Ιερά Μητρόπολις Πρεσλάβας

Η Ιερά Μητρόπολις Πρεσλάβας είναι μία πρώην Μητρόπολη του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως με έδρα την πόλη Σούμλα (σημερινό Σούμεν της Βουλγαρίας).

Ο Μητροπολίτης της έφερε τον τίτλο «Μητροπολίτης Πρεσλάβας, υπέρτιμος και έξαρχος Βουλγαρικής Μυσίας».

Ιστορικά στοιχεία

Επεξεργασία

Η περιοχή άνηκε εκκλησιαστικά στην Μητρόπολη Μαρκιανουπόλεως και ακολούθησε εν πολλοίς την βουλγαρική ιστορία. Έτσι, τον 9ο αιώνα αναφέρεται ως έδρα του Βούλγαρου Αρχιεπισκόπου[1]. Μετά από ένα διάστημα αφάνειας, μαρτυρείται ως επισκοπή υποκείμενη στη Μητρόπολη Τυρνόβου[2], τουλάχιστον από τον 17ο αιώνα[1]. Τον Ιούλιο του 1831 προήχθη σε ανεξάρτητη Μητρόπολη.

Με την άνοδο του Βουλγαρικού εθνικισμού και τα επεισόδια που ακολούθησαν[3], ο Πρεσλάβας Άνθιμος εξελέγη Μητροπολίτης Βιδύνης στις 13 Απριλίου 1868 και η Μητρόπολη έμεινε σε χηρεία. Στις 30 Οκτωβρίου 1872 χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Πρεσλάβας ο Προκόπιος, ο οποίος όμως εξαιτίας του Σχίσματος και της κατάστασης δεν μπόρεσε να μεταβεί στην επαρχία του και διέμεινε στην Κωνσταντινούπολη φέροντας τον τίτλο μέχρι τον θάνατό του στις 23 Ιουνίου 1874.

Παράλληλα, η Βουλγαρική Εξαρχία εγκατέστησε το 1872 τον Μητροπολίτη Συμεών (Ποπνικόλωφ) στα Σούμλα, συγχωνεύοντας την Μητρόπολη με τη γειτονική Βάρνα και ονομάζοντάς τον Μητροπολίτη Βάρνης και Πρεσλάβας. Αυτός διέμενε μέχρι το 1882 στα Σούμλα και κατόπιν μεταφέρθηκε στη Βάρνα, ποιμαίνοντας την ενιαία Μητρόπολη ως το θάνατό του το 1937.

Μετά το 1874 το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν χειροτόνησε άλλο Μητροπολίτη Πρεσλάβας και η επαρχία έπαψε να υπάρχει γι'αυτό[1]. Βούλγαροι Μητροπολίτες που χειροτονούνταν από την Εξαρχία ως το 1945 θεωρούνταν σχισματικοί. Το 1937 εξελέγη Μητροπολίτης Βάρνης και Μεγάλης Πρεσλάβας ο Ιωσήφ (Λαζάρωφ Ηλίεφ), επί των ημερών του οποίου ήρθη το σχίσμα (1945) και η Βουλγαρική Εκκλησία εξυψώθηκε σε Πατριαρχείο (1953).

Επισκοπικός κατάλογος

Επεξεργασία
Όνομα Έτη Σημειώσεις
Επίσκοποι Πρεσλάβας
Κωνσταντίνος 9ος αιώνας
Δωρόθεος ~ 1360[4]
Λέων 15ος αιώνας
Γρηγόριος ~ 1578[5]
Σπυρίδων ~ Μάιος 1590[1]
Επίσκοποι Πρεσλάβας (υπό την Μητρόπολη Τυρνόβου)
Γρηγόριος ~ 4 Νοεμβρίου 1620[1]
Καλλίνικος πριν τον Σεπτέμβριο του 1623[1] – μετά το 1643[6]
Νεκτάριος 15 Δεκεμβρίου 1680[7]
Σωφρόνιος 1687[2] – αρχές 18ου αιώνα[7]
Νικοφόρος ~ 1720[8]
Χρύσανθος ~ 1733 – 1734[9]
Παρθένιος ; – 1747[7]
Γεδεών 9 Νοεμβρίου 1747[7] – 1780[10]
Νεόφυτος ~ 1781[11] – 19 Σεπτεμβρίου 1809[12]
Άνθιμος Οκτώβριος 1809 – Μάιος 1831 κατόπιν Βιδύνης
Μητροπολίτες Πρεσλάβας
Γρηγόριος Ιούλιος 1831 – Απρίλιος 1833 παραιτήθηκε[7], αργότερα Δημητριάδος
Γεράσιμος (Πουρνάρας ή Λαχόβαρης) Απρίλιος 1833 – Ιούνιος 1840 κατόπιν Πελαγονίας[7]
Πορφύριος Ιούνιος 1840 – 5 Μαρτίου 1847 κατόπιν Βάρνης
Διονύσιος 5 Μαρτίου 1847 – Δεκέμβριος 1850 από Αργυρουπόλεως[13], κατόπιν Κρήτης
Βενιαμίν 17 Δεκεμβρίου 1850 – 23 Μαΐου 1861 από Συνάδων[13], επαύθη
Άνθιμος (Μιχαήλωφ Τσαλίκωφ) 23 Μαΐου 1861 – 13 Απριλίου 1868 κατόπιν Βιδύνης
Προκόπιος 30 Οκτωβρίου 1872 – 23 Ιουνίου 1874 †

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Σάρδεων 1937, σελ. 157.
  2. 2,0 2,1 Κοτζαγεώργης 2020, σελ. 61.
  3. Καλλίφρωνος, Β.Δ. (1867). «Διορισμοί νέων αρχιερέων κατά το έτος 1868». Εκκλησιαστικόν Δελτίον: 127. https://books.google.de/books?id=ezxTAAAAYAAJ&lpg=RA3-PA127&ots=_HM2JSIVu8&dq=%CE%BC%CE%B7%CF%84%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%20%CF%80%CF%81%CE%B5%CF%83%CE%BB%CE%AC%CE%B2%CE%B1%CF%82&pg=RA3-PA127#v=onepage&q&f=false. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2024. 
  4. Житие и жизнь преподобнаго отца нашего Теодосия иже в Трънове постничьствовавшаго съписано светеишимь патриархомь Константина града кирь Калистомь (изд. В. Н. Златарски). – Сборник за народни умотворения, наука и книжнина, 20/II.2, 1904, 25.
  5. Б. Христова, Д. Караджова, Е. Узунова. Бележки на българските книжовници Х-ХVIII век. Т.1 – 2. С., 2003 – 2004, № 202
  6. Б. Христова, Д. Караджова, Е. Узунова. Бележки на българските книжовници Х-ХVIII век. Т.1 – 2. С., 2003 – 2004, № 308
  7. 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 Σάρδεων 1937, σελ. 158.
  8. Тютюнджиев, Ив. Търновската митрополия през 17. и първата половина на 18 век. Велико Търново, 1999, 33 – 34.
  9. Omont, H. Liste des métropolitains et évêques grecs du Patriarcat de Constantinople vers 1725. – Révue de l'Orient latin, 1, 1893, 315.
  10. Иречек, К. Пътувания по България. 2-ро изд. С., 1974, 941.
  11. Снегаров, И. Старият търновски църковен кодекс. – Годишник на Софийския униврситет: Богословски факултет, 11, 1934, 5.
  12. Иречек, К. Пътувания по България. С., 1974, 941.
  13. 13,0 13,1 Σάρδεων 1937, σελ. 159.