Μαμούθ

Μαμούθ; Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων:; 5–0.0037Ma ΠροЄ Є O Σ Δ Λ Π Τ Ι Κ Πγ Ν ↓ Κατώτερο Πλειόκαινο έως το κατώτερο Ολόκαινος εποχή
	; Σκελετός κολομβιανού μαμούθ
Κατάσταση διατήρησης
	; Εξαφανισμένο (IUCN 3.1)
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Ζώα (Animalia);
Συνομοταξία:	Χορδωτά (Chordata);
Ομοταξία:	Θηλαστικά (Mammalia);
Τάξη:	Προβοσκιδωτά (Proboscidea);
Οικογένεια:	Ελεφαντίδες (Elephantidae);
Γένος:	† Μαμούθ (Mammuthus);
Είδη
	†M. africanavus Αφρικανικό μαμούθ; †M. trogontherii Μαμούθ της στέπας; †M. creticus Κρητικό μαμούθ; †M. columbi Κολομβιανό μαμούθ; †M. exilis Πυγμαίο μαμούθ; †M. hayi; †M. meridionalis Νότιο μαμούθ; †M. subplanifrons Μαμούθ της Νότιας Αφρικής; †M. primigenius Μαλλιαρό μαμούθ; †M. lamarmorae Μαμούθ νάνος της Σαρδηνίας; †M. rumanus Ρουμανικό μαμούθ;

Μαμούθ είναι η συνηθισμένη ονομασία του ελέφαντα του πρωτογενούς, που θεωρείται ο πρόγονος του σημερινού ελέφαντα. Η καταγωγή του μαμούθ είναι ακόμα άγνωστη αλλά είναι σύγχρονο του παλαιολιθικού ανθρώπου, όπως δείχνουν οι απεικονίσεις πάνω στα τοιχώματα των παλαιολιθικών σπηλαίων που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος της παγετώδους εποχής. Σύμφωνα με μία άποψη, το μαμούθ πρέπει ν' αποτελεί ένα ειδικό κλάδο που αποχωρίστηκε απ' τον κεντρικό κορμό των προβοσκιδωτών κατά την κατώτερη τεταρτογενή εποχή κι αναπτύχθηκε στις αρκτικές περιοχές της Ευρασίας. Κατά την άποψη του Αμερικανού παλαιοζωολόγου Όσμπορν, θεωρείται ότι είναι αφρικανικής καταγωγής, που προσαρμόστηκε στις παγετώδεις συνθήκες μέσα στις οποίες βρέθηκε. Σημαντικό χαρακτηριστικό των μαμούθ ήταν οι ιδιαίτερα μεγάλοι χαυλιόδοντες.

Ετυμολογία και πρώιμες παρατηρήσεις

Σύμφωνα με το The American Heritage Dictionary, η λέξη "μαμούθ" πιθανότατα προέρχεται από μια λέξη στις γλώσσες Μάνσι της δυτικής Σιβηρίας που σημαίνει "κέρας της γης", σε σχέση με τους χαυλιόδοντες των μαμούθ.^[1]Τα μαμούθ εμφανίζονται στη λαϊκή παράδοση των ιθαγενών της Σιβηρίας, οι οποίοι εντυπωσιάστηκαν από το μεγάλο μέγεθος των υπολειμμάτων τους. Στη μυθολογία του λαού Εβένικ, τα μαμούθ ήταν υπεύθυνα για τη δημιουργία του κόσμου, ξεθάβοντας τη γη από τον πυθμένα του ωκεανού με τους χαυλιόδοντες τους. Οι Σέλκουπ πίστευαν ότι τα μαμούθ ζούσαν υπόγεια και φρουρούσαν τον κάτω κόσμο, ενώ οι Νέμετς και οι Μάνσι (οι τελευταίοι από τους οποίους, μαζί με τους Χάντι, συνέλαβαν τα μαμούθ ως γιγάντια πουλιά) πίστευαν ότι τα μαμούθ ήταν υπεύθυνα για τη δημιουργία βουνών και λιμνών, ενώ οι Γιακούτ θεωρούσαν τα μαμούθ ως πνεύματα του νερού.^[2]

Περιγραφή

Όπως οι ελέφαντες, τα μαμούθ είχαν συνήθως μεγάλα μεγέθη σώματος. Τα μεγαλύτερα γνωστά είδη όπως το Mammuthus meridionalis και το Mammuthus trogontherii (το μαμούθ της στέπας) ήταν σημαντικά μεγαλύτερα από τους σύγχρονους ελέφαντες, με τα ώριμα ενήλικα αρσενικά να έχουν μέσο ύψος περίπου 3,8-4,2 μέτρα (στον ώμο και βάρος 9,7-10 τόνους , ενώ τα εξαιρετικά μεγάλα αρσενικά μπορεί να έχουν φτάσει τα 4,5 μέτρα στον ώμο και τους 14,3 τόνους σε βάρος.^[3]

Βιβλιογραφία

Ελένη Φατσέα: «Μαμούθ: Οι παγωμένοι γίγαντες», Περισκόπιο της Επιστήμης, Ιανουάριος 1997, σελ. 32

Παραπομπές

↑ “mammoth”, in The American Heritage Dictionary of the English Language, 5th edition, Boston, Mass.: Houghton Mifflin Harcourt, 2016, →ISBN.
↑ Serikov, Iu.B.; Serikova, A.Iu. (April 2005). «The Mammoth in the Myths, Ethnography, and Archeology of Northern Eurasia» (στα αγγλικά). Anthropology & Archeology of Eurasia 43 (4): 8–18. doi:10.1080/10611959.2005.11029015. ISSN 1061-1959. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10611959.2005.11029015.
↑ Larramendi, A. (2016). «Shoulder height, body mass and shape of proboscideans». Acta Palaeontologica Polonica 61. doi:10.4202/app.00136.2014. https://www.app.pan.pl/archive/published/app61/app001362014.pdf.

Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Ζωολογία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το.

[1] “mammoth”, in The American Heritage Dictionary of the English Language, 5th edition, Boston, Mass.: Houghton Mifflin Harcourt, 2016, →ISBN.

[:10-2] Serikov, Iu.B.; Serikova, A.Iu. (April 2005). «The Mammoth in the Myths, Ethnography, and Archeology of Northern Eurasia» (στα αγγλικά). Anthropology & Archeology of Eurasia 43 (4): 8–18. doi:10.1080/10611959.2005.11029015. ISSN 1061-1959. https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/10611959.2005.11029015.

[3] Larramendi, A. (2016). «Shoulder height, body mass and shape of proboscideans». Acta Palaeontologica Polonica 61. doi:10.4202/app.00136.2014. https://www.app.pan.pl/archive/published/app61/app001362014.pdf.

[1]

[2]

[3]