Κατάλογος Σουλτάνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

κατάλογος εγχειρήματος Wikimedia

Οι σουλτάνοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (τούρκικα: Osmanlı padişahları), όλοι τους μέλη της Οθωμανικής δυναστείας), κυβέρνησαν μια τεράστια διηπειρωτική αυτοκρατορία από το 1299 έως το 1922. Στην ακμή της η Οθωμανική Αυτοκρατορία εκτείνονταν από την Ουγγαρία στον βορρά έως τη Σομαλία στον νότο, και από την Αλγερία στην δύση έως το Ιράκ στην ανατολή. Στην αρχή διοικούνταν από την πόλη Μπούρσα (Προύσα), αργότερα η πρωτεύουσα μεταφέρθηκε στην πόλη Εντίρνε (Αδριανούπολη) το 1366 και τέλος στην Κωνσταντινούπολη (γνωστή σήμερα ως Ινσταμπούλ) το 1453 μετά την διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.[1] Για τα πρώτα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπάρχουν διάφορες αφηγήσεις και παρά την δυσκολία διαχωρισμού των μύθων από τα γεγονότα, οι περισσότεροι σύγχρονοι ειδικοί συμφωνούν ότι η αυτοκρατορία ιδρύθηκε γύρω στο 1299 και ότι πρώτος ηγέτης της ήταν ο Οσμάν Α΄, χαν της φυλής Κάγι των Τούρκων Ογκούζ.[2] Η Οθωμανική Δυναστεία που ίδρυσε κράτησε έξι αιώνες μέσω της βασιλείας 36 σουλτάνων. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία εξαφανίστηκε ως αποτέλεσμα της ήττας των Κεντρικών Δυνάμεων με τις οποίες ήταν σύμμαχος κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο διαμελισμός της αυτοκρατορίας από τους νικητές Συμμάχους και ο επακόλουθος Τουρκικός πόλεμος της Ανεξαρτησίας οδήγησε στην γέννηση της σύγχρονης Δημοκρατίας της Τουρκίας.[3]

Σουλτάνος
Πρώην Μοναρχία
Αυτοκρατορική
Μωάμεθ Στ΄
Πρώτος μονάρχης Οσμάν Α΄
Τελευταίος μονάρχης Μωάμεθ Στ΄
Επίσημη κατοικία
Έναρξη μοναρχίας {{{έναρξη}}}
Λήξη μοναρχίας {{{λήξη}}}

Οργάνωση του κράτους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία

Επεξεργασία
 
Οθωμανικό Αυτοκρατορικό Πρότυπο

Το Οθωμανικό Κράτος ήταν απόλυτη μοναρχία καθ´όλη την διάρκεια της ύπαρξής του. Ο σουλτάνος ήταν στην κορυφή του Οθωμανικού ιεραρχικού συστήματος και δρούσε με πολιτική, στρατιωτική, δικαστική, κοινωνική και θρησκευτική ιδιότητα υπό μια ποικιλία τίτλων.[a] Θεωρητικά ήταν υπόλογος μόνο στον Θεό και τον νόμο του Θεού (την ισλαμική şeriat - σαρία), του οποίου ήταν ο ανώτερος εκτελεστής. Η θεϊκή του εντολή αντικατοπτρίζεται στους ιρανο-ισλαμικούς τίτλους όπως «σκιά του Θεού στην Γη» (zill Allah fi'l-alem) και «χαλίφης του προσώπου της γης» (halife-i ru-yi zemin).[4] Όλα τα αξιώματα καλύπτονταν από την εξουσία του και κάθε νόμος εκδίδονταν από αυτόν υπό την μορφή ενός διατάγματος που αποκαλούνταν φιρμάνι. Ήταν ο ανώτατος στρατιωτικός διοικητής και είχε τον επίσημο τίτλο κατοχής όλης της γης.[5] Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, οι Οθωμανοί σουλτάνοι άρχισαν να θεωρούν τους εαυτούς τους διάδοχους της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, από εκεί και η περιστασιακή χρήση των τίτλων Καίσαρ (kaysar) και Αυτοκράτωρ.[4][6][7] Μετά την κατάκτηση της Αιγύπτου το 1517, ο Σελίμ Α΄ υιοθέτησε τον τίτλο του χαλίφη, διεκδικώντας έτσι τον τίτλο του παγκόσμιου ηγέτη των μουσουλμάνων.[b] Οι νεοενθρονισμένοι οθωμανοί ηγέτες ζώνονταν το ξίφος του Οσμάν σε μια σημαντική τελετή, ανάλογη της στέψης των ευρωπαίων μοναρχών.[8] Αν κάποιος σουλτάνος δεν είχε ζωστεί το ξίφος, τα παιδιά του αποκλείονταν από την γραμμή διαδοχής του.[9]

