Ως Κουβανική Επανάσταση (ισπανικά: Revolución Cubana) νοείται ο ένοπλος αγώνας για την αποτίναξη του υποστηριζόμενου από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής καθεστώτος του δικτάτορα Φουλχένθιο Μπατίστα στην Κούβα. Η έναρξη της επανάστασης τοποθετείται με την αποτυχημένη προσπάθεια κατάληψης από ομάδα επαναστατών υπό τους αδελφούς Φιντέλ και Ραούλ Κάστρο του στρατοπέδου Μονκάδα, στις 26 Ιουλίου 1953. Ο στόχος του ένοπλου αγώνα για τον έλεγχο της χώρας πραγματοποιήθηκε την πρωτοχρονιά του 1959, μετά τη νίκη των επαναστατών στη μάχη της Σάντα Κλάρα και τη διαφυγή του Μπατίστα. Το νέο καθεστώς που εγκαθιδρύθηκε στην Κούβα με την επιτυχία της επανάστασης το 1959 εξακολουθεί να έχει τα ηνία της διακυβέρνησης της χώρας μέχρι και σήμερα.

Κουβανική Επανάσταση
Ο Φιντέλ Κάστρο και οι άντρες του στη Σιέρα Μαέστρα.
Χρονολογία26 Ιουλίου 1953 - 1 Ιανουαρίου 1959
(5 χρόνια, 5 μήνες, 6 ημέρες)
ΤόποςΚούβα
ΑίτιαΔιαφθορά
ΣτόχοιΑνατροπή του Φουλχένθιο Μπατίστα
ΜέθοδοιΈνοπλος αγώνας
ΈκβασηΝίκη του κινήματος της 26ης Ιουλίου
Αντιμαχόμενοι
Δημοκρατία της Κούβας
υποστηριζόμενη από:
Ηνωμένες Πολιτείες (έως το 1958)
Ηγετικά πρόσωπα
Φιντέλ Κάστρο
Ραούλ Κάστρο
Ερνέστο Τσε Γκεβάρα
Φρανκ Παΐς
Αρμάντο Χαρτ
Καμίλο Σιενφουέγος
Χουάν Αλμέιδα Βόσκε
Αμπέλ Σανταμαρία
Ελόϋ Γκουτιέρεζ Μενόγιο
Ρένε Ράμος Λατούρ
Ρονάντο Κουμπέλα
Ουμπέρτο Σόρι Μαρίν
Φουλχένθιο Μπατίστα
Εολόχιο Καντίγιο
Χοσέ Κουεβέντο
Αλμπέρτο Ντελ Ρίο Τσαβιάνο
Χοακίν Κασίγιας
Κορνέλιο Ρόχας
Φερνάντε Σουέρο
Κάντιντο Ερνάντεθ
Αλφρέντο Αμπόν Λη
Θύματα και απώλειες
5.000 νεκροί
Εικόνα από δρόμο της Αβάνας με φιλοεπαναστατικό περιεχόμενο.

Την εποχή που εδραιώθηκε το επαναστατικό καθεστώς Κάστρο, ο Ψυχρός Πόλεμος, μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων: των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και της Σοβιετικής Ένωσης βρίσκονταν σε πλήρη εξέλιξη. Η Κούβα λόγω της γεωστρατηγικής της θέσης θεωρήθηκε έτσι προπύργιο του Κομμουνισμού και του φιλοσοβιετικού μπλοκ στην αμερικανική ήπειρο. Ιδιαίτερα από συγκεκριμένους αμερικανικούς πολιτικούς κύκλους θεωρήθηκε ακόμη και δυνάμει απειλή για τις Η.Π.Α..

Υπόβαθρο

Επεξεργασία

Διαφθορά στην Κούβα

Επεξεργασία

Η Δημοκρατία της Κούβας στις αρχές του 20ου αιώνα χαρακτηριζόταν σε μεγάλο βαθμό από μια βαθιά ριζωμένη παράδοση διαφθοράς, όπου η πολιτική συμμετοχή είχε ως αποτέλεσμα να υπάρξουν ευκαιρίες για τις ελίτ για να συμμετάσχουν στη συσσώρευση πλούτου.[1] Η πρώτη προεδρική περίοδος της Κούβας υπό τον Τόμας Εστράντα Πάλμα από το 1902 έως το 1906 θεωρήθηκε ότι τηρούσε τα καλύτερα πρότυπα διοικητικής ακεραιότητας στην ιστορία της Δημοκρατίας της Κούβας.[2] Ωστόσο, οι Ηνωμένες Πολιτείες με την παρέμβαση τους το 1906 οδήγησε στον Τσαρλς Έντουαρντ Μαγκούν, Αμερικανό διπλωμάτη, να αναλάβει την κυβέρνηση μέχρι το 1909. Ο Χιου Τόμας προτείνει ότι ενώ ο Μαγκούν αποδοκίμαζε τις πρακτικές διαφθοράς, αυτή εξακολουθούσε να υπάρχει υπό τη διακυβέρνησή του και υπονόμευε την αυτονομία του δικαστικού σώματος και τις δικαστικές αποφάσεις τους.[3] Ο επόμενος πρόεδρος, Χοσέ Μιγκέλ Γκόμεζ, ήταν ο πρώτος που ενεπλάκη σε εκτεταμένη διαφθορά και κυβερνητικά σκάνδαλα.

Αυτά τα σκάνδαλα αφορούσαν δωροδοκίες που φέρεται να καταβλήθηκαν σε Κουβανούς αξιωματούχους και νομοθέτες στο πλαίσιο σύμβασης για έρευνα στο λιμάνι της Αβάνας, καθώς και την πληρωμή αμοιβών σε κυβερνητικούς συνεργάτες και ανώτατους αξιωματούχους.[4] Ο διάδοχος του Γκόμεζ, Μάριο Γκαρσία Μενοκάλ, ήθελε να βάλει τέλος στα σκάνδαλα διαφθοράς και ισχυρίστηκε ότι ήταν αφοσιωμένος στη διοικητική ακεραιότητα και υιοθέτησε το σύνθημα «ειλικρίνεια, ειρήνη και δουλειά».[2] Ωστόσο παρά τις προθέσεις του, η διαφθορά εντάθηκε στην κυβέρνησή του από το 1913 έως το 1921.[3] Οι περιπτώσεις απάτης έγιναν πιο συχνές ενώ ιδιωτικοί παράγοντες και οι εργολάβοι εμπλέκονταν συχνά με δημόσιους λειτουργούς και νομοθέτες. Ο Τσαρλς Έντουαρντ Τσάπμαν αποδίδει την αύξηση της διαφθοράς στην έκρηξη παραγωγής ζάχαρης που σημειώθηκε στην Κούβα υπό τη διοίκηση του Μενοκάλ.[5] Επιπλέον, η εμφάνιση του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου επέτρεψε στην κουβανική κυβέρνηση να χειραγωγήσει τις τιμές της ζάχαρης, τις πωλήσεις των εξαγωγών και τις άδειες εισαγωγής.[2]

