Καπνοβιομηχανία Ματσάγγου
Η καπνοβιομηχανία Ματσάγγου ήταν ιστορική ελληνική καπνοβιομηχανία με έδρα τον Βόλο, στη Θεσσαλία. Ιδρύθηκε το 1890 και συνέχισε να λειτουργεί μέχρι το 1972. Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ήταν η μεγαλύτερη καπνοβιομηχανία της Ελλάδας από πλευράς παραγωγής. Τα κτίρια της βιομηχανίας στο κέντρο του Βόλου σήμερα στεγάζουν υπηρεσίες του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
 | |
| Κλάδος | Καπνοβιομηχανία |
|---|---|
| Ίδρυση | 1890 |
| Ιδρυτής | Νικόλαος Ματσάγγος |
| Διάλυση | 1972 |
| Έδρα | Βόλος, Ελλάδα |
| δεδομένα () | |
Ιστορία Επεξεργασία
Η καπνοβιομηχανία Ματσάγγου ιδρύθηκε το 1890 από τον Νικόλαο Ματσάγγο από το Κατωχώρι Μαγνησίας. Ο Νικόλαος Ματσάγγος αρχικά ασχολούταν στην εμπορία καπνού, αλλά αργότερα ίδρυσε τη δική του βιοτεχνία. Αρχικά τα τσιγάρα φτιάχνονταν σε χειροποίητη καπνοκοπτική μηχανή (χαβάνι) από εξειδικευμένους τεχνίτες, όμως περί το 1910 στη βιοτεχνία τοποθετήθηκε χαρτοκοπτική μηχανή από την Αγγλία.[1]
Το 1918 τη διεύθυνση του εργοστασίου ανέλαβαν οι γιοί του Νικόλαου Ματσάγγου Γιάννης και Κώστας. Υπό την διεύθυνσή τους το εργοστάσιο επεκτάθηκε και τοποθετήθηκαν νέα μηχανήματα, όπως μια σιγαροκοπτική μηχανή από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ σύντομα ακολούθησε και δεύτερη. Το 1930 η καπνοβιομηχανία παρήγαγε 60.000 κιλά τσιγάρα το μήνα. Το 1927 αγόρασαν το εργοστάσιο παρασκευής κουτιών και το 1935 το λιθογραφίο Τράστα. Το 1940 η παραγωγή είχε φτάσει τα 130.000 κιλά τσιγάρα το μήνα, γεγονός που την κατέταξε ως τη δεύτερη μεγαλύτερη στην Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της κατοχής στον Βόλο τα τσιγάρα Ματσάγγου χρησιμοποιούνταν ως χρήματα. Το 1948 η καπνοβιομηχανία παρήγαγε 180.000 με 200.000 κιλά τσιγάρα τον μήνα και είχε 1.850 εργαζόμενους, γεγονός που την κατέταξε ως τη μεγαλύτερη στην Ελλάδα.[1]
Οι Γιάννης και Κώστας Ματσάγγος πέθαναν την περίοδο 1940-1942, ενώ μετά το σεισμό του 1955 η βιομηχανία άρχισε να αντιμετωπίζει οικονομικές δυσκολίες. Παρά από προσπάθειες της διεύθυνσης, η καπνοβιομηχανία Ματσάγγου νοικιάστηκε στην ΣΕΚΕ για τρία χρόνια. Όμως λίγο πριν λήξη το ενοικιαστήριο, η καπνοβιομηχανία βγήκε σε πλειστηριασμό ύψους 30 εκατομμυρίων δραχμών, στον οποίο δεν εκδηλώθηκε ενδιαφέρον και έτσι πέρασε στο ελληνικό δημόσιο και έπειτα στην ΕΤΒΑ.[1] Η ΕΤΒΑ κατασκεύασε το 1967 αποθήκες στο Φυτόκο,[2] όμως το 1970 η βιομηχανία Ματσάγγου μπήκε σε αναγκαστική διαχείριση και το 1972 η παραγωγή σταμάτησε.[3]
Κτιριακές εγκαταστάσεις Επεξεργασία
Το πρώτο κτίριο βρίσκονταν στη γωνία των οδών Σωκράτους και Παύλου Μελά. Ήταν διώροφο με ημιυπόγειο με τοίχους από φέρουσα λιθοδομή και ξύλινη σκεπή. Η πρόσοψή του είναι λιτή και συμμετρική και καλυμμένη με σοβά. Στον πρώτο όροφο πάνω την είσοδο βρίσκεται φεγγίτης. Το εργοστάσιο επεκτάθηκε το 1925 στην οδό Παύλου Μελά. Το νέο κτίριο είναι τετραώροφο και εξωτερικά έχει φέροντες λίθινους τοίχους και εσωτερικά με δοκάρια και πλάκες από οπλισμένο σκυρόδεμα. Η πρόσοψη είναι απλή και με μεγάλα τοξωτά ανοίγματα και τα παράθυρα είναι μεταλλικά. Τα παράθυρα στον δεύτερο όροφο είναι κτισμένα.[3]
Το 1936 πραγματοποιήθηκε η δεύτερη επέκταση του εργοστασίου, στις οδούς Σωκράτους, Μακεδονομάχων και 28ης Οκτωβρίου (Αλεξάνδρας). Είναι από οπλισμένο σκυρόδεμα και έχει τοίχους από τούβλα. Στην οδό 28ης Οκτωβρίου είναι τριώροφο ενώ στην οδό Μακεδονομάχων γίνεται τετραώροφο και καλύπτει τμήμα της οδού Σωκράτους, σχηματίζοντας τη στοά Ματσάγγου. Οι όψεις είναι σοβατισμένες και με τονισμένο τον οριζόντιο άξονα.[3] Το νέο κτίριο φέρει στοιχεία μοντερνισμού, χαρακτηριστικό του μεσοπολέμου. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στην οδό 28ης Οκτωβρίου και είναι με σιδηρόπορτα. Πάνω από την είσοδο στον πρώτο και δεύτερο όροφο βρίσκεται έρκερ (προεξοχή) πλάτους 80 εκατοστών.[4] Σήμερα το συγκρότημα στεγάζει το τμήμα Οικονομικών Επιστημών.
Στην περιοχή Φυτόκο της Νέας Ιωνίας το 1967 κτίστηκε νέα αποθήκη. Είναι κτίριο διώροφο από οπλισμένο σκυρόδεμα, έχει μεγάλο μήκος και είναι λιτό. Το ένα τέταρτο της σκεπής γίνεται με πριονωτή στέγη (φεγγίτες) από σκυρόδεμα. Από το 2001 στεγάζει τη γεωπονική σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.[5]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Αδαμάκης 2009, σελ. 47.
- ↑ Αδαμάκης 2009, σελ. 174.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Αδαμάκης 2009, σελ. 48.
- ↑ Αδαμάκης 2009, σελ. 49.
- ↑ Αδαμάκης 2009, σελ. 175.
Πηγές Επεξεργασία
- Αδαμάκης, Κώστας (2009). Τα βιομηχανικά κτίρια του Βόλου. Αθήνα: Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς. ISBN 978-960-244-138-1.
- Αγγελή, Ειρήνη· Κουτσαφτή, Ελένη (2017). Αποκατάσταση της καπνοβιομηχανίας Ματσάγγου και μεταστέγαση του Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.