Ιωάννης Τζέτζης
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Ο Ιωάννης Τζέτζης (1110 - 1180) ήταν Βυζαντινός λόγιος, συγγραφέας και ποιητής (γραμματικός). Τα πολυάριθμα έργα του αποτελούν σημαντική πηγή για χαμένα αρχαία ελληνικά έργα. Ο Τζέτζης πρώτος έγραψε ποιήματα στον πολιτικό ή δημοτικό στίχο, τον δεκαπεντασύλλαβο στίχο στον οποίο είναι γραμμένα τα περισσότερα ελληνικά δημοτικά τραγούδια.
| Ιωάννης Τζέτζης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα γεννήσεως | Ἰωάννης Τζέτζης |
| Γέννηση | 1110 (περίπου)[1][2][3] Κωνσταντινούπολη ή Κωνσταντινούπολη[4] |
| Θάνατος | 1180 (περίπου)[1][2][3] Κωνσταντινούπολη ή Κωνσταντινούπολη[4] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά[2] λατινική γλώσσα[5] μεσαιωνική ελληνική γλώσσα |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | φιλόλογος συγγραφέας[6] ποιητής μυθογράφος γραμματικός δημόσιος υπάλληλος γλωσσολόγος[7] |
| Αξιοσημείωτο έργο | Chiliades Σχόλια εις Λυκόφρονα, Ισαακίου και Ιωάννου του Τζέτζου |
| Οικογένεια | |
| Αδέλφια | Isaac Tzetzes |
Από την πλευρά της μητέρας του είχε Γεωργιανή καταγωγή. Ο ίδιος ανέφερε ότι η γιαγιά του ήταν συγγενής της Γεωργιανής πριγκίπισσας Μαρίας της Αλανίας, συζύγου του αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ' Δούκα και ότι είχε έλθει μαζί της στην Κωνσταντινούπολη από τη Γεωργία. Εκεί έγινε δεύτερη σύζυγος του Σεβαστού Κωνσταντίνου, Μεγάλου Δρουγγαρίου και ανιψιού του πατριάρχη Μιχαήλ Α΄ Κηρουλάριου. Αδελφός του ήταν ο Ισαάκ Τζέτζης, συγγραφέας του έργου Σχόλια εις Λυκόφρωνα. Το έργο αυτό συνήθως παρουσιάζεται ανάμεσα στα έργα του Ιωάννη, ως «Ισαακίου και Ιωάννου Τζέτζου».
Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, δούλεψε ως γραμματέας στη Βέροια. Μετά το 1139 γύρισε στην Κωνσταντινούπολη, όπου εργάστηκε αρχικά ως γραμματέας και στη συνέχεια ως γραμματικός.
Στα έργα του έκανε πολυάριθμες αναφορές σε αρχαίους συγγραφείς, κάτι που κάνει τα γραπτά του σημαντικά. Από την άλλη πλευρά, πολλές από τις αναφορές αυτές έχουν γίνει από μνήμης, καθώς δεν είχε αρκετά χρήματα για βιβλία και (κρίνοντας από τα έργα που δεν έχουν χαθεί) περιέχουν ανακρίβειες.
Μερικά από τα έργα του ήταν τα εξής:
- Ιλιακά
- Τα προ Ομήρου
- Τα Ομήρου
- Τα μεθ` Όμηρον
- Βιβλίον ιστορικής «Ιωάννου του Τζέτζου βιβλίον ιστορικόν το δια στίχων πολιτικών, άλφα καλούμενον, ων στίχων το ποσόν μυριάς μια και δισχίλιοι επτακόσιοι πεντήκονταεννέα» (ονομασμένο από μετέπειτα εκδότη «Χιλιάδες», επειδή χώρισε τους στίχους ανά χίλιους). Ο ίδιος το αποκαλεί σύντομα (σε άλλο ποίημα): «Βίβλος Άλφα».
