Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών

Την ονομασία Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών έφερε το στρατηγείο των ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων στη διάρκεια της τριπλής γερμανο-ιταλο-βουλγαρικής κατοχής της Ελλάδας στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το στρατηγείο αυτό δημιουργήθηκε με την παρέμβαση των Άγγλων στρατιωτικών της βρετανικής στρατιωτικής αποστολής, συνδέσμων του συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ), Έντυ Μάγιερς και Κρίστοφερ Γουντχάους. Τότε, συνομολογήθηκε από τους αρχηγούς των μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων, ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ, το Σύμφωνο των Εθνικών Ομάδων, κατά τη μικτή σύσκεψη του Λιασκόβου, στις 5 Ιουλίου του 1943.
Η αρχική πρόταση του Μάγιερς ήταν η δημιουργία ενός "Ενωμένου Γενικού Στρατηγείου Ανταρτών", κάτι με το οποίο συμφωνούσε και ο ΕΛΑΣ. Θα ήταν υπό την εποπτεία του ΣΜΑ αλλά όχι με ίση εκπροσώπηση όλων των οργανώσεων, αφού διέφεραν αριθμητικά. Ισχυριζόταν ότι αυτό αντικατόπτριζε και την ευρύτερη απήχηση στον ελληνικό λαό. Τελικά, αποφασίστηκε στο στρατηγείο αυτό, "Κοινό" αντί "Ενωμένο", ο ΕΛΑΣ να εκπροσωπείται με τριπλή αντιπροσωπεία, που εν προκειμένω θα ήταν το τριμελές Γενικό Στρατηγείο του, και από έναν εκπρόσωπο η βρετανική στρατιωτική αποστολή και οι άλλες οργανώσεις, διατηρώντας όλες την αυτοτέλειά τους.

Το Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών ξεκίνησε τις εργασίες του στις 18 Ιουλίου του 1943 έχοντας ως έδρα το Περτούλι Τρικάλων. Στις πρώτες συζητήσεις που ακολούθησαν συμφωνήθηκε και από τις τρεις μεγάλες αντιστασιακές οργανώσεις να ενταχθούν στο κοινό στρατηγείο και όλες οι άλλες μικρότερες που δρούσαν στην Ελλάδα. Επίσης, αποφασίστηκε η οργάνωση νέων αντιστασιακών μονάδων καθώς και ο καθορισμός συγκεκριμένων περιοχών δράσης αυτών, καταλήγοντας στο ότι τη διοίκηση των ανταρτικών ομάδων θα ασκούσαν πλέον αξιωματικοί του ελληνικού στρατού. Τον Αύγουστο του 1943, οι δύο επικεφαλής των μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων, Άρης Βελουχιώτης (ΕΛΑΣ) και Ναπολέων Ζέρβας (ΕΔΕΣ) πραγματοποίησαν από κοινού μία εκτεταμένη περιοδεία σε χωριά της Ηπείρου και ενημέρωσαν τους τοπικούς πληθυσμούς για την επιτευχθείσα συμφωνία της συγκρότησης του ΚΓΣΑ. Η περιοδεία ξεκίνησε από το Βουλγαρέλι, καταλήγοντας στο Μέτσοβο[1].

Δυστυχώς όμως, όπως αποδείχθηκε στη συνέχεια, οι εγωισμοί, οι καχυποψίες, οι επιμέρους σκοπιμότητες και επιδιώξεις που προέκυπταν από τα πολιτικά πάθη των αρχηγών των αντιστασιακών οργανώσεων δεν άφησαν περιθώρια για μια ενιαία και δυναμική αντίσταση κατά του κατακτητή όπως ονειρευόταν όχι μόνο το ΣΜΑ αλλά και το γενικότερο σύνολο των Ελλήνων. Ενδεικτικό της καχυποψίας εκείνης ήταν ότι τόσο ο Ναπολέων Ζέρβας όσο και ο Δημήτριος Ψαρρός συμμετείχαν στις εργασίες του Στρατηγείου αυτού μόνο μία φορά αναθέτοντας στη συνέχεια την εκπροσώπησή τους σε στελέχη των ομάδων τους. Αυτό είχε ως τελική συνέπεια πολύ γρήγορα το Κοινό Στρατηγείο να το κυριαρχήσει το στρατηγείο του ΕΛΑΣ με ότι επακόλουθα σήμαινε αυτό σε βάρος των άλλων οργανώσεων.

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Σαράφης, Στέφανος, "Ο ΕΛΑΣ", σελ. 148

Πηγές Επεξεργασία

  • Ευστ. Γεωργόπουλος "Εμφύλιος Πόλεμος - το πρώτο αίμα 1942-1944", περιοδικό "Στρατιωτική Ιστορία" Εκδ, Περισκόπιο Αθήνα 2010, σελ.36-37.
  • "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" τομ. Β΄ (συμπλήρωμα)

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Γερολυμάτος, Ανδρέας. Κόκκινη Ακρόπολη, μαύρος τρόμος: από την Αντίσταση στον Εμφύλιο, 1943-1949. Αθήνα: Κοχλίας, 2005.
  • Χανδρινός, Ιάσονας Γ. Εθνική Αντίσταση: η αληθινή ιστορία του ελληνικού αντάρτικου. (Οι μονογραφίες του περιοδικού Στρατιωτική Ιστορία 27). Αθήνα: Περισκόπιο, 2007.
  • Ντασκαγιάννης, Μιχαήλ. «Το Σύμφωνο των Εθνικών Ομάδων (1943): η προσπάθεια για μια ενιαία εθνική αντίσταση». Πόλεμος και ιστορία [περιοδικό] 128 (Ιούνιος 2009).