Χαρούν

Ο Χαρούν (ή Χαρού ή Καρούν) είναι ο ψυχοπομπός του Κάτω Κόσμου στην ετρουσκική μυθολογία, απευθείας δανεισμένος από τον Χάροντα της ελληνικής μυθολογίας.

Δεν θα πρέπει να συγχέεται με τον άρχοντα του Κάτω Κόσμου, γνωστό στους Ετρούσκους ως Άιτα.

Συχνά αναπαρίσταται μαζί με τη θεά Βανθ, φτερωτή θεά επίσης σχετιζόμενη με τον Κάτω Κόσμο.

Αναπαράσταση

Στη συνηθέστερη μορφή αναπαραστάσεώς του, ο Χαρούν διέφερε σε μεγάλο βαθμό από την ελληνική μορφή αναπαραστάσεώς του.

Ο Χαρούν ήταν άνθρωπος ο οποίος φύλαγε την είσοδο του Κάτω Κόσμου, έχοντας μύτη γύπα, μυτερά αυτιά, σε ορισμένες περιπτώσεις τεράστια φτερά, καθώς και φίδια γύρω από τα χέρια του. Κρατούσε στα χέρια του ένα ξυλόσφυρο, το οποίο και αποτελούσε θρησκευτικό του σύμβολο.

Ορισμένοι συγγραφείς τον παρομοιάζουν με τον θεό Σουκελό των Κελτών, ο οποίος, επίσης, κρατάει ένα σφυρί στα χέρια του και έχει τον ίδιο ρόλο ως θεός του θανάτου^[2]. Συχνά συνοδεύεται από τη θεά Βανθ, όπως συμβαίνει και στην τοιχογραφία του Τάφου Φρανσουά, όπου οι δυο τους παρακολουθούν τη θυσία Τρώων αιχμαλώτων από τον Αχιλλέα επάνω στον τάφο του Πατρόκλου.

Επέζησε της εμπνεύσεως του Χάρου ή Χάροντα των νεότερων Ελλήνων, ο οποίος περιγράφεται ως ένα μαύρο πτηνό το οποίο ορμά στη λεία του ή ένας φτερωτός καβαλάρης ο οποίος δένει τα θύματά του στη σέλα του και τα μεταφέρει στον Κάτω Κόσμο.

Στον Τάφο του καταχθόνιου τεθρίππου, εμφανίζεται στην πρώτη τοιχογραφία από την είσοδο εντός του διαδρόμου του τάφου, επιστρέφοντας προς τον κόσμο των ζωντανών, έχοντας συνοδεύσει τον νεκρό ως τον Κάτω Κόσμο, κρατώντας τα ηνία του τεθρίππου του, το οποίο αποτελείται από δύο λέοντες και δύο γρύπες. Η μεγάλη μαύρη κηλίδα στο φόντο δεν αναπαριστά τον ίσκιό του, αλλά το μαύρο νέφος το οποίο και τον συνοδεύει.

Ο ρόλος του εντός του ετρουσκικού πανθέου

Όπως ο Έλληνας θεός, ο Χαρούν χρησίμευε αποκλειστικά ως οδηγός προς τους νεκρούς (ψυχοπομπός θεότητα) και δεν είχε τον ρόλο του τιμωρού του κακού^[3]. Οι βίαιες μορφές της απεικονίσεώς του δημιουργήθηκαν για αποτροπαϊκούς λόγους, καθώς και για τον συμβολισμό και την αντικατάσταση του αρχικού τελετουργικού της ζωικής θυσίας με μια αφηρημένη αναπαράσταση^[4]. Οι Ετρούσκοι πίστευαν πως οι θυσίες αυτές ήσαν σημαντικές για την ευημερία του νεκρού^[5].

Μια ασυνήθιστη τοιχογραφία^[6] τον αναπαριστά στα ηνία ενός τεθρίππου αποτελούμενου από δύο λέοντες και δύο γρύπες εντός τάφου στον οποίο και έδωσε τον όνομά της: τον Τάφο του καταχθόνιου τεθρίππου της Νεκρόπολης των Πιανάκκε του Σαρτεάνο.

Σύγχρονες αναπαραστάσεις

Οι Ετρούσκοι ήσαν ένας εκ των σημαντικότερων και με επιρροή λαών του κλασσικού κόσμου. Εξακολουθεί να υφίσταται αριθμός λαϊκών μυθολογιών σχετικά με τους Ετρούσκους, σύμφωνα με τις οποίες οι τελευταίοι παραμένουν ένα μυστήριο, καθώς δεν είναι γνωστές οι καταβολές τους, ενώ είναι αδύνατο να αποκωδικοποιηθεί η γλώσσα τους. Πρόκειται για αναλήθειες.
— Larissa Bonfante & Judith Swaddling. Etruscan Myths, University of Texas Press, 2006, p. 7.

Παρά τις απόψεις των ακαδημαϊκών, η ερμηνεία του θεού ως έναν « τιμωρό δαίμονα » εξακολουθεί να προτιμάται χάρη στα βιβλία αρχαίων συγγραφέων^[7] και εκείνα σύγχρονων μη ειδικών οι οποίοι κάνουν αναφορές σε αυτούς, ή, ακόμη, εκείνων οι οποίοι, από μόνοι τους, προβαίνουν σε προσωπικές ερμηνείες επί της θρησκείας.