Ο Αλφρέντο Ζάγιας που διαδέχθηκε τον Μενοκάλ από το 1921–25 και συμμετείχε σε αυτό που ο Καλίξτο Μάσο αναφέρει ως "μέγιστη έκφραση της διοικητικής διαφθοράς" η οποία εξαπλώθηκε σε όλες σχεδόν τις πτυχές της δημόσιας ζωής και η κουβανική διοίκηση χαρακτηρίστηκε σε μεγάλο βαθμό από νεποτισμό καθώς ο Ζάγιας βασιζόταν σε φίλους και συγγενείς για να αποκτήσει παράνομα μεγαλύτερη πρόσβαση στον πλούτο.[3] Λόγω των προηγούμενων πολιτικών του Ζάγιας, ο Γκεράρντο Ματσάντο είχε ως στόχο να μειώσει τη διαφθορά και να βελτιώσει την απόδοση του δημόσιου τομέα υπό τη διαδοχική διοίκησή του από το 1925 έως το 1933. Ενώ κατάφερε με επιτυχία να μειώσει τη μικροδιαφθορά, η μεγάλη διαφθορά εξακολουθούσε να παραμένει σε μεγάλο βαθμό. Ο Ματσάντο ξεκίνησε αναπτυξιακά έργα μέσω διογκωμένων δαπανών και της δημιουργίας "μεγάλων περιθωρίων κέρδους" που επέτρεψαν στους δημόσιους αξιωματούχους να οικειοποιηθούν παράνομα χρήματα.[6] Υπό την κυβέρνησή του, η διαφθορά συγκεντρώθηκε σε λιγότερα χέρια με "κεντρικές διαδικασίες κρατικών αγορών" και τη συλλογή δωροδοκιών μεταξύ ενός μικρότερου αριθμού γραφειοκρατών και διαχειριστών.[6] Μέσω της ανάπτυξης υποδομών ακινήτων και την ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας της Κούβας, η διοίκηση του Ματσάντο μπόρεσε να χρησιμοποιήσει εμπιστευτικές πληροφορίες για να επωφεληθεί από επιχειρηματικές συμφωνίες του ιδιωτικού τομέα.[6]

Ο γερουσιαστής Εδουάρδο Τσίμπας αφιερώθηκε στην αποκάλυψη της διαφθοράς στην κουβανική κυβέρνηση και ίδρυσε το Ορθόδοξο Κόμμα το 1947 για να προωθήσει αυτόν τον στόχο. Η Αργκότ-Φρέιρ επισημαίνει ότι ο πληθυσμός της Κούβας υπό το δημοκρατικό καθεστώς έδειχνε υψηλή ανοχή στη διαφθορά. Επιπλέον, οι Κουβανοί γνώριζαν και επέκριναν ποιος ήταν διεφθαρμένος, αλλά τους θαύμαζαν για την ικανότητά τους να ενεργούν ως "ατιμώρητοι εγκληματίες" σε δωροδοκίες.[7] Η δημιουργία ενός παράνομου δικτύου τυχερών παιχνιδιών εντός του στρατού επέτρεψε στο προσωπικό του στρατού όπως ο Αντισυνταγματάρχης Πεντράζα και ο Ταγματάρχης να συμμετάσχουν σε εκτεταμένες δραστηριότητες παράνομου τζόγου.[7] Ο Μαουρίτσιο Αγκούστο Φοντ και ο Αλφόνσο Κουίροζ, συγγραφείς του βιβλίου The Cuban Republic and José Martí, αναφέρουν ότι η διαφθορά διαπερνούσε τη δημόσια ζωή υπό τις κυβερνήσεις των προέδρων Ραμόν Γκράου και Κάρλος Πρίο.[8] Ο Πρίο αναφέρθηκε ότι είχε κλέψει πάνω από 90 εκατομμύρια δολάρια σε δημόσιους πόρους, που ισοδυναμούσε με το 1/4 του ετήσιου εθνικού προϋπολογισμού.[9]

Πριν από την κομμουνιστική επανάσταση, η Κούβα διοικούνταν υπό την εκλεγμένη κυβέρνηση του Φουλχένσιο Μπατίστα από το 1940-1944. Σε όλη αυτή τη χρονική περίοδο, η βάση υποστήριξης του Μπατίστα αποτελούνταν κυρίως από διεφθαρμένους πολιτικούς και στρατιωτικούς αξιωματούχους. Ο ίδιος ο Μπατίστα μπόρεσε να αποκομίσει μεγάλα κέρδη από το καθεστώς προτού έρθει στην εξουσία μέσω διογκωμένων κρατικών συμβολαίων και εσόδων από τον τζόγο.[7] Το 1942, το Βρετανικό Υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήταν "πολύ ανήσυχο" για τη διαφθορά υπό τον Πρόεδρο Φουλχένσιο Μπατίστα, περιγράφοντας το πρόβλημα ως "ενδημικό" και ξεπερνώντας "ο,τιδήποτε είχε συμβεί στο παρελθόν". Οι Βρετανοί διπλωμάτες πίστευαν ότι η διαφθορά είχε τις ρίζες της στους πιο ισχυρούς θεσμούς της Κούβας, με τα ανώτατα άτομα στην κυβέρνηση και τον στρατό να εμπλέκονται σε μεγάλο βαθμό στον τζόγο και το εμπόριο ναρκωτικών.[10] Όσον αφορά την κοινωνία των πολιτών, ο Εδουάρδο Σάενθ Ρόβνερ γράφει ότι η διαφθορά εντός της αστυνομίας και της κυβέρνησης επέτρεψε την επέκταση των εγκληματικών οργανώσεων στην Κούβα.[10] Ο Μπατίστα αρνήθηκε στον Αμερικανό Πρόεδρο Φρανγκλίνο Ρούζβελτ την προσφορά του να στείλει ειδικούς για να βοηθήσουν στη μεταρρύθμιση της κουβανικής δημόσιας υπηρεσίας.

Αργότερα, το 1952, ο Μπατίστα ηγήθηκε ενός στρατιωτικού πραξικόπηματος που υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ εναντίον του Πρίο και κυβέρνησε μέχρι το 1959. Υπό την εξουσία του, ο Μπατίστα ηγήθηκε μιας διεφθαρμένης δικτατορίας που περιλάμβανε στενούς δεσμούς με οργανώσεις οργανωμένου εγκλήματος καθώς και τη μείωση των πολιτικών ελευθεριών των Κουβανών. Αυτή η περίοδος είχε ως αποτέλεσμα ο Μπατίστα να εμπλέκεται σε πιο «σύνθετες πρακτικές διαφθοράς» τόσο σε επίπεδο διοίκησης όσο και σε επίπεδο κοινωνίας των πολιτών.[1] Ο Μπατίστα και η διοίκησή του συμμετείχαν σε κερδοσκοπία από τη λαχειοφόρο αγορά καθώς και σε παράνομο τζόγο.[1] Η διαφθορά άνθισε περαιτέρω στην κοινωνία των πολιτών μέσω της αύξησης της αστυνομικής διαφθοράς, της λογοκρισίας του Τύπου καθώς και των μέσων ενημέρωσης και της δημιουργίας αντικομμουνιστικών εκστρατειών για την καταστολή της αντιπολίτευσης, μέσω βίας, βασανιστηρίων και δημόσιων εκτελέσεων. Η παλιά κουλτούρα της ανοχής και της αποδοχής απέναντι στη διαφθορά διαλύθηκε επίσης με τη δικτατορία του Μπατίστα. Για παράδειγμα, ένας πολίτης έγραψε ότι "όσο διεφθαρμένοι κι αν ήταν ο Γκράου και ο Πρίο, τους εκλέξαμε και επομένως τους επιτρέψαμε να μας κλέψουν. Ο Μπατίστα μας ληστεύει χωρίς την άδειά μας."[11] Η διαφθορά υπό τον Μπατίστα επεκτάθηκε περαιτέρω στον οικονομικό τομέα με συμμαχίες που συνήψε με ξένους επενδυτές και την επικράτηση παράνομων καζίνο και εγκληματικών οργανώσεων στην πρωτεύουσα της χώρας, την Αβάνα.[11]

