Καρκίνωμα

Ως καρκίνωμα, στην παθολογική ανατομική, ορίζεται ένα κακόηθες νεόπλασμα επιθηλιακής προέλευσης. Η - εξ ορισμού επομένως - κακοήθης φύση του καρκινώματος σημαίνει ότι έχει την ιδιότητα να διηθεί παρακείμενους ιστούς και όργανα και - κατά κανόνα - να μεθίσταται στους επιχώριους λεμφαδένες μέσω λεμφαγγείων ή, μέσω αιμοφόρων αγγείων, σε απομακρυσμένες θέσεις (λεμφογενείς ή αιματογενείς μεταστάσεις αντίστοιχα). Καρκίνωμα in situ ή ενδοεπιθηλιακό καρκίνωμα είναι προ-κακοήθης κατάσταση, κατά την οποία κυτταρολογικά ευρήματα υποδεικνύουν μεν κακοήθεια, αλλά δεν υπάρχει εμφανής παθολογοανατομικά ρήξη της βασικής μεμβράνης του επιθηλίου.

Καρκίνωμα
Ειδικότητα	ογκολογία
Ταξινόμηση
ICD-O	8010-8580
OMIM	8010/3
MeSH	D002277

Ταξινόμηση Καρκινωμάτων

Τα καρκινώματα, όπως και όλα τα νεοπλάσματα, ταξινομούνται με βάση την ιστοπαθολογική τους εικόνα. Δύο κοινοί όροι για την περιγραφή των καρκινωμάτων, το Αδενοκαρκίνωμα και το Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (ή επιδερμοειδές ή καρκίνωμα εκ πλακωδών κυττάρων), υποδεικνύουν ότι τα κύτταρα του όγκου εμφανίζουν χαρακτήρες που προσιδιάζουν σε αδενικά ή επιδερμιδικά κύτταρα αντίστοιχα. Έντονα αναπλαστικά καρκινώματα, χωρίς ευκρινή ιστολογική διαφοροποίηση, κατατάσσονται ως αδιαφοροποίητα. Άλλες φορές, για την περιγραφή του όγκου χρησιμοποιείται το (υποτιθέμενο) όργανο προέλευσης (π.χ. ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα).

Διαβάθμιση και Σταδιοποίηση

Η διαβάθμιση (grading) αναφέρεται στην μικροσκοπική παθολογοανατομική εικόνα του όγκου και δηλώνει το βαθμό διαφοροποίησης των νεοπλασματικών κυτταρων και ομοιότητάς των προς τα κύτταρα του ιστού προέλευσης - σε όρους π.χ. μορφολογίας του πυρήνα ή ιστολογικής αρχιτεκτονικής. Όσο πιο πτωχή η διαφοροποίηση ενός όγκου, τόσο υψηλότερος βαθμός του αποδίδεται, κάτι που κατά κανόνα προοιωνίζει και επιθετικότερη βιολογική συμπεριφορά.

Το κριτήριο της διαβάθμισης όμως, προκειμένου για την εκτίμηση της πρόγνωσης, συνεκτιμάται με τη σταδιοποίηση (staging) του όγκου, η οποία αναφέρεται στην εξάπλωση της νόσου στον οργανισμό. Η συνήθης σταδιοποίηση γίνεται κατά το σύστημα ΤΝΜ, το οποίο εκτιμά το μέγεθος του πρωτοπαθούς όγκου (Tumour), τον αριθμό των λεμφαδενικών (Nodes) και τον αριθμό των απομακρυσμένων μεταστάσεων (Metastasis).