Ιερά Μητρόπολις Βάρνης και Μεγάλης Πρεσλάβας
Η Ιερά Μητρόπολις Βάρνης και Μεγάλης Πρεσλάβας (βουλγαρικά: Варненска и Великопреславска света митрополия) είναι μία από τις Μητροπόλεις της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Έδρα της είναι η πόλη της Βάρνας και στη δικαιοδοσία της περιλαμβάνονται και οι πόλεις Σούμεν, Προβάδια, Ντόμπριτς και Ταργκόβιστε.
| Ιερά Μητρόπολις Βάρνης και Μεγάλης Πρεσλάβας | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Xώρα | Βουλγαρία |
| Έδρα | Βάρνα |
| Υπαγωγή | Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Ναοί | 330 |
| Μονές | 11 |
| Μητροπολιτικός ναός | Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βάρνας |
| Ιστοσελίδα | https://www.mitropolia-varna.org/ |
| Ιεραρχία | |
| Μητροπολίτης | Ιωάννης (Μιχώφ Ιβάνωφ) |
Μητροπολίτης της είναι από τις 22 Δεκεμβρίου 2013 ο Ιωάννης (Μιχώφ Ιβάνωφ).
Ιστορικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΠρώτα χρόνια
ΕπεξεργασίαΗ μητρόπολη Βάρνας (Οδυσσού/Οδησσού της Μοισίας) είναι μία από τις αρχαιότερες μητροπόλεις του κλίματος του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Θεωρείται αποστολική έδρα, σύμφωνα με μια σειρά από πηγές, καθώς ο Απόστολος Ανδρέας ο Πρωτόκλητος κήρυξε το Ευαγγέλιο κατά μήκος της ακτής της Μαύρης Θάλασσας, σύμφωνα με τις απόκρυφες «Πράξεις Ανδρέου»[1]. Στη Βάρνα όρισε ως πρώτο επίσκοπο μαθητή του τον Απόστολο Αμπλία εκ των Εβδομήκοντα[2], για τον οποίο ο Απόστολος Παύλος λέει: «ἀσπάσασθε Ἀμπλίαν τὸν ἀγαπητόν μου ἐν Κυρίῳ[3]». Στο απολυτίκιο του Αμπλία αναφέρεται η Βάρνα (Οδησσός): «Ἰσχύϊ τοῦ Θείου δυναμούμενος πνεύματος τοὺς κατοικοῦντας Ὀδησσὸν υἱοὺς ἀπέδειξας φωτός, Ἀμπλία Ἀπόστολε, ἐπιτελῶν θαυμάτων ἔργα παράδοξα, καὶ καταργῶν δαιμόνων τὰς φάλαγγας»[4].
Βυζαντινή εποχή
ΕπεξεργασίαΑρχικά ήταν μια από τις επισκοπές της Μητροπόλεως Μαρκιανουπόλεως[5]. Πιθανόν από τον 6ο αιώνα εμφανίζεται ως Αρχιεπισκοπή Οδησσού ή Οδυσσού, υποκείμενη στο Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως[5]. Από το δεύτερο μισό του 7ου αιώνα η Οδησσός δεν αναφέρεται πια. Κατά μία άποψη, υπήρχε πόλη με το όνομα Βάρνα/Βάρη/Βάρις κοντά στην Οδησσό, η οποία καταποντίστηκε κατά τη διάρκεια σεισμού ή πλημμύρας περί το 545 μ.Χ. και οι κάτοικοί της μετοίκησαν στην Οδησσό, που μετονομάστηκε σε Βάρνα στα τέλη του ίδιου αιώνα[1]. Τον 9ο-10ο αιώνα, με τον εκχριστιανισμό των Βουλγάρων, επανεμφανίστηκε και επί Αλεξίου Κομνηνού ανυψώθηκε σε Μητρόπολη[5]. Ο τίτλος του μητροπολίτη Βάρνης ήταν «Υπέρτιμος και έξαρχος Μαύρης Θαλάσσης και Πρόεδρος Ρουχτσουκίου»[6].
Κατά τη Βυζαντινή εποχή αναφέρονται αρκετά ονόματα επισκόπων Οδησσού (Βάρνας). Σε επιστολή Συνόδου της επαρχίας Μοισίας προς τον αυτοκράτορα Λέοντα υπογράφει και ο «Δίττας, επίσκοπος της πόλεως Οδησσού της Μοισίας». Μεταξύ των υπογραφών σε αναφορά της Συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως προς τον Πατριάρχη Ιωάννη υπάρχει και το όνομα του Ιωάννη, «επισκόπου των Οδηττών». Με τον τίτλο «επίσκοπος Βάρης» σημειώνονται τρεις ιεράρχες ως το 17ο αιώνα.