Πολιτική της Κούβας

Επεξεργασία

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν την εισβολή των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κούβα το 1898 και την επίσημη ανεξαρτησία από τις ΗΠΑ στις 20 Μαΐου 1902, η Κούβα γνώρισε μια περίοδο σημαντικής αστάθειας, υπομένοντας μια σειρά από εξεγέρσεις, πραξικοπήματα και μια περίοδο αμερικανικής στρατιωτικής κατοχής. Ο Μπατίστα, ένας πρώην στρατιωτικός που είχε υπηρετήσει ως εκλεγμένος πρόεδρος της Κούβας από το 1940 έως το 1944, έγινε πρόεδρος για δεύτερη φορά το 1952, αφού κατέλαβε την εξουσία με στρατιωτικό πραξικόπημα και ακύρωσε τις εκλογές του 1952.[12] Αν και ο Μπατίστα ήταν σχετικά προοδευτικός κατά την πρώτη του θητεία,[13] στη δεκαετία του 1950 αποδείχθηκε πολύ πιο αυταρχικός και αδιάφορος για τις λαϊκές ανησυχίες.[14] Ενώ η Κούβα παρέμενε μαστιζόμενη από υψηλή ανεργία και περιορισμένες υποδομές νερού,[15] ο Μπατίστα δημιούργησε κερδοφόρους δεσμούς με το οργανωμένο έγκλημα και επιτρέποντας στις αμερικανικές εταιρείες να κυριαρχήσουν στην κουβανική οικονομία, ιδιαίτερα στις φυτείες ζαχαροκάλαμου και άλλους τοπικούς πόρους.[15][16][17] Αν και οι ΗΠΑ όπλισαν και υποστήριξαν πολιτικά τη δικτατορία του Μπατίστα, οι μεταγενέστεροι πρόεδροι των ΗΠΑ αναγνώρισαν τη διαφθορά της και τη δικαιολογία της εξάλειψής της.[18]

Αντιπολίτευση

Επεξεργασία

Κατά την πρώτη του θητεία ως πρόεδρος, ο Μπατίστα υποστηρίχθηκε από το αρχικό Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας (αργότερα γνωστό ως Λαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα),[13] αλλά κατά τη δεύτερη θητεία του έγινε έντονα αντικομμουνιστής.[15][19] Ο Μπατίστα ανέπτυξε μια μάλλον αδύναμη γέφυρα ως μια προσπάθεια να φιμώσει τους πολιτικούς αντιπάλους. Τους μήνες που ακολούθησαν το πραξικόπημα του Μαρτίου του 1952, ο Φιντέλ Κάστρο, τότε νεαρός δικηγόρος και ακτιβιστής, υπέβαλε αίτημα για την ανατροπή του Μπατίστα, τον οποίο κατηγόρησε για διαφθορά και τυραννία. Ωστόσο, τα συνταγματικά επιχειρήματα του Κάστρο απορρίφθηκαν από τα κουβανικά δικαστήρια.[20] Αφού αποφάσισε ότι το κουβανικό καθεστώς δεν μπορούσε να αντικατασταθεί με νομικά μέσα, ο Κάστρο αποφάσισε να ξεκινήσει μια ένοπλη επανάσταση. Για το σκοπό αυτό, μαζί με τον αδελφό του Ραούλ ίδρυσαν μια παραστρατιωτική οργάνωση γνωστή ως «Το Κίνημα», συγκεντρώνοντας όπλα και στρατολογώντας περίπου 1.200 οπαδούς από τη δυσαρεστημένη εργατική τάξη της Αβάνας μέχρι τα τέλη του 1952.

Πρώιμα στάδια

Επεξεργασία

Επίθεση στο στρατόπεδο Μονκάδα

Επεξεργασία
 
Ο Φιντέλ Κάστρο κατά τη σύλληψη του μετά την επίθεση του Ιουλίου 1953 στο στρατόπεδο Μονκάδα στο Σαντιάγο ντε Κούβα.

Πραγματοποιώντας το πρώτο τους χτύπημα κατά της κυβέρνησης Μπατίστα, ο Φιντέλ και ο Ραούλ Κάστρο συγκέντρωσαν 70 μαχητές και σχεδίασαν μια πολλαπλή επίθεση σε πολλές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.[21] Στις 26 Ιουλίου 1953, οι αντάρτες επιτέθηκαν στο στρατόπεδο Μονκάδα στο Σαντιάγο και στους στρατώνες στο Μπαγιάμο, μόνο για να ηττηθούν από τους πολύ πιο πολυάριθμους κυβερνητικούς στρατιώτες. Ο ακριβής αριθμός των ανταρτών που σκοτώθηκαν στη μάχη είναι προς συζήτηση. Ωστόσο, στην αυτοβιογραφία του, ο Φιντέλ Κάστρο ισχυρίστηκε ότι εννέα σκοτώθηκαν στις μάχες και επιπλέον 56 εκτελέστηκαν αφότου συνελήφθησαν από την κυβέρνηση Μπατίστα.[22] Ωστόσο υπήρχε η ελπίδα ότι η οργανωμένη επίθεση θα πυροδοτούσε μια εθνική εξέγερση ενάντια στην κυβέρνηση του Μπατίστα. Μετά από μια ώρα μάχης, οι περισσότεροι από τους επαναστάτες και ο αρχηγός τους κατέφυγαν στα βουνά.[23] Μεταξύ των νεκρών ήταν και ο Άμπελ Σανταμαρία, ο δεύτερος διοικητής του Κάστρο, ο οποίος φυλακίστηκε, βασανίστηκε και εκτελέστηκε την ίδια μέρα με την επίθεση.[24]

Φυλάκιση και μετανάστευση

Επεξεργασία

Πολλοί βασικοί επαναστάτες του Κινήματος, συμπεριλαμβανομένων των αδελφών Κάστρο, συνελήφθησαν λίγο αργότερα. Σε μια άκρως πολιτική δίκη, ο Φιντέλ μίλησε για σχεδόν τέσσερις ώρες υπερασπιζόμενος τον εαυτό του, τελειώνοντας με τις λέξεις "Καταδικάστε με, δεν πειράζει. Η ιστορία θα με αθωώσει". Η υπεράσπιση του Κάστρο βασίστηκε στον εθνικισμό, την εκπροσώπηση και τα ευεργετικά προγράμματα για τους μη προνομιούχους Κουβανούς και τον πατριωτισμό και τη δικαιοσύνη του για την κουβανική κοινότητα.[25] Ο Κάστρο καταδικάστηκε σε 15 χρόνια στη φυλακή Πρεσίντιο Μοδέλο, που βρίσκεται στο νησί Ντε πίνος, ενώ ο Ραούλ καταδικάστηκε σε 13 χρόνια.[26] Ωστόσο, το 1955, υπό ευρεία πολιτική πίεση, η κυβέρνηση Μπατίστα απελευθέρωσε όλους τους πολιτικούς κρατούμενους στην Κούβα, συμπεριλαμβανομένων των επιτεθέντων στο Μονκάδα. Οι Ιησουίτες δάσκαλοι της παιδικής ηλικίας του Φιντέλ κατάφεραν να πείσουν τον Μπατίστα να συμπεριλάβει τον Φιντέλ και τον Ραούλ στην απελευθέρωση.[27]

Σύντομα, οι αδελφοί Κάστρο ενώθηκαν με άλλους εξόριστους στο Μεξικό για να προετοιμαστούν για την ανατροπή του Μπατίστα, λαμβάνοντας εκπαίδευση από τον Αλμπέρτο Μπάγιο, έναν ηγέτη των Ρεπουμπλικανικών δυνάμεων στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Τον Ιούνιο του 1955, ο Φιντέλ συνάντησε τον Αργεντινό επαναστάτη Ερνέστο «Τσε» Γκεβάρα, ο οποίος προσχώρησε στο κίνημα του.[27] Ο Ραούλ και ο Τσε Γκεβάρα βοήθησαν στην έναρξη της πτώσης του Μπατίστα.[25] Οι επαναστάτες ονόμασαν τους εαυτούς τους «Κίνημα της 26ης Ιουλίου», που αναφέρεται στην ημερομηνία της επίθεσής τους στο στρατόπεδο Μονκάδα το 1953.[22]

Φοιτητικές διαδηλώσεις

Επεξεργασία
 
Διαδηλώσεις φοιτητών στην Αβάνα, 1956.

Στα τέλη του 1955, οι φοιτητικές ταραχές και διαδηλώσεις έγιναν πιο συχνές και η ανεργία έγινε προβληματική καθώς οι νέοι πτυχιούχοι δεν μπορούσαν να βρουν δουλειά.[28][29] Αυτές οι διαμαρτυρίες αντιμετωπίστηκαν με αυξανόμενη καταστολή από την πλευρά του καθεστώτος Μπατίστα, το οποίο θεωρούσε όλους τους νέους πιθανούς επαναστάτες.[30] Λόγω της συνεχιζόμενης αντίθεσής του στην κουβανική κυβέρνηση και της μεγάλης δραστηριότητας διαμαρτυρίας που λάμβανε χώρα στην πανεπιστημιούπολη του, το Πανεπιστήμιο της Αβάνας έκλεισε προσωρινά στις 30 Νοεμβρίου 1956 (άνοιξε ξανά μέχρι το 1959 υπό την πρώτη επαναστατική κυβέρνηση).[31]

Επίθεση στο στρατοπέδο Ντομίνγκο Γκοϊκουρία

Επεξεργασία

Ενώ οι αδελφοί Κάστρο και οι άλλοι αντάρτες του Κινήματος της 26ης Ιουλίου εκπαιδεύονταν στο Μεξικό και προετοιμάζονταν για την αμφίβια επίθεση τους στην Κούβα, μια άλλη επαναστατική ομάδα ακολούθησε το παράδειγμα της επίθεσης στους Στρατώνες της Μονκάνδα. Στις 29 Απριλίου 1956 και ώρα 12:50 μ.μ. κατά τη διάρκεια της Κυριακάτικης Λειτουργίας, μια ανεξάρτητη ομάδα ανταρτών περίπου 100 ανταρτών με επικεφαλής τον Ρέινολ Γκασία επιτέθηκε στο στρατόπεδο Ντομίνγκο Γκοϊκουρία στην επαρχία Ματάνζας. Η επίθεση αποκρούστηκε με δέκα αντάρτες και τρεις στρατιώτες που σκοτώθηκαν στις μάχες, και ένας επαναστάτης εκτελέστηκε με συνοπτική διαδικασία από τον διοικητή της φρουράς. Ο ιστορικός του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντα, Μιγκέλ Α. Μπρίτο, βρισκόταν στον κοντινό καθεδρικό ναό όταν ξεκίνησε η μάχη και γράφει πως: «Εκείνη την ημέρα, ξεκίνησε η Κουβανική Επανάσταση για μένα και το Ματάνζας».[32][33]

Κλιμακούμενη σύγκρουση

Επεξεργασία
 
Χάρτης της Κούβας που δείχνει την τοποθεσία της άφιξης των ανταρτών στο Γκράνμα στα τέλη του 1956, το προπύργιο των ανταρτών στη Σιέρα Μαέστρα και τη διαδρομή του Γκεβάρα και του Σινφουένγκος προς την Αβάνα μέσω της επαρχίας Λας Βίλλας τον Δεκέμβριο του 1958

Άφιξη Γκράνμα

Επεξεργασία

Το σκάφος Γράνμα αναχώρησε από το Τούξπαν της Βερακρούζ του Μεξικού, στις 25 Νοεμβρίου 1956, μεταφέροντας τους αδελφούς Κάστρο και 80 άλλους, συμπεριλαμβανομένων των Τσε Γκεβάρα και Καμίλο Σινφουένγκος, παρόλο που το σκάφος σχεδιάστηκε να δέχεται μόνο 12 άτομα με μέγιστο αριθμό 25 ατόμων. Στις 2 Δεκεμβρίου,[34] κατέπλευσε στην Πλάγια Λας Κολοράντας, στον δήμο Νιγκουέρο, φτάνοντας δύο ημέρες αργότερα από το προγραμματισμένο χρόνο επειδή το σκάφος ήταν πολύ φορτωμένο, σε αντίθεση με τις πρακτικές διαδρομές ιστιοπλοΐας.[35] Αυτό διέλυσε κάθε ελπίδα για μια συντονισμένη επίθεση με την πτέρυγα του Κινήματος. Όταν έφτασε και βγήκε από το πλοίο, η ομάδα των ανταρτών άρχισε να κατευθύνεται προς τα βουνά Σιέρα Μαέστρα, μιας οροσειράς στη νοτιοανατολική Κούβα. Τρεις ημέρες μετά την έναρξη του οδοιπορικού, ο στρατός του Μπατίστα επιτέθηκε και σκότωσε τους περισσότερους από τους συμμετέχοντες στο Γκράνμα, με τον ακριβή αριθμό να αμφισβητείται, καθώς περισσότεροι από είκοσι από τους αρχικούς ογδόντα δύο άνδρες επέζησαν από τις αρχικές συναντήσεις με τον κουβανικό στρατό και διέφυγαν στη Σιέρα Μαέστρα.[36]

Η ομάδα των επιζώντων περιελάμβανε τους Φιντέλ και Ραούλ Κάστρο, Τσε Γκεβάρα και Καμίλο Σιενφουέγκος. Οι διασκορπισμένοι επιζώντες, μόνοι ή σε μικρές ομάδες, περιπλανήθηκαν στα βουνά αναζητώντας ο ένας τον άλλον. Τελικά, οι άνδρες θα ξανασυνδεθούν –με τη βοήθεια των προσκείμενων χωρικών– και θα αποτελούσαν τον πυρήνα της ηγεσίας του αντάρτικου στρατού. Πολλές γυναίκες επαναστάτριες, συμπεριλαμβανομένης της Σέλια Σάντσεζ και της Χέιντι Σανταμαρία (αδερφή του Άμπελ Σανταμαρία), βοήθησαν επίσης τις επιχειρήσεις του Φιντέλ Κάστρο στα βουνά.[37]

Επίθεση στο προεδρικό μέγαρο

Επεξεργασία
 
Επίθεση στο Προεδρικό Μέγαρο της Αβάνας, 13 Μαρτίου 1957

Στις 13 Μαρτίου 1957, μια ξεχωριστή ομάδα επαναστατών - η αντικομμουνιστική Φοιτητική Επαναστατική Διεύθυνση, αποτελούμενη κυρίως από φοιτητές - εισέβαλε στο Προεδρικό Μέγαρο στην Αβάνα, προσπαθώντας να δολοφονήσει τον Μπατίστα και να ανατρέψει την κυβέρνηση. Η επίθεση κατέληξε σε απόλυτη αποτυχία. Ο αρχηγός των φοιτητών, Χοσέ Αντόνιο Ετσεβαρία, πέθανε σε ανταλλαγή πυροβολισμών με τις δυνάμεις του Μπατίστα στον ραδιοφωνικό σταθμό της Αβάνας που είχε καταλάβει για να διαδώσει την είδηση του αναμενόμενου θανάτου του Μπατίστα. Η ομάδα των επιζώντων περιελάμβανε τον Δρ. Ουμπέρτο Καστέλο (ο οποίος αργότερα έγινε Γενικός Επιθεωρητής στο Εσκαμπράι), τον Ρολάντο Κουμπέλα και τον Φαούρ Χομόν (και οι δύο μεταγενέστεροι διοικητές του Κινήματος της 13ης Μαρτίου, με κέντρο τα βουνά Εσκαμπράι της επαρχίας Λας Βίλλας).[38]

Το σχέδιο, όπως εξήγησε ο Φαούρ Χομόν, ήταν να επιτεθεί στο Προεδρικό Μέγαρο από μια ομάδα καταδρομών πενήντα ανδρών και ταυτόχρονα να υποστηρίξει την επιχείρηση εκατό ανδρών που θα καταλάμβαναν τον ραδιοφωνικό σταθμό Ράδιο Ρελόι στο κτίριο του Ραδιομεγάρου CMQ για να ανακοινωθεί ο θάνατος του Μπατίστα. Η επίθεση στο Προεδρικό Μέγαρο θα είχε ως αποτέλεσμα την εξόντωση του Μπατίστα και ο σκοπός της κατάληψης του Ράδιο Ρελόι, ήταν να ανακοινωθεί ο θάνατος του Μπατίστα και να καλέσουν σε γενική απεργία, καθώς και να υποκινήσουν τον λαό της Αβάνας να συμμετάσχει στον ένοπλο αγώνα. Ωστόσο, αυτή η δευτερεύουσα επιχείρηση υποστήριξης δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ καθώς οι άνδρες που επρόκειτο να συμμετάσχουν δεν έφτασαν ποτέ στον τόπο των γεγονότων λόγω απροθυμίας της τελευταίας στιγμής. Αν και οι επιτιθέμενοι έφτασαν στον τρίτο όροφο του Προεδρικού Μεγάρου, δεν εντόπισαν ούτε εκτέλεσαν τον Μπατίστα.

Ναυτική ανταρσία στο Σιενφουέγκος

Επεξεργασία

Στις 6 Σεπτεμβρίου 1957 μέλη του κουβανικού ναυτικού στη Ναυτική Βάση του Σιενφουέγκος οργάνωσαν μια εξέγερση ενάντια στο καθεστώς Μπατίστα. Με επικεφαλής κατώτερους αξιωματικούς που έδειξαν συμπάθεια προς το Κίνημα της 26ης Ιουλίου, προοριζόταν αρχικά να συμπέσει με την κατάληψη πολεμικών πλοίων στο λιμάνι της Αβάνας. Σύμφωνα με πληροφορίες, μεμονωμένοι αξιωματούχοι της Πρεσβείας των ΗΠΑ γνώριζαν το σχέδιο και είχαν υποσχεθεί την αναγνώριση των ΗΠΑ εάν ήταν επιτυχής.[39]

Στις 5:30 π.μ. η βάση ήταν στα χέρια των στασιαστών. Τα περισσότερα από τα 150 στελέχη του ναυτικού που κοιμούνταν στη βάση ενώθηκαν με τους 28 αρχικούς συνωμότες, ενώ 18 αξιωματικοί συνελήφθησαν. Περίπου 200 μέλη του Κινήματος της 26ης Ιουλίου και άλλοι υποστηρικτές των ανταρτών μπήκαν στη βάση από την πόλη και τους δόθηκαν όπλα. Το Σιενφουέγκος βρισκόταν στα χέρια των ανταρτών για αρκετές ώρες.[40] Μέχρι το απόγευμα, κυβερνητική μηχανοκίνητη μονάδα πεζικού είχε φτάσει από τη Σάντα Κλάρα, που υποστηρίζονταν από βομβαρδιστικά Β-26. Ακολούθησαν τεθωρακισμένες μονάδες από την Αβάνα. Μετά από οδομαχίες όλο το απόγευμα και τη νύχτα, οι τελευταίοι από τους αντάρτες, που άντεξαν στο αρχηγείο της αστυνομίας, σκοτώθηκαν. Περίπου 70 στασιαστές και υποστηρικτές των ανταρτών εκτελέστηκαν και τα αντίποινα εναντίον αμάχων προστέθηκαν στον εκτιμώμενο συνολικό αριθμό των νεκρών των 300 ανδρών.[41] Η χρήση βομβαρδιστικών και αρμάτων μάχης που είχαν παρασχεθεί πρόσφατα στο πλαίσιο μιας συμφωνίας όπλων ΗΠΑ-Κούβας ειδικά για χρήση στην άμυνα, αύξησε τις εντάσεις μεταξύ των δύο κυβερνήσεων.[42]

Κουβανικές γενικές εκλογές 1958

Επεξεργασία
 
Ο τελευταίος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος Αντρές Ριβέρο Αγουέρο το 1958

Οι γενικές εκλογές διεξήχθησαν στην Κούβα στις 3 Νοεμβρίου 1958.[43] Οι τέσσερις κύριοι προεδρικοί υποψήφιοι ήταν ο Κάρλος Μάρκες Στέρλινγκ του Partido del Pueblo Libre, ο Ραμόν Γκράου του Partido Auténtico, ο Αντρές Ριβέρο Αγουέρο της Coalición Progresista Nacional και ο Αλμπέρτο Σάλας Αμάρο για το κόμμα Union Cubana. Η προσέλευση των ψηφοφόρων υπολογίστηκε σε περίπου 50% των ψηφοφόρων.[44] Αν και ο Αγουέρο κέρδισε τις προεδρικές εκλογές με 70% των ψήφων, δεν μπόρεσε να αναλάβει τα καθήκοντά του λόγω της Κουβανικής Επανάστασης.[45]