- Θεογονία
- Περί παίδων αγωγής
- Σχόλια
- Επιστολαί
- Περί μέτρων
- Περί ρημάτων αυθυποτάκτων «Ιωάννου του Τζέτζου περί ρημάτων αυθυποτάκτων στίχοι πολιτικοί»
- Εξήγησις Ιλιάδος «Εις την Ομήρου Ηλιάδα εξήγησις Ιωάννου γραμματικού του Τζέτζου»
- Σχόλια εις Ερμογένη
- Σχόλια εις Ησίοδον
- Σχόλια εις Λυκόφρονα, Ισαακίου και Ιωάννου του Τζέτζου (συγγραφέας ο ή και ο αδελφός του Ισαάκιος)
- Σχόλια εις Οππιανόν
- Περί Ομηρικών αλληγοριών
- Περί λογισμών
Πηγές
Επεξεργασία- Λαμπάκης, Στέλιος (1994). «Ἀττικὰ ἀπὸ τὶς «Χιλιάδες» τοῦ Ἰωάννη Τζέτζη». Σύμμεικτα 9Α: 285-296. http://dx.doi.org/10.12681/byzsym.774.
- Λήμμα Tzetzes, Harry Thurston Peck, Harpers Dictionary of Classical Antiquities (1898), από το www.perseus.tufts.edu
- Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού
- Λήμμα της Livepedia, βασισμένο στο αντίστοιχο λήμμα της ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας ΕΡΜΗΣ[νεκρός σύνδεσμος]
- A. A. Vasiliev, A History of the Byzantine Empire, Vol II, Chapter: Byzantium and the Crusades, Subchapter: Education, learning, literature, and art.
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118712608. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 12000589d. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 LIBRIS. Εθνική Βιβλιοθήκη της Σουηδίας. 328796. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ola2016926919. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ola2016926919. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. ola2016926919. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2022.
Βιβλιογραφία
Επεξεργασία- ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ, Ιωάννης Τζέτζης, εκδόσεις: ΚΑΝΑΚΗ, 11/2001, ISBN 9789607420688
- ΤΖΕΤΖΗΣ, Ιωάννης, Εξήγησις Ιωάννου γραμματικού του Τζέτζου εις την Ομήρου Ιλιάδα (Μ. Παπαθωμόπουλος [Εκδ.]). Αθήναι (2007)
- «Ιωάννου του Τζέτζου περί ρημάτων αυθυποτάκτων στίχοι πολιτικοί» Νέος Ελληνομνήμων (1922), Τεύχος Β-Γ, σελ. 191-197
- Tzetzes Allegoriae Iliadis έκδοση 1851 στα Google books Υπόθεσις του Ομήρου αλληγορηθείσα παρά Ιωάννου γραμματικού του Τζέτζου τη κραταιοτάτη βασιλίσση και ομηρικοτάτη Κυρά Ειρήνη τη εξ Αλαμάνων και Αναγωγαί Μιχαήλ του Ψελλού, επιμέλεια Jean François Boissonade, εκδόθηκε από Apud Dumont, Lutetiae (Παρίσι) 1851
- Ισαακίου και Ιωάννου του Τζέτζου Σχόλια εις Λυκόφρονα στα Google Books, Christian Gottfried Müller, translated by Joseph Juste Scaliger, εκδόθηκε από Sumtibus F.C.G. Vogelii, Λειψία, 1811
- ΕΠΙΣΤΟΛΑΙ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΖΕΤΖΟΥ στα Google Books, Joannis Tzetzae Epistolae, σχόλια από Teod. Pressel, εκδόθηκε από Bibliopolio Francisci Fues, 1851, Tuebingen. Από τον κώδικα MSS BIBL. REG. PARIS.
- Ioannis Tzetzae Antehomerica, Homerica et posthomerica έκδοση 1793 στα Google Books επιμέλεια και σχολιασμός Friedrich Jacobs, συνεισφέροντες Johann Gottlob Immanuel Breitkopf, Weidmannsche Verlagsbuchhandlung, εκδόθηκε από In Libraria Weidmannia, Λειψία 1793
- Ιωάννου του Τζέτζου βιβλίον ιστορικόν το δια στίχων πολιτικών, άλφα καλούμενον, ων στιχων το ποσόν μυριάς μια και διςχίλιοι επτακόσιοι πεντήκονταεννέα «Chiliades», έκδοση 1826 στα Google Books, Gottlieb Kiessling, εκδόθηκε από F. C. G. Vogel, 1826 (πρόλογος στα λατινικά)