Νεότερα χρόνια
ΕπεξεργασίαΤελευταίος Μητροπολίτης του κλίματος του Οικουμενικού Πατριαρχείου εξελέγη το 1864 ο Ιωακείμ (Δημητριάδης ή Δεβετζής), μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης, γνωστός ως «Ιωακείμ Γ΄ ο Μεγαλοπρεπής». Το 1870 μετά τη σύσταση της Βουλγαρικής Εξαρχίας δεν έγινε διαχωρισμός της κοινοτικής περιουσίας μεταξύ πατριαρχικών και εξαρχικών στη Βάρνα, καθώς τότε κατοικούσαν στην πόλη πολύ λίγες βουλγαρικές οικογένειες. Μετά την κατάληψη της πόλης από τους Ρώσους, και κυρίως με τη συνθήκη του Βερολίνου (1878) που αποφάσισε την ίδρυση αυτόνομης βουλγαρικής ηγεμονίας, η κοινότητα Βάρνας και 24 χωριά και πόλεις της περιοχής αναγνωρίστηκαν ως πατριαρχικά[1].
Το 1872, η Βουλγαρική Εξαρχία εγκατέστησε τον πρώτο Βούλγαρο Μητροπολίτη Βάρνης (την οποία συγχώνευσε με την γειτονική Μητρόπολη Πρεσλάβας) Συμεών. Αυτός διέμενε μέχρι το 1882 στα Σούμλα (Σούμεν) και αργότερα μετακόμισε στη Βάρνα, παραμένοντας Μητροπολίτης μέχρι το 1937. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο συνέχισε να χειροτονεί Μητροπολίτες Βάρνης ως το 1924. Εξ αυτών, άλλλοι διέμεναν στη Βάρνα, ενώ άλλοι δεν μπόρεσαν να εγκατασταθούν, όπως ο Νεόφυτος ο οποίος αποδοκιμάστηκε και λιθοβολήθηκε από Βούλγαρους όταν έφτασε το 1906 για να ενθρονιστεί, οπότε επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη[1]. Μετά τον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο οι Βούλγαροι αφαίρεσαν οριστικά από την ελληνική κοινότητα την κυριότητα όλων των ναών[1].
Βούλγαροι Μητροπολίτες που χειροτονούνταν από την Εξαρχία ως το 1945 θεωρούνταν σχισματικοί. Το 1937 εξελέγη Μητροπολίτης Βάρνης και Μεγάλης Πρεσλάβας ο Ιωσήφ, επί των ημερών του οποίου ήρθη το σχίσμα (1945) και η Βουλγαρική Εκκλησία εξυψώθηκε σε Πατριαρχείο (1953).
Επισκοπικός κατάλογος
Επεξεργασία| Όνομα | Έτη | Σημειώσεις |
|---|---|---|
| Δίττας | υπογράφει ως «επίσκοπος της πόλεως Οδησσού της Μοισίας»[1] | |
| Ιωάννης | υπογράφει ως «επίσκοπος των Οδηττών»[1] | |
| Ματθαίος | ~ 13ος αιώνας[7] | |
| Μεθόδιος | ~ Μάιος 1325[8] | |
| Μάρκελλος | ~ 1327[8] | |
| Μεθόδιος | ~ 1347[8] | |
| Αλέξιος | ; – Μάρτιος 1381[8] | |
| Γαβριήλ | πριν τον Ιούλιο 1389 – μετά τον Μάρτιο 1391[9] | |
| Κάλλιστος | ~ 1483 ~ 1484[10] | |
| Γαβριήλ | ~ Ιανουάριος 1565[11] | |
| Παρθένιος | Οκτώβριο του 1568[11] | |
| Ακάκιος | 1572 – 1594[12] | |
| Θεόληπτος | πριν τον Ιούνιο 1601 – Ιανουάριος 1605 | καθαιρέθηκε[11] |
| Ματθαίος | 12 Ιανουαρίου 1605 – Μάρτιος 1606 | καθαιρέθηκε[11] |