Ο Αγουέρο επρόκειτο να ορκιστεί στις 24 Φεβρουαρίου 1959. Σε μια συνομιλία που είχε με τον Αμερικανό πρεσβευτή Ερλ Σμιθ στις 15 Νοεμβρίου 1958, αποκάλεσε τον Κάστρο «άρρωστο» και δήλωσε ότι θα ήταν αδύνατο να επιτευχθεί συμφωνία με αυτόν. Ο Αγουέρο ανέφερε επίσης ότι σχεδιάζει να αποκαταστήσει τη συνταγματική κυβέρνηση και θα συγκαλέσει νέα Συνταγματική Συνέλευση μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.[46]

Αυτές ήταν οι τελευταίες δημοκρατικές εκλογές στην Κούβα, καθώς το Σύνταγμα της Κούβας του 1940, το Κογκρέσο και η Γερουσία της Κουβανικής Δημοκρατίας, διαλύθηκαν γρήγορα λίγο αργότερα. Οι αντάρτες είχαν καλέσει δημοσίως σε εκλογικό μποϊκοτάζ, εκδίδοντας το Μανιφέστο του Ολοκληρωτικού Πολέμου στις 12 Μαρτίου 1958, απειλώντας ότι θα σκοτώσουν όποιον ψήφιζε.[47]

Μάχη της Σάντα Κλάρα και πτώση του Μπατίστα

Επεξεργασία
 
Είσοδος στην Αβάνα του Κάστρο και του Μάτος. 8 Ιανουαρίου 1959.

Στις 31 Δεκεμβρίου 1958, η μάχη της Σάντα Κλάρα έλαβε χώρα σε ένα σκηνικό μεγάλης έντασης. Η πόλη της Σάντα Κλάρα έπεσε στις συνδυασμένες δυνάμεις των ανταρτών του Τσε Γκεβάρα, του Σιενφουέγκος και της Φοιτητικής Επαναστατικής Διεύθυνσης με επικεφαλής τους Κομαντάντε Ρολάντο Κουμπέλα,Χουάν Αμπραχάντες και Γουίλιαμ Αλεξάντερ Μόργκαν. Τα νέα για αυτές τις ήττες προκάλεσαν πανικό στον Μπατίστα, ο οποίος διέφυγε από την Κούβα αεροπορικώς για τη Δομινικανή Δημοκρατία λίγες ώρες αργότερα την 1η Ιανουαρίου 1959. Ο Κομαντάντε Αλεξάντερ Μόργκαν συνέχισε τις μάχες καθώς ο Μπατίστα έφευγε και είχε καταλάβει την πόλη Σιενφουέγκος μέχρι τις 2 Ιανουαρίου.[48] Ο Κουβανός στρατηγός Ελότζιο Καντίλο μπήκε στο Προεδρικό Μέγαρο της Αβάνας, όπου και ανακήρυξε τον δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κάρλος Πιέντρα ως νέο πρόεδρο της Κούβας και άρχισε να διορίζει νέα μέλη στην παλιά κυβέρνηση του Μπατίστα.[49]

Όταν ο Κάστρο έμαθε για τη φυγή του Μπατίστα το πρωί, ξεκίνησε αμέσως διαπραγματεύσεις για να αναλάβει το Σαντιάγο ντε Κούβα. Στις 2 Ιανουαρίου, ο στρατιωτικός διοικητής της πόλης, συνταγματάρχης Ρουμπίντο, διέταξε τους στρατιώτες του να μην πολεμήσουν και οι δυνάμεις του Κάστρο κατέλαβαν την πόλη. Οι δυνάμεις του Γκεβάρα και του Σιενφουέγκος μπήκαν στην Αβάνα την ίδια περίπου ώρα. Δεν είχαν συναντήσει καμία αντίσταση στο ταξίδι τους από τη Σάντα Κλάρα στην πρωτεύουσα της Κούβας. Ο ίδιος ο Κάστρο έφτασε στην Αβάνα στις 8 Ιανουαρίου μετά από μια μακρά πορεία νίκης και επέλεξε ως νέο προέδρο, τον Μανουέλ Ουρουτία, ο οποίος ανέλαβε καθήκοντα στις 3 Ιανουαρίου.[50]

Συνέπεια

Επεξεργασία

Σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες

Επεξεργασία
 
Νικητές αντάρτες στο Χίλτον της Αβάνας, Ιανουάριος 1959.
 
Ο Φιντέλ Κάστρο και ο Τσε Γκεβάρα το 1962.

Η κουβανική επανάσταση ήταν μια κρίσιμη καμπή στις σχέσεις ΗΠΑ-Κούβας. Αν και η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν αρχικά πρόθυμη να αναγνωρίσει τη νέα κυβέρνηση του Κάστρο,[51] σύντομα φοβήθηκε ότι οι κομμουνιστικές εξεγέρσεις θα εξαπλωθούν στα έθνη της Λατινικής Αμερικής, όπως συνέβη στη Νοτιοανατολική Ασία.[52] Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση του Κάστρο αγανακτούσε με τους Αμερικανούς για την παροχή βοήθειας στην κυβέρνηση του Μπατίστα κατά τη διάρκεια της επανάστασης.[51] Όταν η επαναστατική κυβέρνηση εθνικοποίησε όλη την περιουσία των ΗΠΑ στην Κούβα τον Αύγουστο του 1960, η αμερικανική κυβέρνηση Αϊζενχάουερ πάγωσε όλα τα κουβανικά περιουσιακά στοιχεία σε αμερικανικό έδαφος, διέκοψε τους διπλωματικούς δεσμούς και σκλήρυνε το εμπάργκο της στην Κούβα.[53][54][55] Το πορθμείο Κι Γουέστ-Αβάνα έκλεισε.

Το 1961, η κυβέρνηση των ΗΠΑ ξεκίνησε την Εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων, κατά την οποία η Ταξιαρχία 2506 (μια δύναμη 1.500 στρατιωτών εκπαιδευμένη από τη CIA, κυρίως Κουβανοί εξόριστοι) αποβιβάστηκε σε μια αποστολή να εκδιώξει τον Κάστρο. Ωστόσο η προσπάθεια ανατροπής του Κάστρο απέτυχε, με την εισβολή να αποκρούεται από τον κουβανικό στρατό.[52][56] Το εμπάργκο των ΗΠΑ κατά της Κούβας εξακολουθεί να ισχύει το 2020, αν και υπέστη μερική χαλάρωση κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Ομπάμα, για να ενισχυθεί μόνο το 2017 υπό τον Ντόναλντ Τραμπ.[53] Οι ΗΠΑ ξεκίνησαν τις προσπάθειες εξομάλυνσης των σχέσεων με την Κούβα στα μέσα της δεκαετίας του 2010,[57][58] και άνοιξε επισήμως την πρεσβεία της στην Αβάνα μετά από πάνω από μισό αιώνα τον Αύγουστο του 2015.[59] Η κυβέρνηση Τραμπ ανέτρεψε μεγάλο μέρος της κουβανικής χαλάρωσης μέτρων περιορίζοντας αυστηρά τα ταξίδια Αμερικανών πολιτών στην Κούβα και αυστηροποιώντας το εμπάργκο της κυβέρνησης των ΗΠΑ κατά της χώρας.[60][61]

