσμένα ώστε να διαφεύγουν από τους αντίστοιχους περιοριστικούς παράγοντες του μακάκου ρέζους (είδος μαϊμούς του Παλαιού Κόσμου), ο προκύπτων πιθηκο-τροπικός HIV (simian tropic HIv, stHIV) μπορούσε να μολύνει τα κύτταρα των μακάκων.[8] Το 2009, έδειξε ότι η αλλαγή του γονιδίου Vif επαρκούσε ώστε ο HIV-1 να μπορέσει να μολύνει μακάκους macaca nemestrina, των οποίων ο παράγοντας TRIM5a δεν ήταν ικανός να προσδεθεί στο καψίδιο του HIV-1, όπως έδειξαν αυτή και άλλες ερευνητικές ομάδες. [9] Αυτός ο τροποποιημένος ιός εξακολουθούσε να φέρει 96% του γονιδιώματος του HIV-1, καθιστώντας τον μια σημαντική βελτίωση σε σχέση με άλλα μοντέλα που είχαν μεγαλύτερη συγγένεια με τον SIV- ωστόσο εξακολουθούσε να μην μπορεί να προκαλέσει ασθένεια στις μαϊμούδες. [10] Για να μπορέσουν να δημιουργήσουν ένα μοντέλο που θα αναπαρήγε επιτυχώς τα συμπτώματα του ανθρώπινου συνδρόμου ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS) στους μακάκους, εξάντλησαν προσωρινά συγκεκριμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος των μακάκων, και με διαδοχικά "περάσματα" του ιού από μακάκο σε μακάκο επέτρεψαν στον ιό να εξελιχθεί και να προσαρμοστεί ώστε να αναπαράγεται καλύτερα στο νέο οργανισμό ξενιστή. Μετά από πολλαπλά περάσματα (χρησιμοποιώντας ιούς που είχαν αναπαραχθεί σε έναν μακάκο για να μολύνουν τον επόμενο), ο ιός προσαρμόστηκε επαρκώς ώστε οι μακάκοι να επιδείξουν κλασικά συμπτώματα του AIDS, συμπεριλαμβανομένης της καταστροφής των βοηθητικών Τ λεμφοκυττάρων (CD4+ Τ λεμφοκύτταρα, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού τα οποία στοχεύει ο ιός HIV-1). [11] Αυτή ήταν η πρώτη φορά που επιστήμονες είχαν καταφέρει να προκαλέσουν AIDS σε πρωτεύοντα, παρέχοντας ένα μοντέλο-ορόσημο για την ασθένεια, σημαντικά καλύτερο από τα μέχρι πρότινος διαθέσιμα.[11]
SARS-CoV-2/COVID-19 Επεξεργασία
Στις αρχές του 2020, η Χατζηιωάννου ενεπλάκη στην έρευνα κατά του κορονοϊού σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου τύπου 2 SARS-CoV-2 και της ασθένειας που αυτός προκαλεί (COVID-19). Σε συνεργασία με τον Paul Bieniasz, ανέπτυξε δοκιμασίες ψευδοϊού οι οποίες χρησιμποιούν έναν αβλαβή ιό τροποποιημένο ώστε να εκφράζει την πρωτεΐνη Spike του SARS-Cov-2 και μία φθορίζουσα πρωτεΐνη, η παρουσία της οποίας δίνει τη δυνατότητα στους ερευνητές να ανιχνεύσουν και να μετρήσουν την επιτυχή (ή μη) είσοδο του ψευδοϊού στα κύτταρα. [12] Κατάφεραν έτσι να δοκιμάζουν την ισχύ αντισωμάτων από το πλάσμα αίματος ιαθέντων ασθενών τα οποία εμποδίζουν τη είσοδο του ιού στα κύτταρα, παρακολουθώντας την ικανότητα των ψευδοϊών να μολύνουν κύτταρα σε τρυβλίο παρουσία δειγμάτων πλάσματος από διαφορετικούς ασθενείς. [13] [12] Οι ψευδοϊοί αυτοί μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν λαμβάνοντας λιγότερα μέτρα βιοασφάλειας σε σχέση με τον SARS-Cov-2, διευκολύνοντας την έρευνα για τη μελέτη αντισωμάτων κατά του ιού. [12]
Οικογενειακή ζωή Επεξεργασία
Η Χατζηιωάννου είναι παντρεμένη με τον επίσης ιολόγο Paul Bieniasz, με τον οποίο συνεργάζεται συχνά.[13] Έχουν δύο παιδιά.[3]
Σημαντικές επιστημονικές δημοσιεύσεις Επεξεργασία
- Hatziioannou, Theodora; Princiotta, Michael; Piatak, Michael; Yuan, Fang; Zhang, Fengwen; Lifson, Jeffrey D.; Bieniasz, Paul D. (2006-10-06). «Generation of simian-tropic HIV-1 by restriction factor evasion». Science 314 (5796): 95. doi:. ISSN 1095-9203. PMID 17023652.
- Hatziioannou, Theodora; Del Prete, Gregory Q.; Keele, Brandon F.; Estes, Jacob D.; McNatt, Matthew W.; Bitzegeio, Julia; Raymond, Alice; Rodriguez, Anthony και άλλοι. (2014-06-20). «HIV-1-induced AIDS in monkeys». Science 344 (6190): 1401–1405. doi:. ISSN 1095-9203. PMID 24948736. Bibcode: 2014Sci...344.1401H.
- Hatziioannou, Theodora; Ambrose, Zandrea; Chung, Nancy P. Y.; Piatak, Michael; Yuan, Fang; Trubey, Charles M.; Coalter, Vicky; Kiser, Rebecca και άλλοι. (2009-03-17). «A macaque model of HIV-1 infection» (στα αγγλικά). Proceedings of the National Academy of Sciences 106 (11): 4425–4429. doi:. ISSN 0027-8424. PMID 19255423. Bibcode: 2009PNAS..106.4425H.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 «Theodora Hatziioannou». Our Scientists (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ «This Week in Virology». TWiV 662: Principals of Principles, Fifth Edition. 11 Σεπτεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Kalmouki, Nikoleta. «Rhodes Honors Greek-American Scientist | GreekReporter.com» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ 4,0 4,1 «TWiV 465: Theodora the explorer | This Week in Virology» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ 5,0 5,1 «TH. HATZIIOANNOU - Leads the way in AIDS treatment». www.ellines.com. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ «Restriction Factors: From Intrinsic Viral Restriction to Shaping Cellular Immunity Against HIV-1». www.frontiersin.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ «Species tropism of HIV-1 modulated by viral accessory proteins». www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ «Hiv Gets A Makeover from medicineworld.org». medicineworld.org. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ «New Monkey Model For HIV Developed With Altered Human Virus». ScienceDaily (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ «News». ddn-news.com. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ 11,0 11,1 «New AIDS Monkey Model Offers Promise For Medical Research, Rockefeller University Study». BioSpace (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 «How toothless mock viruses could advance research on COVID-19». News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.
- ↑ 13,0 13,1 «Θεοδώρα Χατζηιωάννου: Μια Ελληνίδα ερευνήτρια στη μάχη κατά του κορονοϊού με όπλο το πλάσμα από ιαθέντες». huffingtonpost.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2020.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- interview: «TWiV 465: Theodora the explorer | This Week in Virology» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020.