Βικιπαίδεια

Καμήλα (λαϊκό δρώμενο)

Αυτό το λήμμα αφορά το λαϊκό δρώμενο. Για το ζώο, δείτε: καμήλα.

Καμήλα ονομάζεται λαϊκό καρναβαλικό δρώμενο που συναντάται στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Το έθιμο συναντάται ήδη στη Στυρία του 18ου αιώνα και έκτοτε είναι γνωστό σε διάφορες παραλλαγές, ιδιαίτερα στις περιοχές της Βουλγαρίας και της Θράκης.[1][2][3][4]

6 Νοεμβρίου 2011: Το δρώμενο "Ντεβέ" στην Κομοτηνή

Θράκη Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Έθιμα στο Μπαϊράμι της Θράκης

Στην περιοχή της Θράκης και συγκεκριμένα στη Ροδόπη την ημέρα της γιορτής (κατά την διάρκεια όλων των ημερών όπου κορυφώνεται ο εορτασμός το μπαϊραμιού [5]), ομάδες μουσουλμάνων ανδρών αναβιώνουν το έθιμο της καμήλας (οι μουσουλμάνοι το αποκαλούν ντεβέ - στα τούρκικα σημαίνει καμήλα [6], και οι ρομά το αποκαλούν Ντεβάβα) [7] [8]. Στο έθιμο αυτό, άνδρες μεταμφιέζονται σε νύφη, γαμπρό και μαζί με τους συνοδούς, νταούλια και ζουρνάδες γυρνούν τις μουσουλμανικές συνοικίες (μαχαλάδες). Γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι δέχονται κεράσματα και χρήματα τα οποία είτε τα προσφέρουν σε φτωχούς είτε τα χρησιμοποιούν για να προικίσουν νεαρές κοπέλες. Παλαιότερα στο δρώμενο υπήρχε καμήλα ή κάποιο ομοίωμα [9], τα τελευταία χρόνια γίνεται χωρίς την καμήλα ή με ομοίωμα καμήλας [5] ή χρησιμοποιούνται άλογα. [10] [11] [12] Στο τέλος της ημέρας, αργά το βράδυ, μετά την λήξη του δρώμενου στήνεται γλέντι [13]. [14] [15]

Εικόνες από το δρώμενο "ντεβέ" - καμήλας, γαμπρού και νύφης.
 
Γαμπρός-νύφη στους δρόμους της Κομοτηνής, το 2011.
Γαμπρός-νύφη στους δρόμους της Κομοτηνής, το 2011.  
 
Ο θίασος στους δρόμους της Κομοτηνής, το 2011.
Ο θίασος στους δρόμους της Κομοτηνής, το 2011.  
 
Επίσκεψη σε σπίτια στην Κομοτηνή, το 2010.
Επίσκεψη σε σπίτια στην Κομοτηνή, το 2010.  
 
Επίσκεψη σε σπίτια στην Κομοτηνή, το 2010.
Επίσκεψη σε σπίτια στην Κομοτηνή, το 2010.  

Σύμφωνα με τον Μεχμέτ Κερατζί (γενικός γραμματέας του Μειονοτικού Πολιτιστικού και Λαογραφικού Συλλόγου Αρσακείου) στο παρελθόν στην γιορτή θυσιάζονταν καμήλες και το έθιμο αυτό πήρε την ονομασία από την καμήλα η οποία θυσιαζόταν στην γιορτή. Τα ομοιώματα καμήλας διαφέρουν από χωριό σε χωριό. Στο χωριό Αρριανά το 2010 χρησιμοποιήθηκε ως καμήλα ένα κεφάλι-ομοίωμα καμήλας όπου το σώμα αποτελούσε μια σκάλα καλυμμένη με ύφασμα ενώ κάτω από την σκάλα βρισκόντουσαν δύο άτομα αναπαριστάνουν τα πόδια του ζώου. Στο χωριό Αρσάκειο το 2010 η καμήλα αποτέλεσε ένα ομοίωμα από ξύλο και μέταλλα πάνω σε μια βάση με ρόδες. Στο παρελθόν ο θίασος αυτός αποτελούνταν μόνο από άνδρες αλλά σήμερα γίνονται δρώμενα όπου συμμετέχουν και γυναίκες. [5]

Στον Νομό Ξάνθης και συγκεκριμένα στην Σταυρούπολη

Το έθιμο της καμήλας τελείται κάθε χρόνο την ημέρα της Καθαρά Δευτέρας, στην κεντρική πλατεία του οικισμού της Σταυρούπολης.[16]

Κατά την τέλεση του δρώμενου συμμετέχουν οι κάτοικοι του Δήμου μαζί με τους επισκέπτες μεταμφιεσμένοι κάνοντας διάφορους ήχους και μουτζουρώνοντας ο ένας τον άλλο, σε μια παρέλαση χρωμάτων και χαράς με οδηγό ένα ομοίωμα καμήλας και έναν ενήλικο να παριστάνει τον καμηλιέρη Άραβα. Στο τέλος της πομπής μοιράζονται στους παρευρισκομένους δωρεάν νηστίσιμα εδέσματα από τη Δημοτική Αρχή και κρασί.

Το έθιμο της καμήλας αρχικά είχε παγανιστικό χαρακτήρα, τελούνταν και συμβόλιζε την δέηση των κατοίκων για τη γονιμότητα της γης αφού η χρονική στιγμή συνέπιπτε με τον ερχομό της άνοιξης και την έναρξη των αγροτικών εργασιών. Αργότερα σε συνδυασμό με την Ορθόδοξη πίστη και θρησκεία που θέτει την ημέρα αυτή ως την Αρχή της Σαρακοστής, άλλαξε χαρακτήρα και συμβολίζει πια στο νου των κατοίκων το τέλος των εορτών του καρναβαλιού και την αρχή της νηστείας

Μακεδονία Επεξεργασία

Παραμονές πρωτοχρονιάς στην περιοχή της Μακεδονίας ένα λαϊκό δρώμενο με μια Καμήλα λαμβάνει χώρα παραμονή πρωτοχρονίας. Στο δρώμενο αυτό άνθρωποι μεταμφιεσμένοι σε Καμήλες τριγυρνούν στους δρόμους φωνάζοντας συνθήματα με σκοπό να "παραπλανηθούν" του στρατιώτες του Ηρώδη οι οποίοι αναζητούν το νεογέννητο του Ιησού. [17]

Στην Χαλκιδική και συγκεκριμένα στο χωριό Γαλάτιστα, την ημέρα των Θεοφανίων, στις 6 Ιανουαρίου κάθε χρόνου, διοργανώνεται η γιορτή της Καμήλας, ένα έθιμο με ιστορικές αναφορές, που αφορά την απαγωγή μιας Χριστιανής κοπέλας από Τούρκο επίτροπο και το τέχνασμα για την αρπάξει ο αγαπητικός της [18]. Η αναπαράσταση γίνεται με έξι άνδρες οι οποίοι μπαίνουν κάτω από ένα ομοίωμα καμήλας και κουνώντας κουδούνια και τραγουδώντας βαδίζουν ρυθμικά. Ο αγαπητικός χρησιμοποιεί το τέχνασμα με την καμήλα ώστε μπει στο σπίτι του Τούρκου επίτροπου μαζί με τους φίλους του ώστε να αρπάξουν την κοπέλα και κρύβοντάς την μέσα στο ομοίωμα καμήλας. Την επομένη ημέρα, του Αϊ Γταννιού, αναβιώνει το έθιμο του Γάμου της Μανιώς, δηλαδή της κοπέλας που απελευθερώθηκε, στην οποία αναπαριστάται ο παραδοσιακός γάμος της (ώστε να μην μπορεί να την ξαναπάρουν οι Τούρκοι), με παραδοσιακή μουσική, όπου κυρίαρχα μουσικά όργανα είναι οι ζουρνάδες και τα νταούλια.[19] [20]

Στην Πετρούσα Δράμας, το έθιμο της Καμήλας, ονομάζεται "Μπάμπιντεν" και λαμβάνει χώρα στις 8 Ιανουαρίου.[21]

