Ιερά Μητρόπολις Ελασσώνος
Η Ιερά Μητρόπολη Ελασσώνος είναι μια από τις Μητροπόλεις των λεγομένων «Νέων Χωρών[α]». Έδρα της είναι η Ελασσόνα, του νομού Λαρίσης και περιλαμβάνει όλον τον δήμο Ελασσώνος, το Δαμάσι του δήμου Τυρνάβου και από τον νομό Γρεβενών, τη Δεσκάτη, την Παρασκευή, το Δασοχώρι και τον Γήλοφο. Σημερινός Μητροπολίτης Ελασσώνος είναι ο Χαρίτων Τούμπας.
| Ιερά Μητρόπολις Ελασσώνος | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Xώρα | Ελλάδα |
| Έδρα | Ελασσόνα |
| Υπαγωγή | Εκκλησία της Ελλάδος (επιτροπικώς) |
| Ενορίες | 61 |
| Μονές | 7 |
| Μητροπολιτικός ναός | Αγίου Δημητρίου Ελασσώνος |
| Ιστοσελίδα | http://imelassonos.gr/ |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Χαρίτων Τούμπας |
| Πρωτοσύγκελλος | Αρχιμανδρίτης Βησσαρίων Καραλάσκος |
| Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος | Πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Παπαγεωργίου |
| Ιεροκήρυκες | 4 |
| Εφημέριοι | 60 |
| Διάκονοι | 1 |
Ιστορία
Επεξεργασία
Η ίδρυση της επισκοπής ανάγεται στους πρωτοχριστιανικούς χρόνους. Πρώτος γνωστός Επίσκοπος διετέλεσε ο Συμεών το έτος 879. Εκείνη την εποχή η Μητρόπολη ήταν γνωστή ως Επισκοπή Λευκής. Αργότερα μετονομάστηκε σε Επισκοπή Δομενίκου και Ελασσώνος με έδρα το Δομένικο. Από τον 17ο αι. έδρα της Επισκοπής Ελασσώνος και Δομενίκου υπήρξε η Τσαριτσάνη, όπου και διέμενε το μεγαλύτερο μέρος του χριστιανικού πληθυσμού της περιοχής. Καθώς η Ελασσόνα απελευθερώθηκε το 1912, η μητρόπολή της, μαζί με τις υπόλοιπες «Νέες Χώρες», παραχωρήθηκε διοικητικά από το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος, με τον Πατριαρχικό Τόμο του 1928[1].
Επισκοπικός κατάλογος
Επεξεργασία| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Συμεών | ~ 879 | συμμετείχε στη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως |
| Γρηγόριος | ||
| Δημήτριος Ξηρός | ~ 1250 | |
| Ματθαίος | 12 Δεκεμβρίου 1461 – ; | |
| Βησσαρίων | 1510 – 1516 | αργότερα Σταγών |
| Νεόφυτος | 1516 – 12 Απριλίου 1538 | |
| Φιλόθεος | Οκτώβριος 1538 – Νοέμβριος 1555 | |
| Γρηγόριος | 17 Ιανουαρίου 1556 – 1564 | |
| Βασίλειος | 1564 – 1570 | |
| Δαμασκηνός | 1573 – 1574 | |
| Αρσένιος | πριν τον Ιούνιο 1583[2] – 1585 | |
| Γαβριήλ | ~ 1585 ~ 1590[3] | |
| Γαλακτίων | 27 Δεκεμβρίου 1593 – Μάιος 1615 | |
| Τιμόθεος | 1615 – 3 Απριλίου 1618 | |
| Νεόφυτος | 1618 – Δεκέμβριος 1622 | |
| Ιωάσαφ | Δεκέμβριος 1622 – Μάρτιος 1636 | καθαιρέθηκε[4] |
| Κάλλιστος | Μάρτιος 1636[4] – 1636 | |
| Ιωάσαφ | 1637; – 23 Αυγούστου 1638 | κατόπιν Κορίνθου[5] |
| Κάλλιστος | 1638 – Μάιος 1646 | καθαιρέθηκε[6] |