| Μελέτιος | 15 Μαρτίου 1606[11] – ; | |
| Μητροφάνης | ~ 1622[12] | |
| Πορφύριος | ~ 1624[12] | |
| Παρθένιος | ~ Ιούνιος 1624 – 1635[11] † | |
| Μελέτιος | 7 Απριλίου 1635 – 1637 | α΄ θητεία, καθαιρέθηκε[13] |
| Αγαθάγγελος | Απρίλιος 1637 – ; | από Πλαταμώνος[14] |
| Μελέτιος | ; – 1639 | β΄ θητεία, καθαιρέθηκε[14] |
| Παρθένιος | Δεκέμβριος 1639 – ; | από πρώην Ικονίου[14] |
| Μελέτιος | ; – 1649 † | |
| Άνθιμος | 25 Αυγούστου 1649 – 1655[14] † | |
| Δανιήλ Α΄ | Μάιος 1655 – 1657 | εγκατέλειψε την επαρχία του και καθαιρέθηκε[14] |
| Δανιήλ Β΄ | Ιούλιος 1657 – 1658 | από πρώην Πωγωνιανής, καθαιρέθηκε[14] |
| Νικόδημος | 20 Ιουνίου 1658 – 1662 | εγκατέλειψε την επαρχία του και καθαιρέθηκε[14] |
| Μητροφάνης | 11 Ιουνίου 1662 – 1674 † | |
| Μακάριος | 15 Αυγούστου 1674[15] – μετά τον Ιούνιο 1707[16] | |
| Σεραφείμ[15] | ||
| Γρηγόριος | ~ 1698[12] | |
| Λεόντιος | ; – πριν τις 19 Οκτωβρίου 1705[17] † | |
| Μακάριος | 19 Οκτωβρίου 1705[17] – ; | |
| Κύριλλος | ~ Μάιος 1712[15] | |
| Καλλίνικος | πριν τον Μάρτιο του 1713 – μετά τον Σεπτέμβριο του 1723[15] | |
| Αθανάσιος | ~ Δεκέμβριος 1726 ~ 1727[15] | |
| Παγκράτιος | ~ 1733/34[18] | |
| Ιωακείμ | ~ Ιούλιος 1742 – 1754[15] † | |
| Καλλίνικος | Σεπτέμβριος 1754 – 1761[15] † | |
| Νεόφυτος | 8 Οκτωβρίου 1761 – 1783[15] † | |
| Φιλόθεος | 9 Σεπτεμβρίου 1783 – 12 Φεβρουαρίου 1797[19] | κατόπιν Τυρνόβου |
| Γρηγόριος Α΄ | Φεβρουάριος 1797 – πριν τον Απρίλιο 1797[15] †] | |
| Γρηγόριος Β΄ | Απρίλιος 1797 – Σεπτέμβριος 1800 | κατόπιν Δρύστρας[20] |
| Παΐσιος | Σεπτέμβριος 1800 – Οκτώβριος 1806 | από Μοσχονησίων, παραιτήθηκε, κατόπιν Σωζοπόλεως |
| Χρύσανθος | Οκτώβριος 1806 – Ιούνιος 1817 | πρώην Σωζοπόλεως, κατόπιν Φιλίππων και Δράμας |
| Ζαχαρίας | Ιούνιος 1817 – Ιανουάριος 1821 † | Φιλικός, δηλητηριάστηκε |
| Φιλόθεος | Ιανουάριος 1821 – 1830[21] | |
| Καλλίνικος | Αύγουστος 1830 – Φεβρουάριος 1835 | από τον Αύγουστο 1830 τοποτηρητής ως Μεσημβρίας, από 2 Σεπτεμβρίου 1831 στη συνενωθείσα «Μεσημβριοβάρνης», από Ιανουάριο 1835 μόνο Βάρνης |
| Ιωσήφ | Φεβρουάριος 1835 – 5 Οκτωβρίου 1846 | από Ίμβρου, κατόπιν Βιδύνης |
| Αβέρκιος | 5 Οκτωβρίου 1846 – Μάρτιος 1847 † | από Άρτης |
| Πορφύριος | 5 Μαρτίου 1847[21] – 28 Νοεμβρίου 1864 † | από Πρεσλάβας |
| Ιωακείμ (Δημητριάδης Δεβετζής) | 11 Δεκεμβρίου 1864[21] – 9 Ιανουαρίου 1874 | κατόπιν Θεσσαλονίκης, μετέπειτα Οικουμενικός Πατριάρχης |