 
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία το 1683, στο απόγειο της εδαφικής επέκτασης του

Παρόλο που ήταν θεοκρατικό και απόλυτο χαρακτήρα του συστήματος, οι εξουσίες του σουλτάνου στην πράξη ήταν περιορισμένες. Για τις πολιτικές αποφάσεις έπρεπε να ληφθεί υπόψη και η γνώμη άλλων σημαντικών μελών της δυναστείας, το γραφειοκρατικό και στρατιωτικό κατεστημένο καθώς και οι θρησκευτικοί ηγέτες.[5] Από τον 17ο αιώνα και μετά η Αυτοκρατορία μπήκε σε μία μακροχρόνια περίοδο παρακμής κατά την διάρκεια της οποίας οι σουλτάνοι αποδυναμώθηκαν. Πολλοί εκθρονίστηκαν από το πανίσχυρο σώμα των Γενιτσάρων. Παρά το ότι αποκλείονταν από την διαδοχή,[10] οι γυναίκες του Αυτοκρατορικού Χαρεμιού - και ειδικά η μητέρα του σουλτάνου, γνωστή και ως Βαλιντέ Σουλτάνα - έπαιζαν σημαντικό παρασκηνιακό πολιτικό ρόλο, φτάνοντας να κυβερνούν την αυτοκρατορία κατά την διάρκεια της περιόδου που είναι γνωστή ώς σουλτανάτο των γυναικών.[11]

Η φθίνουσα δύναμη των σουλτάνων είναι εμφανής από την διαφορά στην διάρκεια βασιλείας των πρώτων σουλτάνων σε σχέση με τους μεταγενέστερους. Ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής βασίλεψε 46 χρόνια όταν η Αυτοκρατορία ήταν στο ζενίθ της ακμής της, τον 16ο αιώνα, όντας ο σουλτάνος με την μεγαλύτερη σε διάρκεια βασιλεία. Ο Μουράτ Ε΄, ο οποίος βασίλεψε κατά την περίοδο παρακμής στα τέλη του 19ου αιώνα, είχε την μικρότερη σε διάρκεια βασιλεία, όντας σουλτάνος για 93 μέρες προτού εκθρονιστεί. Κατά την διάρκεια της βασιλείας του διαδόχου του Μουράτ Ε', Αμπντούλ Χαμίτ Β΄, καθιερώθηκε σύνταγμα, γινόμενος έτσι ο Αμπτούλ Χαμίτ Β' ο τελευταίος απόλυτος ηγεμόνας και ο πρώτος συνταγματικός μονάρχης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.[12] Ο εγγονός του Αμπτούλ Χαμίτ Β', πρίγκηπας Ερτουγρούλ Οσμάν, ο οποίος ζούσε εξόριστος στην Νέα Υόρκη από το 1939, ήταν η κεφαλή του Οθωμανικού Οίκου και διεκδικητής του Οθωμανικού θρόνου μέχρι τις 23 Σεπτεμβρίου 2009 που πέθανε.[13]

 
Οι σουλτάνοι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, από τον Οσμάν Α' (πάνω δεξιά γωνία) έως τον Μεχμέτ Ε' (κέντρο). Αφίσα κατασκευασμένη στη Γερμανία επί βασιλείας του Μεχμέτ Ε΄.

Κατάλογος Σουλτάνων

Επεξεργασία

Στον παρακάτω κατάλογο βρίσκονται οι Οθωμανοί σουλτάνοι καθώς και ο τελευταίος Οθωμανός χαλίφης, με χρονολογική σειρά. Οι τουράδες ήταν καλλιγραφικές σφραγίδες ή υπογραφές που χρησιμοποιήθηκαν από τους Οθωμανούς σουλτάνους. Εμφανίζονταν σε όλα τα επίσημα κείμενα καθώς και στα νομίσματα, ενώ ήταν πολύ πιο σημαντικοί από τα πορτραίτα για την αναγνώριση των σουλτάνων. Η στήλη «Σημειώσεις» περιέχει πληροφορίες για την καταγωγή και την κατάληξη του κάθε σουλτάνου. Όταν η ηγεμονία ενός σουλτάνου δεν τερματίστηκε από τον φυσικό του θάνατο ο λόγος αναφέρεται με έντονα γράμματα. Για τους πρώτους σουλτάνους συνήθως υπάρχει ένα κενό μεταξύ του τέλους της ηγεμονίας ενός και τον ενθρονισμό του διαδόχου του. Αυτό συμβαίνει γιατί εκείνη την περίοδο εφαρμόζονταν αυτό που ο ιστορικός Donald Quataert ονόμασε επιβίωση του καταλληλότερου, και όχι του μεγαλύτερου γιου, όταν ο σουλτάνος πέθαινε, οι γιοι του έπρεπε να μονομαχήσουν μεταξύ τους ώσπου να αναδειχθεί νικητής. Εξαιτίας των αρκετών μαχών και αδελφοκτονιών η ημερομηνία θανάτου του σουλτάνου δεν συνέπιπτε με την ημερομηνία διαδοχής του.[14] Το 1617 το σύστημα διαδοχής άλλαξε και ο θρόνος πήγαινε στον πρεσβύτερο άντρα της οικογένειας. Αυτό εξηγεί και το γεγονός ότι από τον 17ο αιώνα και μετά σπανίως ο διάδοχος ήταν γιος του σουλτάνου, αλλά θείος ή αδερφός.[15] Αυτό διατηρήθηκε μέχρι το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, παρά τις προσπάθειες στο τέλος του 19ου αιώνα να αντικατασταθεί με ένα σύστημα όπου διάδοχος θα γίνονταν ο πρεσβύτερος γιος.[16]