Πηγές Επεξεργασία

  1. ↑ Λαογραφία, τόμ. 32 (Ελληνική Λαογραφική Εταιρία, 1982).
  2. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 20 Νοεμβρίου 2011. 
  3. ↑ Η αρπακτική Καμήλα, Τα Νέα Παρασκευή 27 Φεβρουαρίου 2009, έντυπη έκδοση.
  4. ↑ http://sylogos-aigeirou.blogspot.com/2011/09/4.html
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 «Ροδόπη: Η γιορτή της… θυσίας». Εφημερίδα Αγγελιοφόρος. http://www.agelioforos.gr/default.asp?pid=7&ct=1&artid=67425. Ανακτήθηκε στις 2011-11-07. [νεκρός σύνδεσμος]
  6. ↑ «ντεβές - Βικιλεξικό». Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2011. 
  7. ↑ Μίνα Μαχαιροπούλου (22 Ιουνίου 2006). «Λαϊκό Δρώμενο ΝΤΕΒΕ (καμήλα)». Οδηγός Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2011. 
  8. ↑ «Ξεκινά τη δευτέρα το Κουρμπάν Μπαϊράμ - Γιορτάζουν οι μουσουλμάνοι της Θράκης». Εφημερίδα ο Χρόνος. 2011-12-06. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-05-07. https://web.archive.org/web/20110507094141/http://www.xronos.gr/detail.php?ID=43155. Ανακτήθηκε στις 2011-11-08. 
  9. ↑ Δήμητρα Συμεωνίδου (2007-12-22). «Ζωντάνεψε το έθιμο της καμήλας στο Αρσάκειο». Εφημερίδα ο Χρόνος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304132612/http://www.xronos.gr/detail.php?d_month=06&d_year=2011&ID=38272. Ανακτήθηκε στις 2011-11-08. 
  10. ↑ Μπάμπης Καλπάνης (2011-11-07). «Γιορτάστηκε το έθιμο του γαμπρού και της νύφης στις γειτονιές της Κομοτηνής». komotinipress.gr. http://www.komotinipress.gr/eidiseis/koinonia/3678-bayram-ethimo-gabrou-nifis.html. Ανακτήθηκε στις 2011-11-07. [νεκρός σύνδεσμος]
  11. ↑ «Ο Μέτσο Τζεμαλί στο τελευταίο Μπαϊράμι πριν την λήξη της θητείας του - Οι θεσμικοί τίμησαν το νόμιμο Μουφτή». Εφημερίδα ο Χρόνος. 2010-11-18. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-02-08. https://web.archive.org/web/20110208125945/http://www.xronos.gr/detail.php?ID=62189. Ανακτήθηκε στις 2011-11-07. 
  12. ↑ «Τη δεύτερη μέρα του Κουρμπάν Μπαϊράμ - Νικητές και ηττημένοι των εκλογών έσπευσαν στο προξενείο». Εφημερία ο Χρόνος. 2010-11-18. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-02-08. https://web.archive.org/web/20110208125730/http://www.xronos.gr/detail.php?ID=62184. Ανακτήθηκε στις 2011-11-07. 
  13. ↑ Μίνα Μαχαιροπούλου (22 Ιουνίου 2006). «Θεματική Κατηγορία ήθη-έθιμα Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης». Οδηγός Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Ανακτήθηκε στις 8 Νοεμβρίου 2011. 
  14. ↑ Orhan Tsolak (2008-12-09). «The Camel celebration in Greece». Demotix. http://www.demotiximages.com/news/camel-celebration-greece. Ανακτήθηκε στις 2011-11-08. 
  15. ↑ Δήμητρα Συμεωνίδου (2011-11-08). «Άνοιξε τις πύλες του σε μουσουλμάνους και χριστιανούς - Πέρασαν όλοι για τις ευχές τους από το τουρκικό προξενείο». Εφημερίδα ο Χρόνος. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304192116/http://www.xronos.gr/detail.php?ID=74033. Ανακτήθηκε στις 2011-11-10. 
  16. ↑ «Καμήλα». mythotopia.eu. Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2023. 
  17. ↑ «Μακεδονία: Ντύνονται Μωμόγεροι και καμήλες και ανάβουν το «Χριστόξυλο»». iefimerida.gr. 2011-12-21. http://www.iefimerida.gr/news/29439/%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1-%CE%BD%CF%84%CF%8D%CE%BD%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CE%BC%CF%89%CE%BC%CF%8C%CE%B3%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%B9-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BA%CE%B1%CE%BC%CE%AE%CE%BB%CE%B5%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BA%CE%B1%CE%AF%CE%BD%CE%B5-%CF%84%CE%BF-%C2%AB%CF%87%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CF%8C%CE%BE%CF%85%CE%BB%CE%BF%C2%BB. Ανακτήθηκε στις 2012-01-01. 
  18. ↑ «Έθιμο της Καμήλας (Φώτα)». Ιστοσελίδα Γαλάτιστα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2012. 
  19. ↑ «Ο γάμος της Μανιώς (Αη Γιαννιού)». Ιστοσελίδα Γαλάτιστα. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Νοεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2012. 
  20. ↑ Άννα Πατρωνίδου (2012-01-05). «Έθιμα του τριημέρου των Φώτων». Εφημερίδα Παρατηρητής. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-01-26. https://web.archive.org/web/20120126003925/http://www.paratiritis-news.gr/detailed_article.php?id=150109&categoryid=123237. Ανακτήθηκε στις 2012-01-05. 
  21. ↑ «Γυμνάσιο Πετρούσας, Μπάμπιντεν: Μια παραδοσιακή γιορτή με πολύ γλέντι». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2013. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Καμήλα_(λαϊκό_δρώμενο)&oldid=10191079"