"Πιστεύω ότι δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των αφρικανικών περιοχών, συμπεριλαμβανομένων οποιασδήποτε και όλων των χωρών υπό αποικιακή κυριαρχία, όπου ο οικονομικός αποικισμός, η ταπείνωση και η εκμετάλλευση ήταν χειρότερα από ό,τι στην Κούβα, εν μέρει λόγω των πολιτικών της χώρας μου κατά τη διάρκεια του καθεστώτος Μπατίστα. Πιστεύω ότι δημιουργήσαμε, χτίσαμε και κατασκευάσαμε το κίνημα του Κάστρο από ολόκληρο ύφασμα και χωρίς να το καταλάβουμε. Πιστεύω ότι η συσσώρευση αυτών των λαθών έχει θέσει σε κίνδυνο ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Ο μεγάλος στόχος της Συμμαχίας για την Πρόοδο είναι να ανατρέψει αυτήν την ατυχή πολιτική. Αυτό είναι ένα από τα πιο, αν όχι τα πιο σημαντικά προβλήματα στην εξωτερική πολιτική της Αμερικής. Μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι κατάλαβα τους Κουβανούς. Ενέκρινα τη διακήρυξη που έκανε ο Φιντέλ Κάστρο στη Σιέρα Μαέστρα, όταν δικαιολογημένα ζήτησε δικαιοσύνη και ιδιαίτερα λαχταρούσε να απαλλάξει την Κούβα από τη διαφθορά. Θα προχωρήσω ακόμη παραπέρα: σε κάποιο βαθμό είναι σαν ο Μπατίστα να ήταν η ενσάρκωση πολλών αμαρτιών από την πλευρά των Ηνωμένων Πολιτειών. Τώρα θα πρέπει να πληρώσουμε για αυτές τις αμαρτίες. Στο θέμα του καθεστώτος Μπατίστα, συμφωνώ με τους πρώτους Κουβανούς επαναστάτες."

— Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζον Φ. Κένεντι, συνέντευξη στον Ζαν Ντάνιελ, 24 Οκτωβρίου 1963.[62]

Παγκόσμια επιρροή

Επεξεργασία
"Η μεγαλύτερη απειλή που παρουσιάζεται από την Κούβα του Κάστρο είναι ως παράδειγμα σε άλλα κράτη της Λατινικής Αμερικής που κατακλύζονται από τη φτώχεια, τη διαφθορά, τη φεουδαρχία και την πλουτοκρατική εκμετάλλευση… η επιρροή του στη Λατινική Αμερική μπορεί να είναι συντριπτική και ακαταμάχητη αν, με τη σοβιετική βοήθεια, μπορούσε εγκαθίδρυσε στην Κούβα μια κομμουνιστική ουτοπία."

– Γουόλτερ Λίπμαν, Newsweek, 27 April 1964[63]