| Καλλίνικος Δ΄ (Ευτυχίδης) | 12 Ιανουαρίου 1874[21] – 7 Μαρτίου 1875 | κατόπιν Ξάνθης |
| Κύριλλος (Δημητριάδης) | 22 Μαρτίου 1875 – 27 Νοεμβρίου 1882 | από Μυρέων, κατόπιν Καστορίας[22] |
| Καλλίνικος Ε΄ (Παλαιοκρασσάς) | 27 Νοεμβρίου 1882 – 15 Οκτωβρίου 1887 | από Αργυρουπόλεως, κατόπιν Στρωμνίτσης[22] |
| Γαβριήλ (Ιατρουδάκης) | 18 Οκτωβρίου 1887 – Αύγουστος 1889 | απελάθηκε και παραιτήθηκε, κατόπιν Τραπεζούντος |
| Γρηγόριος (Δρακόπουλος) | 10 Οκτωβρίου 1889 – 15 Σεπτεμβρίου 1890 † | από Καστορίας |
| Αλέξανδρος (Ρηγόπουλος ή Παπαϊωάννου) | 5 Φεβρουαρίου 1891 – 25 Ιουνίου 1891 | από Λητής, παραιτήθηκε, κατόπιν Πελαγονίας |
| Πολύκαρπος (Κωνσταντινίδης ή Χωρηνός) | 1 Αυγούστου 1891 – 3 Φεβρουαρίου 1906 † | από Γάνου και Χώρας |
| Νεόφυτος (Κοτζαμανίδης ή Κοτζαμάνης) | 27 Απριλίου 1906 – 30 Μαΐου 1909 | από Μοσχονησίων, παραιτήθηκε, κατόπιν Παραμυθίας |
| Ιωάννης (Διακουμάκης) | 15 Φεβρουαρίου 1911 – 10 Ιουνίου 1913 † | από Δυρραχίου, δεν μπόρεσε να μεταβεί στη Βάρνα |
| Νικόδημος (Κομνηνός ή Ανδρέου) | 18 Ιουνίου 1913 – 24 Μαΐου 1924 | από πρώην Κώου, κατόπιν Προύσης |
| Συμεών (Ποπνικόλωφ) | 21 Αυγούστου 1872 – 23 Οκτωβρίου 1937 † | |
| Ιωσήφ (Λαζάρωφ Ηλίεφ) | 26 Δεκεμβρίου 1937 – 8 Νοεμβρίου 1988 † | από το 1945 θεραπεία του σχίσματος, κανονική Βουλγαρική Ορθόδοξη Εκκλησία |
| Κύριλλος (Πετρώφ Κοβάτσεφ) | 26 Φεβρουαρίου 1989 – 9 Ιουλίου 2013 † | από Στοβίου, το «Μεγάλης» προστέθηκε στον τίτλο στις 4 Ιουλίου 1997, πνίγηκε στη θάλασσα |
| Ιωάννης (Μιχώφ Ιβάνωφ) | 22 Δεκεμβρίου 2013 – σήμερα | |
Μονές
Επεξεργασία- Μονή Αγίου Αθανασίου στο χωριό Obrochishte
- Μονή Αγίας Τριάδας «Αλατζά» - πόλη της Βάρνας
- Μονή Αγίου Παντελεήμονος στην περιοχή Patleyna, Πρεσλάβα
- Μονή Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στο χωριό Zlatar, περιοχή Πρεσλάβας
- Μονή Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στην πόλη της Βάρνας.
- Μονή Κυρίλλου και Μεθοδίου στην παλιά πόλη της Πρεσλάβας
- Μονή Αγίου Ιωάννη Ρίλας στο χωριό Cherni vrah, περιοχή Πρεσλάβας
- Μονή Αγίας Μαρίνας στο χωριό Botevo, περιοχή της Βάρνας
- Μονή Προφήτη Ηλία στο χωριό Αλεξάνδρεια, Ντόμπριτσκο
- Γέννηση της Υπεραγίας Θεοτόκου, Σωτήρα, Βάρνα
- Μονή Αγίας Αικατερίνης στο χωριό Bulgarevo
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού.
- ↑ Годишен отчет на Варненското археологическо дружество / 01/01/1907, No. 1, стр.27
- ↑ Προς Ρωμαίους ιστ΄ 8
- ↑ Νικολάου 1894, σελ. 196.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Σάρδεων 1937, σελ. 125.
- ↑ Νικολάου 1894, σελ. 197.
- ↑ Preiser-Kapeller 2008, σελ. 55.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Preiser-Kapeller 2008, σελ. 56.
- ↑ Preiser-Kapeller 2008, σελ. 57.
- ↑ Αποστολόπουλος 1992, σελ. 128, 136.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 Σάρδεων 1937, σελ. 126.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 Православная Энциклопедия.
- ↑ Σάρδεων 1937, σελ. 126-127.
- ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 Σάρδεων 1937, σελ. 127.
- ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 15,7 15,8 Σάρδεων 1937, σελ. 128.
- ↑ Vaetisi, Atanasia (2015). «Monasteries and Monastic Life in Bucharest in Brâncoveanu Period». Constantin Brâncoveanu et le monde de l' Orthodoxie: 131. https://www.academia.edu/27385269. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2024.
- ↑ 17,0 17,1 Κοτζαγεώργης, Φωκίων Π. (2020). «Μια Οθωμανική πηγή για την ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά το β´ μισό του 17ου αιώνα». Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών 21: 65. https://www.academia.edu/45626760/%CE%9C%CE%B9%CE%B1_%CE%9F%CE%B8%CF%89%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%A0%CE%AE%CE%B3%CE%AE_%CE%B3%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%AE%CE%BD_%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%9F%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%9F%CF%85_%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%9F%CF%85%CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%9F%CF%85_%CE%A0%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%B9%CE%9F%CF%85_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%84%CE%9F_%CE%92_%CE%9C%CE%B9%CF%83%CE%9F_%CF%84%CE%9F%CF%85_17%CE%9F%CF%85_%CE%B1%CE%B9%CF%89%CE%BD%CE%B1_%CE%94%CE%95%CE%9B%CE%A4%CE%99%CE%9F_%CE%9A%CE%95%CE%9D%CE%A4%CE%A1%CE%9F%CE%A5_%CE%9C%CE%99%CE%9A%CE%A1%CE%91%CE%A3%CE%99%CE%91%CE%A4%CE%99%CE%9A%CE%A9%CE%9D_%CE%A3%CE%A0%CE%9F%CE%A5%CE%94%CE%A9%CE%9D. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2024.
- ↑ Omont, H. (1893). «Liste des métropolitains et évêques grecs du Patriarcat de Constantinople vers 1725». Révue de l'Orient latin (1): 318. https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k220815k/f323.item.r=Revue%20de%20l'Orient%20latin.langEN. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2024.
- ↑ Σταματόπουλος, Δημήτριος. «Φιλόθεος Καισαρείας». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2024.
- ↑ Σάρδεων 1937, σελ. 128-129.
- ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 Σάρδεων 1937, σελ. 129.
- ↑ 22,0 22,1 Σάρδεων 1937, σελ. 130.
Πηγές
Επεξεργασία- Κοτζάμπαση, Μαρία (2008). «Βάρνας μητρόπολη». Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Κωνσταντινούπολη. Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2024.
- Νικολάου, Ι. (1894). Η Οδησσός (Βάρνα) υπό αρχαιολογικήν και ιστορικήν έποψιν. Βάρνα.
- Preiser-Kapeller, Johannes (2008). Der Episkopat im späten Byzanz: ein Verzeichnis der Metropoliten und Bischöfe des Patriarchats von Konstantinopel in der Zeit von 1204 bis 1453. Saarbrücken: VDM Verlag Dr. Müller. ISBN 9783836487863.
- Αποστολόπουλος, Δημήτρης (1992). Ο " Ιερός κώδιξ" του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως στο Β΄ μισό του ΙΕ΄ αιώνα: Τα μόνα γνωστά σπαράγματα. Αθήνα: Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών. Κέντρο Νεοελληνικών Ερευνών. ISBN 960-7094-06-9.
- Σάρδεων, Γερμανός (1937). «Επισκοπικοί κατάλογοι των επαρχιών της Βορείου Θράκης και εν γένει της Βουλγαρίας από της Αλώσεως και εξής». Θρακικά 8. https://www.he.duth.gr/erg_laog/thrakika/Thrakika08.pdf. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2024.
- «Варненска и Великопреславска епархия». Православная Энциклопедия. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2024.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- Nikolova, B. The Church of Odessos-Varna between Byzantium, the Bulgarian Tsardom and the Patriarchate of Constantinople. – Études balkaniques, 34, 1998, 93 – 109