Λίμνη Αθαμπάσκα
Η Λίμνη Αθαμπάσκα (αγγλ. Lake Athabasca, γαλλ. lac Athabasca) είναι μεγάλη λίμνη του Καναδά, η τέταρτη μεγαλύτερη σε έκταση από όσες βρίσκονται αποκλειστικά επί καναδικού εδάφους. Υπάγεται κατά 74% στην επαρχία Σασκάτσουαν και κατά 26% στην Αλμπέρτα.
| Λίμνη Αθαμπάσκα | |
|---|---|
 Η καλοκαιρινή διάσπαση των πάγων στη λίμνη Αθαμπάσκα[1] (9 Ιουνίου 2002) | |
| Χώρες |  Καναδάς |
| Γεωγραφικό Διαμέρισμα | Επαρχίες Σασκάτσουαν, Αλμπέρτα |
| Γεωγραφικό Μήκος | 109°27΄ Δ |
| Γεωγραφικό Πλάτος | 59°16΄ Β |
| Τύπος λίμνης | λίμνη-κατάλοιπο |
| Εισροή | ποταμοί Αθαμπάσκα, Γουίλιαμ, Μακφάρλεϊν, Κόλιν, Φοντ ντυ Λακ |
| Εκροή | Ριβιέρ ντε Ροσέρ - ποταμός των Σκλάβων |
| Λεκάνη Απορροής | 274.540 km² |
| Χώρες Λεκάνης | Καναδάς |
| Μέγιστο Μήκος | 283 χιλιόμετρα |
| Μέγιστο Πλάτος | 50 χιλιόμετρα |
| Έκταση | 7.850 km²[2] |
| Μέγιστο Βάθος | 124 μ. |
| Όγκος Νερού | 204 km³ |
| Όχθη | περ. 1.900 χιλιόμετρα (κατά προσέγγιση) |
| Ύψος Επιφάνειας | 213 μ. |
| Πόλεις | Φοντ ντυ Λακ |
| Αναφορές | [2] |
Ιστορία-ονομασία Επεξεργασία
Το όνομα της λίμνης προέρχεται από την ινδιάνικη γλώσσα Κρη και τη φράση aðapaskāw, που σημαίνει «[όπου] υπάρχουν φυτά το ένα μετά το άλλο»[3] Η φυλή των Ινδιάνων Ντένε ονόμαζε αρχικώς έτσι μόνο το εύφορο δέλτα στην εκβολή του ποταμού Αθαμπάσκα στη νοτιοδυτική γωνία της λίμνης. Ο Αλεξάντερ Μακένζι εξερεύνησε τη λίμνη λίγο πριν το 1789. Το 1791 ο χαρτογράφος Φίλιπ Τέρνορ της Εταιρείας Γουναρικών του Κόλπου του Χάντσον, έγραψε στο ημερολόγιό του: «χαμηλό ελώδες έδαφος στη νότια πλευρά, με λίγες ιτιές, από το οποίο η λίμνη εν γένει παίρνει την ονομασία Αδαπίσοου στη νότια γλώσσα Κρη...». Ο τοπογράφος και εξερευνητής Πήτερ Φίντλερ κατέγραψε αρχικώς την ονομασία για τον ποταμό το 1790 ως «ο Μέγας Αραμπούσκα». Μέχρι το 1801 η ονομασία είχε πλησιάσει το «Αθαπάσκοου» και ήδη το 1820 ο επικεφαλής της Εταιρείας του Κόλπου του Χάντσον Τζωρτζ Σίμπσον αναφερόταν τόσο στη λίμνη όσο και στο ποτάμι με το όνομα «Αθαμπάσκα».
Γεωγραφία και φυσική ιστορία Επεξεργασία
Η λίμνη, ευρισκόμενη σε υψόμετρο 213 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, έχει έκταση 7.850 τ.χλμ., μήκος 283 χλμ., μέγιστο πλάτος 50 χλμ. και μέγιστο βάθος 124 μέτρα. Περιέχει περίπου 204 κυβικά χιλιόμετρα νερού και είναι η μεγαλύτερη και βαθύτερη λίμνη τόσο στην Αλμπέρτα όσο και στο Σασκάτσουαν.[4] Επιπλέον είναι η εικοστή σε έκταση λίμνη και η 33η (περίπου) σε όγκο νερού ολόκληρης της Γης. Η λίμνη Αθαμπάσκα συλλέγει νερό από μία έκταση 274.540 τ.χλμ. (έκταση λεκάνης απορροής), ενώ τα νερά της παροχετεύονται προς τα βόρεια, μέσα από τα συστήματα των ποταμών των Σκλάβων και Μακένζι, φθάνοντας τελικώς στον Αρκτικό Ωκεανό.
Το Φορτ Τσίπεουάιαν (Fort Chipewyan), ένας από τους παλαιότερους οικισμούς των λευκών σε όλη την Αλμπέρτα, βρίσκεται στη δυτική όχθη της λίμνης, στο μέρος όπου η κυριότερη εκροή της, ο ποταμός Ριβιέρ ντε Ροσέρ (Rivière des Rochers), ρέει προς τον Ποταμό των Σκλάβων. Το ανατολικό τμήμα της Λίμνης Αθαμπάσκα στενεύει έως πλάτος περί το 1 χιλιόμετρο κοντά στην κοινότητα Φοντ ντυ Λακ και ανατολικότερα καταλήγει στο στόμιο του ομώνυμου ποταμού Φοντ ντυ Λακ.
