Βικιπαίδεια

Μανιχίκι

ατόλη στις Νήσους Κουκ, στον Ειρηνικό Ωκεανό

Το Μανιχίκι (αγγλ. Manihiki) είναι ατόλη στη βόρεια ομάδα των Νήσων Κουκ, στον Ειρηνικό Ωκεανό. Είναι γνωστή ανεπίσημα ως «Νησί των Μαργαριταριών» (Island of Pearls). Βρίσκεται 1.299 χιλιόμετρα βορείως της πρωτεύουσας των Νήσων Κουκ Αβαρούα, γεγονός που καθιστά το Μανιχίκι μία από τις πλέον απομακρυσμένες κατοικήσεις σε ολόκληρο τον Ειρηνικό Ωκεανό. Η ονομασία του προέρχεται είτε από το Rua Manu (ένα είδος κανό) και τη λέξη Hiki = «στη στεριά», δηλαδή σημαίνει «κανό που βγήκε στη στεριά», είτε από το ότι σύμφωνα με μία παράδοση ανακαλύφθηκε από κατοίκους του Μανίχι, ενός νησιού των Τουαμότου, που το ονόμασαν έτσι από φράση που σημαίνει «μικρό Μανίχι».

Φωτογραφία του Μανιχίκι από το διάστημα
Παλαιός χάρτης της ατόλης Μανιχίκι

Γεωγραφία

Επεξεργασία

Το Μανιχίκι είναι ένα κοραλλιογενές σύστημα που αποτελείται από περίπου 43 ξεχωριστά νησάκια (motu στη γλώσσα των ιθαγενών) και υφάλους, που περιβάλλουν μια βαθιά λιμνοθάλασσα πλάτους 9 χιλιομέτρων, που βρίσκεται σε γεωγραφικές συντεταγμένες πλάτος 10° 24′ Νότιο και μήκος 161° 00′ Δυτικό. Η ατόλη αναπτύχθηκε πάνω σε ένα υποθαλάσσιο βουνό, που έχει ύψος 4.000 μέτρα πάνω από το επίπεδο του ωκεάνιου πυθμένα. Οι κάτοικοι ζουν στα δύο κυριότερα νησιά: το Ταουχούνου στη δυτική ακτή (όπου και η έδρα των διοικητικών αρχών) και στο Τουκάο στα βόρεια (όπου και το αεροδρόμιο του Μανιχίκι). Ο κάθε οικισμός έχει σχολείο, ναούς, καταστήματα και λίγα αγροτικά αυτοκίνητα. Η συνολική έκταση ξηράς δεν υπερβαίνει τα 4 τετραγωνικά χιλιόμετρα περίπου.

Τα μεγαλύτερα νησάκια της ατόλης αρχίζοντας από το βορειότερο σημείο και συνεχίζοντας με τη φορά των δεικτών του ρολογιού, είναι τα εξής[1]:

Ιστορία

Επεξεργασία

Οι Πολυνήσιοι πιστεύεται ότι ζούσαν στο Μανιχίκι τουλάχιστον από τον 10ο αιώνα μ.Χ..[2] Κατά την τοπική παράδοση, η ατόλη ανακαλύφθηκε από τον Χούκου, έναν ψαρά από τη Ραροτόνγκα, που σημείωσε μια αβαθή περιοχή της θάλασσας και τη διεκδίκησε ως το προσωπικό του αλιευτικό πεδίο. Αργότερα αυτή η περιοχή αλιεύθηκε από τον μυθικό ήρωα Μάουι κι έγινε η ατόλη Ρακαχάνγκα. Κατόπιν ο Χούκου επέστρεψε και πολέμησε με τον Μάουι για τον τόπο που θεώρησε δικό του. Ο Μάουι εκδιώχθηκε, αλλά κατά τη διάρκεια της πάλης τους ένα μέρος της ατόλης διασπάσθηκε και ξέφυγε, καθιστάμενο η ατόλη Μανιχίκι.[3] Σύμφωνα με έναν άλλο θρύλο, το Μανιχίκι ήταν η γενέτειρα του Κούπε, του μυθικού Πολυνήσιου εξερευνητή που κατά τους Μάορι ανεκάλυψε τη Νέα Ζηλανδία. Στον θρύλο αυτόν το Μανιχίκι είναι γνωστό και με τα ονόματα Φακαχότου Νούι και Νιίβα Νούι. Το κανό του Κούπε έφερε την αρχαία ονομασία του εκεί χωριού Τουκάο: «Τε Ματαφούρουα». Επιστρέφοντας από την Αοτεαρόα (Νέα Ζηλανδία), ο Κούπε μετονόμασε διάφορα τοπωνύμια εκεί.

Το Μανιχίκι χρησίμευε αρχικώς ως ψαρότοπος και μέρος τροφοσυλλογής εν γένει από τους κατοίκους της γειτονικής ατόλης Ρακαχάνγκα. Κάθε λίγα χρόνια όμως, όλοι τους εγκατέλειπαν το Μανιχίκι για καιρό, επιτρέποντας την αποκατάσταση της φύσεως.[4] Ενώ στη Ρακαχάνγκα ζούσαν όλοι μαζί σε ένα μόνο χωριό, όταν έμεναν στο Μανιχίκι κατοικούσαν σε διαφορετικές νησίδες ανά φυλή υπό τους φυλάρχους τους (αρίκι).

Πιστεύεται ότι ο Πέδρο Φερνάντες ντε Κουέιρος ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που είδε ποτέ την ατόλη, γεγονός που συνέβη το 1606, οπότε και την ονόμασε Χέντε Ερμόζα (Gente Hermosa = «όμορφοι άνθρωποι»).[5] Δύο αιώνες αργότερα, στις 13 Οκτωβρίου 1822, όταν παρατηρήθηκε από το πλήρωμα του αμερικανικού πλοίου «Good Hope», επονομάσθηκε Νήσος Χάμφρυ (Humphrey Island) από τον πλοίαρχο Πάτρικσον.[6] Το 1828 το φαλαινοθηρικό «Γάγγης» (Ganges) ανεκάλυψε επίσης ανεξάρτητα την ατόλη και την ονόμασε Great Ganges Island, ενώ άλλα φαλαινοθηρικά τη βάφτισαν κατά καιρούς Λίντερους, Γκλαντ, Σάρα Σκοτ και Πεσκάδο. Παρά τις επανειλημμένες αυτές διαδοχικές ονοματοδοσίες της, η ατόλη διατηρεί σήμερα την αρχική ιθαγενή ονομασία της.

Το 1889 μια μερίδα του πληθυσμού της ατόλης αντιτέθηκε στους Προτεστάντες ιεραποστόλους και ήλθε σε συμφωνία με τις γαλλικές αποικιακές αρχές που στάθμευαν στην Ταϊτή να προσαρτήσουν την ατόλη. Αλλά μετά την αποστολή ενός πλοίου, οι ιεραπόστολοι στο Μανιχίκι ύψωσαν τη βρετανική σημαία, γεγονός που προκάλεσε την αποχώρηση του γαλλικού πλοίου χωρίς να αποβιβάσει άγημα.

Η ατόλη διεκδικήθηκε από τις ΗΠΑ υπό την «Πράξη των Νήσων με γουανό», αλλά η χώρα δεν ενέργησε ποτέ σύμφωνα με αυτή τη διεκδίκηση, οπότε το μέρος ανακηρύχθηκε βρετανικό προτεκτοράτο από τον Διοικητή A.C. Clarke, πλοίαρχο του «Espiegle» στις 9 Αυγούστου 1889. Υπάχθηκε στη διοίκηση της Νέας Ζηλανδίας, όπως και οι υπόλοιπες Νήσοι Κουκ, το 1901. Με τη «Θαλάσσια συνοριακή συνθήκη των ΗΠΑ για τις Νήσους Κουκ το 1980 οι ΗΠΑ ανεγνώρισαν την κυριαρχία της διοικήσεως των Νήσων Κουκ επί του Μανιχίκι και τριών άλλων νησιών-ατολών.[6]

