Κόμι
Οι Κόμι (комияс) είναι μια περμιανή εθνοτική ομάδα, της οποίας η πατρίδα βρίσκεται στα βορειοανατολικά της ευρωπαϊκής Ρωσίας γύρω από τις λεκάνες απορροής των ποταμών Βιτσέγκντα, Πετσόρα και Κάμα. Ζουν ως επί το πλείστον στη Δημοκρατία των Κόμι, στο Κράι Περμ, στο Μούρμανσκ, στην Χαντιμανσία και στον Αυτόνομο Θύλακα των Γιαμάλων Νένετς στη Ρωσική Ομοσπονδία.
 | |
| Συνολικός πληθυσμός | |
|---|---|
| περ. 553.000 (2002)[1][2] | |
| Περιοχές με σημαντικούς πληθυσμούς | |
| Ρωσία, κυρίως στην Δημοκρατία των Κόμι, στο Κράι Περμ, στον Αυτόνομο Θύλακα της Νενετσίας, στο Όμπλαστ του Αρχάγγελσκ και στο Όμπλαστ του Μούρμανσκ. | |
 Ρωσία |
|
 Ουκρανία |
|
| ΚΑΚ |
|
 Εσθονία |
|
 Φινλανδία |
|
| Γλώσσες | |
| Ρωσικά, Κόμι | |
| Θρησκεία | |
| |
| Σχετιζόμενες εθνικές ομάδες | |
| Ουντμούρτ | |
Οι Κόμι ανήκουν στα φιννο-ουγγρικά φύλα και χωρίζονται σε οκτώ υποομάδες.[1] Η βορειότερη υποομάδα τους είναι επίσης γνωστή ως Κόμι-Ιζέμτσι (από το όνομα του ποταμού Ίζμα) ή Ιζβάταζ. Αυτή η ομάδα αριθμεί 15.607 άτομα (2002) και διακρίνεται για την πιο παραδοσιακή οικονομία, που βασίζεται έντονα στην εκτροφή ταράνδων.
Ονομασία Επεξεργασία
Υπάρχουν τουλάχιστον τρεις ονομασίες για τους Κόμι: Περμιάκ, Ζιριάν (ρωσικά: пермяки, зыряне) και Κόμι, η οποία είναι και αυτή που επιλέγουν οι ίδιοι για τον αυτοπροσδιορισμό τους.[9]
Πρόκειται για το ενδώνυμο όλων των ομάδων του λαού αυτού. Καταγράφηκε για πρώτη φορά από εθνογράφους τον 18ο αιώνα.[10] Προέρχεται από τη φιννο-ουγκρική λέξη που σημαίνει "άνδρας, άνθρωπος": kom (στην γλώσσα κόμι), kum (στην ουντμουρτική γλώσσα), kom και kum (στη γλώσσα μάνσι), xum (στη γλώσσα χάντι), qum (στη γλώσσα σελκούπ), hím (στα ουγγρικά)[10] .
Η προέλευση από το όνομα του ποταμού Κάμα είναι ανακριβής [10], αν και ορισμένοι μελετητές[11] προτιμούν αυτήν την εκδοχή.
Γλώσσα Επεξεργασία
Η γλώσσα κόμι ανήκει στον περμικό κλάδο των ουραλικών γλωσσών. Υπάρχει περιορισμένη αμοιβαία κατανόηση με την ουντμουρτική γλώσσα.[12]
Υπάρχουν δύο κύριες διάλεκτοι: ζιριάν και περμιάκ. Μέχρι τον 18ο αιώνα, η κόμι γραφόταν στο παλιό περμικό αλφάβητο, που εισήγαγε ο Άγιος Στέφανος του Περμ τον 14ο αιώνα. Το κυριλλικό αλφάβητο χρησιμοποιήθηκε από τον 19ο αιώνα και αντικαταστάθηκε σύντομα από το λατινικό αλφάβητο μεταξύ 1929-1933.
Η γλώσσα κόμι γράφεται επί του παρόντος στα κυριλλικά, προσθέτοντας δύο επιπλέον γράμματα - Іі και Ӧӧ - για την αναπαράσταση φωνηέντων, που δεν υπάρχουν στα ρωσικά. Το πρώτο βιβλίο, που εκτυπώθηκε στη γλώσσα κόμι (εγχειρίδιο εμβολιασμού), εμφανίστηκε το 1815. [13]
Θρησκευτικές πεποιθήσεις Επεξεργασία
Οι περισσότεροι Κόμι ανήκουν στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά η θρησκεία τους περιέχει συχνά ίχνη προχριστιανικών πεποιθήσεων (βλ. Μυθολογία Κόμι). Ένας μεγάλος αριθμός Κόμι είναι Παλαιοί Πιστοί [14].
Ιστορία Επεξεργασία
Με βάση τη γλωσσική ανασυγκρότηση, οι προϊστορικοί Περμιανοί υποτίθεται ότι χωρίστηκαν σε δύο λαούς κατά την πρώτη χιλιετία π.Χ.: τους Κόμι και τους Ουντμούρτ.[14] Μέχρι τον 16ο-17ο αιώνα, οι Κόμι χωρίστηκαν περαιτέρω στους Κόμι-Περμιάκ (που παρέμειναν στη λεκάνη του ποταμού Κάμα ) και στους Κόμι-Ζιριάν, που μετανάστευσαν βόρεια. [10]
Από τον 12ο αιώνα οι Ρώσοι άρχισαν να επεκτείνονται στην περιοχή Περμ και οι Κόμι ήρθαν σε επαφή με τη Δημοκρατία του Νόβγκοροντ. Οι έμποροι του Νόβγκοροντ ταξίδεψαν στην περιοχή αναζητώντας γούνες και δέρματα.[15] Αναφέρονταν στην περιοχή ως "Μέγα Περμ". Οι Δούκες του Κόμι ενοποίησαν το Μέγα Περμ με το κέντρο του στο προπύργιο του Τσέρντιν.
Με το πέρασμα του Μεσαίωνα, το Νόβγκοροντ αντικαταστάθηκε από τη Μόσχα ως κορυφαία ρωσική δύναμη στην περιοχή.[16] Το 1365, ο Ντμίτρι Ντονσκόι, πρίγκιπας της Μόσχας, ανέθεσε στον Στέφανο του Περμ το καθήκον να μεταστρέψει την περιοχή στον χριστιανισμό. Η αποστολή του Στεφάνου οδήγησε στη δημιουργία της επαρχίας του Περμ το 1383 και, μετά το θάνατό του, ο Στέφανος έγινε ο προστάτης άγιος των Κόμι. Επινόησε επίσης ένα αλφάβητο για τη γλώσσα τους.[17]
Ωστόσο, ορισμένοι Κόμι αντιστάθηκαν στον εκχριστιανισμό, ιδίως ο σαμάνος Πάμα. Ο Δούκας του Περμ δέχτηκε να βαπτιστεί μόλις το 1470 (του δόθηκε το χριστιανικό όνομα Μιχαήλ), πιθανώς σε μια προσπάθεια να αποφευχθεί η ρωσική στρατιωτική πίεση στην περιοχή. Η μεταστροφή του Μιχαήλ απέτυχε να σταματήσει μια επίθεση από τη Μόσχα, η οποία κατέλαβε το Τσέρντιν το 1472. Ο Μιχαήλ είχε το δικαίωμα να διατηρήσει τον τίτλο του δούκα, αλλά ήταν τώρα υποτελής της Μόσχας. Το δουκάτο επέζησε μέχρι το 1505, όταν ο γιος του Μιχαήλ, Ματφέι, αντικαταστάθηκε από Ρώσο κυβερνήτη και η ανεξαρτησία του Κόμι έληξε. [18]
Τη δεκαετία του 1500, πολλοί Ρώσοι μετανάστες άρχισαν να μετακινούνται στην περιοχή, ξεκινώντας μια μακρά διαδικασία αποικισμού και προσπαθειών αφομοίωσης των Κόμι. ΤοΣικτιβκάρ (Ουστ-Σισόλσκ πριν από το 1930) ιδρύθηκε ως η κύρια ρωσική πόλη στην περιοχή τον 18ο αιώνα. Η ρωσική κυβέρνηση εγκαθίδρυσε τόπους εξορίας στο βορρά για εγκληματίες και πολιτικούς κρατούμενους. Υπήρξαν αρκετές εξεγέρσεις των Κόμι σε διαμαρτυρία ενάντια στη ρωσική κυριαρχία και την εισροή Σλάβων εποίκων, ειδικά μετά την άφιξη μεγάλων αριθμών απελεύθερων στην περιοχή από το 1860. Αναδύθηκε επίσης ένα εθνικό κίνημα για την αναβίωση του πολιτισμού Κόμι. [19] [20]
Η ρωσική κυριαρχία στην περιοχή κατέρρευσε μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και τις επαναστάσεις του 1917. Στον επακόλουθο εμφύλιο πόλεμο της Ρωσίας, οι Μπολσεβίκοι πολέμησαν τους Συμμάχους για τον έλεγχο της περιοχής. Οι συμμαχικές παρεμβατικές δυνάμεις ενθάρρυναν τους Κόμι να δημιουργήσουν το δικό τους ανεξάρτητο κράτος με τη βοήθεια πολιτικών κρατουμένων, που ελευθερώθηκαν.
Μετά την αποχώρηση των Συμμάχων το 1919, ανέλαβαν οι Μπολσεβίκοι. Προωθούσαν τον πολιτισμό Κόμι, αλλά η αυξημένη εκβιομηχάνιση έβλαψε τον παραδοσιακό τρόπο ζωής τους. Οι εκκαθαρίσεις του Στάλιν της δεκαετίας του '30 κατέστρεψαν τη διανόηση των Κόμι, οι οποίοι κατηγορούνταν για "αστικό εθνικισμό”.
Η απομακρυσμένη και αφιλόξενη περιοχή θεωρήθηκε επίσης ιδανική τοποθεσία για γκουλάγκ. Η εισροή πολιτικών κρατουμένων και η ταχεία εκβιομηχάνιση της περιοχής ως αποτέλεσμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου άφησαν τους Κόμι μειονότητα στα εδάφη τους. Ο Στάλιν πραγματοποίησε περαιτέρω εκκαθαρίσεις της πνευματικής τάξης τη δεκαετία του '40 και του '50 και η γλώσσα και ο πολιτισμός Κόμι καταργήθηκαν. Από το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, οι Κόμι άρχισαν να διεκδικούν εκ νέου ξεχωριστή ταυτότητα. [21]
Γενεσιολογία Επεξεργασία
Μια μελέτη για τους πληθυσμούς της βορειοανατολικής Ευρώπης, που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2013, διαπίστωσε ότι οι Κόμι-Ζιριάν αποτελούν ξεχωριστό πόλο γενετικής ποικιλομορφίας.[22]
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Minahan 2002a, σελ. 1003.
- ↑ Minahan 2002b, σελ. 1505.
- ↑ «Russian Census 2010. Nationalities». demoscope.ru (στα Ρωσικά). Демоскоп Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2011.
- ↑ «Russian Census 2002. Nationalities». demoscope.ru (στα Ρωσικά). Демоскоп Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαΐου 2012.
- ↑ «National composition of population». 2001.ukrcensus.gov.ua (στα Ουκρανικά). State statistics committee of Ukraine, 2001 census.
- ↑ «Soviet Census 1989. Nationalities». demoscope.ru (στα Russian). Демоскоп Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαρτίου 2010.
- ↑ RL0428: Rahvastik rahvuse, soo ja elukoha järgi, 31. detsember 2011
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ Туркин 1995, σελ. 25.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Туркин 1995.
- ↑ Taagepera 1999, σελ. 301.
- ↑ Taagepera 1999, σελ. 310.
- ↑ Taagepera 1999, σελ. 313.
- ↑ 14,0 14,1 Minahan 2002a, σελ. 1004.
- ↑ Parlons Komi pp.113–114
- ↑ Taagepera 1999, σελ. 299.
- ↑ Parlons Komi pp.114–115
- ↑ Taagepera 1999.
- ↑ Minahan 2002a, σελ. 1005.
- ↑ Parlons Komi p.115
- ↑ Minahan 2002a.
- ↑ Khrunin, Andrey V. (7 Μαρτίου 2013). «A Genome-Wide Analysis of Populations from European Russia Reveals a New Pole of Genetic Diversity in Northern Europe». PLOS One.
Πηγές Επεξεργασία
- Avril, Yves (2006). Parlons komi. Harmattan.
- Minahan, James (2002a). «Komi». Encyclopedia of the Stateless Nations. II (D–K). Greenwood. σελίδες 1003–1008.
- Minahan, James (2002b). «Permyaks». Encyclopedia of the Stateless Nations. III (L–R). Greenwood. σελίδες 1505–1509.
- Taagepera, Rein (1999). The Finno-Ugric Republics and the Russian State. C. Hurst & Co.
- Туркин, А. И. (1995). «Происхождение названий коми народа [Turkin, Adolf. The origin of the names for Komi people]» (στα Ru). Linguistica Uralica XXXI (1): 17–28. ISSN 0868-4731. https://books.google.com/books?id=jIFSklAIPeUC&pg=PA17.