Το Ακρωτήριο Φίντλερ στη βόρεια όχθη της λίμνης ονομάσθηκε προς τιμή του Πήτερ Φίντλερ, τοπογράφου, χαρτογράφου και εξερευνητή που εργαζόταν για την Εταιρεία του Κόλπου του Χάντσον.[5]
Μαζί με άλλες μεγάλες λίμνες του βόρειου Καναδά, όπως τη Μεγάλη Λίμνη των Άρκτων και τη Μεγάλη Λίμνη των Σκλάβων, η Αθαμπάσκα είναι μια λίμνη-κατάλοιπο της απέραντης παγετωνικής «Λίμνης Μακκόνελ», που υπήρξε πριν από 12 έως 8 χιλιετίες.
Ποταμοί Επεξεργασία
Ποταμοί που εκβάλλουν στη Λίμνη Αθαμπάσκα είναι μεταξύ άλλων και οι εξής (με τη φορά των δεικτών του ρολογιού): Φοντ ντυ Λακ, Άδερσαϊντ (Otherside River), Χέλμερ Κρηκ, Μακφάρλεϊν, Άρτσιμπαλντ, Γουίλιαμ, Ντάμβιλ Κρηκ, Τζάκφις Κρηκ, Κλάουσεν Κρηκ, Ολντ Φορτ, Κράουν Κρηκ, Αθαμπάσκα, Κόλιν, Όλντμαν, Γκρηζ και Ρομπιλάρ.[6][7]
Οικονομία και περιβάλλον Επεξεργασία
Η εξόρυξη ουρανίου και χρυσού κατά μήκος της βόρειας όχθης της Λίμνης Αθαμπάσκα έφερε την ίδρυση της Ουράνιουμ Σίτυ, που φιλοξενούσε τους μεταλλωρύχους και τις οικογένειές τους. Είχε φθάσει τους 5.000 κατοίκους το 1980, αλλά μέσα στη δεκαετία του 1980 έκλεισαν όλα τα ορυχεία, αφού η βόρεια όχθη είχε ήδη μολυνθεί αρκετά, και σήμερα κατοικούν εκεί μόλις 73 άνθρωποι (απογραφή του 2016). Η εκτεταμένη εξόρυξη ασφαλτούχου άμμου στην περιοχή πιστεύεται ότι έχει επιβαρύνει τα σημερινά επίπεδα ρυπάνσεως στη λίμνη.[8]
Στις 31 Οκτωβρίου 2013 ένας από τους λάκους του ανθρακωρυχείου του Όμπεντ Μάουντεν υπεχώρησε και έως ένα εκατομμύριο κυβικά μέτρα λάσπης υπολειμμάτων χύθηκαν στα ποταμάκια Πλαντ και Απετόουν.[9] Από εκεί πέρασαν στον ποταμό Αθαμπάσκα και μετά από έναν μήνα κατέληξαν στη Λίμνη Αθαμπάσκα, κοντά στο Φορτ Τσίπεουάιαν, περισσότερα από 500 χιλιόμετρα μακριά από το ανθρακωρυχείο.[9]
Οι αμμόλοφοι της Λίμνης Αθαμπάσκα, οι μεγαλύτεροι βορείως του 58ου παραλλήλου παγκοσμίως, βρίσκονται στη νότια όχθη της και ανακηρύχθηκαν «Επαρχιακό Πάρκο Άγριας Φύσης» το 1992.
Στην ίδια τη Λίμνη Αθαμπάσκα ζουν 23 είδη ψαριών, με το παγκόσμιο ρεκόρ μεγέθους για τη λιμναία πέστροφα (Salvelinus namaycush), 46,3 χιλιόγραμμα, να ψαρεύεται από τα βαθιά της το 1961 με δίχτυ.[10] Άλλα είδη ψαριών στη λίμνη είναι μεταξύ άλλων τα Sander vitreus, Perca flavescens, λούτσος των ποταμών, Hiodon alosoides, Coregonus clupeaformis, Thymallus arcticus, Lota lota και Catostomus catostomus.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «Great Slave Lake and Lake Athabasca, Canada (Note: Lake Athabasca during ice-break-up)». 9 Ιουνίου 2002. Ανακτήθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2013.
- ↑ 2,0 2,1 Atlas of Canada (5 Απριλίου 2004). «Lakes of Canada». Natural Resources Canada. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2007.
- ↑ Bright, William (2004). Native American Place Names of the United States. Norman: University of Oklahoma Press. σελ. 52. ISBN 0-8061-3576-X. OCLC 53019644.
- ↑ «Lake Athabasca». Atlas of Alberta Lakes. Edmonton: University of Alberta Press. 1990. ISBN 0-88864-214-8. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Σεπτεμβρίου 2011.
- ↑ «Place Names - Faria Creek - Friock Creek». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Αυγούστου 2009. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2019.
- ↑ «Natural Resources Canada-Canadian Geographical Names (Lake Athabasca)». Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Atlas of Canada Toporama». Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ Elizabeth Southren (2013-01-08). «Deep In Canadian Lakes, Signs Of Tar Sands Pollution». National Public Radio. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-08-01. https://www.webcitation.org/query?url=http%3A%2F%2Fwww.npr.org%2F2013%2F01%2F08%2F168887788%2Fdeep-in-canadian-lakes-signs-of-tar-sands-pollution&date=2013-08-01. «Canadian researchers have used the mud at the bottom of lakes like a time machine to show that tar sands oil production in Alberta, Canada, is polluting remote regional lakes as far as 50 miles from the operations.»
- ↑ 9,0 9,1 Wohlberg, Meagan. «Two Years Later, Charges Laid in Massive Alberta Coal Mine Spill». Vice News. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2016.
- ↑ «Lake Trout». Perspective Visuals, Inc. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 25 Οκτωβρίου 2019.