| Γεννάδιος | ; | |
| Γερμανός | 22 Μαΐου 1646[6] – Σεπτέμβριος 1655 | καθαιρέθηκε[7] |
| Αθανάσιος | Σεπτέμβριος 1655[8] – πριν τον Ιούνιο του 1657 | |
| Ιωάσαφ | 1657 – 1669 | |
| Γερμανός | Ιανουάριος 1669 – 1673 | |
| Φιλόθεος | 1673 – Ιανουάριος 1697 | |
| Ζαχαρίας | 1697 – 1703 | |
| Παχώμιος | περί το 1703 – 1709 | |
| Αθανάσιος | 1709 – 1725 | |
| Άνθιμος | 1725 – 1736 | |
| Τιμόθεος | 1736 – Ιανουάριος 1760 | κατόπιν Αίνου |
| Παρθένιος | Ιανουάριος 1760 – 1780 | α΄ θητεία, εξορίστηκε |
| Αμβρόσιος | Μάρτιος 1780 – 15 Ιουλίου 1783 | |
| Παρθένιος | 1783 – Σεπτέμβριος 1798 | β΄ θητεία |
| Ιωαννίκιος | Σεπτέμβριος 1798 – 31 Μαρτίου 1809 | κατόπιν Φιλιππουπόλεως[9] |
| Πορφύριος | Μάρτιος 1809 – 28 Ιουνίου 1813 | από πρώην Ναυπάκτου και Άρτης, κατόπιν εκ νέου Ναυπάκτου και Άρτης |
| Σαμουήλ | 28 Ιουνίου 1813 – Φεβρουάριος 1814 † | |
| Ιγνάτιος | Φεβρουάριος 1814 – Οκτώβριος 1815 | |
| Παρθένιος | Οκτώβριος 1815 – Ιανουάριος 1825 † | |
| Σαμουήλ | Φεβρουάριος 1825 – Σεπτέμβριος 1827 | |
| Ιερώνυμος | Σεπτέμβριος 1827 – 13 Νοεμβρίου 1830 † | |
| Νεόφυτος | Νοέμβριος 1830 – Μάιος 1849 | |
| Γερμανός | Μάιος 1849 – 27 Ιανουαρίου 1853 | επαύθη λόγω φρενοβλάβειας[10] |
| Ιγνάτιος | 27 Ιανουαρίου 1853 – 24 Δεκεμβρίου 1860[11] | |
| Ιγνάτιος (Γρηγορίου) | 24 Δεκεμβρίου 1860[11] – μετά τις 8 Μαρτίου 1867 † | από Κασσανδρείας |
| Κύριλλος (Κτενάς) | |μετά τις 8 Μαρτίου 1867 – Αύγουστος 1886 | από Κώου | |
| Άνθιμος (Απολλώνιος ή Γκέτζης) | 16 Μαρτίου 1887 – 14 Ιανουαρίου 1892 | από Δεβρών, κατόπιν Πρεσπών |
| Νικόδημος (Αγγελίδης ή Αμαξόπουλος) | 14 Ιανουαρίου 1892 – 27 Φεβρουαρίου 1897 † | από Προικοννήσου |
| Σωφρόνιος (Αργυρόπουλος ή Βουτσάς) | 31 Μαΐου 1897 – 19 Οκτωβρίου 1900 | από Καρπάθου, κατόπιν Στρωμνίτσης |
| Πολύκαρπος (Βαρβάκης) | 21 Οκτωβρίου 1900 – 12 Αυγούστου 1910 | κατόπιν Αδριανουπόλεως |
| Νεόφυτος (Ευαγγελίδης) | 22 Αυγούστου 1910 – 28 Ιανουαρίου 1917 † | |
| Ειρηναίος (Παπαδόπουλος ή Παπαμιχαήλ) | 10 Φεβρουαρίου 1922 – 12 Ιουνίου 1924 | από Δαρδανελλίων, παραιτήθηκε |
| Καλλίνικος (Λαμπρινίδης) | 14 Οκτωβρίου 1924 – 29 Μαρτίου 1955 | από Κρήνης, παραιτήθηκε |
| Ιάκωβος (Μακρυγιάννης) | 4 Μαρτίου 1956 – 2 Αυγούστου 1967 | παραιτήθηκε |
| Σεβαστιανός (Ασπιώτης) | 4 Δεκεμβρίου 1967 – 13 Ιουνίου 1995 | παραιτήθηκε |
| Βασίλειος (Κολόκας) | 21 Ιουλίου 1995 – 16 Μαΐου 2014 † | |
| Χαρίτων (Τούμπας) | 29 Ιουνίου 2014 – σήμερα |
Τοπικές Εορτές
Επεξεργασία
- Άγιος Αρσένιος, Επίσκοπος Ελασσόνας (8 Μαΐου)
- Ελευθέρια Ελασσόνας (6 Οκτωβρίου)
Μνημεία
Επεξεργασία- Καθολικό Ιεράς Μονής Ολυμπιωτίσσης, 13ος αι.
- Καθολικό Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Σπαρμού, 14ος αι.
- Καθολικό Ιεράς Μονής Αναλήψεως - Συκέας, 16ος αι.
- Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως Σωτήρος - Δολίχης, 16ος αι.
- Ιεροί Ναοί Αγ. Αθανασίου και Αγ. Αντωνίου Τσαριτσάνης, 16ος αι.
- Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου Τσαριτσάνης, 17ος αι.
Μονές
Επεξεργασία
- Αγίας Τριάδος Σπαρμού
- Αγίου Δημητρίου Τσαριτσάνης
- Παναγίας Ολυμπιωτίσσης Ελασσόνος
- Αναλήψεως Σωτήρος Συκέας
- Αγίας Τριάδος Λιβαδίου
- Γενεθλίου της Θεοτόκου Κανάλων Καρυάς
- Μεταμορφώσεως Σωτήρος Δεσκάτης
Υποσημειώσεις και παραπομπές
ΕπεξεργασίαΥποσημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ «Νέες Χώρες» ονομάζονται 36 Μητροπόλεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, οι οποίες μετά τους Βαλκανικούς πολέμους περιήλθαν στην ελληνική επικράτεια. Αυτές συνεχίζουν να υπάγονται πνευματικά στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά με την Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη της 4ης Σεπτεμβρίου 1928 η Διοίκησή τους παραχωρήθηκε «επιτροπικώς» και υπό δέκα ρητούς όρους στην Εκκλησία της Ελλάδος[1].
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Μαζαράκης, Ευάγγελος (2020). Το υφιστάμενο εκκλησιαστικό καθεστώς των Νέων Χωρών (PDF). Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2021.
- ↑ Πάρδος, Αντώνης (1998). Ἀθωνικὰ Σύμμεικτα 5. Ἀρχεῖο τῆς Ἱ. Μ. Παντοκράτορος. Ἐπιτομὲς ἐγγράφων. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. σελ. 122. ISBN 960-90911-0-5.
- ↑ Αγορίτσας 2017, σελ. 22.
- ↑ 4,0 4,1 Παπαδόπουλος-Κεραμεύς 1963, σελ. 20.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 420.
- ↑ 6,0 6,1 Αποστολόπουλος 1987, σελ. 180.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 198.
- ↑ Αποστολόπουλος 1987, σελ. 336.
- ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 274. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2022.
- ↑ Μητροπολίτης από Μ.Πρωτοσυγκέλλων, Αθηναγόρας (1932). «Ο θεσμός των συγκέλλων εν τω Οικουμενικώ Πατριαρχείω». Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών: 281. https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2022.
- ↑ 11,0 11,1 Καλλίφρων 1867, σελ. 188.
Πηγές
Επεξεργασία- Ιερά Μητρόπολις Ελασσώνος
- Αγορίτσας, Δημήτριος (2017). «Συνοδικό γράμμα του οικουμενικού πατριάρχη Θεολήπτου Β΄ (1586)». Τρικαλινά 37. https://www.academia.edu/35747837/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B3%CF%81%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D_%CF%80%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B7_%CE%98%CE%B5%CE%BF%CE%BB%CE%AE%CF%80%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%92_1586_Synodal_Letter_issued_by_the_Ecumenical_Patriarch_Theoleptos_II_1586_in_favour_of_the_Monastery_of_Christ_Saviour_Great_Meteoron_pdf. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2021.
- Καλλίφρων, Βασίλειος Δ. (1867). Εκκλησιαστικά ή Εκκλησιαστικόν Δελτίον. Κωνσταντινούπολη.
- Αποστολόπουλος, Δημήτρης Γ. (1987). Η Νομική Συναγωγή Του Δοσιθέου. Μία Πηγή Και Ένα Τεκμήριο. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών.
- Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, Αθανάσιος (1963). Ιεροσολυμιτική Βιβλιοθήκη, ήτοι κατάλογος των εν ταις βιβλιοθήκαις του αγιωτάτου αποστολικού τε και καθολικού ορθοδόξου πατριαρχικού θρόνου των Ιεροσολύμων και πάσης Παλαιστίνης αποκειμένων ελληνικών κωδίκων, τόμος τέταρτος (1899) (PDF). Βρυξέλλες: Culture et Civilisation. σελ. 11. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2023.