Η νίκη του Κάστρο και η μεταεπαναστατική εξωτερική πολιτική είχαν παγκόσμιες επιπτώσεις, καθώς επηρεάστηκαν από την επέκταση της Σοβιετικής Ένωσης στην Ανατολική Ευρώπη μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917. Σύμφωνα με το κάλεσμά του για επανάσταση στη Λατινική Αμερική και όχι μόνο ενάντια στις αυτοκρατορικές δυνάμεις, που διατυπώθηκε στις διακηρύξεις του στην Αβάνα, ο Κάστρο επεδίωξε αμέσως να «εξάγει» την επανάστασή του σε άλλες χώρες της Καραϊβικής και όχι μόνο, στέλνοντας όπλα στους Αλγερινούς αντάρτες ήδη από το 1960.[64] Τις επόμενες δεκαετίες, η Κούβα συμμετείχε σε μεγάλο βαθμό στην υποστήριξη κομμουνιστικών εξεγέρσεων και κινημάτων ανεξαρτησίας σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες, στέλνοντας στρατιωτική βοήθεια στους αντάρτες στην Γκάνα, τη Νικαράγουα, την Υεμένη και την Ανγκόλα, μεταξύ άλλων.[64] Η παρέμβαση του Κάστρο στον Εμφύλιο της Αγκόλα στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 ήταν ιδιαίτερα σημαντική, με τη συμμετοχή 60.000 Κουβανών στρατιωτών.[64][65]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 Diaz-Briquets, Sergio (2006). Corruption in Cuba : Castro and beyond. Pérez-López, Jorge F. (1st έκδοση). Austin: University of Texas Press. ISBN 9780292714823. OCLC 64098477. 
  2. 2,0 2,1 2,2 Masó y Vázquez, Calixto (1976). Historia de Cuba : la lucha de un pueblo por cumplir su destino histórico y su vocación de libertad (2nd έκδοση). Miami, Fla.: Ediciones Universal. ISBN 978-0897298759. OCLC 2789690. 
  3. 3,0 3,1 3,2 Thomas 1998.
  4. Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα : 13.
  5. Chapman, Charles E. (2005) [1927]. A history of the Cuban Republic : a study in Hispanic American politics. Whitefish, Mont.: Kessinger. ISBN 978-1417903115. OCLC 67235524. 
  6. 6,0 6,1 6,2 Schwartz, Rosalie (1997). Pleasure Island : tourism and temptation in Cuba. Lincoln: University of Nebraska Press. ISBN 978-0585300610. OCLC 45733547. 
  7. 7,0 7,1 7,2 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :0.
  8. The Cuban Republic and José Martí : reception and use of a national symbol. Font, Mauricio A. (Mauricio Augusto), Quiroz, Alfonso W. Lanham, MD: Lexington Books. 2006. ISBN 978-0739112250. OCLC 61179604. 
  9. Martínez-Fernández, Luis (2014). Revolutionary Cuba : a history. Gainesville. ISBN 9780813049953. OCLC 896824646. 
  10. 10,0 10,1 Sáenz Rovner, Eduardo (2008). The Cuban connection : drug trafficking, smuggling, and gambling in Cuba from the 1920s to the Revolution. Chapel Hill: Univ. of North Carolina Press. ISBN 9780807831755. OCLC 401386259. 
  11. 11,0 11,1 Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα :2.
  12. «From the archive, 11 March 1962: Batista's revolution». The Guardian. 11 Μαρτίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Οκτωβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2013. 
  13. 13,0 13,1 Julia E. Sweig (2004). Inside the Cuban Revolution. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01612-5. 
  14. Arthur Meier Schlesinger (1973). The Dynamics of World Power: A Documentary History of the United States Foreign Policy 1985–1993. McGraw-Hill. σελ. 512. ISBN 0-07-079729-3. 
  15. 15,0 15,1 15,2 «Remarks of Senator John F. Kennedy at Democratic Dinner, Cincinnati, Ohio, October 6, 1960». John F. Kennedy Presidential Library. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2013. 
  16. «Fulgencio Batista». HistoryOfCuba.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2013. 
  17. Díaz-Briquets, Sergio & Pérez-López, Jorge F. (2006). Corruption in Cuba: Castro and beyond. University of Texas Press. σελ. 77. ISBN 978-0-292-71482-3. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Οκτωβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2015. 
  18. New Republic, 14 Dec. 1963, Jean Daniel "Unofficial Envoy: An Historic Report from Two Capitals," page 16 US President John F. Kennedy said: "I approved the proclamation which Fidel Castro made in the Sierra Maestra, when he justifiably called for justice and especially yearned to rid Cuba of corruption. I will even go further: to some extent it is as though Batista was the incarnation of a number of sins on the part of the United States. Now we shall have to pay for those sins. In the matter of the Batista regime, I am in agreement with the first Cuban revolutionaries."
  19. James Stuart Olson (2000). Historical Dictionary of the 1950s. Greenwood Publishing Group. σελίδες 67–68. ISBN 0-313-30619-2. 
  20. «Biography of Fidel Castro». About.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2013. 
  21. «Historical sites: Moncada Army Barracks and». CubaTravelInfo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2013. 
  22. 22,0 22,1 Faria, Jr., Miguel A. (27 Ιουλίου 2004). «Fidel Castro and the 26th of July Movement». Newsmax Media. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2015. 
  23. Hunt, Michael H. (2004). The World Transformed: 1945 to the present. New York, New York: Oxford University Press. σελ. 257. ISBN 9780199371020. 
  24. Castro (2007), σελ. 672
  25. 25,0 25,1 Hunt, Michael (2014). The World Transformed 1945 to the Present. New York: Oxford University Press. σελ. 258. 
  26. «Chronicle of an Unforgettable Agony: Cuba's Political Prisons». Contacto Magazine. Σεπτεμβρίου 1996. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2013. 
  27. 27,0 27,1 Castro (2007), σελ. 174
  28. Horowitz, Irving Louis (1988). Cuban communism. New Brunswick, N.J.: Transaction Books. σελ. 662. ISBN 978-0-88738-672-5. 
  29. Thomas, Hugh (Μαρτίου 1971). Cuba; the Pursuit of Freedom. New York: Harper & Row. σελ. 1173. ISBN 978-0-06-014259-9. 
  30. Invisible Latin America, by Samuel Shapiro, Ayer Publishing, 1963, (ISBN 0-8369-2521-1), p. 77.
  31. Historia de Cuba: Desde Colon hasta Castro. Carlos Márquez Sterling. Miami, Florida. 1963.
  32. «Uprising In Cuba Quickly Quelled, Ten Listed Dead». Florence Morning News. 30 Απριλίου 1956. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2019. 
  33. «Finally, Cuba's Matanzas gets some respect». Victoria Advocate. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2010. ...the world knows about the Moncada attack in Oriente province that made Fidel Castro famous, but few have heard of the attack on the Goicuria Barracks in Matanzas on April 29, 1956. That event caught the young Bretos on a Sunday outing to mass at the cathedral with his Aunt Nena. He remembers the scene vividly: the staccato gun fire, the military fighter that roared by, the news that all the rebels had been killed, the photographs of the colonel in charge who smiled proudly over the corpses and of a prisoner being shot in cold blood, the latter image published in the Spanish edition of Life. "That day," Bretos writes, "the Cuban Revolution began for me and Matanzas." 
  34. «Cuban Revolution: The Voyage of the Granma». Latin American History. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 24 Δεκεμβρίου 2014. The yacht, designed for only 12 passengers and supposedly with a maximum capacity of 25, also had to carry fuel for a week as well as food and weapons for the soldiers. 
  35. Castro (2007), σελ. 182
  36. Thomas (1998)
  37. «Opiniones: Haydee Santamaría, una mujer revolucionaria» (στα Ισπανικά). La Ventana. 2 Ιουλίου 2004. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουνίου 2013. 
  38. Faria (2002), σελίδες 40–41
  39. Thomas, Hugh (2001). Cuba. σελ. 640. ISBN 0-330-48487-7. 
  40. Thomas, Hugh (2001). Cuba. σελ. 641. ISBN 0-330-48487-7. 
  41. Thomas, Hugh (2001). Cuba. σελ. 642. ISBN 0-330-48487-7. 
  42. Thomas, Hugh (2001). Cuba. σελ. 643. ISBN 0-330-48487-7. 
  43. «Todas las magistraturas de la Nación serán cubiertas mañana en 8,521 colegios electorales». Diario de la Marina. 2 Νοεμβρίου 1958. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2018. 
  44. Manuel Marquez-Sterling (2009) Cuba 1952–1959: The True Story of Castro's Rise to Power, Kleiopatria Digital Press
  45. Dieter Nohlen (2005) Elections in the Americas: A data handbook, Volume I, p217 (ISBN 978-0-19-928357-6)
  46. «154. Memorandum of a Conversation Between the Ambassador in Cuba (Smith) and President-Elect Rivero Agüero, Havana, November 15, 1958». Office of the Historian, Foreign Service Institute, United States Department of State. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2020. 
  47. «Castro/M-26-7 Total War on Tyranny Manifesto 1958». Scribd.com. Ανακτήθηκε στις 13 Ιανουαρίου 2021. 
  48. Faria (2002), σελ. 69
  49. Quirk 1993, σελ. 212; Coltman 2003, σελ. 137.
  50. Thomas (1998), σελίδες 691–93
  51. 51,0 51,1 Gleijeses, Piero (2002). Conflicting Missions: Havana, Washington and Africa, 1959–1976. University of North Carolina Press. p. 14.
  52. 52,0 52,1 «Ahead Of Bay Of Pigs, Fears Of Communism». NPR. 17 Απριλίου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2013. 
  53. 53,0 53,1 «Cuba receives first US shipment in 50 years». Al Jazeera. 14 Ιουλίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2012. 
  54. Nash, Gary B.· Roy Jeffrey, Julie· Howe, John R.· Frederick, Peter J.· Davis, Allen F.· Winkler, Allan M.· Mires, Charlene· Gardina Pestana, Carla (2007). The American People, Concise Edition: Creating a Nation and a Society, Combined Volume (6th έκδοση). New York: Longman. 
  55. Faria (2002), σελ. 105
  56. How the Bay of Pigs invasion began - and failed - 60 years on, BBC News (23 April 2021).
  57. Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα TerrorList.
  58. «Obama hails 'new chapter' in US-Cuba ties». BBC News. 17 Δεκεμβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2014. 
  59. «US flag raised over reopened Cuba embassy in Havana». BBC News. 15 Αυγούστου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2015. 
  60. «Trump administration bans educational and recreational travel to Cuba». PBS. 4 Ιουνίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2019. 
  61. «Helms-Burton Act: US firms face lawsuits over seized Cuban land». BBC. 3 Μαΐου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουλίου 2019. 
  62. "Jean Daniel Bensaid: Biography" Αρχειοθετήθηκε 12 January 2018 στο Wayback Machine.. Spartacus Educational. Retrieved 3 December 2012.
  63. "Cuba Once More" by Walter Lippmann. Newsweek magazine. 27 Απριλίου 1964. p. 23.
  64. 64,0 64,1 64,2 «Makers of the Twentieth Century: Castro». History Today. 1981. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2013. 
  65. "La Guerras Secretas de Fidel Castro" Αρχειοθετήθηκε 18 January 2012 στο Wayback Machine. (ισπανικά). CubaMatinal.com. Retrieved 9 March 2013.
  • Παγκόσμια Ιστορία. Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1990. Τόμος Β'.
  • Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό. Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1987.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Cuban Revolution στο Wikimedia Commons