# Σουλτάνος Πορτραίτο Από Έως Τουρά Σημειώσεις
Ερτογρούλ
Γαζής
  1230 1281
[c]
Οσμάν Α΄
Γαζής
  1281 1299
[c]
Άνοδος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
(1299) – (1402)
# Σουλτάνος Πορτραίτο | Από Έως Τουρά Σημειώσεις
1 Οσμάν Α΄
Γαζής
  π. 1299 π. 1324
[c]
2 Ορχάν
Γαζής
  π. 1324 π. 1360  
3 Μουράτ Α΄
Κυρίαρχος
  π. 1360 1389  
4 Βαγιαζήτ Α΄
ο Κεραυνός
  1389 1402  
Οθωμανική Μεσοβασιλεία[d]
(1402–1413)
5 Μωάμεθ Α΄   1413 1421  
6 Μουράτ Β΄   1421 1444  
7 Μωάμεθ Β΄
ο Πορθητής
  1444 1446  
Μουράτ Β΄   1446 3 Φεβρουαρίου 1451  
  • Δεύτερη περίοδος βασιλείας.
  • Αναγκάστηκε να επιστρέψει στον θρόνο μετά από εξέγερση γενιτσάρων.[25]
  • Βασίλεψε έως τον θάνατό του.[22]
Μωάμεθ Β΄
ο Πορθητής
  3 Φεβρουαρίου 1451 3 Μαΐου 1481  
8 Βαγιαζήτ Β΄   19 Μαΐου 1481 25 Απριλίου 1512  
9 Σελίμ Α΄
ο Σκληρός
  25 Απριλίου 1512 21 Σεπτεμβρίου 1520  
10 Σουλεϊμάν Α΄
ο Μεγαλοπρεπής ή ο Νομοθέτης
  30 Σεπτεμβρίου 1520 6 or 7 Σεπτεμβρίου 1566  
11 Σελίμ Β΄
ο Μέθυσος
  29 Σεπτεμβρίου 1566 21 Δεκεμβρίου 1574  
12 Μουράτ Γ΄   22 Δεκεμβρίου 1574 16 Ιανουαρίου 1595  
13 Μωάμεθ Γ΄   27 Ιανουαρίου 1595 20 ή 21 Δεκεμβρίου 1603  
14 Αχμέτ Α΄   21 Δεκεμβρίου 1603 22 Νοεμβρίου 1617  
15 Μουσταφά Α΄   22 Νοεμβρίου 1617 26 Φεβρουαρίου 1618  
16 Οσμάν Β΄
ο Νέος
  26 Φεβρουαρίου 1618 19 Μαίου 1622  
Μουσταφά Α΄   20 Μαίου 1622 10 Σεπτεμβρίου 1623  
  • Δεύτερη Βασιλεία
  • Ξαναπήρε τον θρόνο μετά τον θάνατο του ανιψιού του.
  • Εξορίστηκε και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη στις 20 Ιανουαρίου 1639.[33]
17 Μουράτ Δ΄ Ο Πολεμιστής,ο Κατακτητής της Βαγδάτης.   10 Σεπτεμβρίου 1623 8 ή 9 Φεβρουαρίου 1640  
18 Ιμπραήμ Α' Ο Τρελός.   9 Φεβρουαρίου 1640 8 Αυγούστου 1648  
19 Μωάμεθ Δ΄   8 Αυγούστου 1648 8 Νοεμβρίου 1687  
20 Σουλεϊμάν Β΄   8 Νοεμβρίου 1687 22 Ιουνίου 1691  
21 Αχμέτ Β΄   22 Ιουνίου 1691 6 Φεβρουαρίου 1695  
22 Μουσταφά Β΄   6 Φεβρουαρίου 1695 22 Αυγούστου 1703  
23 Αχμέτ Γ΄   22 Αυγούστου 1703 1 ή 2 Οκτωβρίου 1730  
24 Μαχμούτ Α΄   2 Οκτωβρίου 1730 13 Δεκεμβρίου 1754  
25 Οσμάν Γ΄   13 Δεκεμβρίου 1754 29 ή 30 Οκτωβρίου 1757  
26 Μουσταφά Γ΄   30 Οκτωβρίου 1757 21 Ιανουαρίου 1774  
27 Αμπντούλ Χαμίτ Α΄   21 Ιανούαρίου 1774 6 or 7 Απριλίου 1789  
28 Σελίμ Γ΄   7 Απριλίου 1789 29 Μαίου 1807  
29 Μουσταφά Δ΄   29 Μαίου 1807 28 Ιουλίου 1808  
30 Μαχμούτ Β΄   28 Ιουλίου 1808 1 Ιουλίου 1839  
31 Αμπντούλ Μετζίτ Α΄   1 Ιουλίου 1839 25 Ιουνίου 1861  
32 Αμπντούλ Αζίζ   25 Ιουνίου 1861 30 Μαίου 1876  
33 Μουράτ Ε΄   30 Μαίου 1876 31 Αυγούστου 1876  
34 Αμπντούλ Χαμίτ Β΄
ο Ερυθρός Σουλτάνος
  31 Αυγούστου 1876 27 Απριλίου 1909  
35 Μεχμέτ Ε'   27 Απριλίου 1909 3 Ιουλίου 1918  
36 Μεχμέτ ΣΤ'   4 Ιουλίου 1918 1 Νοεμβρίου 1922  
Διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας[e]
(1922–1923)
Αμπντούλ Μετζίτ Β΄
(μόνο χαλίφης)
  18 Νοεμβρίου 1922 3 Μαρτίου 1924
[c]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Stavrides 2001, p. 21
  2. Glazer 1996, "The Ottoman Empire"
  3. Glazer 1996, "War of Independence"
  4. 4,0 4,1 Findley 2005, p. 115
  5. 5,0 5,1 Glazer 1996, "Ottoman Institutions"
  6. Toynbee 1974, pp. 22–23
  7. Stavrides 2001, p. 20
  8. Quataert 2005, p. 93
  9. d'Osman Han 2001, "Ottoman Padishah Succession"
  10. Quataert 2005, p. 90
  11. Peirce, Leslie. «The sultanate of women». Channel 4. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 18 Απριλίου 2009. 
  12. Glazer 1996, "External Threats and Internal Transformations"