Σύμφωνα με τον Ρον Τέρπενινγκ, φανταστικό συγγραφέα και καθηγητή ιταλικής γλώσσας στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, ο Χαρούν φαίνεται να αγαπούσε τη βία, καθώς και συμμετείχε σε πολέμους^[8]. Ωστόσο, τελικά, δεν πρόκειται παρά για μία άποψη βασισμένη σε μη ετρουσκικές αναπαραστάσεις του θεού. Προβαίνει, για παράδειγμα, σε σύγκριση μεταξύ των αναπαραστάσεων της αντίστοιχης ελληνικής θεότητας, Χάροντα, ο οποίος και περιγράφεται εντός της Αινειάδας με εκείνες των θρησκευτικών έργων του Μιχαήλ Άγγελου. Όμως, βάση των συγκεκριμένων συγκρίσεων, είναι αδύνατο να γνωρίζει κανείς κατά πόσο οι συγκεκριμένες επιρροές προήλθαν από λατρείες διαφορετικές εκείνες των Ετρούσκων. Ο Χάρων διατηρεί, αναμφίβολα, στοιχεία της αρχαιοελληνικής του προέλευσης, ενώ οι αναπαραστάσεις του Μιχαήλ Άγγελου διαφοροποιούνται μέσω της ιδέας μιας Κολάσεως, ύστατης τιμωρίας μόνον για τους κακούς Χριστιανούς, πράγμα αρκετά διαφορετικό της ιδέας του Άδη, όπου « όλοι » οι νεκροί, καλοί ή κακοί, είναι συγκεντρωμένοι. Μεταξύ των ιδιαιτέρως ατυχών ερμηνειών αυτών, αναφέρει πως ο Χαρούν « αγαπούσε » τις καιρικές καταστροφές και τη βία. Ωστόσο, δεν πρόκειται παρά για προσωπικές ερμηνείες, οι οποίες στερούνται οποιασδήποτε βάσης.

Ο Τζεφ Ρόβιν, συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας ο οποίος εξέδωσε, επίσης, βιβλία απευθυνόμενα στα παιδιά, είναι πεπεισμένος πως ο Χαρούν χτυπούσε τις ψυχές των νεκρών με το σφυρί του και πως προσέφερε άλογα στα προσφάτως αποθανόντα πρόσωπα^[9].

Σχετικά Λήμματα

Παραπομπές

↑ Τσερβέτερι, Νεκρόπολη του Γκρέππε Σαντ'Άντζελο, π. 300 π.Χ., nenfro, inv. 2013.4.402, Τσερβέτερι, Εθνικό Μουσείο του Τσερβέτερι
↑ Franz De Ruyt, Charun, démon étrusque de la mort, Rome, Institut historique belge, 1934, p. 233.
↑ Larissa Bonfante & Judith Swaddling, Etruscan Myths, University of Texas Press, 2006, p. 33.
↑ Larissa Bonfante & Judith Swaddling, Etruscan Myths, University of Texas Press, 2006, p. 69-70.
↑ Arnobe, II, 62.
↑ Εκτός των τόπων ζωγραφισμένης αναπαράστασης εντός των τάφων, καθώς και σύμφωνα με τη χρησιμοποιούμενη θεματολογία (εγκαταλείποντας τον Κάτω Κόσμο και επιστρέφοντας προς τον κόσμο των ζωντανών).
↑ Franz de Ruyt, Charun, démon étrusque de la mort, Rome, Institut historique belge, 1934.
↑ Terpening, Ronnie H., Charon and the Crossing: Ancient, Medieval, and Renaissance Transformations of a Myth, Lewisburg, Pennsylvania: Bucknell University Press, 1984.
↑ Rovin, Jeff, The Encyclopedia of Monsters New York: Facts on File, 1989, p. 50.

Πηγές

Franz De Ruyt, « Le Thanatos d'Euripide et le Charun étrusque », L'Antiquité classique, 1 (1932), 70-73.
Franz De Ruyt, Charun, démon étrusque de la mort, Rome-Bruxelles, Institut historique belge, 1934, XII-305 p.
(Ιταλικά) Mauro Cristofani, Etruschi : una nuova immagine, Florence, Giunti Gruppo, 1984 (διαδικτυακή ανάγνωση). ISBN 88-0901792-7

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Οι Ετρούσκοι: θρησκεία και ηδυπάθεια από τον Ζαν-Πωλ Τουιλιέ, Καθηγητή στην Πρότυπη Ανώτατη Σχολή.
Χριστιανοί και μάντεις Η ετρουσκική θρησκεία, ύστατη αντίσταση του ρωμαϊκού παγανισμού από τον Ντομινίκ Μπρικέλ.

[1] Τσερβέτερι, Νεκρόπολη του Γκρέππε Σαντ'Άντζελο, π. 300 π.Χ., nenfro, inv. 2013.4.402, Τσερβέτερι, Εθνικό Μουσείο του Τσερβέτερι

[2] Franz De Ruyt, Charun, démon étrusque de la mort, Rome, Institut historique belge, 1934, p. 233.

[3] Larissa Bonfante & Judith Swaddling, Etruscan Myths, University of Texas Press, 2006, p. 33.

[4] Larissa Bonfante & Judith Swaddling, Etruscan Myths, University of Texas Press, 2006, p. 69-70.

[5] Arnobe, II, 62.

[6] Εκτός των τόπων ζωγραφισμένης αναπαράστασης εντός των τάφων, καθώς και σύμφωνα με τη χρησιμοποιούμενη θεματολογία (εγκαταλείποντας τον Κάτω Κόσμο και επιστρέφοντας προς τον κόσμο των ζωντανών).

[7] Franz de Ruyt, Charun, démon étrusque de la mort, Rome, Institut historique belge, 1934.

[8] Terpening, Ronnie H., Charon and the Crossing: Ancient, Medieval, and Renaissance Transformations of a Myth, Lewisburg, Pennsylvania: Bucknell University Press, 1984.

[9] Rovin, Jeff, The Encyclopedia of Monsters New York: Facts on File, 1989, p. 50.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]