Το 1997 ο Κυκλώνας Μάρτιν κατέστρεψε σχεδόν κάθε κτήριο στο Μανιχίκι με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας που προκάλεσε, αφήνοντας 10 ανθρώπους νεκρούς και άλλους 10 αγνοούμενους, που αργότερα κηρύχθηκαν επίσης νεκροί.[7][8] Τότε 360 άνθρωποι εκκενώθηκαν στη Ραροτόνγκα[9], και οι περισσότεροι δεν επανήλθαν ποτέ.[10] Ο Μάρτιν υπήρξε ο πλέον θανατηφόρος τροπικός κυκλώνας από όσους είναι γνωστό ότι επηρέασαν τις Νήσους Κουκ τον 20ό αιώνα.[11][12]

Τον Φεβρουάριο του 2009 ο δήμαρχος του Μανιχίκι, ο Κόρα Κόρα, δήλωσε ότι η Παγκόσμια οικονομική ύφεση είχε αυξήσει τις τιμές βασικών αγαθών τόσο πολύ, ώστε προκαλούσε σημαντική μετανάστευση των κατοίκων στη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία.[13] Γενικότερα, η εξέλιξη του πληθυσμού τους τελευταίους δύο αιώνες εμφανίζει αυξομειώσεις: Από 1.200 το έτος 1849 μειώθηκε το 1921 σε 432, κατόπιν με συνεχή αύξηση έφθασε το 1961 τους 1.006, μετά μειώθηκε και πριν τον κυκλώνα, το 1996, είχε αυξηθεί στους 668, ενώ από τότε μειώνεται συνεχώς, φθάνοντας τους 212 το 2016[14][15]

Κάτοικοι

Επεξεργασία

Υπάρχουν δύο οικισμοί (χωριά) στην ατόλη: το μεγαλύτερο χωριό είναι το Ταουχούνου, στην ομώνυμη νησίδα στο δυτικό μέρος της ατόλης. Το δεύτερο χωριό είναι το Τουκάο (παλαιά Τε Ματαφουρούα), στο βόρειο άκρο του νησιού Νγκάκε ή Τε Παερόα, το οποίο σχηματίζει τη βορειοανατολική πλευρά της ατόλης. Η ατόλη διοικείται από τα συμβούλια των νησίδων και από έναν δήμαρχο, ο οποίος εκλέγεται κάθε τρία χρόνια από τους κατοίκους.[16] Οι κάτοικοι ανήκουν σε δύο φυλές των Φακαχέο, τους Ματακεϊνένγκα και τους Τουκουφάρε. Η κάθε φυλή έχει επτά «υποφυλές» ή ομάδες.

Οι γλώσσες που ομιλούνται στα νησιά του Μανιχίκι είναι η τοπική διάλεκτος Ρακαχάνγκα-Μανιχίκι και η αγγλική.

Οικονομία

Επεξεργασία

Η οικονομία του Μανιχίκι κυριαρχείται από την καλλιέργεια του μαύρου μαργαριταριού σε εγκαταστάσεις στις ακτές της λιμνοθάλασσας. Ο τουρισμός παρέχει μια δευτερεύουσα πηγή εισοδήματος, αν και οι τουριστικές υποδομές είναι υποτυπώδεις.

Οι κοραλλιογενείς ύφαλοι παρέχουν εξαιρετικές ευκαιρίες για κολύμβηση και καταδύσεις ανάμεσα σε πολύχρωμα τροπικά ψάρια και κοράλλια. Οι επισκέπτες χρειάζονται άδεια μόνο για την αυτόνομη κατάδυση. Υπάρχουν πολλά ψάρια για ψάρεμα στον ανοικτό ωκεανό έξω από την ατόλη, όπως ο κίτρινος τόνος και το χελιδονόψαρο.

Ο χρόνος αεροπορικού ταξιδιού από την πρωτεύουσα των Νήσων Κουκ είναι περίπου 3,5 ώρες, με ένα δρομολόγιο ανά δεκαπενθήμερο. Ωστόσο, οι πτήσεις ακυρώνονται κάποιες φορές εξαιτίας ελλείψεως επιβατών ή καυσίμου στο Μανιχίκι.

Υπάρχει μικρή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από δύο ηλιακές φάρμες, στο Ταουχούνου και στο Τουκάο.[17]


Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Te Rangi Hiroa (1932). Ethnology of Manihiki and Rakahanga. Honolulu: Bernice P. Bishop Museum. σελ. 6. 
  2. ↑ Chikamori, Masashi (1996). «Development of coral reefs and human settlement: Archaeological research in the Northern Cook Islands and Rarotonga». Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association 15: 45-52. doi:10.7152/bippa.v15i0.11533. https://journals.lib.washington.edu/index.php/BIPPA/article/download/11533/10166. Ανακτήθηκε στις 21 August 2020. 
  3. ↑ Te Rangi Hiroa (1932). Ethnology of Manihiki and Rakahanga. Honolulu: Bernice P. Bishop Museum. σελίδες 14–17. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2020. 
  4. ↑ Hiroa 1932, σελ. 4
  5. ↑ «Olohega | Atafu Tokelau Community Group». Matauala Hub. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2023. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Alphons M.J. Kloosterman (1976). Discoverers of the Cook Islands and the Names they Gave. Cook Islands Library and Museum. σελίδες 19–20. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2020. 
  7. ↑ Cook Islands Government (20 Ιουνίου 2007). «Coroner confirms Cyclone Martin Victims». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαΐου 2010. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2010. 
  8. ↑ Carr, Tara (20 June 2007). «Missing Northern Cooks Islanders declared dead». Pacific Islands Report. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 November 2015. https://web.archive.org/web/20151122232228/http://pidp.eastwestcenter.org/pireport/2007/June/06-25-20.htm. Ανακτήθηκε στις 22 November 2015. 
  9. ↑ «Cook Islands Tropical Cyclone Martin Situation Report No . 2». UN DHA. 18 Νοεμβρίου 1997. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2020. 
  10. ↑ «Manihiki remembers Martin». Cook Islands News. 1 Νοεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2020. 
  11. ↑ De Scally, Fes (2008). «Insights provided by a historical database of tropical cyclones and their impacts in the Cook Islands». Island Climate Update (National Institute of Water and Atmospheric Research) (88): 6. http://www.niwa.co.nz/climate/icu/island-climate-update-88-january-2008/feature-article. 
  12. ↑ De Scally, Fes (2008). «Historical Tropical Cyclone Activity and Impacts in the Cook Islands». Pacific Science 62 (4): 443-459. doi:10.2984/1534-6188(2008)62[443:HTCAAI]2.0.CO;2. ISSN 0030-8870. http://scholarspace.manoa.hawaii.edu/bitstream/10125/22721/1/vol62n4-443-460.pdf. 
  13. ↑ «Manihiki in the Cooks faces population loss as economy wanes». RNZ. 2 February 2009. https://www.rnz.co.nz/international/pacific-news/181751/manihiki-in-the-cooks-faces-population-loss-as-ecomony-wanes. Ανακτήθηκε στις 15 July 2020. 
  14. ↑ «Ethnology of Manihiki and Rakahanga». New Zealand Electronic Text Centre. 
  15. ↑ «Cook Islands 2016 Census Main Report» (PDF). Cook Islands Statistical Office. 2018. σελ. 46. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 31 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2020. 
  16. ↑ Pearl Oyster Information Bulletins
  17. ↑ «Cook Islands solar energy projects opened». Scoop. 13 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μανιχίκι&oldid=10682514"