  13. Bernstein, Fred A. (26 March 2006). «Not Quite a Castle, but It's Home». The New York Times. ISSN 0362-4331. OCLC 1645522. http://www.nytimes.com/2006/03/26/realestate/26habi.html. Ανακτήθηκε στις 2009-04-13. 
  14. Quataert 2005, p. 91
  15. Quataert 2005, p. 92
  16. Karateke 2005, pp. 37–54
  17. 17,0 17,1 «Sultan Osman Gazi». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  18. «Sultan Orhan Gazi». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  19. «Sultan Murad Hüdavendigar Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  20. «Sultan Yıldırım Beyezid Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  21. «Sultan Mehmed Çelebi Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  22. 22,0 22,1 «Sultan II. Murad Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  23. 23,0 23,1 «Chronology: Sultan II. Murad Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2009. 
  24. «Fatih Sultan Mehmed Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  25. Kafadar 1996, p. xix
  26. «Sultan II. Bayezid Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  27. «Yavuz Sultan Selim Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  28. «Kanuni Sultan Süleyman Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  29. «Sultan II. Selim Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  30. «Sultan III. Murad Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  31. «Sultan III. Mehmed Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  32. «Sultan I. Ahmed». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  33. 33,0 33,1 «Sultan I. Mustafa». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  34. «Sultan II. Osman Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  35. «Sultan IV. Murad Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  36. «Sultan İbrahim Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  37. «Sultan IV. Mehmed». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  38. «Sultan II. Süleyman Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  39. «Sultan II. Ahmed Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  40. «Sultan II. Mustafa Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  41. «Sultan III. Ahmed Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  42. «Sultan I. Mahmud Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  43. «Sultan III. Osman Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  44. «Sultan III. Mustafa Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  45. «Sultan I. Abdülhamit Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  46. «Sultan III. Selim Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  47. «Sultan IV. Mustafa Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  48. «Sultan II. Mahmud Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  49. «Sultan Abdülmecid Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  50. «Sultan Abdülaziz Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  51. «Sultan V. Murad Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  52. «Sultan II. Abdülhamid Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  53. «Sultan V. Mehmed Reşad Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  54. «Sultan VI. Mehmed Vahdettin Han». Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκικής Δημοκρατίας. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2009. 
  55. As̜iroğlu 1992, p. 13
  56. As̜iroğlu 1992, p. 17
  57. As̜iroğlu 1992, p. 14

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία