Κάτω Γραμματικό Πέλλας
Συντεταγμένες: 40°42′25″N 21°53′30″E / 40.70694°N 21.89167°E
Το Κάτω Γραμματικό είναι ορεινό χωριό της Κεντρικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας.[1]
| Κάτω Γραμματικό | |
|---|---|
  Κάτω Γραμματικό | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Πέλλας |
| Δήμος | Έδεσσας |
| Δημοτική Ενότητα | Βεγορίτιδας |
| Γεωγραφία και Στατιστική | |
| Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Νομός | Πέλλας |
| Υψόμετρο | 820 μ. |
| Πληθυσμός | 183 (2011) |
| Άλλα | |
| Παλαιά ονομασία | Γραματίκοβο |
| Ταχ. κωδ. | 58002 |
| Τηλ. κωδ. | +30 23810 |
Γεωγραφία - Ιστορία Επεξεργασία
Το Κάτω Γραμματικό βρίσκεται στο όρια με την περιφερειακή ενότητα Φλώρινας. Είναι χτισμένο στις βόρειες πλαγιές του Βερμίου σε υψόμετρο 820 μέτρων[2] και νοτιοανατολικά της λίμνης Βεγορίτιδας. Απέχει 28 χλμ. ΝΔ. της Έδεσσας και 41 χλμ. ΒΑ. της Πτολεμαϊδας. Η παλιά ονομασία του χωριού, μέχρι το 1927, ήταν Γραμματίκοβο[3] και την περίοδο της τουρκοκρατίας πληθυσμιακά ήταν μικτό στην δε απογραφή του 1923 ο μουσουλμανικός πληθυσμός ήταν 510 άτομα. Μετά την ανταλλαγή πληθυσμών εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τον Πόντο, οι οποίοι κατέληξαν σε αυτό μετά την καραντίνα στο Καραμπουρνάκι Θεσσαλονίκης, τα Γιαννιτσά και τον Φούφα Εορδαίας.[4] Σύμφωνα με την ΕΑΠ αρχικά εγκαταστάθηκαν 47 οικογένειες, 186 άτομα προσφυγικός πληθυσμός.[5]
Στο Κάτω Γραμματικό γεννήθηκε το 1768 ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Χρύσανθος, ο οποίος το 1807 ίδρυσε ιερατική σχολή με διευθυντή τον ελληνιστή ιερομόναχο Διονύσιο Προδρομίτη και προικοδότησε τη σχολή με δικό του κεφάλαιο ενώ από τους τόκους του πληρώνονταν οι διδάσκοντες.[4] Αξιοθέατα θεωρούνται ο μεταβυζαντινός πύργος και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μνημεία.[6] Ο πύργος είναι "φρουριακή τετράπλευρη κατασκευή (διαστ. 6,50Χ6,00μ.) εποχής Τουρκοκρατίας (πιθανώς του 17ου αιώνα), που διατηρείται σε ύψος δύο ορόφων".[7] Νοτιοανατολικά του χωριού υπάρχει τεχνητή λίμνη βάθους 16 μέτρων βάθους από την οποία αρδεύεται. Το έργο ξεκίνησε την Άνοιξη του 1998 και ολοκληρώθηκε το 2000.
Διοικητικά Επεξεργασία
Ως Γραμματίκοβο αναφέρεται επίσημα μετά την απελευθέρωση το 1918 στο ΦΕΚ 260Α - 31/12/1918 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας. Το 1927 με το ΦΕΚ 18Α - 01/02/1927 μετονομάστηκε σε Κάτω Γραμματικό.[8] Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης, μαζί με το Άνω Γραμματικό αποτελούν την τοπική κοινότητα Γραμματικού που ανήκει στη Δημοτική Ενότητα Βεγορίτιδας του Δήμου Έδεσσας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 ως κοινότητα έχει πληθυσμό 194 κατοίκους, ενώ ως οικισμός 183.[9]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 270, τομ. 16.
- ↑ «Κάτω Γραμματικό ΠΕΛΛΑΣ, Δήμος ΕΔΕΣΣΑΣ | buk.gr». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ «Πανδέκτης: Grammatikovon -- Grammatikon». pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ 4,0 4,1 «Άνω & Κάτω Γραμματικό». vegoritida.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ «Εγκατάσταση προσφύγων - Γραφείο Φλωρίνης | lithoksou.net». www.lithoksou.net. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 17 Οκτωβρίου 2020.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011», σελ. 10520 (σελ. 46 του pdf)
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με ένα χωριό της Ελλάδας χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |