Λέων Τόμσα της Βλαχίας

Ο Λέων Τόμσα, ρουμαν.: Leon Tomşa, επίσης γνωστός ως Leon Vodă ("Λέων ο βοεβόδας) ή Alion, ήταν ο πρίγκιπας της Βλαχίας από τον Οκτώβριο του 1629 έως τον Ιούλιο του 1632. Ισχυρίστηκε ότι ήταν γιος του Στέφαν Θ΄ Τόμσα, και ως εκ τούτου Μολδαβός, αλλά γενικά αναγνωρίστηκε ως Έλληνας ταπεινής καταγωγής, και σύμφωνα με πληροφορίες ως στρειδοπώλης. Επιβλήθηκε στον θρόνο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ένας από τη σειρά των πριγκίπων που ήταν κυρίως υποτελείς στην Οθωμανική εξουσία. Τον πρώτο του χρόνο, υποστήριξε επίσης την πολιτική υπεροχή των Ελλήνων και των Λεβαντίνων, πολλοί από τους οποίους έφτασαν στην παραδοσιακή αριστοκρατία της Βλαχίας. Αυτό αναστάτωσε τους εντόπιους βογιάρους, οι οποίοι αποξενώθηκαν και εξαθλιώθηκαν περαιτέρω από τις δημοσιονομικές πολιτικές του Λέοντα, οι οποίες με τη σειρά τους αντανακλούσαν τις οθωμανικές απαιτήσεις για φόρο. Το καθεστώς απειλήθηκε από μια εξέγερση με επίκεντρο την Ολτενία, αρχικά με επικεφαλής τον μπαν Aσλάν και αργότερα από τον Mατέι Μπασαράμπ. Αν και η εξέγερση συχνά απεικονίζεται ως ανθελληνικό κίνημα, είχε Έλληνες και Ρουμάνους να πολεμούν εκατέρωθεν.

Λέων Τόμσα της Βλαχίας
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος	Ιουλίου 1632
Χώρα πολιτογράφησης	Βλαχία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ηγεμόνας σκλαβέμπορος
Οικογένεια
Τέκνα	Ράντου Λέων της Βλαχίας
Γονείς	Ștefan Tomșa
Αδέλφια	Ștefan II Tomșa
Σχετικά πολυμέσα

Στη δεύτερη φάση της, η διακυβέρνηση του Λέοντα έγινε πιο συμφιλιωτική, παρέχοντας τεράστια δημοσιονομικά προνόμια στη διοικητική τάξη, τον κλήρο και, επιλεκτικά, τους δουλοπάροικους. Ο πρίγκιπας απαγόρευσε επίσης την ελληνική μετανάστευση, αν και ήταν ακόμη επιεικής προς τους πολιτογραφημένους Έλληνες. Τερμάτισε ορισμένα από τα προνόμια που είχαν παραχωρηθεί στο Άγιο Όρος, και υπέβαλε τους αλλοδαπούς σε φορολογία, ενώ ενίσχυσε και ειδικούς κανόνες κατά της κοινωνικής ενσωμάτωσης των μουσουλμάνων προσήλυτων. Τέτοια μέτρα απέτυχαν να πείσουν τους βογιάρους επαναστάτες, οι οποίοι οργάνωσαν μια εισβολή στη Βλαχία από τα σύνορα, στο πριγκιπάτο της Τρανσυλβανίας. Κατάφεραν να καταλάβουν την Oλτενία και απείλησαν το Βουκουρέστι, αλλά κατατροπώθηκαν από τον Λέοντα τον Αύγουστο του 1631. Ο Ασλάν εγκατέλειψε την αντιπαράθεση, ενώ ο Ματέι συνέχισε την συνωμοσία του από την Τρανσυλβανία.

Στους τελευταίους μήνες του, ο Λέων, πεπεισμένος ότι όφειλε τον θρίαμβό του στον Άγιο Γεώργιο, ήταν γνωστός προστάτης της θρησκευτικής τέχνης: έκτισε την εκκλησία Σλομπόζια και ανακαίνισε το μοναστήρι Βιφοράτα. Η συνεισφορά του επεκτάθηκε επίσης στα λαϊκά θέματα, και ήταν ένας από τους πρώτους στη Βλαχία, που υποστήριξαν τη δυτικού τύπου ζωγραφική πορτρέτων, χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες ενός μαστρο Μπενεντέτο. Ωστόσο, καθαιρέθηκε από τον σουλτάνο Μουράτ Δ' . Η μετέπειτα ζωή και η ημερομηνία τέλους του είναι άγνωστα. Στη δεκαετία του 1660, ο υποτιθέμενος γιος του Ράντου Λέον ανέβηκε στον θρόνο της Βλαχίας, και αρχικά ακολούθησε επίσης την ελληνόφιλη γραμμή. Μετά από μια εκτεταμένη σύγκρουση με την οικογένεια Καντακουζηνού, αναγκάστηκε να επαναφέρει την απαγόρευση του Λέοντα και, όπως και ο Λέων, τελικά καθαιρέθηκε. Ο υποτιθέμενος εγγονός τού Λέοντα, Στέφαν Ράντου Τόμσα, ήταν τιτουλάριος στρατάρχης (hetman) της δεξιάς όχθης της Ουκρανίας και ονομαστικός διάδοχος του θρόνου της Μολδαβίας.

Μικρογραφία: πορτρέτο Έλληνα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Από τη μουράκκα του 1657 που διατηρούσε ο Κλάες Ραλάμπ.

Χάρτης της εξέγερσης του Aσλάν και του Mατέι Μπασαράμπ, 1630 έως 1632

Ο σταυρός του Λέοντα, όπως ξανακτίστηκε από τον Ράντου Λέον, έξω από την εκκλησία Σλομπόζια.

Εικόνα του Αγίου Γεωργίου, του Λέοντα και της Βικτώριας, δώρο στη μονή Βιφοράτα.

Βιβλιογραφικές αναφορές

*Virgil Cândea, "Letopisețul Țării Românești (1292—1664) în versiunea arabă a lui Macarie Zaim", in Studii. Revistă de Istorie, Vol. 23, Issue 4, 1970, pp. 673–692.

• Paul Cernovodeanu, Nicolae Vătămanu, "Considerații asupra 'calicilor' bucureșteni în veacurile al XVII-lea și al XVIII-lea. Cîteva identificări topografice legate de așezările lor", in București. Materiale de Istorie și Muzeografie, Vol. III, 1965, pp. 25–42.
• Neagu Djuvara, Între Orient și Occident. Țările române la începutul epocii moderne. Bucharest: Humanitas, 1995. (ISBN 973-28-0523-4)
• Ion Donat, Domeniul domnesc în Țara Românească (sec. XIV–XVI). Bucharest: Editura enciclopedică, 1996. (ISBN 973-454-170-6)
• Al. T. Dumitrescu, "Ler Împărat. Urmare", in Revista pentru Istorie, Archeologie și Filologie, Vol. XIII, Parts I–II, 1912, pp. 305–381.
• Constantin C. Giurescu, Istoria Bucureștilor. Din cele mai vechi timpuri pînă în zilele noastre. Bucharest: Editura pentru literatură, 1966. OCLC 1279610
• Constantin Iordachi, "From Imperial Entanglements to National Disentanglement: the 'Greek Question' in Moldavia and Wallachia, 1611–1863", in Roumen Daskalov, Tchavdar Marinov (eds.), Entangled Histories of the Balkans. Volume One: National Ideologies and Language Policies, pp. 67–148. Leiden & Boston: Brill Publishers, 2013. (ISBN 978-90-04-25075-8)
• Nicolae Iorga,
  • Socotelile Brașovului și scrisori romanesci catre Sfat în secolul al XVII-lea. Bucharest: Institutul de Arte Grafice Carol Göbl, 1899. OCLC 465188724
  • Guide historique de la Roumanie. Partie descriptive. Paris & Bucharest: Librairie J. Gamber & Librairie Pavel Suru, 1928. OCLC 491468796
  • Byzance après Byzance. Continuation de l'Histoire de la vie byzantine. Bucharest: International Association of South-East European Studies, 1971. OCLC 878747667
• Cristian Luca, "Documentary Notes Relative to the Kinships of Levantines and Venetians with the Princely Families from Wallachia and Moldavia", in Dumitru Țeicu, Ionel Cândea (eds.), Românii în Europa medievală (Între Orientul bizantin și Occidentul latin). Studii în onoarea Profesorului Victor Spinei, pp. 653–675. Brăila: Editura Istros a Muzeului Brăilei, 2008. (ISBN 978-973-1871-17-2)
• Damaschin Mioc, "Despre modul de impunere și percepere a birului în Țara Romînească pînă la 1632", in Studii și Materiale de Istorie Medie, Vol. II, 1957, pp. 49–116.
• Ion-Radu Mircea, "Sur les circonstances dans lesquelles les Turcs sont restés en Valachie jusqu'au début du XVIIe siècle", in Revue des Études Sud-est Européennes, Vol. V, Issues 1–2, 1967, pp. 77–86.
• Bogdan Murgescu, România și Europa. Acumularea decalajelor economice (1500–2010). Iași: Polirom, 2010. (ISBN 978-973-46-1665-7)
• Claudiu Neagoe, "Despre un boier grec din Țara Românească în prima jumătate a veacului al XVII-lea: Iane Psira vistierul", in Argesis. Studii și Comunicări. Seria Istorie, Vol. XXIV, 2015, pp. 119–124.
• Petre P. Panaitescu,
  • "Dreptul de strămutare al țăranilor în Țările Romîne (pînă la mijlocul secolului al XVII-lea)", in Studii și Materiale de Istorie Medie, Vol. I, 1956, pp. 63–122.
  • Contribuții la istoria culturii românești. Bucharest: Editura Minerva, 1971. OCLC 432822509
• Dimitrie Papazoglu (contributor: Viorel Gh. Speteanu), Istoria fondării orașului București. Istoria începutului orașului București. Călăuza sau conducătorul Bucureștiului. Bucharest: Fundația Culturală Gheorghe Marin Speteanu, 2000. (ISBN 973-97633-5-9)
• Radu G. Păun, "Les grands officiers d'origine gréco-levantine de Moldavie au XVIIe siècle. Offices, carrières et stratégies de pouvoir", in Revue des Études Sud-est Européennes, Vol. XLV, 2007, pp. 153–197.
• I. Popescu-Băjenaru, "Schitul Bălteni (sfârșit)", in Revista pentru Istorie, Archeologie și Filologie, Vol. XIII, Parts I–II, 1912, pp. 170–225.
• Constantin Rezachevici,
  • "Fenomene de criză social-politică în Țara Românească în veacul al XVII-lea", in Studii și Materiale de Istorie Medie, Vol. IX, 1978, pp. 59–84.
  • "Fenomene de criză social-politică în Țara Românească în veacul al XVII-lea (Partea a II-a: a doua jumătate a secolului al XVII-lea)", in Studii și Materiale de Istorie Medie, Vol. XIV, 1996, pp. 85–118.
• Iolanda Țighiliu, "Lumea clerului monahal și a celui de mir în veacurile XVI—XVII", in Studii și Materiale de Istorie Medie, Vol. XVI, 1998, pp. 117–140.
• Răzvan Theodorescu, Civilizația românilor între medieval și modern. Orizontul imaginii (1550–1800), Vol. II. Bucharest: Editura Meridiane, 1987. OCLC 159900650
• N. Stoicescu, Dicționar al marilor dregători din Țara Românească și Moldova. Sec. XIV–XVII. Bucharest: Editura enciclopedică, 1971. OCLC 822954574
• Maria Magdalena Székely, "Preliminarii la o istorie a nopții în Țările Române", in Studii și Materiale de Istorie Medie, Vol. XVIII, 2000, pp. 197–211.